Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

71
Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 11 - Κεφάλαιo 4 : ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄ http://e-taksh.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Transcript of Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Page 1: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 11 - Κεφάλαιo 4 :

΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

http://e-taksh.blogspot.gr

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Page 2: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Πνευματικά παιχνίδια

Το σκάκι είναι επιτραπέζιο πνευματικό παιχνίδι. Παίζεται πάνω σε ένα τετράγωνο διάγραμμα. Οι δύο παίχτες κάθονται αντικριστά και ο ένας μετακινεί τα λευκά πιόνια, ενώ ο άλλος τα μαύρα. Νικητής είναι αυτός που θα μπορέσει σκοτώσει το βασιλιά του αντιπάλου παίχτη. Με τους σημερινούς κανόνες υπάρχει από τον 15ο αι. στην Ευρώπη, όπου το έφεραν οι Άραβες, οι οποίοι το είχαν πάρει από τους Πέρσες.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.2

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Φώτης Τουλιόπουλος
Page 3: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επίθετα σε –ος, -ος, -ο Τα επίθετα σε –ος, -ος, -ο έχουν τρία γένη, αλλά δύο καταλήξεις (δικατάληκτα), εφόσον το αρσενικό και θηλυκό έχουν την ίδια κατάληξη.

αρσενικό/ θηλυκό ουδέτερο ενικός αριθμός

Ονομ. ο/η αριστούχος το αριστούχο Γεν. του/της αριστούχου του αριστούχου Αιτ. τον/την αριστούχο το αριστούχο

Κλητ. αριστούχε αριστούχο πληθυντικός αριθμός

Ονομ. οι αριστούχοι τα αριστούχα Γεν. των αριστούχων των αριστούχων Αιτ. τους/τις αριστούχους τα αριστούχα

Κλητ. αριστούχοι αριστούχα

Παρομοίως κλίνονται τα:

ταλαντούχος,

ενεργός, ειδοποιός, ανενεργός, ενεργός,

κακοποιός, …

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.3

Page 4: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επίθετα σε –ων, -ουσα, -ον Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Ενικός αριθμός Ονομ. ο επείγων η επείγουσα το επείγον Γεν. του επείγοντος της επείγουσας του επείγοντος Αιτ τον επείγοντα την επείγουσα το επείγον

Κλητ. - - - Πληθυντικός αριθμός

Ονομ. οι επείγοντες οι επείγουσες τα επείγοντα Γεν. των επειγόντων των επειγουσών των επειγόντων Αιτ τους επείγοντες τις επείγουσες τα επείγοντα

Κλητ. - - -

Παρομοίως κλίνονται τα: παρών, εξέχων, επιτυχών, απών, πρέπων, …

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.4

Page 5: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Γραμματικά φαινόμενα ενότητας"Πνευματικά παιχνίδια" Αναρτήθηκε από Χάρης Λεμονιάς

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο: http://egpaid.blogspot.com/ Επίθετα σε -ος, -ο

Τα επίθετα σε -ος, -ο προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά και έχουν δυο καταλήξεις μία για

το αρσενικό και για το θηλυκό (κοινή κλίση) και μία για το ουδέτερο

Οξύτονο (ενεργός)

Παροξύτονο (αριστούχος)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.5

Page 6: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον προέρχονται από μετοχές της ενεργητικής φωνής ρημάτων της

αρχαίας ελληνικής γλώσσας και κλίνονται όπως βλέπεις παρακάτω:

ΜΕΤΑΦΟΡΑ - ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ Μεταφορά είναι το σχήμα λόγου όπου οι λέξεις που χρησιμοποιούνται χάνουν την

πραγματική σημασία τους και αποκτούν μια άλλη έννοια. Π. χ. χρυσή καρδιά Παρομοίωση είναι το σχήμα λόγου που θέλοντας να τονίσουμε μια ιδιότητα ενός ουσιαστικού,

τοπαρομοιάζουμε με ένα άλλο που έχει αυτή την ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό. Συνήθως

χρησιμοποιούμε το σαν και ως. Π. χ. Από την ντροπή της έγινε κόκκινη σαν παπαρούνα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.6

Page 7: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

eva-edu

Σε μερικά επίθετα το αρσενικό και το θηλυκό γένος κλίνονται το ίδιο. Επίθετα σε -ος, -ο

Ενικός αριθμός

αρσενικό/θηλυκό ουδέτερο

Ονομαστική ο/η ενεργός το ενεργό

Γενική του/της ενεργού του ενεργού

Αιτιατική τον/την ενεργό το ενεργό

Κλητική ενεργέ ενεργό

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική οι ενεργοί τα ενεργά

Γενική των ενεργών των ενεργών

Αιτιατική τους/τις ενεργούς τα ενεργά

Κλητική ενεργοί ενεργά

Επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον

Ενικός αριθμός

αρσενικό θηλυκό ουδέτερο

Ονομαστική ο παρών η παρούσα το παρόν

Γενική του παρόντος της παρούσας του παρόντος

Αιτιατική τον παρόντα την παρούσα το παρόν

Κλητική — — —

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική οι παρόντες οι παρούσες τα παρόντα

Γενική των παρόντων των παρουσών των παρόντων

Αιτιατική τους παρόντες τις παρούσες τα παρόντα

Κλητική — — —

Κλίνε το επίθετο ο υπάρχων η υπάρχουσα το υπάρχον

ο υπάρχων η υπάρχουσα το υπάρχον

Διάβασε πως κλίνονται μερικά επίθετα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.7

Page 8: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.8

Page 9: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Εγκύκλιος Παιδεία

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Το σκάκι είναι επιτραπέζιο παιχνίδι και πνευματικό άθλημα για δύο παίκτες. Παίζεται σε μία τετράγωνη βάση, που λέγεται σκακιέρα, οκτώ οριζόντιων γραμμών και οκτώ στηλών συνολικά δηλαδή 64 τετραγώνων τα οποία μάλιστα χαρακτηρίζονται ως άσπρα και μαύρα εναλλάξ (είναι η ίδια βάση που χρησιμοποιείται και στο παιχνίδι της ντάμας).

Κάθε παίκτης ξεκινά την παρτίδα με 16 πεσσούς κάθε ένας των οποίων ανήκει σε κάποιο είδος που έχει τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο κίνησης καιαιχμαλώτισης αντιπάλων κομματιών. Συγκεκριμένα έχει οκτώ πιόνια, δύο πύργους, δύο ίππους, δύο αξιωματικούς, μία βασίλισσα και έναν βασιλιά. Ο ένας παίκτης κατέχει τα λευκά και ο άλλος τα μαύρα, όπως ονομάζονται οι αντιστοίχου χρώματος πεσσοί

Ο σκοπός κάθε παίχτη είναι η επίτευξη ματ στον αντίπαλο βασιλιά. Αυτό συμβαίνει όταν ο βασιλιάς απειλείται (αυτό ονομάζεται σαχ) και δεν υπάρχει νόμιμη κίνηση

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.9

Page 10: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

διάσωσης. Ας σημειωθεί ότι το ματ καθιστά την αιχμαλώτιση του βασιλιά περιττή καθώς αποτελεί το τέλος του παιχνιδιού. Το παιχνίδι ξεκινά παραδοσιακά από συγκεκριμένη θέση όπου οι στρατοί παρατάσσονται αντικριστά. Την παρτίδα ξεκινά ο λευκός και στην υπόλοιπη παρτίδα οι παίκτες παίζουν εναλλάξ κινώντας κάποιο κομμάτι τους.

Το σκάκι δεν είναι τυχερό παιχνίδι. Θεωρητικά δεν υπάρχει κανένας εξωτερικός παράγοντας και τίποτα κρυφό στην θέση για τους δυο παίκτες. Το παιχνίδι βασίζεται αποκλειστικά στην τακτική και στην στρατηγική. Όμως οι δυνατότητες του παιχνιδιού είναι τόσο μεγάλες και περίπλοκες που είναι αδύνατο να συλλογιστεί κανείς όλα τα ενδεχόμενα και αυτό παρόλο που το παιχνίδι ουσιαστικά καθορίζεται από 32 κομμάτια σε 64 τετράγωνα. Οι δυνατές παρτίδες υπερβαίνουν μακράν σε πλήθος τα άτομα του σύμπαντος. Το σκάκι έχει αποκτήσει τους σύγχρονους κανόνες του ήδη από τον 15ο αιώνα στην Ευρώπη. Από αυτήν εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρώπη το είχαν φέρει οι Άραβες (μια παλιότερη παραλλαγή του) στους οποίους το έδωσαν οι Πέρσες. Μια παλιότερη παραλλαγή του που παιζόταν στην αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν ζατρίκιον. Παραλλαγές του παιχνιδιού παίζονταν στην αρχαιότητα σε πολλές χώρες και πολλές διεκδικούν την καταγωγή του.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.10

Page 11: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Το σκάκι, αν και ήδη πολύ διαδεδομένο, γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τον 19ο αιώνα στον οποίο έχουμε διοργανώσεις επισήμων πρωταθλημάτων, οι εφημερίδες ασχολούνται ταχτικά με το παιχνίδι, γραμματόσημα τυπώνονται με θέμα το σκάκι, η σύγχρονη μορφή των σκακιστικών πεσσών προτείνεται και βιβλία μελετούν σε βάθος την θεωρία του παιχνιδιού.

Τον 20ο αιώνα (1924) ιδρύεται η διεθνής σκακιστική ομοσπονδία. Με την εξέλιξη των υπολογιστών οι άνθρωποι δεν είναι οι μόνοι που μπορούν να παίξουν σκάκι. Οι μηχανές ήδη στα τέλη του αιώνα είναι πια υπολογίσιμοι αντίπαλοι ακόμα και για τους ισχυρότερους παίκτες.

Ο για πολλά έτη παγκόσμιος πρωταθλητής Κασπάροφ με τον αντίπαλό του υπολογιστή στη διάρκεια συνέντεξης

Τύπου στη Νέα Υόρκη (Νοέμβριος 2003)

Το σκάκι είναι ένα από τα δημοφιλέστερα παιχνίδια στον κόσμο. Έχει περιγραφεί όχι μόνο ως παιχνίδι αλλά και ως τέχνη, επιστήμη και άθλημα. Συχνά θεωρείται ως αφηρημένο πολεμικό παιχνίδι και ως "πνευματική πολεμική τέχνη" και έτσι η διδασκαλία του θεωρήθηκε ως τρόπος αύξησης της πνευματικής ισχύος. Το σκάκι παίζεται τόσο για διασκέδαση όσο καιανταγωνιστικά σε λέσχες, πρωταθλήματα, διαδικτυακά και δια αλληλογραφίας. Το σκάκι έχει επίσης πολλές παραλλαγές και συγγενικά παιχνίδια (ντάμα) που παίζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.11

Page 12: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Το παιχνίδι διεθνώς το άρχει η διεθνής σκακιστική ομοσπονδία (FIDE,Fédération Internationale des Échecs) η οποία ιδρύθηκε το 1924 στο Παρίσι και διεξάγει τους αγώνες για το παγκόσμιο πρωτάθλημα.

Οι περισσότερες χώρες έχουν και εθνικές σκακιστικές ομοσπονδίες. Το σκάκι δεν είναι ολυμπιακό αγώνισμα, αλλά Ολυμπιάδες σκακιού διοργανώνονται κάθε δυο χρόνια.

Μια ευχάριστη και δροσερή παρτίδα σκάκι

...και μια απίστευτη παρτίδα "ντάμα"

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.12

Page 13: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επίθετα σε -ος, -ο Τα επίθετα σε -ος, -ο προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά και έχουν δυο καταλήξεις μία για το αρσενικό και για το θηλυκό (κοινή κλίση) και μία για το ουδέτερο

Οξύτονο (ενεργός)

Παροξύτονο (αριστούχος)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.13

Page 14: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Τα επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον προέρχονται από μετοχές της ενεργητικής φωνής ρημάτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και κλίνονται όπως βλέπεις παρακάτω:

ΑΣΚΗΣΗ

Συμπλήρωσε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο:

Το δημοτικό σχολείο βράβευσε τους ...........................(αριστούχος) μαθητές της πόλης μας.

Οι ......................(παρών) συνθήκες δε βοηθούν να βρεθεί λύση Είναι από τις πρώτες δέκα .......................(επιτυχών) στο διαγωνισμό

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.14

Page 15: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Και οι ..........................(επιτυχών) και οι .....................................(αποτυχών) αθλητές αξίζουν συγχαρητήρια για τη συμμετοχή τους

Οι αθλητές εγκαταλείπουν συνήθως την ..................(ενεργός) δράση, νέοι. Όταν είστε ........................(παρών), είστε τυχεροί, γιατί θα παρακολουθήσετε μια

συζήτηση με πολύ ................(ενδιαφέρων) θέματα.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ - ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ

Μεταφορά είναι το σχήμα λόγου όπου οι λέξεις που χρησιμοποιούνται χάνουν την πραγματική σημασία τους και αποκτούν μια άλλη έννοια.

Π. χ. χρυσή καρδιά Παρομοίωση είναι το σχήμα λόγου που θέλοντας να τονίσουμε μια ιδιότητα ενός

ουσιαστικού, το παρομοιάζουμε με ένα άλλο που έχει αυτή την ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό. Συνήθως χρησιμοποιούμε το σαν και ως.

Π. χ. Από την ντροπή της έγινε κόκκινη σαν παπαρούνα

ΑΣΚΗΣΗ

Πες πότε έχουμε παρομοίωση και πότε μεταφορά στις παρακάτω προτάσεις

Το υπέροχο τοπίο που αντικρίσαμε έμοιαζε σαν παράδεισος..... Ο Αλέξανδρος είναι πολυμήχανος σαν τον Οδυσσέα.....

Η Βάσω έχει το πιο ζεστό χαμόγελο του κόσμου...... Ο Βασίλης έχει μεγάλη καρδιά και νοιάζεται για όλους τους συμμαθητές του.......

Ο Ράλλης φοβήθηκε τόσο πολύ που έγινε κάτασπρος σαν το πανί Το μόνο που χρειαζόταν η Κωνσταντίνα ήταν η ζεστή αγκαλιά της μητέρας της...

Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Τρίτη, Μαρτίου 08, 2011

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.15

Page 16: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επίθετα με δύο γένη (επίθετα σε –ος, -ο)/ επίθετα σε –ων, -ουσα, -ον

Τα επίθετα σε –ος, -ο προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά και έχουν δύο γένη: ένα για το αρσενικό και θηλυκό και ένα για το ουδέτερο.

Τα επίθετα σε –ων, -ουσα, -ον προέρχονται από μετοχές ρημάτων της ενεργητικής φωνής της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.16

Page 17: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος στις 11:28 μ.μ.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.17

Page 18: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Πνευματικά παιχνίδια

Μέσα από την ιστορία που έχει το μάθημα, δίνεται μια εκδοχή για το πώς ξεκίνησε να

παίζεται το σκάκι.

Για την ιστορία του σκακιού μπορούμε να διαβάσουμε ΕΔΩ.

Πνευματικά λέμε τα παιχνίδια τα οποία δεν κερδίζονται από την τύχη ή τη σωματική

διάπλαση των παικτών, αλλά χάρη στη στρατηγική που θα σχεδιάζουν με το μυαλό τους.

Παιχνίδια που άλλα μοιάζουν περισσότερο κι άλλα λιγότερο με το σκάκι υπάρχουν από

την αρχαιότητα. Αυτό που διαδόθηκε στις χώρες της Δύσης και από εκεί σ' όλο τον κόσμο

προήλθε από τους Άραβες, οι οποίοι το είχαν πάρει από τους Πέρσες.

Μπορούμε να παίξουμε σκάκι ΕΔΩ. (κλικ)

Θυμόμαστε πώς γράφουμε περίληψη ενός κειμένου

Διαβάζουμε καλά το κείμενο. Το χωρίζουμε σε παραγράφους. Σημειώνουμε λέξεις κλειδιά σε κάθε παράγραφο. Βάζουμε έναν τίτλο σε κάθε παράγραφο. Με βάση τις λέξεις κλειδιά κάνουμε προτάσεις που τις συνδυάζουμε με τους τίτλους

ποου φτιάξαμε πριν. Ενώνουμε τις προτάσεις σε ενιαίο κείμενο και η περίληψη είναι έτοιμη.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.18

Page 19: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Επίθετα σε -ος -ος -ο

Στα επίθετα αυτά, που συνήθως προέρχονται από την αρχαία ελληνική γλώσσα, το

αρσενικό και το θηλυκό έχουν τον ίδιο τύπο π.χ. ο αριστούχος ή αριστούχος το αριστούχο

και λέγονται τριγενή (επειδή έχουν τρία γένη) και δικατάληκτα (επειδή έχουν δυο μόνο

διαφορετικές καταλήξεις στην ονομαστική του ενικού).

ΚΑΝΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ

Επίθετα σε -ων -ουσα -ον

Τα επίθετα αυτά είναι τριγενή (επειδή έχουν τρία γένη) και τρικατάληκτα (επειδή έχουν

τρεις διαφορετικές καταλήξεις στην ονομαστική του ενικού) προέρχονται από

αρχαιοελληνικές μετοχές. Μπορούμε να δούμε πώς κλίνονται αυτά τα επίθετα ΕΔΩ. (κλικ)

Ενώ γενικά γι ατα επίθετα ισχύει ο κανόνας ότι "Ο τόνος των επιθέτων παραμένει στην

ίδια συλλαβή και στον ενικό και στον πληθυντικό σε αντίθεση με τον τόνο των

ουσιαστικών", σε κάποια όμως επίθετα όπως αυτά σε -ων, -ουσα, -ον που προέρχονται

από την αρχαία ελληνική, στη γενική του ενικού και του πληθυντικού, ο τόνος κατεβαίνει.

ΚΑΝΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ

ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΑΣΚΗΣΗ

Παρομοίωση Κυριολεξία και Μεταφορά

Παρομοίωση είναιι το σχήμα του λόγου στο οποίο για να τονίσουμε μια ιδιότητα που έχει

ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα την παρομοιάζουμε με την αντίστοιχη ιδιότητα που

έχει ένα άλλο πιο γνωστό πρόσωπο ή ζώο ή πράγμα. π.χ. οι στρατιώτες πολέμησαν σαν

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.19

Page 20: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

λιοντάρια : παρομοιάζουμε τη δύναμη και το θάρρος των στρατιωτών με την αντίστοιχη

δύναμη και το θάρρος των λιονταριών.

Για την παρομοίωση συχνά χρησιμοποιούμε τις λέξεις σαν, ωσάν, σάμπως, λες και,

μοιάζει με ή κάποιο από τα επιρρήματα όπως όπως, ως, καθώς.

Κυριολεξία είναι το σχήμα λόγου, όπου οι λέξεις έχουν ακριβώς την πραγματική τους

σημασία.

Μεταφορά είναι το σχήμα λόγου, όπου δίνουμε σε μια λέξη μια σημασία τελείως

διαφορετική από αυτήν που έχει στην πραγματικότητα. π.χ. λεπτό χαρτί -- λεπτός

άνθρωπος (ως προς τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του, ευγενής), σκληρή πέτρα - σκληρή καρδιά κ.λπ.

ΑΣΚΗΣΗ

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.20

Page 21: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Πνευματικά παιχνίδια

Το σκάκι είναι επιτραπέζιο παιχνίδι (άθλημα) για δύο άτομα. Γνωστό και ως «παιχνίδι των βασιλέων» μιας

και αποτελούσε αγαπημένο των ανώτερων κοινωνικών τάξεων.

Η τετράγωνη βάση πάνω στην οποία παίζεται, ησκακιέρα, αποτελείται από 64 εναλλάξ ασπρόμαυρα τετράγωνα (χρησιμοποιείται και για το παιχνίδι της

ντάμας). Κάθε ένας από τους αντικριστά καθισμένους παίκτες διαθέτει 16 μαύρα και λευκά πιόνια

(πεσσοί)αντίστοιχα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.21

Page 22: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Διακρίνουμε τους πεσσούς σε 6 διαφορετικά είδη: 8 στρατιώτες, 2 πύργους, δύο ίππους, δύο αξιωματικούς, 1 βασίλισσα, 1 βασιλιά. Κάθε είδος

πιονιού έχει το δικό του ιδιαίτερο τρόπο κίνησης.

Η σκακιέρα αποτελείται από 8 κάθετες στήλες. Η αρίθμηση τους γίνεται με τα μικρά γράμματα της

αλφαβήτου της γλώσσας των παικτών (στην ελληνική: α, β, γ, δ, ε, ζ, η, θ). Οι οριζόντιες λουρίδες αριθμούνται με τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.22

Page 23: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Κινέζικο σκάκι

Περσικό σκάκι του 12ου αιώνα.

Την παρτίδα ξεκινά ο παίκτης που έχει τους λευκούς

πεσσούς. Σκοπός κάθε παίκτη είναι το ματ του αντίπαλου βασιλιά. Ματ ονομάζεται η θέση των

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.23

Page 24: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

πιονιών κατά την οποία ο αντίπαλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το σαχ (ρουά στα γαλλικά) δηλ. την

απειλή ενάντια στο βασιλιά του.

Η λέξη ματ προέρχεται από τα Αραβικά και σημαίνει¨νεκρός¨. Στα περσικά η αντίστοιχη

έκφραση σημαίνει¨ο βασιλιάς είναι αβοήθητος¨. Ένα παιχνίδι σκακιού μπορεί να τελειώσει και με την

παραίτηση ενός παίκτη όταν αυτός κρίνει ότι το ματ είναι αναπόφευκτο.

Πιόνια σκακιού του 12ου αιώνα.

Δεν τελειώνουν όλα τα παιχνίδια σκακιού με νίκη ενός παίκτη. Υπάρχει και η ισοπαλία που

επιτυγχάνεται σε τρεις περιπτώσεις:

Αν ένας παίκτης δεν μπορεί να κινήσει τα πιόνια του αλλά ο βασιλιάς του δεν είναι σαχ

(περίπτωση πατ).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.24

Page 25: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Αν κανένας παίκτης δεν μπορεί να προκαλέσει ματ του αντίπαλου βασιλιά.

Με κοινή συμφωνία των δύο παικτών.

Στους επίσημους αγώνες οι παίκτες έχουν συγκεκριμένο χρονικό όριο για να πραγματοποιήσουν

τις κινήσεις τους.

Το σκάκι έφεραν στην Ευρώπη οι Άραβες που του

είχαν πάρει από τους Πέρσες. Θεωρείται ότι προήλθε από την Ινδία.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.25

Page 26: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Σκάκι στην Περσία.

Γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τον 19ο αιώνα. Το 1924 ιδρύθηκε η Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία η οποία

διοργανώνει κάθε δύο χρόνια «Σκακιστικές Ολυμπιάδες». Σε αυτές η Ελλάδα συμμετέχει από το

1950.

Επίσης διεξάγονται εθνικά πρωταθλήματα και διεθνή τουρνουά. Οι πιο καλοί παίκτες σκακιού ονομάζονται«μαιτρ» και «γκραν μαιτρ» (=εξέχοντες

μαιτρ).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.26

Page 28: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Ηλεκτρονικό σκάκι.

Κάνε κλικ εδώ για να παίξεις σκάκι και εδώ για να παίξεις τρίλιζα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.28

Page 29: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Κάντε κλικ εδώ για επίθετα με δύο γένη (επίθετα σε –ος, -ο) και επίθετα σε –ων, -ουσα, -ον.

Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος στις 8:00 π.μ.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.29

Page 30: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

eleni_prof

ΕΝΟΤΗΤΑ 11 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ………………………………………

1. Υπογράμμισε τις παρομοιώσεις στις παρακάτω προτάσεις:

• Τα σπαρτά σαν μια μεγάλη πράσινη θάλασσα κυμάτιζαν κάτω στον κάμπο.

• Το πρόσωπο του έλαμπε σαν τον ήλιο.

• Σαν έφτασε στο χωριό, όλοι τον υποδέχτηκαν σαν ήρωα.

• Τα δόντια του γυάλιζαν μέσα στο σκοτάδι ωσάν μαργαριτάρια.

• Το πρόσωπο του έμοιαζε με ζωγραφιά.

• Έτρεξε σαν αστραπή, για να προλάβει να φτάσει πρώτος στο κάστρο.

• Ούρλιαζε σαν λύκος.

2. Υπογράμμισε τις μεταφορές στις παρακάτω προτάσεις:

• Η φύση είναι όλη λουσμένη μέσα σ' ένα λαμπρό φως.

• Τον κυνηγούσε ο φόβος μήπως αποτύχει.

• Βαθύ σκοτάδι απλωνόταν εκείνη την ώρα γύρω.

• Του τα είπε καθαρά και ξάστερα.

• Στον ουρανό ανέβαινε μαύρος καπνός.

• Εκείνες τις μέρες το κρύο ήταν τσουχτερό.

• Οι κάτοικοι του χωριού τού έκαναν θερμή υποδοχή.

3. Συμπλήρωσε δίπλα στις κυριολεκτικές φράσεις όσες μεταφορές μπορείς.

Κυριολεξία Μεταφορές

πικρά αμύγδαλα

κρύος καιρός

γλυκός καφές

μαύρα μαλλιά

ζεστή μέρα

λύθηκαν τα κορδόνια

πικρά λόγια, πικρό χαμόγελο, πικρή ζωή

4. Γράψε δίπλα σε ποια έγκλιση και σε ποιο χρόνο είναι ρήματα :

μιλούσε ...........................................................να τηλεφωνήσεις .......................................

τηλεφωνήστε..................................................να παρατηρήσετε ......................................

δεχτήκατε.......................................................χτυπήστε ......................................

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.30

Page 31: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

eleni_prof

5.Βάλε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στις 3 εγκλίσεις:

Σας προτείνουμε να διαβάσετε το καινούριο μας μυθιστόρημα.

Τηλεφωνήστε και φροντίστε να κλείσετε θέση για την εκδρομή μας.

Σας δίνουμε την ευκαιρία να κερδίσετε πλούσια δώρα.

Σας ζητάμε να φανταστείτε το τέλος αυτής της ιστορίας.

Σας παρακαλώ, σκεφτείτε όλοι και στείλτε μας μια απάντηση για τη σπαζοκεφαλιά.

Οριστική Υποτακτική Προστακτική

6.Κλίνε στον αόριστο της υποτακτικής και της προστακτικής τα ρήματα σβήνω

και προσέχω:

Αόριστος υποτακτικής Αόριστος προστακτικής

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.31

Page 32: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

eleni_prof

7. Γράψε από κάτω το κείμενο αυτό, χωρίζοντας σε συλλαβές όλες τις λέξεις του:

Άκουσε κάποιο έντονο χτύπο στην πόρτα της εισόδου. Πλησίασε με θάρρος και κοίταξε

προσεκτικά.

Ξαφνιάστηκε, όταν είδε μπροστά του μια νέα γυναίκα με ολόξανθα μαλλιά.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……..

8. Συμπλήρωσε τα γράμματα που λείπουν στα παρακάτω ρήματα:

προσπάθ......σα μίλ......σε παρακολούθ......σα

γνωρ......σατε ζήτ......σες γέμ......σαν

χτύπ......σε γυρ......σαμε ανησύχ......σε

κρατ......σαμε ακούμπ......σαν ειδοποί......σε

πλησ......ασε τηλεφών......σα ζωγράφ......σα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.32

Page 33: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

© Γρηγόρης Ζερβός

Το σκάκι είναι επιτραπέζιο παιχνίδι και πνευματικό άθλημα

για δύο παίκτες. Παίζεται σε μία τετράγωνη βάση, που λέγεται

σκακιέρα, οκτώ οριζόντιων γραμμών και οκτώ στηλών συνολικά

δηλαδή 64 τετραγώνων τα οποία μάλιστα χαρακτηρίζονται ως

άσπρα και μαύρα εναλλάξ (είναι η ίδια βάση που χρησιμοποι-

είται και στο παιχνίδι της ντάμας).

Κάθε παίκτης ξεκινά την παρτίδα με 16 πεσσούς κάθε ένας των οποίων ανήκει σε κάποιο είδος που

έχει τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο κίνησης και αιχμαλώτισης αντιπάλων κομματιών. Συγκεκριμένα έχει

οκτώ πιόνια, δύο πύργους, δύο ίππους, δύο αξιωματικούς, μία βασίλισσα και έναν βασιλιά. Ο ένας παί-

κτης κατέχει τα λευκά και ο άλλος τα μαύρα, όπως ονομάζονται οι αντιστοίχου χρώματος πεσσοί.

Ο σκοπός κάθε παίχτη είναι η επίτευξη ματ στον αντίπαλο βασιλιά. Αυτό συμβαίνει όταν ο βασιλιάς

απειλείται (αυτό ονομάζεται σαχ) και δεν υπάρχει νόμιμη κίνηση διάσωσης. Ας σημειωθεί ότι το ματ

καθιστά την αιχμαλώτιση του βασιλιά περιττή, καθώς αποτελεί το τέλος του παιχνιδιού.

Το παιχνίδι ξεκινά παραδοσιακά από συγκεκριμένη θέση όπου οι στρατοί παρατάσσονται αντικρι-

στά. Την παρτίδα ξεκινά ο λευκός και στην υπόλοιπη παρτίδα οι παίκτες παίζουν εναλλάξ κινώντας κά-

ποιο κομμάτι τους.

Το σκάκι δεν είναι τυχερό παιχνίδι. Θεωρητικά δεν υπάρχει κανένας εξωτερικός παράγοντας και τί-

ποτα κρυφό στην θέση για τους δυο παίκτες. Το παιχνίδι βασίζεται αποκλειστικά στην τακτική και στην

στρατηγική. Όμως οι δυνατότητες του παιχνιδιού είναι τόσο μεγάλες και περίπλοκες που είναι αδύνατο

να συλλογιστεί κανείς όλα τα ενδεχόμενα και αυτό παρόλο που το παιχνίδι ουσιαστικά καθορίζεται από

32 κομμάτια σε 64 τετράγωνα. Οι δυνατές παρτίδες υπερβαίνουν μακράν σε πλήθος τα άτομα του σύ-

μπαντος.

Το σκάκι είναι ένα από τα δημοφιλέστερα παιχνίδια στον κόσμο. Έχει περιγραφεί όχι μόνο ως παι-

χνίδι αλλά και ως τέχνη, επιστήμη και άθλημα. Συχνά θεωρείται ως αφηρημένο πολεμικό παιχνίδι και

ως "πνευματική πολεμική τέχνη" και έτσι η διδασκαλία του θεωρήθηκε ως τρόπος αύξησης της πνευμα-

τικής ισχύος. Το σκάκι παίζεται τόσο για διασκέδαση όσο και ανταγωνιστικά σε λέσχες, πρωταθλήματα,

διαδικτυακά και δια αλληλογραφίας. Το σκάκι έχει επίσης πολλές παραλλαγές και συγγενικά παιχνίδια

που παίζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Το παιχνίδι διεθνώς το άρχει η διεθνής σκακιστική ομοσπονδία (FIDE, Fédération Internationale des

Échecs) η οποία ιδρύθηκε το 1924 στο Παρίσι και διεξάγει τους αγώνες για το παγκόσμιο πρωτάθλημα.

Οι περισσότερες χώρες έχουν και εθνικές σκακιστικές ομοσπονδίες.

Το σκάκι δεν είναι ολυμπιακό αγώνισμα, αλλά ολυμπιάδες σκακιού διοργανώνονται κάθε δυο χρό-

νια.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.33

Page 34: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Πνευματικά Παιχνίδια

ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Στις 17 Απριλίου, 2005, τέσσερεις ομοσπονδίες συναντήθηκαν υπό την αιγίδα του General Association of International Sports Federations (GAISF) και αποφάσισαν να δημιουργήσουν το International Mind Sport Association (IMSA). Το IMSA αποτελείται από πέντε παιχνίδια , κυρίως το Μπρίτζ, το Σκάκι, το Draughts, το Go και το Xiang Qi. Υπάρχουν πάνω από 400 Εθνικές Ομοσπονδίες και πάνω από 500 εκατομμύρια παίκτες που ασχολούνται με τα παιχνίδια αυτά. Τα πνευματικά παιχνίδια είναι, κατά πρώτο λόγο, ένα βοήθημα στα σχολεία, κυρίως για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Τα πνευματικά παιχνίδια παίζουν ρόλο στα ακόλουθα

Συμπεριφορά (civic education) Λογική τοποθέτηση του μυαλού

Tεχνικές του μυαλού ( αριθμητική, στατιστική) Μνήμη Συγκέντρωση

Τα Πνευματικά παιχνίδια διδάσκονται στα σχολεία σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο.Σε διάφορα εξέχοντα Πανεπιστήμια αποτελεί μέρος της διδακτέας ύλης τους. Εάν η σωματική άσκηση θεωρείται βασική για τον άνθρωπο, απαραίτητο συμπλήρωμα είναι και η πνευματική άσκηση. Τα πνευματικά παιχνίδια είναι μοναδική άσκηση μυαλού για άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών. Ενισχύουν το αμυντικό μας σύστημα σύμφωνα με μελέτες επιστημόνων του UC Berkeley. Το Μπρίτζ ή άλλα πνευματικά παιχνίδια ελαττώνουν σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης ασθενειών του μυαλού κυρίως μεταξύ των ηλικιωμένων ατόμων. Τα πνευματικά παιχνίδια είναι ευεργετικά σε ανθρώπους όλων των ηλικιών και, ειδικά το Μπρίτζ, μπορεί να παίζεται από όλη την οικογένεια για πολλά χρόνια.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.34

Page 35: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

96

77..11 KKÏÏ››ÛÛËË ÂÂÈÈıı¤¤ÙÙˆ̂ÓÓ

∞∞.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛÂÂ --ÔÔ˜̃,, --ËË//--··,, --ÔÔ

∂›Ó·È ÙfiÛÔ fiÌÔÚÊÔ˜.ªÂ Ì¿Á„·Ó Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ fiÌÔÚÊÔ˘ µÚ·Û›‰·.£· Û˘Ó·ÓÙ‹Ûˆ ÙÔÓ fiÌÔÚÊÔ µÚ·Û›‰·.

√È fiÌÔÚÊÔÈ ¿ÓÙÚ˜ ¿ÓÙ· Ì ÁÔËÙ‡ԢÓ. ªÔ˘ ·Ú¤ÛÔ˘Ó Ù· Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ fiÌÔÚÊˆÓ ·ÓÙÚÒÓ.£· ʇÁˆ Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙÔ˘˜ fiÌÔÚÊÔ˘˜ ¿ÓÙÚ˜.

√Ó. Ô fiÌÔÚÊÔ˜ Ë fiÌÔÚÊË ÙÔ fiÌÔÚÊÔ

°ÂÓ. ÙÔ˘ fiÌÔÚÊÔ˘ Ù˘ fiÌÔÚÊ˘ ÙÔ˘ fiÌÔÚÊÔ˘

∞ÈÙ. ÙÔÓ fiÌÔÚÊÔ ÙËÓ fiÌÔÚÊË ÙÔ fiÌÔÚÊÔ

∫Ï. – fiÌÔÚÊ – fiÌÔÚÊË – fiÌÔÚÊÔ

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ fiÌÔÚÊÔÈ ÔÈ fiÌÔÚʘ Ù· fiÌÔÚÊ·

°ÂÓ. ÙˆÓ fiÌÔÚÊˆÓ ÙˆÓ fiÌÔÚÊˆÓ ÙˆÓ fiÌÔÚʈÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ fiÌÔÚÊÔ˘˜ ÙȘ fiÌÔÚʘ Ù· fiÌÔÚÊ·

∫Ï. – fiÌÔÚÊÔÈ – fiÌÔÚʘ – fiÌÔÚÊ·

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

ÂχıÂÚÔ˜, ¿ÚÚˆÛÙÔ˜, ¿Û¯ËÌÔ˜, Ú¿ÛÈÓÔ˜, ˘¿ÎÔ˘Ô˜, ¤Í˘ÓÔ˜, ÊÚfiÓÈÌÔ˜, ‹Û˘¯Ô˜, ¿ÓÂÙÔ˜, ‹ÌÂÚÔ˜, ÂÈΛӉ˘ÓÔ˜, ¯ÂÈ̈ÓÈ¿ÙÈÎÔ˜ Î.¿.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.35

Page 36: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

97

∂›Ó·È ÙfiÛÔ ˆÚ·›· ̤ڷ! Ÿ,ÙÈ Ú¤ÂÈ ÁÈ· Ô‰fiÛÊ·ÈÚÔ.§›ÁÔÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Í›· ÌÈ·˜ ˆÚ·›·˜ ̤ڷ˜.¢‡ÛÎÔÏ· ı· Í·Ó·‚Úԇ̠٤ÙÔÈ· ˆÚ·›· ̤ڷ ̘ ÛÙÔÓ¯ÂÈÌÒÓ·.

√È ˆÚ·›Â˜ ̤Ú˜ ÙÔ˘ ¯ÂÈÌÒÓ· Â›Ó·È ÌÂÙÚË̤Ó˜. ªÂÙ¿, ¯·Ï¿ÂÈ Ô Î·ÈÚfi˜ Î·È Ì¤ÓÔ˘Ì Ì ÙËÓ ·Ó¿ÌÓËÛË

ÙˆÓ ˆÚ·›ˆÓ ÛÙÈÁÌÒÓ Ù˘ Ïȷο‰·˜ Î·È ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ì ͷӿ ÙȘ ˆÚ·›Â˜ ̤Ú˜.

√Ó. Ô ˆÚ·›Ô˜ Ë ˆÚ·›· ÙÔ ˆÚ·›Ô

°ÂÓ. ÙÔ˘ ˆÚ·›Ô˘ Ù˘ ˆÚ·›·˜ ÙÔ˘ ˆÚ·›Ô˘

∞ÈÙ. ÙÔÓ ˆÚ·›Ô ÙËÓ ˆÚ·›· ÙÔ ˆÚ·›Ô

∫Ï. – ˆÚ·›Â – ˆÚ·›· – ˆÚ·›Ô

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ˆÚ·›ÔÈ ÔÈ ˆÚ·›Â˜ Ù· ˆÚ·›·

°ÂÓ. ÙˆÓ ˆÚ·›ˆÓ ÙˆÓ ˆÚ·›ˆÓ ÙˆÓ ˆÚ·›ˆÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ˆÚ·›Ô˘˜ ÙȘ ˆÚ·›Â˜ Ù· ˆÚ·›·

∫Ï. – ˆÚ·›ÔÈ – ˆÚ·›Â˜ – ˆÚ·›·

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

¿ÁÚÈÔ˜, ¿‰ÂÈÔ˜, Á·Ï¿˙ÈÔ˜, ÁÂÏÔ›Ô˜, fiÚıÈÔ˜, ÛȉÂÚ¤ÓÈÔ˜, fiÌÔÈÔ˜, ·ÈÒÓÈÔ˜, ·ÛË̤ÓÈÔ˜, ‚Ô˘Ó›ÛÈÔ˜, ÂÈÙ‹‰ÂÈÔ˜ Î.¿.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 22 °Ú¿Êˆ ÌÈ· ÈÛÙÔÚÈԇϷ Ì ÙË ÊÚ¿ÛË «·Ú¿ÍÂÓÔ˜ ·ÚÈÔ˜» ¯ÚËÛÈ-ÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÔÏÏÔ‡˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÊÚ¿Û˘.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.36

Page 37: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

98

µµ.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛÂÂ --ÔÔ˜̃,, --ÈÈ··,, --ÔÔ

√ ̤ÙÚÈÔ˜ ηʤ˜ Â›Ó·È ÙÔ ·Á·Ë̤ÚÔ ÚfiÊËÌ·ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ.∆Ô „‹ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ̤ÙÚÈÔ˘ ηʤ Â›Ó·È Ù¤¯ÓË.Èڛ˜ ̤ÙÚÈÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ‰ÂÓ Î˘Ï¿ Ë Ì¤Ú·, ϤÓÂÔÏÏÔ›.

√È Ì¤ÙÚÈÔÈ Î·Ê¤‰Â˜ Â›Ó·È Ë ÛÂÛÈ·ÏÈÙ¤ ÙÔ˘ Î˘Ú °ÈÒÚÁË.

∆ÔÓ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ó «Ì¿ÛÙÔÚ·» ÙˆÓ Ì¤ÙÚȈÓηʤ‰ˆÓ.

∫˘Ú °ÈÒÚÁË! ÕÛ ÁÈ· Ï›ÁÔ ÙÔ˘˜ ̤ÙÚÈÔ˘˜ ηÈÈ¿Û ‰‡Ô ÏÔ˘ÎÔ‡ÌÈ·!

√Ó. Ô Ì¤ÙÚÈÔ˜ Ë Ì¤ÙÚÈ· ÙÔ Ì¤ÙÚÈÔ

°ÂÓ. ÙÔ˘ ̤ÙÚÈÔ˘ Ù˘ ̤ÙÚÈ·˜ ÙÔ˘ ̤ÙÚÈÔ˘

∞ÈÙ. ÙÔÓ Ì¤ÙÚÈÔ ÙË Ì¤ÙÚÈ· ÙÔ Ì¤ÙÚÈÔ

∫Ï. – ̤ÙÚÈ – ̤ÙÚÈ· – ̤ÙÚÈÔ

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ Ì¤ÙÚÈÔÈ ÔÈ Ì¤ÙÚȘ Ù· ̤ÙÚÈ·

°ÂÓ. ÙˆÓ Ì¤ÙÚÈˆÓ ÙˆÓ Ì¤ÙÚÈˆÓ ÙˆÓ Ì¤ÙÚȈÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ̤ÙÚÈÔ˘˜ ÙȘ ̤ÙÚȘ Ù· ̤ÙÚÈ·

∫Ï. – ̤ÙÚÈÔÈ – ̤ÙÚȘ – ̤ÙÚÈ·

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

ÊÚ¤ÛÎÔ˜, ÂÏ·ÊÚfi˜, ÁÓˆÛÙÈÎfi˜, ¢ÁÂÓÈÎfi˜, ıËÏ˘Îfi˜, Í·Óıfi˜, ηÎfi˜, Ì·Ï·Îfi˜,ÓËÛÙÈÎfi˜, ÁÏ˘Îfi˜ Î.¿.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.37

Page 38: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

99

√ ‚·ı‡˜ ÔÙ·Ìfi˜ Î˘Ï¿ÂÈ ‹Û˘¯· ̤¯ÚÈ ÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ı¿Ï·ÛÛ·˜.∆· ÓÂÚ¿ ÙÔ˘ ‚·ıÈÔ‡ ÔÙ·ÌÔ‡ ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ¯ÒÌ·Ù· ηÈÚ›˙˜ ‰¤ÓÙÚˆÓ.√È Ù·ÍȉÈÒÙ˜ ‚Ï¤Ô˘Ó ÙÔÓ ‚·ı‡ ÔÙ·Ìfi ·fi „ËÏ¿ ηȷÔÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ı¤·Ì·.

√È ‚·ıÈÔ› ÔÙ·ÌÔ› fï˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ʤÚÔ˘Ó Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ÙÔÓ ¯ÂÈÌÒÓ·.

∏ ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ÓÂÚÒÓ ÙˆÓ ‚·ıÈÒÓ ÔÙ·ÌÒÓ Â›Ó·È ÙÂÚ¿ÛÙÈ·.∏ ∂ÏÏ¿‰· ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÔÏÏÔ‡˜ ‚·ıÈÔ‡˜ ÔÙ·ÌÔ‡˜.

√Ó. Ô ‚·ı‡˜ Ë ‚·ıÈ¿ ÙÔ ‚·ı‡

°ÂÓ. ÙÔ˘ ‚·ıÈÔ‡ / ÙÔ˘ ‚·ı‡ Ù˘ ‚·ıÈ¿˜ ÙÔ˘ ‚·ıÈÔ‡ / ÙÔ˘ ‚·ı‡

∞ÈÙ. ÙÔÓ ‚·ı‡ ÙË ‚·ıÈ¿ ÙÔ ‚·ı‡

∫Ï. – ‚·ı‡ – ‚·ıÈ¿ – ‚·ı‡

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ‚·ıÈÔ› ÔÈ ‚·ıȤ˜ Ù· ‚·ıÈ¿

°ÂÓ. ÙˆÓ ‚·ıÈÒÓ ÙˆÓ ‚·ıÈÒÓ ÙˆÓ ‚·ıÈÒÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ‚·ıÈÔ‡˜ ÙȘ ‚·ıȤ˜ Ù· ‚·ıÈ¿

∫Ï. – ‚·ıÈÔ› – ‚·ıȤ˜ – ‚·ıÈ¿

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

ÂÏ·ÊÚ‡˜, ‚·Ú‡˜, Ì·ÎÚ‡˜, ·¯‡˜, Ï·Ù‡˜, Ê·Ú‰‡˜, ÙÚ·¯‡˜ Î.¿.

°°.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛ --‡‡˜̃,, --ÈÈ¿¿,, --‡‡

√ÚÈṲ̂ӷ ·fi ·˘Ù¿ Ù· ›ıÂÙ· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È fiˆ˜ Ù· ›-ıÂÙ· Û -‡˜, -›·, -‡ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 7.1 ∏) Û ›ÛËÌÔ ‡ÊÔ˜.

GRAMMATIKH E'-ST' DHM 11-01-04 23:13 Page 99

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.38

Page 39: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

100

ŒÓ·˜ ÛÙ·¯Ù‹˜ Û·ÏÔ˜ ̋ΠÛÙËÓ ·˘Ï‹ Ì·˜.∆Ô fi‰È ÙÔ˘ ÛÙ·¯Ù‹ Û·ÏÔ˘ Â›Ó·È ÏËÁˆÌ¤ÓÔ.∫¿ÔÈÔ˜ ¤¯·Û ÙÔÓ ÛÙ·¯Ù‹ Û·ÏÔ ÙÔ˘.

√È ÛÙ·¯ÙÈÔ› Û·ÏÔÈ ‰ÂÓ Â›Ó·È Û¿ÓÈÔÈ.∆Ô ¯ÚÒÌ· ÙˆÓ ÛÙ·¯ÙÈÒÓ ÛÎ‡ÏˆÓ ÙÔ‡˜ ͯˆÚ›˙ÂÈ.

√È Ê›ÏÔÈ ÌÔ˘ ı¤ÏÔ˘Ó ÎÈ ·˘ÙÔ› Ó· ¤¯Ô˘Ó ÛÙ·¯ÙÈÔ‡˜ Û·ÏÔ˘˜.

√Ó. Ô ÛÙ·¯Ù‹˜ Ë ÛÙ·¯ÙÈ¿ ÙÔ ÛÙ·¯Ù›

°ÂÓ. ÙÔ˘ ÛÙ·¯Ù‹ / ÙÔ˘ ÛÙ·¯ÙÈÔ‡ Ù˘ ÛÙ·¯ÙÈ¿˜ ÙÔ˘ ÛÙ·¯ÙÈÔ‡

∞ÈÙ. ÙÔÓ ÛÙ·¯Ù‹ ÙË ÛÙ·¯ÙÈ¿ ÙÔ ÛÙ·¯Ù›

∫Ï. – ÛÙ·¯Ù‹ – ÛÙ·¯ÙÈ¿ – ÛÙ·¯Ù›

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ÛÙ·¯ÙÈÔ› ÔÈ ÛÙ·¯ÙȤ˜ Ù· ÛÙ·¯ÙÈ¿

°ÂÓ. ÙˆÓ ÛÙ·¯ÙÈÒÓ ÙˆÓ ÛÙ·¯ÙÈÒÓ ÙˆÓ ÛÙ·¯ÙÈÒÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ÛÙ·¯ÙÈÔ‡˜ ÙȘ ÛÙ·¯ÙȤ˜ Ù· ÛÙ·¯ÙÈ¿

∫Ï. – ÛÙ·¯ÙÈÔ› – ÛÙ·¯ÙȤ˜ – ÛÙ·¯ÙÈ¿

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·: ‚˘ÛÛÈÓ‹˜, ı·Ï·ÛÛ‹˜, ηÊÂÙ‹˜, ÎÂÚ·Ìȉ‹˜, ÙÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ‹˜, ¯Ú˘Û·Ê‹˜ Î.¿.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 23 •·Ó·Áڿʈ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ¯ÚË-ÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ηٿÏÏËÏ· ›ıÂÙ· ·fi ÙÔ ·Ú·ÏÏËÏfiÁÚ·ÌÌÔ, fiˆ˜ÛÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·.

™˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó ¤Ó·Ó ÔÙ·Ìfi. → ™˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó ¤Ó·Ó Ï·Ù‡ ÔÙ·Ìfi.1. ŒÊ·Á·Ó ¤Ó· Á‡̷.2. £· ˙ˆÁڷʛۈ ÌÈ· ·ÁÂÏ¿‰·.3. ∫Ô˘‚¿ÏËÛ ÙȘ Û·ÎԇϘ.4. ∞ÁfiÚ·Û ¤Ó· Ô˘Î¿ÌÈÛÔ.5. £· οӈ ¤Ó· Ù·Í›‰È.

‚·Ú‡˜, ÂÏ·ÊÚ‡˜, Ì·ÎÚ‡˜, ·¯‡˜, Ï·Ù‡˜, Ê·Ú‰‡˜

¢¢.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛ --‹‹˜̃,, --ÈÈ¿¿,, --››

ªÂÚÈο ›ıÂÙ· Û -˘ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó Î·È ¿ÎÏÈÙÔ Ù‡Ô Û -›:.¯. Ë ÔÚÙÔηϛ ÊÔ‡ÛÙ·, Ô ‚˘ÛÛÈÓ› ÙÔ›¯Ô˜

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.39

Page 40: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

101

∂∂.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛ --ˢ̃,, --··,, --ÈÈÎÎÔÔ

√ Í¿‰ÂÚÊfi˜ ÌÔ˘, Ô˘ Â›Ó·È ¤ÓÙ ¯ÚÔÓÒÓ, Â›Ó·È ÁÎÚÈÓÈ¿Ú˘.∏ Û˘Ó‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚË Â›Ó·È Ó· ÁÎÚÈÓÈ¿˙ÂÈ Û˘Ó¤¯ÂÈ·.∫·Ó¤Ó· ·È‰› ‰Â ı¤ÏÂÈ Ó· ·›˙ÂÈ Ì ÙÔÓ Í¿‰ÂÚÊfi ÌÔ˘ ÙÔÓÁÎÚÈÓÈ¿ÚË.

√È ÁÎÚÈÓÈ¿Úˉ˜ οÓÔ˘Ó Î·È ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹ ‰‡ÛÎÔÏË.∏ Û˘Ó‹ıÂÈ· ÙˆÓ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚˉˆÓ Ó· ÁÎÚÈÓÈ¿˙Ô˘Ó Ì ÙÔ ·Ú·ÌÈÎÚfi

Â›Ó·È ÂÓÔ¯ÏËÙÈ΋.°È’ ·˘Ùfi ÎÈ ÂÁÒ ·ÔʇÁˆ ÙÔ˘˜ ÁÎÚÈÓÈ¿Úˉ˜.

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

ÙÂ̤Ï˘, ÙÛÈÁÎÔ‡Ó˘, ˙ËÏÈ¿Ú˘, ÎÏ·„È¿Ú˘, ÂÈÛÌ·Ù¿Ú˘, ÊÔ‚ËÙÛÈ¿Ú˘,ÎÔÓÙÔ‡Ï˘, ÌÈÎÚÔ‡Ï˘, ÊÙˆ¯Ô‡Ï˘, ÎÔ˘ÙÛÔÌfiÏ˘ Î.¿.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 24 ∞ÓÙÈÁڿʈ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ Û˘ÌÏË-ÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ÛˆÛÙ¤˜ ηٷϋÍÂȘ ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ.

∞ÁfiÚ·Û· ¤Ó· ÛÙ·¯Ù.... ·˘ÙÔΛÓËÙÔ.ªÂÚÈο Û΢ÏÈ¿ Â›Ó·È Î·ÊÂÙ.…ªÔ˘ ¯¿ÚÈÛ ÌÈ· ÔÚÙÔηÏÈ... ÁÚ·‚¿Ù·.£· ¿Úˆ ¤Ó· ÙÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ.... ÊfiÚÂÌ·.

∏ ∂ϤÓË ÊÔÚ¿ÂÈ ¿ÓÙ· ÌÈ· ı·Ï·ÛÛ..È¿.. ÎÔÚ‰¤Ï· ÛÙ· Ì·ÏÏÈ¿.

√Ó. Ô ÁÎÚÈÓÈ¿Ú˘ Ë ÁÎÚÈÓÈ¿Ú· ÙÔ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈÎÔ

°ÂÓ. ÙÔ˘ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚË Ù˘ ÁÎÚÈÓÈ¿Ú·˜ ÙÔ˘ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈÎÔ˘

∞ÈÙ. ÙÔÓ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚË ÙËÓ ÁÎÚÈÓÈ¿Ú· ÙÔ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈÎÔ

∫Ï. – ÁÎÚÈÓÈ¿ÚË – ÁÎÚÈÓÈ¿Ú· – ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈÎÔ

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ÁÎÚÈÓÈ¿Úˉ˜ ÔÈ ÁÎÚÈÓÈ¿Ú˜ Ù· ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈη

°ÂÓ. ÙˆÓ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚˉˆÓ – ÙˆÓ ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈΈÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ÁÎÚÈÓÈ¿Úˉ˜ ÙȘ ÁÎÚÈÓÈ¿Ú˜ Ù· ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈη

∫Ï. – ÁÎÚÈÓÈ¿Úˉ˜ – ÁÎÚÈÓÈ¿Ú˜ – ÁÎÚÈÓÈ¿ÚÈη

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.40

Page 41: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

102

™™∆∆.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛ --¿¿˜̃//‹‹˜̃,, --ÔÔ‡‡,, --¿¿‰‰ÈÈÎÎÔÔ//--ÔÔ‡‡‰‰ÈÈÎÎÔÔ//--‹‹‰‰ÈÈÎÎÔÔ

√ ·‰ÂÏÊfi˜ ÌÔ˘ Â›Ó·È ˘Ó·Ú¿˜.√ ‡ÓÔ˜ Â›Ó·È Ë ·fiÏ·˘ÛË ÙÔ˘ ˘Ó·Ú¿.∂›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ͢ӋÛÂȘ ÙÔÓ ˘Ó·Ú¿.

√È ˘Ó·Ú¿‰Â˜ ÎÔÈÌÔ‡ÓÙ·È Û˘Ó¤¯ÂÈ·.∆· fiÓÂÈÚ· ÙˆÓ ˘Ó·Ú¿‰ˆÓ Â›Ó·È ÁÏ˘Î¿.

∆Ô˘˜ ‚·Ú¤ıËη ÙÔ˘˜ ˘Ó·Ú¿‰Â˜!

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

Û -¿˜: ·Ú·Ì˘ı¿˜, Ê·Á¿˜, ÔÏ˘ÏÔÁ¿˜, ÎÔÈÏ·Ú¿˜, ʈӷÎÏ¿˜, ÏÔÁ¿˜ Î.¿.Û -‹˜: ÌÂÚ·ÎÏ‹˜, ÌÂÏ·Ï‹˜, η‚Á·Ù˙‹˜ Î.¿.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 25 ¶·›ÚÓˆ ÎÔÌÌ·Ù¿ÎÈ· ·fi ÙÔ ·Ú·ÏÏËÏfiÁÚ·ÌÌÔ Î·È ÙÔ ÙÂÙÚ¿ÁˆÓÔÎ·È Û¯ËÌ·Ù›˙ˆ fiÛ˜ ϤÍÂȘ ÌÔÚÒ.

-Ï·›Ì˘-Ì¿ÏÏ˘-Ì¿Ù˘-̇Ù˘-fi‰Ë˜-ÊÚ‡‰Ë˜-¯¤Ú˘

ÎÔÓÙÔ-Ì·ÎÚ˘-Ì·ÎÚÔ-„ËÏÔ-ÎÔ˘ÙÛÔ-·ÓÔȯÙÔ-Í·ÓıÔ-ÛÁÔ˘ÚÔ-

√Ó. Ô ˘Ó·Ú¿˜ Ë ˘Ó·ÚÔ‡ ÙÔ ˘Ó·Ú¿‰ÈÎÔ

°ÂÓ. ÙÔ˘ ˘Ó·Ú¿ Ù˘ ˘Ó·ÚÔ‡˜ ÙÔ˘ ˘Ó·Ú¿‰ÈÎÔ˘

∞ÈÙ. ÙÔÓ ˘Ó·Ú¿ ÙËÓ ˘Ó·ÚÔ‡ ÙÔ ˘Ó·Ú¿‰ÈÎÔ

∫Ï. – ˘Ó·Ú¿ – ˘Ó·ÚÔ‡ – ˘Ó·Ú¿‰ÈÎÔ

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ˘Ó·Ú¿‰Â˜ ÔÈ ˘Ó·ÚÔ‡‰Â˜ Ù· ˘Ó·Ú¿‰Èη

°ÂÓ. ÙˆÓ ˘Ó·Ú¿‰ˆÓ ÙˆÓ ˘Ó·ÚÔ‡‰ˆÓ ÙˆÓ ˘Ó·Ú¿‰ÈΈÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ˘Ó·Ú¿‰Â˜ ÙȘ ˘Ó·ÚÔ‡‰Â˜ Ù· ˘Ó·Ú¿‰Èη

∫Ï. – ˘Ó·Ú¿‰Â˜ – ˘Ó·ÚÔ‡‰Â˜ – ˘Ó·Ú¿‰Èη

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.41

Page 42: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

103

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È: ÚˆÙ‡ˆÓ, ‰Â˘ÙÂÚ‡ˆÓ, ̤ÏψÓ, ÂÔÙ‡ˆÓ, ˘¿Ú¯ˆÓ, ÊϤÁˆÓ, ›ÁˆÓ Î.¿.

√Ó. Ô ÂÓ‰È·Ê¤ÚˆÓ Ë ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ

°ÂÓ. ÙÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ Ù˘ ÂӉȷʤÚÔ˘Û·˜ ÙÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜

∞ÈÙ. ÙÔÓ ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ÙËÓ ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ

∫Ï. – – –

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ÂӉȷʤÚÔÓÙ˜ ÔÈ ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ·

°ÂÓ. ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚÔ˘ÛÒÓ ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ÂӉȷʤÚÔÓÙ˜ ÙȘ ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ·

∫Ï. – – –

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È: ‰ÂÈÛȉ·›ÌˆÓ, ·ÁÓÒ̈Ó, ·ÏÏfiÊÚˆÓ

√Ó. Ô Â˘ÁÓÒ̈Ó/-ÔÓ·˜ Ë Â˘ÁÓÒÌˆÓ ÙÔ Â˘ÁÓÒÌÔÓ

°ÂÓ. ÙÔ˘ ¢ÁÓÒÌÔÓÔ˜/-ÔÓ· Ù˘ ¢ÁÓÒÌÔÓÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÁÓÒÌÔÓÔ˜

∞ÈÙ. ÙÔÓ Â˘ÁÓÒÌÔÓ· ÙËÓ Â˘ÁÓÒÌÔÓ· ÙÔ Â˘ÁÓÒÌÔÓ

∫Ï. – – –

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ Â˘ÁÓÒÌÔÓ˜ ÔÈ Â˘ÁÓÒÌÔÓ˜ Ù· ¢ÁÓÒÌÔÓ·

°ÂÓ. ÙˆÓ Â˘ÁÓˆÌfiÓˆÓ ÙˆÓ Â˘ÁÓˆÌfiÓˆÓ ÙˆÓ Â˘ÁÓˆÌfiÓˆÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ¢ÁÓÒÌÔÓ˜ ÙȘ ¢ÁÓÒÌÔÓ˜ Ù· ¢ÁÓÒÌÔÓ·

∫Ï. – – –

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

∑∑.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛ --ˆ̂ÓÓ,, --ÔÔ‡‡ÛÛ··,, --ÔÔÓÓ Îη·ÈÈ ÛÛ --ˆ̂ÓÓ//--ÔÔÓÓ··˜̃,, --ÔÔÓÓ

µÚ‹Î· Î·È ÔÚÈṲ̂ӷ Ôχ ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ›ıÂÙ·!¶ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÌÂÙÔ¯¤˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.42

Page 43: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

104

√Ó. Ô Â˘ı‡˜ Ë Â˘ı›· ÙÔ Â˘ı‡

°ÂÓ. ÙÔ˘ ¢ı¤Ô˜ Ù˘ ¢ı›·˜ ÙÔ˘ ¢ı¤Ô˜

∞ÈÙ. ÙÔÓ Â˘ı‡ ÙËÓ Â˘ı›· ÙÔ Â˘ı‡

∫Ï. – ¢ı‡ – ¢ı›· – ¢ı‡

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ Â˘ı›˜ ÔÈ Â˘ı›˜ Ù· ¢ı¤·

°ÂÓ. ÙˆÓ Â˘ı¤ˆÓ ÙˆÓ Â˘ıÂÈÒÓ ÙˆÓ Â˘ı¤ˆÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ¢ı›˜ ÙȘ ¢ı›˜ Ù· ¢ı¤·

∫Ï. – ¢ı›˜ – ¢ı›˜ – ¢ı¤·

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

∏∏.. ∂∂››ııÂÂÙÙ·· ÛÛ --‡‡˜̃,, --››··,, --‡‡ Îη·ÈÈ ÛÛ --ˢ̃,, --˜̃

µÚ‹Î· ÎÈ ¿ÏÏ· ›ıÂÙ·! ∫È ·˘Ù¿ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·Èfiˆ˜ ÛÙ· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο.

√Ó. Ô/Ë ·ÎÚÈ‚‹˜ ÙÔ ·ÎÚÈ‚¤˜

°ÂÓ. ÙÔ˘/Ù˘ ·ÎÚÈ‚Ô‡˜ ÙÔ˘ ·ÎÚÈ‚Ô‡˜

∞ÈÙ. ÙÔÓ/ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹ ÙÔ ·ÎÚÈ‚¤˜

∫Ï. – –

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ·ÎÚȂ›˜ Ù· ·ÎÚÈ‚‹

°ÂÓ. ÙˆÓ ·ÎÚÈ‚ÒÓ ÙˆÓ ·ÎÚÈ‚ÒÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜/ÙȘ ·ÎÚȂ›˜ Ù· ·ÎÚÈ‚‹

∫Ï. – –

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

ªÂÚÈÎÔ› ÔÌÈÏËÙ¤˜ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙË ÁÂÓÈ΋ÂÓÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ·ÚÛÂÓÈÎÔ‡Û -Ë (.¯. ÙÔ˘ ·ÎÚÈ‚‹)ÛÙÔÓ Î·ıËÌÂÚÈÓfi ÏfiÁÔ.

™˘Ó‹ıˆ˜, fï˜, Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠۠ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ fiˆ˜:

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·: ‚Ú·¯‡˜, ·Ì‚χ˜, ¢ڇ˜, Ô͇˜, Ù·¯‡˜, ‰ÚÈ̇˜, ıÚ·Û‡˜ Î.¿.

ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

¢ÁÂÓ‹˜, ·ÛıÂÓ‹˜, ‰ËÌÔÊÈÏ‹˜,Û˘Ó¯‹˜, ÂÈÂÈ΋˜, ÂÈÌÂÏ‹˜, ‰ÈÂıÓ‹˜, ÂÏ҉˘ Î.¿.

·Ì‚Ï›· ÁˆÓ›· Ë Ù·¯Â›· (·Ì·ÍÔÛÙÔȯ›·) ‚Ú·¯¤· Î‡Ì·Ù·Â˘ı›· ÁÚ·ÌÌ‹ÔÍ›· Ó¢ÌÔÓ›·Â˘Ú›·˜ ηٷӿψÛ˘ Î.¿.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.43

Page 44: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

105

À¿Ú¯Ô˘Ó ÌÂÚÈο ›ıÂÙ·, ΢ڛˆ˜ ‰¿ÓÂÈ· ·fi ¿ÏϘ ÁÏÒÛÛ˜, Ù· ÔÔ›· Â›Ó·È ¿ÎÏÈÙ·. Δ· ›ıÂÙ· ·˘Ù¿ ¤¯Ô˘Ó ÌfiÓÔ ¤Ó·Ó Ù‡Ô ÁÈ· fiÏ· Ù· Á¤ÓË Î·È fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ ÂÓÈÎÔ‡ Î·È ÏËı˘-

ÓÙÈÎÔ‡: ÁÎÚÈ, ηʤ, ÌÏÂ, ÏÔ˘Í, ÚÈÁ¤, ÚÔ˙, ÌÔ‚, ÌÂ˙

∏ Ù¿ÍË ÌÔ˘ ¤¯ÂÈ ÔÏÏÔ‡˜

Ì·ıËÙ¤˜. ∂›Ì·ÛÙ ÔÏÏÔ›!

Œ¯ˆ ‚ÚÂÈ ÎÈ ¤Ó· Ù¤¯Ó·ÛÌ· ÁÈ· Ó·

ı˘Ì¿Ì·È Ì fiÛ· ÏÏ Áڿʈ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ·˘ÙÔ‡

ÙÔ˘ ÂÈı¤ÙÔ˘! ΔÔ Áڿʈ Ì ¤Ó· ÏÏ fiÙ·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿

·ÎÔÏÔ˘ı› ˘̆ : Ôχ‡˜ – Ôχ‡

™Â fiϘ ÙȘ ¿ÏϘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÙÔ Áڿʈ Ì ‰‡Ô ÏÏ :

ÔÏÏÔ‡ – ÔÏϤ˜ – ÔÏÏ¿ – ÔÏÏÒÓ ÎÙÏ.

√Ó. Ô Ôχ˜ Ë ÔÏÏ‹ ÙÔ Ôχ

°ÂÓ. ÙÔ˘ Ôχ / ÙÔ˘ ÔÏÏÔ‡ Ù˘ ÔÏÏ‹˜ ÙÔ˘ Ôχ / ÙÔ˘ ÔÏÏÔ‡

∞ÈÙ. ÙÔÓ Ôχ ÙËÓ ÔÏÏ‹ ÙÔ Ôχ

∫Ï. – – –

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

√Ó. ÔÈ ÔÏÏÔ› ÔÈ ÔÏϤ˜ Ù· ÔÏÏ¿

°ÂÓ. ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ

∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ ÙȘ ÔÏϤ˜ Ù· ÔÏÏ¿

∫Ï. – – –

¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜

££.. ΔΔÔÔ Â››ııÂÂÙÙÔÔ ÔÔÏχ‡˜̃

77..22 ÕÕÎÎÏÏÈÈÙÙ·· ››ııÂÂÙÙ··

GRAMMATIKH E'-ST' DHM 24-05-04 01:57 Page 105

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.44

Page 45: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

106

ΔΔÈÈ ÓÓ·· ıı˘̆ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ fifiÙÙ··ÓÓ ÁÁÚÚ¿¿Êʈ̂

°Ú¿Êˆ ÛÂ:ñ -·›Ô˜: ·ÎÌ·›Ô˜, ÁÂÓÓ·›Ô˜ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: Ó¤Ô˜ñ -ϤԘ: ڈ̷ϤԘ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ÎÂÊ·Ï·›Ô˜ñ -Ù¤Ô˜: ‰È·ÈÚÂÙ¤Ô˜ Î.¿.ñ -›Ԙ: ·ÛÙ›Ԙ, Ï›Ԙ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ÎÚ‡Ô˜, ÁÂÏÔ›Ô˜ñ -ËÚfi˜: ·ÓıËÚfi˜, ˙ˆËÚfi˜ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ÈÛ¯˘Úfi˜, ·ÏÌ˘Úfi˜,

ÁÏ·Ê˘Úfi˜, Ô¯˘Úfi˜ñ -ÈÎfi˜: ¢ÁÂÓÈÎfi˜, ÁÓˆÛÙÈÎfi˜ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ıËÏ˘Îfi˜, ‰·ÓÂÈÎfi˜ ñ -ÈÌÔ˜: ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜, ÓfiÌÈÌÔ˜ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ‰È¿ÛËÌÔ˜, ¿Û¯ËÌÔ˜,

¤ÙÔÈÌÔ˜, ¤ÚËÌÔ˜, Úfiı˘ÌÔ˜, ÂÚ›ÊËÌÔ˜ Î.¿.ñ -ÈÓfi˜: ·ÓÙÈÎÚÈÓfi˜, ‚Ú·‰ÈÓfi˜ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ÂÏÂÂÈÓfi˜, ÛÎÔÙÂÈÓfi˜,

Ù·ÂÈÓfi˜, ˘ÁÈÂÈÓfi˜, ʈÙÂÈÓfi˜ñ -ÈÓÔ˜: Ì¿ÏÏÈÓÔ˜, ͇ÏÈÓÔ˜ Î.¿. ñ -ÈÔ˜: ¿ÁÈÔ˜, Ô˘Ú¿ÓÈÔ˜ Î.¿.

∂Í·›ÚÂÛË: fiÛ· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ·ÚÈ· ÔÓfiÌ·Ù· ÚÔÛÒˆÓ ˘ı·-ÁfiÚÂÈÔ˜, ·¯›ÏÏÂÈÔ˜, ÂÈÎÔ‡ÚÂÈÔ˜ Î.¿.∂›Û˘ ÂÍ·ÈÚÔ‡ÓÙ·È: Á˘Ó·ÈΛԘ, ·ÓÙÚ›ÎÂÈÔ˜, ¿‰ÂÈÔ˜, ‚fiÚÂÈÔ˜, ›-ÁÂÈÔ˜, Ù¤ÏÂÈÔ˜, fiÌÔÈÔ˜ Î.¿.

ñ -›ÛÈÔ˜: ‚Ô˘Ó›ÛÈÔ˜, ·ÏÈηڛÛÈÔ˜ Î.¿. ∂Í·›ÚÂÛË: ÁÓ‹ÛÈÔ˜, ËÌÂÚ‹ÛÈÔ˜,πı·Î‹ÛÈÔ˜ (ÂıÓÈο)

ñ -ˆfi˜: ·ÁÚȈfi˜, Ú·ÛÈÓˆfi˜ Î.¿. ñ -ˆÙfi˜: ıÔψÙfi˜, ÊÔ˘ÓÙˆÙfi˜ Î.¿.

ΔΔÈÈ ıı·· ıı˘̆ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ ÁÁÈÈ··...... ÙÙaa ››ııÂÂÙÙ··

1. Δ· ›ıÂÙ· Ì·˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ‹ ÙËÓȉÈfiÙËÙ· ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ.

2. Δ· ›ıÂÙ· Â›Ó·È Ôχ ¯Ú‹ÛÈÌ·, ÁÈ·Ù› Ì·˜ ‚ÔËıÔ‡Ó Ó· ÂÚÈ-ÁÚ¿„Ô˘Ì Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· ÙÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi Î·È Ó· ηٷϿ‚Ô˘-Ì ηχÙÂÚ· ÁÈ· ÔÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ú¿ÁÌ· ÌÈÏ¿ÌÂ.¶.¯. Ÿ¯È ·˘Ù‹! ΔË ÌÂÁ¿ÏË ÂÙÛ¤Ù· ‰ÒÛ ÌÔ˘.

2. Δ· ›ıÂÙ· ·›ÚÓÔ˘Ó Î¿ı ÊÔÚ¿ ÙÔ Á¤ÓÔ˜, ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ÙËÓÙÒÛË ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ô˘ Û˘Óԉ‡ԢÓ, ÁÈ·Ù› Ú¤ÂÈ ¿ÓÙ·Ó· Û˘ÌʈÓÔ‡Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜:

¤Ó·˜ ¢ÁÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈÔ˜ÙÔÓ Â˘ÁÂÓÈÎfi ·ÚÈÔ‰˘Ô ¢ÁÂÓÈÎÔ› ·ÚÈÔÈË Â˘ÁÂÓÈ΋ ΢ڛ·

4. √ ÙfiÓÔ˜ ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ ۯ‰fiÓ ¿ÓÙ· ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙËÓ ›‰È· Û˘Ï-Ï·‚‹ Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ, ·ÓÙ›ıÂÙ· Ì fi,ÙÈ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙ· Ô˘-ÛÈ·ÛÙÈο (ÂÍ·ÈÚÔ‡ÓÙ·È Ù· ›ıÂÙ· Ô˘ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ ÌÂÙ‡Ô˘˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜, ‚Ï. ÂÓfiÙËÙ˜ 7.1 ∑ Î·È 7.1 ∏).

GRAMMATIKH E'-ST' DHM 24-05-04 02:00 Page 106

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.45

Page 46: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

107

77..33 ¶¶··ÚÚ··ııÂÂÙÙÈÈÎο¿ ÂÂÈÈıı¤¤ÙÙˆ̂ÓÓ

∞∞.. µµ··ııÌÌÔÔ›› ÛÛ‡‡ÁÁÎÎÚÚÈÈÛÛˢ̃ ÙÙˆ̂ÓÓ ÂÂÈÈıı¤¤ÙÙˆ̂ÓÓ

∫·È ÙÈ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ fiÙ·Ó ı¤Ïˆ

Ó· Û˘ÁÎÚ›Óˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜;

– ∏ ∞ÁÁÂϛӷ Â›Ó·È ˆÚ·›·.– ∂ÁÒ fï˜ Â›Ì·È ˆÚ·ÈfiÙÂÚË.– ª·! ∏ ÈÔ ˆÚ·›· ·fi fiϘ Â›Ì·È ÂÁÒ.– ªË Ì·ÏÒÓÂÙÂ! ŸÏ˜ ›ÛÙ Ôχ ˆÚ·›· ÎÔÚ›ÙÛÈ·.

ˆÚ·›· ˆÚ·ÈfiÙÂÚË Ë ˆÚ·ÈfiÙÂÚË ˆÚ·ÈfiÙ·ÙË

ÈÔ ˆÚ·›· Ë ÈÔ ˆÚ·›· Ôχ ˆÚ·›·

£ÂÙÈÎfi˜ ™˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ™¯ÂÙÈÎfi˜ ÀÂÚıÂÙÈÎfi˜ ∞fiÏ˘ÙÔ˜ ÀÂÚıÂÙÈÎfi˜

™˘¯Ó¿, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ٷ ›ıÂÙ· ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ì ԢÛÈ·ÛÙÈο.™Ù· ›ıÂÙ· ¤¯Ô˘Ì ÙÚÂȘ ‚·ıÌÔ‡˜:

ıÂÙÈÎfi˜ → Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ → ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜

Û¯ÂÙÈÎfi˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ·fiÏ˘ÙÔ˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜

√ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ Î·È Ô ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ϤÁÔÓÙ·È ·Ú·ıÂÙÈο ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ.

∂›ıÂÙ· ıÂÙÈÎÔ‡ ‚·ıÌÔ‡ ϤÁÔÓÙ·È Ù· ›ıÂÙ· Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘ÓfiÙÈ ¤Ó· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ¤¯ÂÈ ¤Ó· ÁÓÒÚÈÛÌ·.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.46

Page 47: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

108

µµ.. ™™˘̆ÁÁÎÎÚÚÈÈÙÙÈÈÎÎfifi˜̃ ‚‚··ııÌÌfifi˜̃

ÁÚ‹ÁÔÚÔ˜ „ËÏ‹ ·ÎÚÈ‚fi

∂›ıÂÙ· Û˘ÁÎÚÈÙÈÎÔ‡ ‚·ıÌÔ‡ ϤÁÔÓÙ·È Ù· ›ıÂÙ· Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ¤Ó· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi¤¯ÂÈ ¤Ó· ÁÓÒÚÈÛÌ· Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ‚·ıÌfi ·fi ¤Ó· ¿ÏÏÔ. √ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È Ì ‰‡Ô ÙÚfiÔ˘˜:

ıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘ + -ÙÂÚÔ˜ (ÔÌÔÚÊfiÙÂÚÔ˜, Ì·ÎÚ‡ÙÂÚÔ˜, ¢ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜)ÈÔ + ıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ (ÈÔ fiÌÔÚÊÔ˜, ÈÔ Ì·ÎÚ‡˜, ÈÔ Â˘ÁÂÓ‹˜)

O Ï·Áfi˜ Â›Ó·È ÁÚËÁÔÚfiÙÂ-ÚÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÛηÓÙ˙fi¯ÔÈÚÔ.√ Ï·Áfi˜ Â›Ó·È ÈÔ ÁÚ‹ÁÔ-ÚÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÛηÓÙ˙fi¯ÔÈÚÔ.

∏ ∂ϤÓË Â›Ó·È „ËÏfiÙÂÚË·fi ÙË ™ÔÊ›·.∏ ∂ϤÓË Â›Ó·È ÈÔ „ËÏ‹·fi ÙË ™ÔÊ›·.

∆Ô ÛÔÚ ·˘ÙÔΛÓËÙÔ Â›Ó·È ·ÎÚÈ-‚fiÙÂÚÔ ·fi ÙÔ Ù˙È.∆Ô ÛÔÚ ·˘ÙÔΛÓËÙÔ Â›Ó·È ÈÔ·ÎÚÈ‚fi ·fi ÙÔ Ù˙È.

°°.. ÀÀÂÂÚÚııÂÂÙÙÈÈÎÎfifi˜̃ ‚‚··ııÌÌfifi˜̃™¯ÂÙÈÎfi˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜

ÁÚ‹ÁÔÚÔ˜ „ËÏ‹ ·ÎÚÈ‚fi

√ Ï·Áfi˜ Â›Ó·È Ô ÁÚËÁÔÚfi-ÙÂÚÔ˜ ·fi fiÏÔ˘˜.

√ Ï·Áfi˜ Â›Ó·È Ô ÈÔ ÁÚ‹-ÁÔÚÔ˜ ·fi fiÏÔ˘˜.

∏ ∂ϤÓË Â›Ó·È Ë „ËÏfiÙÂ-ÚË ·fi fiÏ· Ù· ÎÔÚ›ÙÛÈ·.

∏ ∂ϤÓË Â›Ó·È Ë ÈÔ „ËÏ‹·fi fiÏ· Ù· ÎÔÚ›ÙÛÈ·.

∆Ô ÛÔÚ ·˘ÙÔΛÓËÙÔ Â›Ó·È ÙÔ·ÎÚÈ‚fiÙÂÚÔ ·fi fiÏ· Ù· ·˘ÙÔΛ-ÓËÙ·.

∆Ô ÛÔÚ ·˘ÙÔΛÓËÙÔ Â›Ó·È ÙÔ ÈÔ·ÎÚÈ‚fi ·fi fiÏ· Ù· ·˘ÙÔΛÓËÙ·.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.47

Page 48: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

109

√ Û¯ÂÙÈÎfi˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ ÂÓfi˜ ÂÈı¤ÙÔ˘ ‰ËÏÒÓÂÈ fiÙÈ ÙÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi Ô˘ Û˘Óԉ‡ÂȤ¯ÂÈ ¤Ó· ÁÓÒÚÈÛÌ· Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ‚·ıÌfi ·fi fiÏ· Ù· ¿ÏÏ· fiÌÔÈ¿ ÙÔ˘.√ Û¯ÂÙÈÎfi˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜:

¿ÚıÚÔ + Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ (Ô ÔÌÔÚÊfiÙÂÚÔ˜, Ô Ì·ÎÚ‡ÙÂÚÔ˜, Ô Â˘ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜)(Ô ÈÔ fiÌÔÚÊÔ˜, Ô ÈÔ Ì·ÎÚ‡˜, Ô ÈÔ Â˘ÁÂÓ‹˜)

√ ·fiÏ˘ÙÔ˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ ‰ËÏÒÓÂÈ fiÙÈ ÙÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ¤¯ÂÈ ¤Ó· ÁÓÒÚÈÛÌ· Û ÔχÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi, ¯ˆÚ›˜ Ó· Á›ÓÂÙ·È Û‡ÁÎÚÈÛË Ì ¿ÏÏ·.√ ·fiÏ˘ÙÔ˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È Ì ‰‡Ô ÙÚfiÔ˘˜:

ıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘ + -Ù·ÙÔ˜ (ÔÌÔÚÊfiÙ·ÙÔ˜, Ì·ÎÚ‡Ù·ÙÔ˜, ¢ÁÂÓ¤ÛÙ·ÙÔ˜)Ôχ + ıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ (Ôχ fiÌÔÚÊÔ˜, Ôχ Ì·ÎÚ‡˜, Ôχ ¢ÁÂÓ‹˜)

√ Ù·¯˘‰·ÎÙ˘ÏÔ˘ÚÁfi˜Â›Ó·È Ù·¯‡Ù·ÙÔ˜ ÛÙȘÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘.

¶‹Ú· ÌÈ· ÎÔÌ„fiÙ·ÙËÁÚ·‚¿Ù·.

∞ÁfiÚ·Û ¤Ó· ˆÚ·È-fiÙ·ÙÔ Á·Ù¿ÎÈ.

∫Ô›Ù·, ÙÒÚ·, Ò˜ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ì ÙÔÓ Û¯ÂÙÈÎfi ˘ÂÚıÂÙÈÎfi:

¡· fï˜ Î·È ÌÈ·¿ÏÏË ÂÚ›ÙˆÛË.°ÓÒÌË... ¯ˆÚ›˜Û‡ÁÎÚÈÛË!

™˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ™¯ÂÙÈÎfi˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ÔÌÔÚÊfiÙÂÚÔ˜ → Ô ÔÌÔÚÊfiÙÂÚÔ˜ÈÔ fiÌÔÚÊÔ˜ → Ô ÈÔ fiÌÔÚÊÔ˜

Ì·ÎÚ‡ÙÂÚÔ˜ → Ô Ì·ÎÚ‡ÙÂÚÔ˜ÈÔ Ì·ÎÚ‡˜ → Ô ÈÔ Ì·ÎÚ‡˜

¢ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜ → Ô Â˘ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜ÈÔ Â˘ÁÂÓ‹˜ → Ô ÈÔ Â˘ÁÂÓ‹˜

∞fiÏ˘ÙÔ˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.48

Page 49: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

110

°°.. ∂∂ÍÍ··ÈÈÚÚ¤¤ÛÛÂÂÈȘ̃ ÛÛÙÙ·· ··ÚÚ··ııÂÂÙÙÈÈÎο¿

∫¿ı ηÓfiÓ·˜, fï˜, ¤¯ÂÈ Î·È ÙȘ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ ÙÔ˘!¶ÚfiÛÂÍ ÙÈ Á›ÓÂÙ·È Ì ÔÚÈṲ̂ӷ ›ıÂÙ·.

√ÚÈṲ̂ӷ ›ıÂÙ· ‰Â Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó Î·ıfiÏÔ˘ ·Ú·ıÂÙÈο!

ªÂÚÈο ·Ú·ıÂÙÈο ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ıÂÙÈÎfi ‚·ıÌfi!ηÙÒÙÂÚÔ˜ ηÙÒÙ·ÙÔ˜·ÓÒÙÂÚÔ˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜

ªÂÚÈο ¿ÏÏ· ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Ô‡Ù ıÂÙÈÎfi Ô‡Ù ˘ÂÚıÂÙÈÎfi:ÚÔÙÈÌfiÙÂÚÔ˜, ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜, ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜

∞ÓÒÌ·Ï· ·Ú·ıÂÙÈο

¯¿ÚÙÈÓÔ Î·¤ÏÔÎÈ ¿ÏÏÔ ¯¿ÚÙÈÓÔ Î·¤ÏÔÙÚ›· ¯¿ÚÙÈÓ· η¤Ï·

Â͈Á‹ÈÓÔ Ï¿ÛÌ·ÎÈ ¿ÏÏÔ Â͈Á‹ÈÓÔ Ï¿ÛÌ· ÔÏÏ¿ Â͈Á‹ÈÓ· Ï¿ÛÌ·Ù·

ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÂÊËÌÂÚ›‰·ÎÈ ¿ÏÏË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÂÊËÌÂÚ›‰·ÙÚÂȘ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜

ηÏfi˜ ηχÙÂÚÔ˜ ¿ÚÈÛÙÔ˜

ηÎfi˜ ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ˜ –

Ôχ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˜ (ÈfiÙÂÚÔ˜) –

Ï›ÁÔ˜ ÏÈÁfiÙÂÚÔ˜ ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˜

ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ̤ÁÈÛÙÔ˜

ÌÈÎÚfi˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ˜ ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˜

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.49

Page 50: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

111

ªÂÚÈο ·Ú·ıÂÙÈο ÂÈı¤ÙˆÓ Â›Ó·È ÂÏÏÂÈÙÈο, ‰ËÏ·‰‹ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ıÂÙÈÎfi ‚·ıÌfi ‹ ‰ÂÓ¤¯Ô˘Ó Î·È ¤Ó·Ó ·ÎfiÌË ·fi ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ¿ÏÏÔ˘˜ ‚·ıÌÔ‡˜.

À¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÌÂÚÈο ›ıÂÙ· (Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó ‡ÏË, ηٷÁˆÁ‹, ÙfiÔ/¯ÚfiÓÔ ‹Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ‰ÂÓ ·ÏÏ¿˙ÂÈ) Ù· ÔÔ›· ‰Â Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ·Ú·ıÂÙÈο ηıfiÏÔ˘.

∆¤ÏÔ˜, ˘¿Ú¯ÂÈ Î·È ÌÈ· ÔÌ¿‰· ÂÈı¤ÙˆÓ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó Ù· ÌÔÓÔÏÂÎÙÈο ·Ú·ıÂÙÈοÙÔ˘˜ ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ı¤Ì· ‹ Ì ÙÚfiÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi Ù· ¿ÏÏ·. ∆· ·Ú·ıÂÙÈο ·˘Ù¿Ï¤ÁÔÓÙ·È ·ÓÒÌ·Ï·.

∆∆ÈÈ ÓÓ·· ıı˘̆ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ fifiÙÙ··ÓÓ ÁÁÚÚ¿¿Êʈ̂

°Ú¿Êˆ ÌÂ:ñ -Ô: -fiÙÂÚÔ˜, -fiÙ·ÙÔ˜ (ˆÚ·›Ô˜, ˆÚ·ÈfiÙÂÚÔ˜, ˆÚ·ÈfiÙ·ÙÔ˜)ñ -ˆ: -ÒÙÂÚÔ˜, -ÒÙ·ÙÔ˜: fiÛ· ·Ú·ıÂÙÈο ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÈο

ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û -ˆ (·ÓÒÙÂÚÔ˜, ·ÓÒÙ·ÙÔ˜)ñ -˘: -‡ÙÂÚÔ˜, -‡Ù·ÙÔ˜ (Ù·¯‡ÙÂÚÔ˜, Ù·¯‡Ù·ÙÔ˜)

∆∆ÈÈ ıı·· ıı˘̆ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ ÁÁÈÈ··...... ÙÙ·· ··ÚÚ··ııÂÂÙÙÈÈÎο¿ ÙÙˆ̂ÓÓ ÂÂÈÈıı¤¤ÙÙˆ̂ÓÓ

∆· ›ıÂÙ· ¤¯Ô˘Ó ‚·ıÌÔ‡˜:

1. ıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ˆÚ·›Ô˜, -·, -Ô

2. Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ÈÔ + ıÂÙÈÎfi˜: ÈÔ ˆÚ·›Ô˜, -·, -ÔÔ˘‰¤ÙÂÚÔ ıÂÙÈÎÔ‡ ‚·ıÌÔ‡ + -ÙÂÚÔ˜, -Ë, -Ô: ˆÚ·ÈfiÙÂÚÔ˜, -Ë, -Ô

3. ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜·) Û¯ÂÙÈÎfi˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜

¿ÚıÚÔ + Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜: Ô ˆÚ·ÈfiÙÂÚÔ˜ , Ë ˆÚ·ÈfiÙÂÚË, ÙÔ ˆÚ·ÈfiÙÂÚÔÔ ÈÔ ˆÚ·›Ô˜, Ë ÈÔ ˆÚ·›·, ÙÔ ÈÔ ˆÚ·›Ô

‚) ·fiÏ˘ÙÔ˜ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ ıÂÙÈÎÔ‡ ‚·ıÌÔ‡ + -Ù·ÙÔ˜: ˆÚ·ÈfiÙ·ÙÔ˜, -Ë, -ÔÔχ + ıÂÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜: Ôχ ˆÚ·›Ô˜, -·, -Ô

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.50

Page 51: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

202

¶Ò˜ ÊÙÈ¿¯Óˆ Ӥ˜ ϤÍÂȘ;EENNOOTTHHTTAA 1177

¶¶··ÚÚ··ÁÁˆ̂ÁÁÈÈÎ΋‹ ÌÌÔÔÚÚÊÊÔÔÏÏÔÔÁÁ››·· -- ™™‡‡ÓÓııÂÂÛÛËË

ŸÏÔÈÌ·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂÙÂÏÈο ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ϤÍÂȘ.

∞ÔÚÒ Ò˜ ÌÔÚԇ̠ηÈÙȘ ı˘ÌfiÌ·ÛÙÂ!

¡·È, ·ÏÏ¿ ÔÏϤ˜Ï¤ÍÂȘ ÊÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·È ·fi

¿ÏϘ. ¡·, ‰Â˜, ÛÙÔ ÏÂÍÈÎfi ¤Ó·ÛˆÚfi Ú‹Ì·Ù· ÊÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·È

·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο.

°›ÓÂÙ·È, fï˜, ηÈÙÔ ·ÓÙ›ıÂÙÔ, ¤¯Ô˘ÌÂ

‰ËÏ·‰‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·fiÚ‹Ì·Ù·.

∫·Ù·Û΢¿˙Ô˘Ì ›Û˘ Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·fi

Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο.

ŸÙ·Ó ÊÙ¿Óˆ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ → ÙÂÏÂÈÒÓˆ, fiÙ·Ó ÍÂÎÈÓÒ ·’ ÙËÓ ·Ú¯‹ → ·Ú¯›˙ˆ, fiÙ·Ó ‚Ϥˆ ¤Ó· fiÓÂÈÚÔ → ÔÓÂÈÚ‡ÔÌ·È, ÎÈ fiÙ·Ó È¿ÛÔ˘Ó ÔÈ ˙¤ÛÙ˜,  ÙfiÙ → ˙ÂÛÙ·›ÓÔÌ·È ÁÈ· Ù· ηϿ.

H ·‰ÂÏÊ‹ ÌÔ˘ Á˘ÌÓ¿˙ÂÙ·È → ÛÙÔ Á˘ÌÓ·ÛÙ‹ÚÈÔ.™˘¯Ó¿ ÎÔÏ˘Ì¿ÂÈ → Ù˘ ·Ú¤ÛÂÈ ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ÎÔχÌÈ.

∏ ÌÈÎÚ‹ Á¿Ù· ϤÁÂÙ·È → Á·Ù¿ÎÈ, Ô Û·ÏÔ˜ → ÛÎ˘Ï¿ÎÈ. ŒÓ· ÛÔ˘‰·›Ô ÁÎÔÏ Â›Ó·È → ÁÎÔÏ¿Ú·, ÌÈ· ¤ÎÙ·ÛË Ì ÂÏȤ˜ → ÂÏ·ÈÒÓ·˜, ÎÈ fiÙ·Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È ÔÏÏ¿ ÛÎÔ˘›‰È· ÛÙÔ ‰ˆÌ¿ÙÈfi ÌÔ˘ Ë ÌËÙ¤Ú· ÌÔ˘ ϤÂÈ fiÙÈ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì → ÛÎÔ˘È‰·ÚÈfi.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.51

Page 52: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

µÚ›ÛΈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ

203

∂›ıÂÙ·;

∫·È ›ıÂÙ· ÌÔÚÒ Ó·ÊÙȿ͈ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ

ηٷϋÍÂȘ.

∞˘Ùfi˜ Ô˘ ÊÙÈ¿¯ÓÂÙ·È ·fi ·Û‹ÌÈ Â›Ó·È → ·ÛË̤ÓÈÔ˜, ÎÈ ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ì·˜ ÂÓԯϛ → ÂÓÔ¯ÏËÙÈÎfi˜. √ Û˘ÌÌ·ıËÙ‹˜ ÌÔ˘, Ô ™Ù·‡ÚÔ˜, Ô˘ ÌÂÏÂÙ¿ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο,Â›Ó·È Ôχ → ÌÂÏÂÙËÚfi˜. ∂ÁÒ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ͯÓÒ ÙȘ ·Û΋ÛÂȘ Ô˘ ¤¯ˆ ÁÈ· ·‡ÚÈÔ.∫È fiÙ·Ó ÊÙ¿ÓÂÈ Ë → ·˘ÚÈ·Ó‹ ̤ڷ ÙÚ¤¯ˆ ÁÈ· Ó· ÚÔÏ¿‚ˆ.

ŸÙ·Ó ¤Ó· Û¯‹Ì· Â›Ó·È ÛÙÂÓfi Î·È Ì·ÎÚ‡ ÙÔ Ï¤Ì → ÛÙÂÓfiÌ·ÎÚÔ. ŸÙ·Ó ·Ó‚·›Óˆ Î·È Î·Ù‚·›Óˆ ¿ÛÎÔ· ÙȘ ÛοϘ ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡ ÌÔ˘, fiÏÔÈ ·Ó·ÚˆÙÈÔ‡ÓÙ·ÈÁÈ·Ù› → ·Ó‚ÔηÙ‚·›Óˆ ¯ˆÚ›˜ ÏfiÁÔ.ŸÙ·Ó Ô ‹ÏÈÔ˜ ‚·ÛÈχÂÈ, ÌÔ˘ ·Ú¤ÛÂÈ Ó· ¯·˙‡ˆ ÙÔ → ËÏÈÔ‚·Û›ÏÂÌ·.

ªÔÚÒ Ó· ÊÙȿ͈ Ӥ˜ ϤÍÂȘ ÚÔÛı¤ÙÔÓÙ·˜ ηٷϋÍÂȘ Û ϤÍÂȘ Ô˘ ‹‰Ë ˘¿Ú¯Ô˘Ó. ∏ ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ϤÁÂÙ·È ·Ú·ÁˆÁ‹.

ªÔÚÒ Â›Û˘ Ó· ÂÓÒÛˆ ϤÍÂȘ Î·È Ó· ÊÙȿ͈ ·ÎfiÌ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜. ∏ ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹Ï¤ÁÂÙ·È Û‡ÓıÂÛË.

1177..11 ¶¶··ÚÚ··ÁÁˆ̂ÁÁ‹‹

AA.. ¶¶··ÚÚ¿¿ÁÁˆ̂ÁÁ·· ÚÚ‹‹ÌÌ··ÙÙ··

Ó‡ÚÔ – Ó¢ÚÈ¿˙ˆ Ê˘Ùfi – Ê˘Ù‡ˆ ÎfiÔ˜ – ÎÔÈ¿˙ˆ Ù¤ÏÔ˜ – ÙÂÏÂÈÒÓˆ ˙¤ÛÙË – ˙ÂÛÙ·›Óˆ fiÌÔÚÊÔ˜ – ÔÌÔÚÊ·›Óˆ ÛËÌ¿‰È – ÛËÌ·‰Â‡ˆ ÎÏÂȉ› – ÎÏÂȉÒÓˆ

1) ∞fi ¿ÏÏ· Ú‹Ì·Ù·: ʤÁÁˆ – ÊÂÁÁ›˙ˆ ‚¿Êˆ – Í‚¿Êˆ‰È„Ò – ͉ȄÒ

2) ∞fi ¿ÎÏÈÙ· ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ (ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·,ÂÈʈӋ̷ٷ ÎÙÏ.):Û˘¯Ó¿ – Û˘¯Ó¿˙ˆ ÛÈÌ¿ – ÛÈÌÒÓˆ ¯·ÌËÏ¿ – ¯·ÌËÏÒÓˆ

∫˘Ú›ˆ˜ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‹ ›ıÂÙ·: ∞ÏÏ¿ ηÈ:

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.52

Page 53: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

µµÚÚÚ››ÛÛÎΈ̂ ÙÙÈȘ̃̃ ÛÛ¯̄¤¤ÛÛÂÂÈȘ̃̃ ÙÙˆ̂ÓÓ ÏÏϤ¤¤ÍÍÍ͈Ó

204

∂›Ó·È ·ÊËÚË̤ӷ Î·È Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó È‰ÈfiÙËÙ·¶.¯. ·ıÒÔ˜ – ·ıˆfiÙËÙ·, ·ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ – ·ÁÚ·ÌÌ·ÙÔÛ‡ÓË, Ì·‡ÚÔ˜ – Ì·˘Ú›Ï·, ÁÏ˘Îfi˜ –Áχη, ÎfiÎÎÈÓÔ˜ – ÎÔÎÎÈӛϷ, ‚·Ú‡˜ – ‚·Ú‡ÙËÙ·

∞fi Ú‹Ì·Ù·: ∞fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο:

∞fi ›ıÂÙ·:

µµ.. ¶¶··ÚÚ¿¿ÁÁˆ̂ÁÁ·· ÔÔ˘̆ÛÛÈÈ··ÛÛÙÙÈÈÎο¿

ÙÚ·ÁÔ˘‰Ò – ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÛÙ‹˜¤Ú¯ÔÌ·È – ÂÚ¯ÔÌfi˜ ÎÏ·‰Â‡ˆ – ÎÏ¿‰ÂÌ· ÙÚ¤¯ˆ – ÙÚ¤ÍÈÌÔ ·Ó·Û·›Óˆ – ·Ó¿Û· Á˘ÌÓ¿˙ˆ – Á˘ÌÓ·ÛÙ‹ÚÈÔ

·. ÀÔÎÔÚÈÛÙÈο¢Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ Î¿ÙÈ Â›Ó·È ÌÈÎÚfi ‹ fiÙÈ ÙÔ ÓÈÒıÔ˘Ì ˆ˜ ·Á·ËÙfi/ÔÈΛÔ. ¶.¯. ·È‰› – ·È‰¿ÎÈ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ: -¿ÎÈ, -›ÙÛ·, -¿ÎÔ˜, -¿Î˘, -ԇϷ, -Ô‡Ï˘, -Ô‡ÏÈ, -Ô‡‰·, -Ô‡‰È

‚. ªÂÁÂı˘ÓÙÈο¢Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ Î¿ÙÈ Â›Ó·È ÈÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·fi ·˘Ùfi ÛÙÔ ÔԛԷӷʤÚÂÙ·È Ë Ï¤ÍË ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È. ¶.¯. ÎÔÏÔ·ıÈ – ÎÔÏÔ·ı·∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ: -·, -¿Ú·, -·Ú¿˜, -·ÚÔ˜

Á. ¶ÂÚÈÂÎÙÈο¢Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ ÔÏÏ¿ fiÌÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ̤ÚÔ˜. ¶.¯. ¿ÌÌÔ˜ – ·ÌÌÔ˘‰È¿, ·Ì¤ÏÈ – ·ÌÂÏÒÓ·˜∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ: -È·, -ÒÓ·˜, -ÈÒÓ·˜

‰. ∆ÔÈο¢Â›¯ÓÔ˘Ó ÙfiÔ. ¶.¯. ÂÛÙÈ¿ÙÔÚ·˜ – ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ, ¶·ÙÚȿگ˘ – ¶·ÙÚȷگ›Ô

Â. ∂ıÓÈο¢Â›¯ÓÔ˘Ó ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Ô˘ ηٿÁÂÙ·È ·fi Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔÙfiÔ. Œ¯Ô˘Ó ÔÏÏ¿ ›‰Ë ηٷϋ͈Ó. ¶.¯. ∞Ó·ÙÔÏ‹ – ∞Ó·ÙÔÏ›Ù˘, æ·Ú¿ – æ·ÚÈ·Ófi˜

ÛÙ. ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο¢ËÏÒÓÔ˘Ó Â¿ÁÁÂÏÌ·. ¶.¯. ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË – ‚È‚ÏÈÔıËοÚÈÔ˜,‚¿Úη – ‚·ÚοÚ˘, Á¿Ï· – Á·Ï·Ù¿˜

˙. ¢È¿ÊÔÚ· ¿ÏÏ·-·ÈÓ·: .¯. °ÈÒÚÁÔ˜ – °ÈÒÚÁ·ÈÓ·-ÈÓ·: .¯. ÁÈ·ÙÚfi˜ – ÁÈ·ÙÚ›Ó·-ÈÛÌÔ˜: .¯. ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ – ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜-È¿: .¯. Ó‡¯Ù· – Ó˘¯ÙÈ¿, Ï‚¤ÓÙ˘ – Ï‚ÂÓÙÈ¿

∆· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ·Ú¿ÁÔ-ÓÙ·È ·fi Ú‹Ì·Ù· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó΢ڛˆ˜:·) ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›(.¯. ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÛÙ‹˜)‚) ÙËÓ ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ‹ ÙÔ ·ÔÙ¤-ÏÂÛÌ¿ Ù˘ (.¯. ÎÏ¿‰ÂÌ·)Á) ÙÔ fiÚÁ·ÓÔ, ÙÔ Ì¤ÛÔ ‹ÙÔÓ ÙfiÔ ÌÈ·˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜(.¯. Á˘ÌÓ·ÛÙ‹ÚÈÔ)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.53

Page 54: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂¡¡¡¡√√√√√√∆∆∆∏∏∏∆∆∆∞∞∞ 111777:: ¶¶¶Ò˜ ÊÙÈ¿¯Óˆ Ӥ˜ ϤÍÂȘ;

205

°°.. ¶¶··ÚÚ¿¿ÁÁˆ̂ÁÁ·· ››ııÂÂÙÙ··

¢¢.. ¶¶··ÚÚ¿¿ÁÁˆ̂ÁÁ·· ÂÂÈÈÚÚÚÚ‹‹ÌÌ··ÙÙ··

‰ÚÔÛ›˙ˆ – ‰ÚÔÛÈÛÙÈÎfi˜ ÌÂÏÂÙÒ – ÌÂÏÂÙËÚfi˜ Ͽ̈ – Ï·ÌÂÚfi˜ÎÈÓÒ – ÎÈÓËÙ‹ÚÈÔ˜

∆· ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· Û -ÙԘϤÁÔÓÙ·È ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ·:Û·‚ˆ – Û΢ÊÙfi˜ ‚¿˙ˆ – ‚·ÏÙfi˜

˙‹ÏÈ· – ˙ËÏÈ¿Ú˘ ¿ÓÔÈÍË – ·ÓÔÈÍÈ¿ÙÈÎÔ˜ ÛÙ¿¯ÙË – ÛÙ·¯Ù‹˜·ÈÒÓ·˜ – ·ÈÒÓÈÔ˜ ‚ÚÔ¯‹ – ‚ÚÔ¯ÂÚfi˜ ÌÂÙ¿ÍÈ – ÌÂٷ͈Ùfi˜ ÎÔÚ›ÙÛÈ – ÎÔÚÈÙÛ›ÛÙÈÎÔ˜ ·ÚÓ› – ·ÚÓ›ÛÈÔ˜ Ì·ÏÏ› – Ì¿ÏÏÈÓÔ˜

∞fi Ú‹Ì·Ù·: ∞fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο:

∞˘Ù¿ Â›Ó·È Î˘Ú›ˆ˜ ˘ÔÎÔÚÈÛÙÈο:ÎÔÓÙfi˜ – ÎÔÓÙÔ‡Ï˘˙ÂÛÙfi˜ – ˙ÂÛÙÔ‡ÙÛÈÎÔ˜

◊ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó È‰ÈfiÙËÙ·:¿ÁÚÈÔ˜ – ·ÁÚȈfi˜¿ÛÚÔ˜ – ·ÛÚȉÂÚfi˜·¯‡˜ – ·¯Ô˘Ïfi˜

∂›Û˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ ÛÙÂÚËÙÈÎfi ·(Ó)-: ›ÛËÌÔ˜ – ·Ó›ÛËÌÔ˜ ·ÎÚÈ‚‹˜ – ·Ó·ÎÚÈ‚‹˜Èı·Ófi˜ – ·›ı·ÓÔ˜

ÎÔÓÙ¿ – ÎÔÓÙÈÓfi˜‚fiÚÂÈ· – ‚ÔÚÈÓfi˜·‡ÚÈÔ – ·˘ÚÈ·Ófi˜

∞fi ›ıÂÙ·: ∞fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:

∆· ·Ú¿ÁˆÁ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ›ıÂÙ·.¶·Ú¿ÁÔÓÙ·È Ì ÙȘ ηٷϋÍÂȘ -· Î·È -ˆ˜ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 12.2).fiÌÔÚÊÔ˜ – fiÌÔÚÊ· ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹˜ – ÂÈÏÈÎÚÈÓÒ˜¿ÌÂÛÔ˜ – ¿ÌÂÛ· Î·È ·Ì¤Ûˆ˜

¶ÈÔ Û¿ÓÈ·, ÌÔÚ› Ó· ‚Úԇ̠ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Ô˘·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ (.¯. ¿ÏÏÔ˜ – ·ÏÏÔ‡)‹ ·fi ¿ÏÏ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· (.¯. ÂΛ – ÂΛıÂ).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.54

Page 55: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

µµÚÚÚ››ÛÛÎΈ̂ ÙÙÈȘ̃̃ ÛÛ¯̄¤¤ÛÛÂÂÈȘ̃̃ ÙÙˆ̂ÓÓ ÏÏϤ¤¤ÍÍÍ͈Ó

206

1177..22 ™™‡‡ÓÓııÂÂÛÛËË

¶·Ú·Ù·ÎÙÈο Û‡ÓıÂÙ·: ∞˘Ù¿ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ófi,ÙÈ Î·È Ù· Û˘ÓıÂÙÈο ÙÔ˘˜ Âӈ̤ӷ Ì ÙÔÓÛ‡Ó‰ÂÛÌÔ Î·È :·Ó‚ÔηÙ‚·›Óˆ – ·Ó‚·›Óˆ Î·È Î·Ù‚·›ÓˆÌ·¯·ÈÚÔ›ÚÔ˘Ó· – Ì·¯·›ÚÈ· Î·È ÈÚÔ‡ÓÈ·ÎÔÓÙfi¯ÔÓÙÚÔ˜ – ÎÔÓÙfi˜ Î·È ¯ÔÓÙÚfi˜

∫ÙËÙÈο Û‡ÓıÂÙ·: ∞˘Ù¿ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó fiÙÈοÔÈÔ˜ ¤¯ÂÈ Î¿ÙÈ ‰ÈÎfi ÙÔ˘.ÌÂÁ·ÏfiηډԘ – ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏËηډȿ̷˘ÚÔÌ¿Ù· – ·˘Ù‹ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ì·‡Ú· Ì¿ÙÈ·ÁÏ˘ÎfiʈÓÔ˜ – ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÁÏ˘ÎÈ¿ ʈӋ

¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙÈο Û‡ÓıÂÙ·: ™Â ·˘Ù¿ ÙÔ ÚÒÙÔ Û˘ÓıÂÙÈÎfi ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ:·ÁÚÈÔÏÔ‡ÏÔ˘‰Ô – ¿ÁÚÈÔ ÏÔ˘ÏÔ‡‰ÈËÏÈÔ‚·Û›ÏÂÌ· – ‚·Û›ÏÂÌ· ÙÔ˘ ‹ÏÈԢͷӷı˘Ì¿Ì·È – ı˘Ì¿Ì·È Í·Ó¿

∞ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο Û‡ÓıÂÙ·: ™’ ·˘Ù¿ ÙÔ ¤Ó·Û˘ÓıÂÙÈÎfi Â›Ó·È Ú‹Ì· Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ Â›Ó·È ÙÔ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡.ıËÚÈÔ‰·Ì·ÛÙ‹˜ – ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰·Ì¿˙ÂÈ ıËÚ›·˙·¯·ÚÔÏ¿ÛÙ˘ – ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ï¿ıÂÈ ˙·¯·ÚˆÙ¿ÁψÛÛÔ‰¤Ù˘ – ·˘Ùfi Ô˘ ‰¤ÓÂÈ ÙË ÁÏÒÛÛ·

¶Ò˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ˆ Û‡ÓıÂÙ·;ªÔÚÒ Ó· Û¯ËÌ·Ù›Ûˆ Û‡ÓıÂÙ· ϤÍÂˆÓ Û¯Â‰fiÓ Ì ٷ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘.∆Ô ∞ã Û˘ÓıÂÙÈÎfi ÌÔÚ› Ó· ›ӷÈ:

Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi (Ô‰fiÛÊ·ÈÚÔ) ›ıÂÙÔ (·ÁÚÈÔÁÔ‡ÚÔ˘ÓÔ) ·ÚÈıÌËÙÈÎfi (ÂÓÙ¿ÌÔÚÊË) Ú‹Ì· (·Ó‚ÔηÙ‚·›Óˆ) ›ÚÚËÌ· (ÈÛˆÁ˘Ú›˙ˆ)

∆Ô Bã Û˘ÓıÂÙÈÎfi ÌÔÚ› Ó· ›ӷÈ: Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi (ÂÍÒÊ˘ÏÏÔ) ›ıÂÙÔ (‚·ı˘Á¿Ï·ÓÔ˜)Ú‹Ì· (ÓÔÌÔıÂÙÒ)ÎÏÈÙ‹ ÌÂÙÔ¯‹ (ÎÔÛÌÔÁ˘ÚÈṲ̂ÓÔ˜)

ŸÙ·Ó Û˘Ó‰˘¿˙Ô˘Ì ÌÈ· ϤÍË Ì ÌÈ· ¿ÏÏË Ï¤ÍË ÁÈ· Ó· ÊÙÈ¿ÍÔ˘Ì ÌÈ· ηÈÓÔ‡ÚÈ· ϤÍË, ¤¯Ô˘ÌÂÛ‡ÓıÂÛË.

¿ÁÚÈÔ + ÏÔ˘ÏÔ‡‰È = ·ÁÚÈÔÏÔ‡ÏÔ˘‰Ô·Ó‚·›Óˆ + ηÙ‚·›Óˆ = ·Ó‚ÔηÙ‚·›Óˆ∞ã Û˘ÓıÂÙÈÎfi µã Û˘ÓıÂÙÈÎfi ™‡ÓıÂÙË Ï¤ÍË

™ÙË ÁÏÒÛÛ· Ì·˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏϤ˜ Û‡ÓıÂÙ˜ ÏÂÍÂȘ (Û‡ÓıÂÙ·).ªÂ ‚¿ÛË ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜, Ù· Û‡ÓıÂÙ· ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÂ:

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.55

Page 56: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂¡¡¡¡√√√√√√∆∆∆∏∏∏∆∆∆∞∞∞ 111777:: ¶¶¶Ò˜ ÊÙÈ¿¯Óˆ Ӥ˜ ϤÍÂȘ;

207

1177..33 ∞∞ÚÚÎÎÙÙÈÈÎÎfifiÏÏÂÂÍÍ·· –– ™™˘̆ÓÓÙÙÔÔÌÌÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››Â˜̃

Á˘Ó·›Î˜ + ·È‰È¿ → Á˘Ó·ÈÎ-fi-·È‰·Ó‡¯Ù· + Ô˘Ï› → Ó˘¯Ù-Ô-Ô‡ÏÈ·Ó¿‚ˆ + Û‚‹Óˆ → ·Ó·‚-Ô-Û‚‹ÓˆÈÎÚ‹ + ‰¿ÊÓË → ÈÎÚ-Ô-‰¿ÊÓË

¿ÁÚÈÔ˜ + ¿ÓıÚˆÔ˜ → ·ÁÚÈ¿ÓıÚˆÔ˜

ŸÙ·Ó ÙÔ ∞ã Û˘ÓıÂÙÈÎfi Â›Ó·È ÎÏÈÙ‹ ϤÍË, ÂÓÒÓˆ Ù· ‰‡Ô Û˘Ó-ıÂÙÈο Ì ÙÔ Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi ʈӋÂÓ -Ô-, ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È·fi ηӤӷ ·fi Ù· ‰‡Ô Û˘ÓıÂÙÈο.

ÕÚ·, ÌÔÚÒ Ó· ÊÙȿ͈ Û‡ÓıÂÙ˜ ϤÍÂȘ Ì ¤Ó· ÛˆÚfi ÙÚfiÔ˘˜!

ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜, fï˜, ÙÔ Û˘Ó-‰ÂÙÈÎfi ʈӋÂÓ ¯¿ÓÂÙ·È.

ªÂÚÈΤ˜ ÚÔı¤ÛÂȘ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜ Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·È Ì ԢÛÈ·-ÛÙÈο, ›ıÂÙ·, Ú‹Ì·Ù· Î·È ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·, Î·È Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó Ó¤Â˜Ï¤ÍÂȘ: .¯. ·ÓÙÈÚfi‰ÚÔ˜, ηٷÎfiÎÎÈÓÔ˜, Û˘Ó˘¿Ú¯ˆ, ÚÔ-¯Ù¤˜. √È Ï¤ÍÂȘ ·˘Ù¤˜ ¿ÏÏÔÙ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì ·Ú¿ÁˆÁ· Î·È ¿Ï-ÏÔÙ Ì ۇÓıÂÙ·.

™ÙË ÁÏÒÛÛ· Ì·˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Û‡ÓıÂÙ· Ù· ÔÔ›· ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó ÌÂÔÏfiÎÏËÚ˜ ÔÓÔÌ·ÙÈΤ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ. ∞˘Ù¿ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÔÏ˘ÏÂÎÙÈ-ο Û‡ÓıÂÙ·.¶.¯. ·È‰È΋ ¯·Ú¿, Ï·˚΋ ·ÁÔÚ¿, ÙÚ›ÙË ËÏÈΛ·, ˙ÒÓË ·ÛÊ·Ï›·˜

¶¿ˆ Ó· ÏËÚÒÛˆÙÔÓ ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi Ù˘¢.∂.∏. Î·È ÙÔ˘ √.∆.∂.

∂ÁÒ ¿ˆ ÛÙÔπ.∫.∞.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.56

Page 57: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

µÚ›ÛΈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ

208

À¿Ú¯Ô˘Ó ÔÓfiÌ·Ù·ÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ, ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ,

Û˘ÏÏfiÁˆÓ ÎÙÏ. Ù· ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È·fi ÔÏϤ˜ ϤÍÂȘ. ™ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜

¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ٷ ··ÚÚÎÎÙÙÈÈÎÎfifiÏÏÂÂÍÍ··, ‰ËÏ·‰‹·ÎÚÔÛÙȯ›‰Â˜ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi

ÙÔ ÚÒÙÔ ÁÚ¿ÌÌ· Ù˘ οı Ϥ͢. ¢ËÏ·‰‹:¢¢ËÌfiÛÈ· √√ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ∂∂ȯ›ÚËÛË ∆∆ËÏÂÈÎÔÈÓˆÓÈÒÓ ∏∏ÏÂÎÙÚÈÛÌÔ‡ ∂∂ÏÏ¿‰Ô˜

ÿÿ ‰Ú˘Ì·∫∫ÔÈÓˆÓÈÎÒÓ∞∞ÛʷϛۈÓ

Y¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÔÈÛÛ˘̆ÓÓÙÙÔÔÌÌÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››Â˜̃. ™Â ·˘Ù¤˜, ·ÓÙ›

Ó· ÁÚ¿„Ô˘Ì ÌÈ· ϤÍË ÔÏfiÎÏËÚË,ÁÚ¿ÊÔ˘Ì ÌÂÚÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù¿ Ù˘ ÁÈ·

Û˘ÓÙÔÌ›·. ŒÙÛÈ, ÁÚ¿ÊÔ˘ÌÂ, .¯.:

‰ËÏ. = «‰ËÏ·‰‹»ÎÙÏ. = «Î·È Ù· ÏÔÈ¿»

‚Ï. = «‚Ϥ»ÛÂÏ. = «ÛÂÏ›‰·»

ª· ÙÈ Â›Ó·È·˘Ù¿;

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 39 ƒˆÙÒ Î·È Ì·ı·›Óˆ ÙÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ·ÚÎÙÈÎfiÏÂÍ·:

√.∂.¢.µ., ∂.ƒ.∆., √.™.∂., ∂.¶.√., ∫.∂.¶., ∂.ª.À., ∂.∫.∞.µ., √.∏.∂., ∂.√.∆.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.57

Page 58: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

209

∆È ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ï¤ÍÂȘ;EENNOOTTHHTTAA 1188

√√ÈÈ ÛÛËËÌÌ··ÛÛ››Â˜̃ ÙÙˆ̂ÓÓ ÏϤ¤Í͈̂ÓÓ

∏ Ô˘Ú¿ Ù˘ ··ÏÏÂÂÔÔ‡‡˜̃ ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜

Â›Ó·È ÌÌ··‡‡ÚÚËË.

∂ÁÒ ÛÙÔ ’¯· ÂÈ,∫·Ú·ÁÎÈfi˙Ë. ªËÓ ÙÔÓ

ÂÌÈÛÙ‡ÂÛ·È ÙÔÓ ¡ÈfiÓÈÔ.∂›Ó·È ··ÏÏÂÂÔÔ‡‡.¢ÂÓ ·ÓÙ¤¯ˆ È·! ∏

˙ˆ‹ ÌÔ˘ Â›Ó·È ÌÌ··‡‡ÚÚËË! ¶¿ÏÈÓËÛÙÈÎfi˜ ı· Ì›ӈ.

1188..11 ∫∫˘̆ÚÚÈÈÔÔÏÏÂÂÍÍ››·· -- ªªÂÂÙÙ··ÊÊÔÔÚÚ¿¿

∫˘ÚÈÔÏÂÍ›· ¤¯Ô˘Ì fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο, Ù· ›ıÂÙ·, Ù· Ú‹Ì·Ù·, Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·-Ù· Î·È ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ Ì ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·Û›·.

ªÂÙ·ÊÔÚ¿ ¤¯Ô˘Ì fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ÌÈ· ϤÍË Ì ·ÏÏ·Á̤ÓË ÛËÌ·Û›·, Ë ÔÔ›· fï˜ Û˘Ó-‰¤ÂÙ·È Ì ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ÛËÌ·Û›·.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 40 ™Â ÔȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ¤¯Ô˘Ì ΢ÚÈÔÏÂÍ›· Î·È Û ÔȘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿;

1. ¢ÂÓ ÌÔÚÒ Ó· Ȉ ·˘Ùfi ÙÔ Ê¿ÚÌ·ÎÔ. ∂›Ó·È Ôχ ÈÎÚfi.2. ª¿ÙˆÛ·Ó Ù· fi‰È· ÙÔ˘ ÛÙȘ ÛÎÏËÚ¤˜ ¤ÙÚ˜.3. ªÂ ÙÔ ÍË̤ڈ̷ ÈÎÚ¿ Ó¤· ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÓËÛ›.4. ™Ù·Ì¿Ù· Ó· ÌÈÏ¿˜ fiÙ·Ó ÙÚˆ˜ Î·È Ì¿Û· ηϿ ÙÔ Ê·ÁËÙfi ÛÔ˘.5. ¢ÂÓ Î·Ù¿Ï·‚· ÙÈ Â›Â. ª·ÛÔ‡Û ٷ ÏfiÁÈ· ÙÔ˘.6. ∆ÔÓ ·Ú·Î¿ÏÂÛ· Ó· Ì ‚ÔËı‹ÛÂÈ, ·ÏÏ¿ ›¯Â ÛÎÏËÚ‹ ηډȿ Î·È Ì ·ÁÓfiËÛÂ.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.58

Page 59: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

µµÚÚÚ››ÛÛÎΈ̂ ÙÙÈȘ̃̃ ÛÛ¯̄¤¤ÛÛÂÂÈȘ̃̃ ÙÙˆ̂ÓÓ ÏÏϤ¤¤ÍÍÍ͈Ó

210

1188..22 ™™˘̆ÓÓÒÒÓÓ˘̆ÌÌ·· –– ∞∞ÓÓÙÙÒÒÓÓ˘̆ÌÌ·· ((··ÓÓÙÙ››ııÂÂÙÙ··))

1188..33 √√ÌÌÒÒÓÓ˘̆ÌÌ·· –– ¶¶··ÚÚÒÒÓÓ˘̆ÌÌ··

™˘ÓÒÓ˘Ì· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ Ϥ-ÍÂȘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÚ›Ô˘ ÙËÓ ›‰È· ÛËÌ·Û›·.

∞ÓÙÒÓ˘Ì· (·ÓÙ›ıÂÙ·) ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ï¤ÍÂÈ˜Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·ÓÙ›ıÂÙË ÛËÌ·Û›·.

·¿˜ – ÈÂÚ¤·˜Ï¢Îfi˜ – ¿ÛÚԘ̷̿˜ – ·Ù¤Ú·˜Î.¿.

„ËÏfi˜ – ÎÔÓÙfi˜ÏÔ‡ÛÈÔ˜ – ÊÙˆ¯fi˜fiÌÔÚÊÔ˜ – ¿Û¯ËÌÔ˜¿Óˆ – οوÁÂÌ›˙ˆ – ·‰ÂÈ¿˙ˆ·Ó‚·›Óˆ – ηÙ‚·›ÓˆÎ.¿.

Ô ‰·ÓÂÈÎfi˜ – Ô ‰·ÓÈÎfi˜ (·fi ÙË ¢·Ó›·)ÙÔ ‰È¿ÏÂÈÌÌ· (ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô) – ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· (˘ÁÚÔ‡)ۋΈ (¿Óˆ) – Û‡ÎÔ (ÊÚÔ‡ÙÔ)‹Ú· (οÙÈ) – (·˘Ùfi˜ ¤¯ÂÈ) Â›Ú·Ë ÂÊÔÚ›· (ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˘ËÚÂÛ›·) – Ë Â˘ÊÔÚ›· (ÏÔ‡ÛÈ· ·Ú·ÁˆÁ‹)ÎÏ›ӈ ÙËÓ fiÚÙ· – Îϛӈ ¤Ó· Ú‹Ì·ÙÔ Îϛ̷ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ – ÙÔ ÎÏ‹Ì· ÛÙËÓ ·˘Ï‹ Ì·˜ (ÎÏËÌ·Ù·ÚÈ¿, ·Ì¤ÏÈ)Ô ÎÚÈÙÈÎfi˜ (·˘Ùfi˜ Ô˘ ·ÛΛ ÎÚÈÙÈ΋) – Ô ÎÚËÙÈÎfi˜ (·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË)Ë Ï›Ú· (ÓfiÌÈÛÌ·) – Ë Ï‡Ú· (ÌÔ˘ÛÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ)Ô ÏÈÌfi˜ (›ӷ) – Ô ÏÔÈÌfi˜ (·ÚÚÒÛÙÂÈ·)Ô fiÚÔ˜ (Û˘Ìʈӛ·) – ÙÔ fiÚÔ˜ (‚Ô˘Ófi)ۋΈ (Ú‹Ì·) – Û‡ÎÔ (ÙÔ ÊÚÔ‡ÙÔ)Ô ÙÔ›¯Ô˜ (ÛÈÙÈÔ‡) – ÙÔ Ù›¯Ô˜ (Ù˘ fiÏ˘)ÙÔ Ê‡ÏÏÔ (‰¤ÓÙÚÔ˘) – ÙÔ Ê‡ÏÔ (·ÚÛÂÓÈÎfi ‹ ıËÏ˘Îfi)Ô „ËÏfi˜ (Ô˘ ¤¯ÂÈ ‡„Ô˜) – Ô „ÈÏfi˜ (ÏÂÙfi˜)Î.¿.

√ÌÒÓ˘Ì· Â›Ó·È ÔÈ Ï¤ÍÂȘ Ô˘ ÚÔʤÚÔÓÙ·È ÙÔ ›‰ÈÔ·ÏÏ¿ ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÛËÌ·Û›·.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.59

Page 60: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

∂∂∂∂¡¡¡¡¡√√√√√∆∆∆∏∏∏∆∆∆∞∞∞ 111888:: TÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ï¤ÍÂȘ;

211

1188..33 ¶¶ÔÔÏχ‡ÛÛËËÌÌ··

∆ÔÓÈο ·ÚÒÓ˘Ì·: ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜, ÌÔÚÒ Ó· ͯˆÚ›-Ûˆ ÙȘ ϤÍÂȘ ·˘Ù¤˜ ·fi ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÙfiÓÔ˘.

Á¤ÚÓˆ – ÁÂÚÓÒÁ¤ÚÔ˜ – ÁÂÚfi˜ÓfiÌÔ˜ – ÓÔÌfi˜ ·›ÚÓˆ – ÂÚÓÒ›Óˆ – ÂÈÓÒÛ¯ÔÏÂ›Ô – Û¯fiÏÈÔ¯ÒÚÔ˜ – ¯ÔÚfi˜

ÌÂÁ¿ÏÔ˜ (= ÌÂÁ·ÏfiÛˆÌÔ˜, ËÏÈÎȈ̤ÓÔ˜, ÛÔ˘‰·›Ô˜)ÚfiÛˆÔ (ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÙÔ˘ ÎÙ›ÛÌ·ÙÔ˜, ÛÙË ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋)ÙÔ ¯Â›ÏÔ˜ (ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÙÔ˘ ÔÙËÚÈÔ‡, ÙÔ˘ ÁÎÚÂÌÔ‡)fi‰È (ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÙÔ˘ ÙÚ·Â˙ÈÔ‡ ÎÙÏ.)

ÔÈ ·Ì˘Á‰·ÏȤ˜ (‰¤ÓÙÚ·) – ÔÈ ·Ì˘Á‰·Ï¤˜ (·‰¤Ó˜)Ô ·Ì·ÚÙˆÏfi˜ (·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ì·Úٛ˜) – Ô ·ÚÌ·ÙÔÏfi˜ (·˘Ùfi˜ Ô˘ ÎÚ·Ù¿ÂÈ ¿ÚÌ·Ù·)ÂÁÎÏËÌ·ÙÒ (οӈ ¤ÁÎÏËÌ·) – ÂÁÎÏÈÌ·Ù›˙ˆ (ÂÈÛ¿Áˆ οÔÈÔÓ Ì ÔÌ·Ïfi ÙÚfiÔ ÛÙȘ

ÎÏÈÌ·ÙÈΤ˜ ‹ ¿ÏϘ Û˘Óı‹Î˜)Ô πÓ‰fi˜ (·fi ÙËÓ πÓ‰›·) – Ô πӉȿÓÔ˜ (Èı·ÁÂÓ‹˜ Ù˘ ∞ÌÂÚÈ΋˜)ÛÙÂÚÒ (·›ÚÓˆ οÙÈ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ¿ÏÏÔÓ) – ˘ÛÙÂÚÒ (̤ӈ ›Ûˆ)Ë ÛÙ‹ÏË (ÂÈه̂ȷ) – Ô ÛÙ‡ÏÔ˜ (Ë ÎÔÏfiÓ·)Ë Ûʋη (¤ÓÙÔÌÔ) – Ë ÛÊ›ÁÁ· (Ì˘ıÔÏÔÁÈÎfi Ù¤Ú·˜)Ô Ù¯ÓÈÎfi˜ (Û ۯ¤ÛË Ì ÌÈ· Ù¤¯ÓË) – Ô Ù¯ÓËÙfi˜ (·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎfi˜)Î.¿.

¶ÚÔÛÔ¯‹! ∂Âȉ‹ Ù· ·ÚÒÓ˘Ì· ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙËÓ ÚÔÊÔÚ¿, Ú¤-ÂÈ Ó· ›̷ÛÙ Ôχ ÚÔÛÂÎÙÈÎÔ› ÌËÓ Ù˘¯fiÓ Ù· ÌÂÚ‰¤„Ô˘ÌÂ!

¶·ÚÒÓ˘Ì· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ï¤ÍÂȘ Ô˘ ÌÔÈ¿˙Ô˘ÓÛÙËÓ ÚÔÊÔÚ¿, ·ÏÏ¿ ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÛËÌ·Û›·.

¶ÔχÛËÌÔ: ªÈ· ϤÍË Ì ·Ú·¿Óˆ ·fi Ì›· ÛË̷ۛ˜,ÔÈ Ôԛ˜ ¤¯Ô˘Ó Û¯¤ÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔ·ÙÔ˘ÓÛ˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÌÂÙ·ÊÔÚ¿.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.60

Page 61: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΚΑΚΙ

Το σκάκι είναι ένα παιχνίδι που παίζεται από δύο παίκτες. Ο ένας από τους παίχτες έχει τα λευκά κομμάτια και ο άλλος

τα μαύρα. Κάθε παίχτης έχει δεκαέξι κομμάτια στην αρχή του παιχνιδιού: Έναν Βασιλιά, μια Βασίλισσα, δύο Πύργους, δύο Αξιωματικούς, δύο Ίππους και οκτώ πιόνια.

Το παιχνίδι παίζεται στη σκακιέρα, έναν πίνακα 8Χ8 με 64 τετράγωνα που εναλλάσσονται σε ανοιχτό (λευκά) και

σκούρο (μαύρα) χρωματισμό. Η σκακιέρα τοποθετείται κατά τρόπον ώστε στην κάτω αριστερή γωνία να υπάρχει μαύρο

τετράγωνο. Για να διευκολυνθεί η σημείωση του παιχνιδιού, κάθε τετράγωνο ορίζεται από τις συντεταγμένες του, που είναι οι συνδυασμοί των γραμμάτων α-θ (a-h για το

αγγλικό αλφάβητο) και των αριθμών 1-8. Στην τοποθέτηση των συντεταγμένων, το κάτω αριστερά τετράγωνο είναι το

α1 και το πάνω αριστερά το α8, όπως φαίνεται στο σχήμα 1.

(Σχήμα 1 - Συντεταγμένες)

Οι παίχτες κάνουν από μια κίνηση εναλλάξ, ξεκινώντας από τον παίχτη με τα λευκά κομμάτια. Ως κίνηση νοείται η

μετατόπιση ενός κομματιού σε διαφορετικό τετράγωνο από

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.61

Page 62: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

αυτό που βρίσκεται, σύμφωνα βέβαια με τους κανόνες

κίνησης των κομματιών. Μοναδική εξαίρεση στον κανόνα κίνησης ενός κομματιού κάθε φορά, είναι η ειδική κίνηση "ροκέ" η οποία αναλύεται παρακάτω, και στην οποία

κινούνται ταυτόχρονα δύο κομμάτια.

Ένας παίχτης μπορεί να πάρει κομμάτι του αντιπάλου του μετακινώντας ένα από τα κομμάτια του στο τετράγωνο που καταλαμβάνει το κομμάτι του αντιπάλου. Το κομμάτι που

παίρνεται φεύγει από τη σκακιέρα για το υπόλοιπο του παιχνιδιού.

Στην αρχή του παιχνιδιού, οι θέσεις των κομματιών είναι αυτές που φαίνονται στο σχήμα 2.

(Σχήμα 2 - Η σκακιέρα)

Έτσι, στη δεύτερη σειρά υπάρχουν οκτώ λευκά πιόνια και

στην έβδομη σειρά οκτώ μαύρα πιόνια. Στην πρώτη και την όγδοη σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά έχουμε: Πύργο, Ίππο, Αξιωματικό, Βασίλισσα, Βασιλιά, Αξιωματικό, Ίππο

και Πύργο. Ας σημειωθεί ότι η Βασίλισσα ξεκινάει σε τετράγωνο του χρώματός της, και το κάτω αριστερά

τετράγωνο για κάθε παίχτη είναι μαύρο.

ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ

Πύργος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.62

Page 63: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Ο Πύργος κινείται σε ευθεία γραμμή, οριζόντια ή κάθετα,

εμπρός ή πίσω και δε μπορεί να περάσει πάνω από άλλα κομμάτια, δικά του ή αντίπαλα. (σχήμα 3)

(Σχήμα 3 - Κίνηση Πύργου)

Αξιωματικός

Ο Αξιωματικός κινείται σε ευθεία διαγώνια γραμμή. Δε μπορεί επίσης να περάσει πάνω από άλλα κομμάτια, δικά του ή αντίπαλα. (σχήμα 4)

(Σχήμα 4 - Κίνηση Αξιωματικού)

Βασίλισσα Η Βασίλισσα συνδυάζει τις κινήσεις του Πύργου και του Αξιωματικού, άρα μπορεί να κινηθεί σε ευθεία γραμμή προς

οποιαδήποτε κατεύθυνση, οριζόντια, κάθετα ή διαγώνια (σχήμα5)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.63

Page 64: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

(Σχήμα 5 - Κίνηση Βασίλισσας)

Ίππος Η κίνηση του Ίππου είναι σύνθετη δύο διαφορετικών

βημάτων. Πρώτα κάνει ένα βήμα ενός τετραγώνου κατά μήκος της κάθετης ή οριζόντιας και μετά, απομακρυνόμενος

πάντα από το τετράγωνο αναχώρησης, ένα βήμα ενός τετραγώνου σε μια διαγώνια. Δεν ενδιαφέρει αν το τετράγωνο μετά το πρώτο βήμα είναι κατειλημμένο. Η

μορφή της κίνησης του Ίππου αποδίδεται με το σχήμα του γράμματος Γ (σχήμα6)

(Σχήμα 6 - Κίνηση του Ίππου)

Πιόνι

Το πιόνι μπορεί να κινείται μόνο προς τα εμπρός, εκτός αν "παίρνει" κάποιο άλλο κομμάτι. Μπορεί να κινηθεί από το αρχικό του τετράγωνο ένα ή δύο κενά τετράγωνα κατά

μήκος της κάθετης όπου έχει τοποθετηθεί και στις επόμενες κινήσεις προχωρεί ένα κενό τετράγωνο κατά μήκος της

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.64

Page 65: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

κάθετης. Στο πάρσιμο, προχωρεί ένα τετράγωνο κατά μιας

από τις διαγώνιες του τετραγώνου όπου βρίσκεται. (σχήμα 7)

(Σχήμα 7 - Κίνηση του πιονιού)

Πιόνι που απειλεί ένα τετράγωνο που διασχίζεται από πιόνι

του αντιπάλου, όταν, ξεκινώντας από το αρχικό του τετράγωνο, προχώρησε μονομιάς δυο τετράγωνα, μπορεί να πάρει το αντίπαλο αυτό πιόνι, σαν να είχε προχωρήσει

μόνο κατά ένα τετράγωνο. Το πάρσιμο αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την κίνηση αμέσως μετά από τέτοια προώθηση και

ονομάζεται "αν πασάν" (Σχήμα 8).

(Σχήμα 8 - Πάρσιμο en passant)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.65

Page 66: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Φτάνοντας στη τελευταία οριζόντια, ένα πιόνι ανταλλάσσεται αμέσως, με την ίδια κίνηση, με Βασίλισσα ή

Πύργο ή Αξιωματικό ή Ίππο του ιδίου χρώματος με το πιόνι κατ' εκλογή του παίκτη και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα

άλλα κομμάτια που βρίσκονται ακόμα πάνω στη σκακιέρα. Η ανταλλαγή αυτή του πιονιού με ένα κομμάτι ονομάζεται "προαγωγή". Συνήθως οι παίκτες προάγουν ένα πιόνι σε

Βασίλισσα, μια και η Βασίλισσα είναι πολύ δυνατό κομμάτι (Σχήμα 9).

(Σχήμα 9 - Προαγωγή πιονιού)

Βασιλιάς

Ο Βασιλιάς κινείται οριζόντια, κάθετα και διαγώνια σε όποιο γειτονικό τετράγωνο δεν απειλείται από κομμάτι αντιπάλου. Υπάρχει στο σκάκι μια ειδική κίνηση που λέγεται ροκέ και

εκτελείται από τον Βασιλιά και τον Πύργο ταυτόχρονα (δείτε πιο κάτω). Ο Βασιλιάς είναι το πιο σημαντικό κομμάτι

στη σκακιέρα και δεν επιτρέπεται να κινηθεί σε τετράγωνο που απειλείται (δείτε πιο κάτω).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.66

Page 67: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

(Σχήμα 10 - Κίνηση του Βασιλιά)

Το ροκέ

Το ροκέ είναι κίνηση του Βασιλιά κι ενός Πύργου, που μετράει σαν μία κίνηση του Βασιλιά και γίνεται ως εξής: ο Βασιλιάς μεταφέρεται από το αρχικό του τετράγωνο κατά

δύο τετράγωνα προς οποιονδήποτε από τους δύο Πύργους στην ίδια οριζόντια και κατόπιν, ο Πύργος αυτός μεταφέρεται πάνω από τον Βασιλιά στην ίδια οριζόντια, στο

τετράγωνο αμέσως δίπλα στον Βασιλιά. Συνεπώς, υπάρχει το μικρό ροκέ (Ο-Ο) που γίνεται με τον Πύργο που

βρίσκεται στη μεριά του Βασιλιά και το μεγάλο ροκέ (Ο-Ο-Ο) που γίνεται με τον Πύργο που βρίσκεται στη μεριά της Βασίλισσας

Το ροκέ είναι αντικανονικό:

Αν ο Βασιλιάς έχει ήδη κινηθεί, ή αν το ροκέ γίνεται με Πύργο που έχει ήδη κινηθεί.

Το ροκέ δεν επιτρέπεται προσωρινά:

Αν το αρχικό τετράγωνο του Βασιλιά ή το τετράγωνο που πρέπει να διασχίσει ο Βασιλιάς ή το τετράγωνο που πρέπει να καταλάβει απειλείται από κομμάτι του αντιπάλου, ή

Αν υπάρχει κάποιο κομμάτι μεταξύ του Βασιλιά και του Πύργου με τον οποίο πρόκειται να γίνει το ροκέ (σχήμα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.67

Page 68: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

11).

(Σχήμα 11 - Μεγάλο και μικρό ροκέ)

Το σαχ

Ο Βασιλιάς είναι "σαχ" όταν το τετράγωνο που κατέχει απειλείται από ένα ή περισσότερα από τα αντίπαλα κομμάτια. Στην περίπτωση αυτή τα κομμάτια δίνουν σαχ

στο Βασιλιά . Ο παίκτης δεν πρέπει να κάνει κίνηση που να αφήνει τον Βασιλιά του σε τετράγωνο που απειλείται από

κομμάτι του αντιπάλου του. Κάθε σαχ πρέπει να αντιμετωπισθεί με την αμέσως επόμενη κίνηση.

Σημειώστε ότι υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τρόποι να αντιμετωπιστεί ένα σαχ

-Μετακίνηση του Βασιλιά σε τετράγωνο που δεν είναι σαχ.

-Πάρσιμο του εχθρικού κομματιού που δίνει το σαχ. -(Στην περίπτωση που το σαχ δίνει Βασίλισσα, Πύργος ή

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.68

Page 69: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Αξιωματικός): παρεμβολή ενός δικού μας κομματιού

ανάμεσα στο κομμάτι που δίνει το σαχ και τον Βασιλιά.

(Σχήμα 12 - Σαχ)

Αν το σαχ δεν είναι δυνατό να αντιμετωπισθεί, τότε ο Βασιλιάς είναι "ματ" (βλέπε πιο κάτω)

Το ματ Αν ένας Βασιλιάς είναι σε θέση σαχ και το σαχ αυτό δεν

μπορεί να αντιμετωπιστεί με κανέναν τρόπο, τότε η παρτίδα λήγει με "ματ". Ο παίκτης που έγινε ματ έχασε την παρτίδα

και ο παίκτης που έκανε ματ τον αντίπαλο Βασιλιά κέρδισε την παρτίδα (Σχήμα 13).

(Σχήμα 13 - Ματ)

Το Πατ

Στην περίπτωση που ένας παίκτης δεν μπορεί να κάνει καμία νόμιμη κίνηση, αλλά δεν είναι σε θέση σαχ, η Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.69

Page 70: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

παρτίδα λήγει με πατ. Στην περίπτωση του πατ, η παρτίδα

θεωρείται ισόπαλη (σχήμα 14).

(Σχήμα 14 - Πατ)

ΑΛΛΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Εγκατάλειψη και πρόταση ισοπαλίας

Ένας παίκτης που βρίσκεται σε μειονεκτική θέση μπορεί να εγκαταλείψει την παρτίδα, οπότε χάνει αυτόματα. Σε οποιαδήποτε στιγμή ένας παίκτης μπορεί να προτείνει

ισοπαλία στον αντίπαλό του. Ο αντίπαλος τότε μπορεί να αποδεχθεί την πρόταση ισοπαλίας (οπότε λήγει και η παρτίδα ισόπαλη) ή να αρνηθεί την πρόταση (οπότε η

παρτίδα συνεχίζεται).

Περιπτώσεις ισοπαλίας: α) πατ. Η παρτίδα λήγει αμέσως ισόπαλη.

β) Η παρτίδα είναι ισόπαλη όταν προκύψει ένα από τα εξής φινάλε:

Βασιλιάς εναντίον Βασιλιά

Βασιλιάς εναντίον Βασιλιά και Αξιωματικού ή Ίππου μόνο.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.70

Page 71: Γλώσσα Ε΄ 11.4. ΄΄ Πνευματικά παιχνίδια ΄΄

Βασιλιάς και Αξιωματικός εναντίον Βασιλιά και

Αξιωματικού. Βασιλιάς και Αξιωματικός εναντίον Βασιλιά και Ίππου.

Βασιλιάς και Ίππος εναντίον Βασιλιά και Ίππου.

γ) Η παρτίδα είναι ισόπαλη μετά από αίτημα του παίκτη που έχει την κίνηση όταν για τρίτη φορά η ίδια ακριβώς θέση

πρόκειται να εμφανισθεί ή μόλις εμφανίσθηκε με τον ίδιο παίκτη να έχει την κίνηση κάθε φορά. Η θέση θεωρείται η ίδια αν κομμάτια ιδίου είδους και

χρώματος κατέχουν τα ίδια τετράγωνα και αν όλες οι δυνατές κινήσεις όλων των κομματιών είναι οι ίδιες,

συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του ροκέ ή του παρσίματος ενός πιονιού "αν πασαν".

δ) Η παρτίδα είναι ισόπαλη όταν ο παίκτης που έχει την κίνηση το ζητήσει, ενώ έχουν γίνει τουλάχιστον 50 διαδοχικές κινήσεις από κάθε πλευρά χωρίς το πάρσιμο

κανενός κομματιού ούτε την κίνηση οποιουδήποτε πιονιού.

http://games.pathfinder.gr/index.php?games=0&section=3

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.71