Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο

αιώνα1025 - 1081

Με μια ματιά….• Το Βυζάντιο σε κρίση

– Μακεδονική δυναστεία (μετά τον Βασίλειο Β’)– Διάδοχοι Μακεδόνων (1056 – 1059)– Δυναστεία Δουκών (1059 – 1081)

• Η περίοδος της ανασυγκρότησης– Δυναστεία Κομνηνών (1081 – 1185)

• Το Βυζάντιο σε κρίση– Δυναστεία Αγγέλων (1185 – 1204): αδυναμία

αντιμετώπισης εχθρών

• 1204: κατάλυση αυτοκρατορίας από Σταυροφόρους

• Αρχές 14ου αι.: αυτοκρατορία της Νίκαιας

• 14ος αι: αρχή αποσύνθεσης Βυζαντίου• Μέσα 14ου αι: επιτάχυνση αποσύνθεσης

εμφύλιοι πόλεμοι εξασθένηση στρατού οικονομική αδυναμία επέκταση Σέρβων και Οθωμανών

• 1453: άλωση Κωνσταντινούπολης από Οθωμανούς

Βασίλειος Β’ Μακεδών Κωνσταντίνος 8ος

Κόρη Ζωή Θεοδώρα

μοναχή

Υπάρχει ζήτημα με τη διαδοχή του Βασιλείου Β’;

Το Βυζάντιο μετά το θάνατο του Βασίλειου Β’ το 1025

Χάρτης: wikipedia.org

Κρίση και απώλειες τον 11ο αιώνα

• Πώς ενώ ήταν διεθνής δύναμη το Βυζάντιο έφτασε στην κρίση;

• Πολιτική αστάθεια• Μέτρα αποστρατικοποίησης• Παραμέληση επαρχιών• Νομισματική κρίση

Αποστρατικοποίηση

• Πολεμικοί θρίαμβοι (Βασιλείου) αλαζονεία, επανάπαυση, πίστη σε διαρκή ειρήνη

1. Παραμέληση στόλου (δόξα Ρωμανίας)2. Αντικατάσταση υποχρεωτικής στρατιωτικής

θητείας με φόρο3. Στρατολόγηση μισθοφόρων4. Διάλυση των θεμάτων και θεματικών

στρατών εξαθλίωση μικρής και μεσαίας αγροτικής τάξης

5. Χρησιμοποίηση ξένων σε ανώτερες θέσεις

Εσωτερική κρίση

• 1025: θάνατος Βασιλείου Β΄• Ακολουθούν 14 αυτοκράτορες σε 56 χρόνια

(ως 1081)• Δηλαδή:

– Συχνή εναλλαγή στην εξουσία– Έντονες διαμάχες για τη διαδοχή– Έλλειψη ισχυρής προσωπικότητας– Σπάταλη ζωή αυτοκρατόρων

Στέμμα αυτοκράτοραΚωνσταντίνου Θ’, ΟυγγαρίαΠηγή: www.ime.gr

Οικονομία – κοινωνία - πολιτική

• Ευημερία (άφθονα αγαθά) + έλλειψη χρυσού υποτίμηση χρυσού νομίσματος

• Υπερφορολόγηση + παραμέληση επαρχιών• Αυταρχική κεντρική κυβέρνηση• Ταραχές / εξεγέρσεις• 1060: πολιτική αστάθεια • Γενικευμένη κρίση: ηθική, οικονομική,

θεσμική, στρατιωτική, κοινωνική • Απώλεια μεγάλου μέρους της Βυζαντινής

επικράτειας

Το Βυζάντιο το 1081

Στρατιωτικές αποτυχίες

1. Σελτζούκοι Τούρκοι Μάχη στο Ματζικέρτ (1071)

2. Νορμανδοί Αφαίρεση ιταλικών κτήσεων του Βυζαντίου 1071: άλωση Μπάρι: τέλος Βυζαντινής Ιταλίας

3. Ούγγροι – Σέρβοι Στα βόρεια σύνορα του κράτους

Ο στρατός του Ρωμανού Δ' Διογένη, που ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ      Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων αλλά ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από Βουλγάρους, Όζους και άλλους ξένους που έτυχε να βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βαράγγους. Όλοι αυτοί [...] δεν ήταν παρά λίγοι άντρες τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοι [...].     Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη [...]. Αντίθετα οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο. Κεδρηνός II, 668-669.

Η σημασία της μάχης στο Ματζικέρτ

• 1071: μάχη στο Ματζικέρτ1. Κατάρρευση του διοικητικού

συστήματος στις αν. επαρχίες2. Απώλεια ενός από τα πιο

πλούσια τμήματα της Μ. Ασίας

3. Ίδρυση ισχυρού κράτους από Σελτζούκους Τούρκους

Καλή σας μέρα!