Εκπαιδευτική αξία

του παιχνιδιού

Εισαγωγή

Παιχνίδι

Maria Montessor

i

John Dewey

Friedrich Froebel

Margaret MacMillan

Rundolf Steiner

Jacques Rousseau

Το παιχνίδι ανέκαθεν συνδέθηκε με την προσχολική εκπαίδευση ως θεμελιώδες παιδαγωγικό μέγεθος στη μάθηση και ανάπτυξη των παιδιών μέσα από το έργο σπουδαίων παιδαγωγών.

Ορισμός Παιχνίδι

«Το παιχνίδι είναι η δραστηριότητα μέσα από την οποία τα παιδιά καλύπτουν όλες τις αναπτυξιακές τους ανάγκες»

(Μaxim, 1989).

«Το παιχνίδι είναι αυτή η συναρπαστική δραστηριότητα στην οποία συμμετέχουν υγιή παιδιά με ενθουσιασμό και ανεμελιά»

(Scales et al., 1991).

«Το παιχνίδι είναι μια δραστηριότητα, κατευθυνόμενη από το παιδί το «νόημα» της οποίας έχει σημασία για το ίδιο και όχι η κατάληξή της»

(Kostelnik, Soderman & Whiren, 1993)

«Το παιχνίδι είναι η πραγματοποίηση της μάθησης μέσα από την πράξη»

(Feeney, Christensen, & Moravcil, 1996).

Η αξία του παιχνιδιού

• ενσωματώνει γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά ερεθίσματα.• παρέχει το νόημα για την πρόσληψη

νέων συνδέσεων και σχέσεων μεταξύ ιδεών, εμπειριών, ικανοτήτων και γνώσεων.• διευκολύνει τη μάθηση εκθέτοντας τα

παιδιά σε νέες εμπειρίες, δραστηριότητες και ιδέες.• επιτρέπει στα παιδιά να δομούν

νοήματα από τις εμπειρίες τους

Ποιότητα παιχνιδιού • Ποια υλικά χρησιμοποιούνται

σπάνια από τα παιδιά;• Ποια χρησιμοποιούνται

συχνότερα;• Η οργάνωση του χώρου

επιτρέπει την ασφαλή μετακίνηση των παιδιών από γωνιά σε γωνιά και το ασφαλές παιχνίδι;• Τα παιδιά επιλέγουν τα ίδια,

παρόμοια ή διαφορετικά υλικά κάθε μέρα;• Είναι σε θέση να αναζητούν, να

βρίσκουν και να επανατοποθετούν τα υλικά στη θέση τους μόνα τους;• Ποιες γωνιές και ποια υλικά

προτιμούν τα αγόρια και ποια τα κορίτσια; • Τα παιδιά επαναλαμβάνουν τα

ίδια παιχνίδια, ή εφευρίσκουν καινούργια;• Χρησιμοποιούν τα υλικά που

επιλέγουν με δημιουργικό τρόπο;

ποιό

τητα υλικά

χώροςχρόνος

Ερωτήματα

Είδη παιχνιδιού

Παιχνίδι

Αυθόρμητο

Κίνησης

Κανόνων

Θεατρικό

Πνευματικό

Συμβολικό

Θεατρικό παιχνίδι

Δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να παίζουν και να επικοινωνούν στην ομάδα με βάση

τις ανάγκες τους κινητοποιώντας την έμπνευση των ιδεών και τη φαντασία τους,

ιδιαίτερα μέσω της σωματικής έκφρασης (Παπαδόπουλος, 2010). Το θεατρικό παιχνίδι

είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για δημιουργική έκφραση.

Δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να βγαίνει έξω από τους συνηθισμένους τρόπους συμπεριφοράς

που του δεσμεύουν τη φαντασία, και να προχωρά στη δημιουργία προσώπων και καταστάσεων

χωρίς να γίνεται αντικείμενο κριτικής (Κουρεντζής, 2008).

Παιχνίδια Κίνησης

• Τα παιχνίδια ευκινησίας που το παιδί παίζει για να δώσει στα χέρια και στα δάχτυλα του ευλυγισία και να λυγίσει τις αρθρώσεις του, περισσότερο από κάποιον άλλο συμπαίκτη του. • Τα παιχνίδια ισορροπίας όπου πρέπει να αποφεύγουν να πέφτουν και συγχρόνως να συνδυάζουν κινήσεις για να μάθουν να ισορροπούν. • Τα παιχνίδια επιδεξιότητας, όπου τα παιδιά χρησιμοποιούν την ευκινησία του σώματος σε συνδυασμό με ένα πνευματικό στοιχείο για να φτάσουν σε ένα αποτέλεσμα.

Στα παιχνίδια κίνησης, κυριαρχεί το στοιχείο της κίνησης και της σωματικής άσκησης.

Παιχνίδι Κανόνων • Παιχνίδια κανόνων μπορεί να είναι

ομαδικά παιχνίδια κίνησης, όπως η τυφλόμυγα ή το κυνηγητό.• Μέσα από τα παιχνίδια κανόνων τα

παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες και τις αρμοδιότητες τους• να δημιουργούν κοινωνικές ή

διαπροσωπικές σχέσεις.

Τα παιχνίδια κανόνων είναι οι δραστηριότητες που δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα στην ομαδική ζωή. Οι κανόνες δεν επιβάλλονται αλλά πηγάζουν αυθόρμητα από την ανάγκη της συνεργασίας και της ομαλής εξέλιξης του παιχνιδιού. Έτσι το παιδί αποκτά πλήρη συνείδηση του αντιπάλου του, τον αναγνωρίζει ως ανώτερο όταν κερδίζει αλλά και όταν χάνει δεν παύει να τον θεωρεί φίλο του.

Πνευματικό παιχνίδι

Είδη

Παιχνίδια λογισμού: είναι μικρά

προβλήματα που αρέσει πολύ στα παιδιά να

δίνουν κάποια λύση αλλά για

να τα καταφέρουν χρειάζεται να χρησιμοποιήσ

ουν όλες τις πνευματικές

τους ικανότητες

Παιχνίδια εφευρετικότητας:

παιχνίδια που αποτελούνται από

πολλά κομμάτια, (παζλ) τα οποία πρέπει να τοποθετηθούν με τη σωστή σειρά για να

προκύψει ένα αποτέλεσμα τα παιδιά εξετάζουν λεπτομερώς το κάθε κομμάτι για να

φτιάξουν το σχέδιο

Παιχνίδια προσοχής: έχουν σκοπό να κάνουν τα παιδιά να διατηρούν συνεχώς την προσοχή

τους και να δίνουν αμέσως απάντηση

Λογοπαίγνια

: ο λόγος έχει μεγάλη σημασία

στη ζωή του παιδιού.

Διασκεδάζουν πολύ με τους

γλωσσοδέτες. Τα παιχνίδια λόγου

ακονίζουν το μυαλό τους με

ευχάριστο τρόπο

Παιχνίδια μνήμης: έχουν

σκοπό να ωθήσουν το παιδί να συγκροτεί

όσο πιο πολλά αντικείμενα μπορεί

για να εξασκεί τη μνήμη του

Συμβολικό παιχνίδιΣε αυτό το είδος παιχνιδιού υπάρχει μια φανταστική κατάσταση δράσης. Τα παιδιά αναλαμβάνουν φανταστικούς ρόλους και προσδίδουν στα αντικείμενα διαφορετική σημασία από την πραγματική τους. Έτσι μπορεί να υποδύονται ,είτε να παίζουν με αντικείμενα ή και χωρίς αντικείμενα όπου τα παιδιά κάνουν διάφορες κινήσεις και φαντάζονται κάτι διαφορετικό.

Αυθόρμητο παιχνίδι

• Αυτοσχεδιασμός• Συνεργασία• Ανάπτυξη της φαντασίας• Αλληλεπίδραση• Κοινωνικοποίηση • Εξωτερίκευση συναισθημάτων• Οικοδόμηση της γνώσης• Ανάπτυξη ικανοτήτων αυτορρύθμισης

Βιβλιογραφία

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ: ΑΛΛΗΛΕΝΔΕΤΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ, Ευθυμία Γουργιώτου Λέκτορας, Π.Τ.Π.Ε. , Πανεπιστήμιο Κρήτης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΓΝΙΩΔΟΥΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ»ΑΠΟ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΑΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ: Παπαδοπούλου Πελαγία, Μαμματά Καλλιόπη