Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 10ης Ενότητας: ΄΄Λέξεις...

Γλώσσα Δ΄ Τάξης - Επανάληψη 10ης Ενότητας:

΄΄ Λέξεις φτερουγίζουν πέρα, ταξιδεύουν στον αγέρα΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

Ο Κσζηήο θαη ν Αιέμεο , ε Τβόλε θαη ν Φάλεο παίδνπλ έλα παηρλίδη κε

ιέμεηο. Κάζε παηδί ιέεη ιέμεηο πνπ αξρίδνπλ από Α ή Β ή Γ ή Ρ ή Μ.

Γίλεηαη πνιύ θαζαξία γηαηί ηα παηδηά κηιάλε όια καδί θαη γειάλε δπλαηά.

Πνηά παηδηά παίδνπλ ην παηρλίδη;...................................................................................................

..........................................................................................................................................................

Ση παηρλίδη παίδνπλ;......................................................................................................... ..............

Γηαηί γίλεηαη θαζαξία; ..................................................................................... ...........................

.........................................................................................................................................................

Βηβιίν Γώξν

ν

ΥΑ ΥΑ

Μεξηθέο θνξέο ιέκε ιόγηα πνπ δελ είλαη αιήζεηα θαη

δελ κπνξνύλ λα γίλνπλ δειαδή κηιάκε

κεηαθνξηθά

Θέισ λα θάσ ηελ Δύα επεηδή ηελ αγαπάσ πνιύ.

ΟΜΩ Γελ κπνξώ λα θάσ ηελ Δύα κε ην ζηόκα

κνπ. Ζ Δύα δελ είλαη θαγεηό.

Μεξηθέο θνξέο ιέκε ιόγηα πνπ είλαη αιήζεηα

θαη κπνξνύλ λα γίλνπλ δειαδή κηιάκε

θπξηνιεθηηθά

Θέισ λα θάσ ςσκί.

Σν ςσκί κπνξώ λα ην θάσ κε ην ζηόκα κνπ

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2

Όηαλ είκαζηε κσξά δελ κπνξνύκε λα κηιήζνπκε θαζόινπ. Όηαλ

κεγαιώλνπκε αξρίδνπκε λα ιέκε ιίγεο ιέμεηο θαη κεηά καζαίλνπκε λα

ιέκε πνιιέο ιέμεηο. Οη άλζξσπνη δελ κηιάλε κε ηνλ ίδην ηξόπν γηαηί

θαλέλαο δελ εηλαη ίδηνο κε ηνλ άιινλ. Όινη είκαζηε δηαθνξεηηθνί. Σα

δσάθηα δελ κπνξνύλ λα πνύλ ιέμεηο αιιά βγάδνπλ ην θαζέλα ηελ δηθηά

ηνπ θσλνύια. Μεξηθνί άλζξσπνη κηιάλε μέλεο γιώζζεο όπσο Αγγιηθά

γηαηί κέλνπλ ζε άιιε ρώξα ηελ Αγγιία. Γελ κέλνπλ ζηελ Διιάδα. Όηαλ

ηα παηδηά κεγαιώζνπλ πεγαίλνπλ ζην ζρνιείν θαη καζαίλνπλ λα γξάθνπλ

όζεο ιεμνύιεο ιέλε κε ην ζηόκα ηνπο.

Σα δώα κηιάλε κε ιέμεηο ή κε θσλνύιεο; ..........................................................

Όινη νη άλζξσπνη κηιάλε κε ηνλ ίδην ηξόπν; .....................................................

Θα πάσ βόιηα άιιε κέξα.

Έκαζα λα

κηιάσ Γελ κπνξώ λα κηιήζσ Νηάνπ Hello!

Όηαλ ζέινπκε λα κηιήζνπκε γηα έλα πξάγκα πνπ

δελ ην μέξνπκε ή δελ ην ζπκόκαζηε ή δελ

ζέινπκε λα πνύκε ην όλνκά ηνπ κηιάκε κε

αόξηζηεο αλησλπκίεο

Αόξηζηεο αλησλπκίεο είλαη νη ιέμεηο :

Κάπνηνο- θάπνηα-θάπνην Έλαο-κία-έλα

Άιινο-άιιε-άιιν, θαζέλαο, θάζε , θάηη


Υνξεύνληαο κε...αλήθνπζηνπο ήρνπο

Η Δπγελία είλαη έλα θνξηηζάθη πνπ δελ κπνξεί λα αθνύζεη ηνπο ήρνπο

από ην απηάθη ηεο. Δίλαη θσθή θαη κπνξεί λα καο δείμεη ηη ζέιεη λα πεη

κόλν θάλνληαο λνήκαηα ηα δάρηπιά ηεο. Ξέξεη δειαδή λα κηιάεη ζηε

λνεκαηηθή γιώζζα. Η Δπγελία ήζειε πνιύ λα κάζεη λα ρνξεύεη θαη λα

θάλεη κπαιέην αιιά θνβόηαλ πσο δελ ηα θαηαθέξεη. Η δαζθάια ηεο είπε

πσο ηα παηδηά κπνξνύλ λα θαηαθέξνπλ λα θάλνπλ ηα πάληα όηαλ

πξνζπαζνύλ πνιύ.

Πξνζέζεηο είλαη νη ιέμεηο κε, ζε, γηα, σο, πξνο, κεηά, παξά, αληί,

από,θαηά,ρσξίο.

Γείρλνπλ ηξόπν (πώο), ηόπν(πνύ), ρξόλν(πόηε), πνζό(πόζν), αηηία(γηαηί)

Γηα λα δείμνπκε ηνλ ηξόπν πνπ έγηλε θάηη ξσηάκε

κε ην πώο θαη απαληάκε κε :

Σξνπηθά επηξξήκαηα : έηζη, θαιά, γξήγνξα, καδί.

Έηξεμα γξήγνξα.

Μεηνρέο ζε –ώληαο θαη –νληαο . Όηαλ ηνλίδνπκε

ην ν ην γξάθνπκε κε σ. Όηαλ δελ παίξλεη ηόλν

γξάθεηαη κε ν.

Πήγα ζην ζπίηη πεξπαηώληαο

Λέμεηο κε πξνζέζεηο κε πξνζνρή, ρσξίο βξνρή

Πεξλάσ ην δξόκν κε πξνζνρή


Γξαθή, ε κλήκε ησλ αλζξώπσλ : Οη άλζξσπνη πξίλ κάζνπλ λα

γξάθνπλ δελ κπνξνύζαλ λα ζπκνύληαη όια ηα πξάγκαηα πνπ έθαλαλ.

Όηαλ έκαζαλ λα γξάθνπλ θαηάθεξαλ λα ζπκνύληαη απηά πνπ εθάλαλ

γηαηί ηα έγξαθαλ. Οη άλζξσπνη έγξαθαλ ζηα θεξακηθά αγγεία ζε δέξκαηα

θαη ζε ραξηί.

Ο δίζθνο ηεο Φαηζηνύ : Οη άλζξσπνη βξήθαλ ηνλ δίζθν ηεο Φαηζηνύ

ζηελ Κξήηε θνληά ζην Ηξάθιεην. Πάλσ ζηνλ δίζθν θαη ζηηο δύν πιεπξέο

ήηαλ γξακκέλα ζύκβνια πνπ ηα ρώξηδαλ θάζεηεο γξακκέο.

Πνύ έγξαθαλ νη άλζξσπνη; .........................................................................................................

Πνύ βξήθαλ ηνλ δίζθν ηεο Φαηζηνύ; .........................................................................................

ΚΔΦΑΛΑΗΑ ΓΡΑΜΜΑΣΑ κηθξά γξάκκαηα

ΚΡΖΣΖ

Γίζθνο

ΓΛΩΑ

Γξαθή

Πεγαίλσ ζην Γθνύληηο ................................................................................

Θα θνηκεζώ .................................................................................................

Οη ιέμεηο πνπ καο δείρλνπλ ην ρξόλν δειαδή πόηε

έγηλε θάηη ιέγνληαη ρξνληθνί ζύλδεζκνη θαη ε

πξόηαζε ρξνληθή πξόηαζε.

Θα θάσ θξέπα όηαλ έξζεη ε Σεηάξηε

Υξνληθνί ζύλδεζκνη είλαη νη ιέμεηο

Όηαλ, ζαλ , ελώ , θαζώο, αθνύ, κόιηο,

ώζπνπ, πξνηνύ


95

Ασκήσεις

1. Να βάλεις διπλή τελεία και εισαγωγικά όπου χρειάζεται στις παρακάτωπροτάσεις.α) Η Μαρία είπε στον Κώστα Πάμε να δούμε ταινία;β) Διάβασα ένα καταπληκτικό βιβλίο τις προάλλες. Λέγεται Μιαπεριπέτεια για το Ρωμαίο .γ) Οι αριθμοί μέχρι την πρώτη δεκάδα είναι οι εξής1,2,3,4,5,6,7,8,9,10. δ) Μην πατάτε το γρασίδι έγραφε η πινακίδα στο πάρκο.

ΕΕννόόττηητταα 1100 ΛΛέέξξεειιςς φφττεερροουυγγίίζζοουυνν ππέέρραα

ττααξξιιδδεεύύοουυνν σσττοονν ααγγέέρραα

ΠΠααιιχχννίίδδιιαα μμεε ττιιςς λλέέξξεειιςς

Κυριολεξία κα ι μετα φορά

Όταν μια λέξη ή φράση χρησιμοποιείται με την κανονική, την πραγματική της σημασία, λέμε ότι χρησιμοποιείται κυριολεκτικά.

Τότε έχουμε κυριολεξία. π.χ. Μας κέρασε γλυκό ποτό που το έφτιαξε μόνη της.

Όταν μια λέξη ή φράση δεν χρησιμοποιείται με την κανονική, την πραγματική της σημασία αλλά με διαφορετική, λέμε ότι χρησιμοποιείται μεταφορικά.

Τότε έχουμε μεταφορά. π.χ. Μου ήρθε μια γλυκιά νύστα καθώς έβλεπα τηλεόραση.

Στην κυριολεκτική φράση το ποτό είναι όντως γλυκό, ενώ στη μεταφορική φράση η νύστα δεν είναι ούτε μπορεί να είναι γλυκιά. Με τη δεύτερη έκφραση θέλουμε απλώς να δώσουμε στη νύστα ένα επιπλέον χαρακτηριστικό.

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6

96

Ασκήσεις

1. Να γράψεις στην παρένθεση Κ για την κυριολεξία και Μ για τη μεταφορά. α) Αγόρασε μια δερμάτινη ζώνη. (………) β) Μια πύρινη ζώνη περικύκλωσε το σπίτι. (………) γ) Μην παίζεις μαζί του. (………) δ) Μην τσακίζεις τις σελίδες τον βιβλίου. (………) ε) Οι στρατιώτες μας τσάκισαν τις δυνάμεις του εχθρού. (………) στ) Οι κυνηγοί σκότωσαν ένα αγριογούρουνο. (………) ζ) Σκοτώνεται κάθε μέρα στη δουλεία. (………)

2. Να γράψεις μια μεταφορική φράση δίπλα στην κυριολεκτική φράση.

Κυριολεξία Μεταφορά α) Σήκωσε βαρύ κιβώτιο. ……………………………………………………………………………………. β) Κλείνω τα μάτια. ……………………………………………………………………………………. γ) Καταπίνω δύσκολα το χάπι. ………………………………………………………………………………….

3. Να γράψεις μια κυριολεκτική φράση δίπλα σε κάθε μεταφορική φράση.

Μεταφορά Κυριολεξία α) Δεν παίρνει από λόγια. ……………………………………………………………………………………. β) Έχασε το χρώμα της. ……………………………………………………………………………………. γ) Τα νιάτα φεύγουν γρήγορα. ………………………………………………………………………………….


97

ΓΓλλωωσσσσιικκήή ααυυττοοββιιοογγρρααφφίίαα παραγωγή και σύνθεση λέξεων βλ. σελ. 44

Αόριστες α ντωνυμίες

Οι αντωνυμίες που φανερώνουν αόριστα ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα χωρίς να το ονομάζουν, λέγονται αόριστες αντωνυμίες.

Οι αόριστες αντωνυμίες είναι οι εξής: • ένας, μία (μια), ένα ( μόνο στον ενικό αριθμό και είναι ι ίδια με το

αριθμητικό και με το αόριστο άρθρο) π.χ. Ξέρω έναν με αυτό το όνομα.

• Κανένας (κανείς), καμία (καμιά), κανένα (μόνο στον ενικό αριθμό) π.χ. Κανείς δεν πρέπει να παραβεί τις εντολές μου)

• κάθε (δεν κλίνετε και συνηθίζεται σαν επίθετο, με άρθρο ή χωρίς άρθρο, με ονόματα κάθε πτώσης) π.χ. Κάθε μέρα ξυπνάω στις 7.15 π.μ.

• καθένας, καθεμιά (καθεμία), καθένα (μόνο στον ενικό αριθμό) π.χ. Ο καθένας πρέπει να κοιτάζει τη δουλειά του.

• κάποιος, κάποια, κάποιο (και στους δύο αριθμούς) π.χ. Κάποια μέρα θα μάθεις την αλήθεια.

• καμπόσος, κάμποση, κάμποσο (και στους δύο αριθμούς) π.χ. Αγόρασε κάμποσα βιβλία στο βιβλιοπωλείο.

• άλλος, άλλη, άλλο (και στους δύο αριθμούς) π.χ. Αν δεν μπορείς σήμερα, έλα άλλη μέρα.

• μερικοί, μερικές, μερικά π.χ. Έχω να κάνω μερικά ψώνια ακόμα.

• κάτι, κατιτί π.χ. Κάτι πρέπει να έγινε και θύμωσε.

• καθετί π.χ. Μην αντιδράς σε καθετί που λέω.

• τίποτε (τίποτα) π.χ. Δεν γνωρίζω τίποτα για το θέμα.

• (ο, η, το) δείνα, (ο, η, το) τάδε (δεν κλίνονται) π.χ. Με έστειλε στο τάδε μέρος να βρω τον Παύλο.


98

Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με την κατάλληλη αόριστη αντωνυμία. α) Έσκυψε και μου είπε ……………………………………………… στο αυτί. β) Φαίνεται πως ……………………………………………… παιδιά δεν άκουσαν αυτό που είπα. γ) Δε θα βρεις ……………………………………………… εκεί που ψάχνεις. δ) Οι γονείς μου μου δίνουν ……………………………………………… χρήματα για χαρτζιλίκι ……………………………………………… εβδομάδα. ε) Ο Πέτρος έφαγε ……………………………………………… τυροπιτάκια και χόρτασε. στ) Δεν ήρθε ……………………………………………… παιδί για να παίξουμε, γι’ αυτό κι εγώ ……………………………………………… φορά δε θα τα καλέσω. ζ) ……………………………………………… από τους γείτονες πρέπει να χτύπησε το κουδούνι. η) ……………………………………………… φορά κι ……………………………………………… καιρό ήταν τρία γουρουνάκια.

ΧΧοορρεεύύοοννττααςς μμεε…… ααννήήκκοουυσσττοουυςς ήήχχοουυςς

Τροπικο ί προσδι ορισμοί

Για να εκφράσουμε τον τρόπο, δηλαδή να απαντήσουμε στην ερώτηση πώς, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε:

• Τροπικά επιρρήματα π.χ. καλά, ωραία, μαζί, βιαστικά κ.ά.

• Επιρρηματικές εκφράσεις π.χ. σιγά σιγά, έτσι κι αλλιώς, έτσι κι έτσι, μια και καλή κ.ά.

• Τροπικές μετοχές, δηλαδή μετοχές του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής που τελειώνουν σε –οντας ή –ώντας και φανερώνουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται κάτι. π.χ. ζωγραφίζω – ζωγραφίζοντας πηδώ – πηδώντας

• Εμπρόθετους προσδιορισμούς, δηλαδή λέξεις που συνοδεύονται από προθέσεις. π.χ. Έσπασε το πιάτο κατά λάθος.

Ο Γιάννης διαβάζει με προσοχή.


99

Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!

Οι τροπικές μετοχές λήγουν σε –οντας και γράφονται με όμικρον (ο) όταν δεν τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. ζωγραφίζοντας) και λήγουν σε –ώντας όταν τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. πηδώντας).

Άρα !!!! Το ο είναι με όμικρον όταν δεν παίρνει τόνο και με ω όταν παίρνει τόνο !!!!!

Ασκήσεις

1. Να υπογραμμίσεις τους τροπικούς προσδιορισμούς στις παρακάτω προτάσεις. α) Περάσαμε πολύ ωραία στην εκδρομή. β) Μόλις άκουσαν τα νέα, έμειναν μ’ ανοιχτό το στόμα. γ) Κατά τύχη δεν τραυματίστηκε κανείς όταν κατέρρευσε ξαφνικά η στέγη. δ) Ξεμπέρδεψα μια και καλή με αυτό το ζήτημα.

2. Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες φράσεις με τροπικές μετοχές ή τροπικά επιρρήματα. α) Ο βασιλιάς βάδιζε με μεγαλοπρέπεια. …………………………………………………………………………………………………………………………… β) Πέρασαν το πρωινό τους με ψάρεμα. …………………………………………………………………………………………………………………………… γ) Μας φέρθηκαν με ευγένεια. ……………………………………………………………………………………………………………………………

3. Να συμπληρώσεις με ο ή ω και να τονίσεις όπου πρέπει. ακουγ……ντας ξεθαρευ……ντας κολλ……ντας παιδευ……ντας φορτων……ντας χτυπ……ντας ρωτ……ντας αρπαζ……ντας θεωρ……ντας ανεβαιν……ντας ψην……ντας διωχν……ντας


100

Π ροθέσεις

Προθέσεις είναι οι άκλιτες λέξεις που μπαίνουν μπροστά από άλλες λέξεις και μαζί με αυτές φανερώνουν τρόπο, τόπο, χρόνο, ποσό, αιτία κ.ά.

Οι προθέσεις είναι οι εξής: α) μονοσύλλαβες: με, σε, για, ως, προς β) δισύλλαβες: μετά, παρά, αντί(ς), από, κατά, δίχως, χωρίς γ) τρισύλλαβη : ίσαμε

Μερικές προθέσεις χρησιμεύουν ως πρώτα συνθετικά. π.χ. μετά + φέρω = μεταφέρω

κατά + κρίνω = κατακρίνω

Οι προθέσεις σε, με, για, από, κατά, παρά παθαίνουν συχνά έκθλιψη. π.χ. με αυτήν – μ’ αυτήν

Η πρόθεση σε, όταν βρεθεί μπροστά από τα άρθρα που αρχίζουν από τ, ενώνεται μαζί τους χάνοντας το ε.

π.χ. σε τους – στους σε το – στο

Η πρόθεση από παθαίνει αποκοπή μπροστά από τα άρθρα που αρχίζουν από τ.

π.χ. από το γραφείο – απ’ το γραφείο

Προσοχή!!!!!!!! Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις προθέσεις με και σε με τους αδύνατους τύπους με και σε της προσωπικής αντωνυμίας. Η αντωνυμία φανερώνει πρόσωπο, ενώ η πρόθεση όχι.


101

Ασκήσεις

1. Να υπογραμμίσεις τις προθέσεις στις παρακάτω προτάσεις. α) Το νερό συνδέθηκε στενά με τη λατρεία του χριστιανισμού. β) Σε κάθε χωριό υπήρχαν δυο τρεις βρύσες και από εκεί εξυπηρετούνταν οι άνθρωποι. γ) Τα παιδιά ξεκίνησαν με την ελπίδα για μια καινούρια ζωή.

2. Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό τις παρακάτω προθέσεις.

γράφω ………………………………………………… άσπρος …………………………………………………

κατά πίνω ………………………………………………… πράσινος …………………………………………………

φέρω ………………………………………………… τρέπω …………………………………………………

μετά θέτω ………………………………………………… πηδώ …………………………………………………

βλέπω ………………………………………………… ακούω …………………………………………………

παρά καλώ ………………………………………………… λείπω …………………………………………………

φεύγω ………………………………………………… δυναμώνω …………………………………………………

από καλύπτω ………………………………………………… συνδέω ………………………………………………… λαμβάνω ………………………………………………… αρμόζω …………………………………………………

προς δένω ………………………………………………… θέτω …………………………………………………


102

ΓΓρρααφφήή,, ηη μμννήήμμηη ττωωνν ααννθθρρώώππωωνν

Χρονικές προτά σεις

Υπάρχουν προτάσεις που δεν έχουν ολοκληρωμένο νόημα και δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο. Για το λόγο αυτό βρίσκονται δίπλα σε άλλες προτάσεις (κύριες), τις οποίες προσδιορίζουν. Οι προτάσεις που φανερώνουν το χρόνο (πότε;) που συνέβη κάτι λέγονται χρονικές προτάσεις. Οι λέξεις με τις οποίες εισάγονται, δηλαδή ξεκινούν, οι χρονικές προτάσεις λέγονται χρονικοί σύνδεσμοι και είναι οι εξής:

όταν, πριν, προτού, σαν, ενώ, μόλις, καθώς, αφού, αφότου, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε, άμα.

π.χ. Όταν κάνει πολλή ζέστη, όλοι αναζητούν λίγη δροσιά. Η Τζένη κολακεύεται όταν την επαινούν.

Οι χρονικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα (,) από την πρόταση την οποία προσδιορίζουν, ιδιαίτερα όταν προηγείται ή είναι αρκετά μεγάλη.

Αυτό που δηλώνει η χρονική πρόταση μπορεί να γίνεται πριν, μετά ή συγχρόνως με αυτό που δηλώνει η κύρια πρόταση.

π.χ. Όταν το παιδί είδε τη μητέρα, έτρεξε στην αγκαλιά της. (πριν) Προτού πας στο γιατρό, πάρε τηλέφωνο. (μετά) Ενώ μελετά, ακούει μουσική. (συγχρόνως)

Ασκήσεις 1. Να ενώσεις τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας το χρονικό

σύνδεσμο που είναι στην παρένθεση. α) Ανεβαίνει στη σκάλα/Την πιάνει ίλιγγος (όταν) ………………………………………………………………………………………………………………………. β) Ήρθε στο σπίτι μας/ Ξημερώσει καλά καλά (πριν) ………………………………………………………………………………………………………………………. γ) Είσαι αχάριστος / Δεν αναγνωρίζεις τις θυσίες μου (αφού)


¶¿ÂÈ Ë ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘˜ ÚÔ‰¿ÓÈ (ÌÂÙ·ÊÔÚ¿): ÌÈÏÔ‡Ó ·ÛÙ·Ì¿ÙËÙ·, Ï¤ÓÂ Û˘-

Ó¤¯ÂÈ· Ï¤ÍÂÈ˜, ÙË ÌÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏÏË.

(Ô) Û·Ì·Ù¿˜ (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi): Ë ÌÂÁ¿ÏË Ê·Û·Ú›· Î·È ·Ó·ÛÙ¿ÙˆÛË Ô˘ ÚÔ-

Î·ÏÔ‡Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÔÏÏÔ› ¿ÓıÚˆÔÈ Ì·˙› fiÙ·Ó ÊˆÓ¿˙Ô˘Ó, ÁÂÏÔ‡Ó ‰˘Ó·Ù¿

Î.Ï.

ΔÔ ·È¯Ó›‰È È· ÊÔ˘ÓÙÒÓÂÈ (ÌÂÙ·ÊÔÚ¿): ÙÔ ·È¯Ó›‰È Á›ÓÂÙ·È ÈÔ ¤ÓÙÔÓÔ,

ÈÔ ˆËÚfi.

∫˘ÚÈÔÏÂÍ›· Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿

ŸÙ·Ó ÌÈÏ¿ÌÂ ‹ ÁÚ¿ÊÔ˘ÌÂ, ÔÏ‡ Û˘¯Ó¿ ‰›ÓÔ˘ÌÂ ÛÙÈ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔ-

ÔÈÔ‡ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ÛËÌ·Û›· ·fi ·˘Ù‹ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Î·ÓÔÓÈÎ¿. ŒÙÛÈ

¤¯Ô˘ÌÂ:

Î˘ÚÈÔÏÂÍ›·, fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ÌÈ· Ï¤ÍË ‹ ÊÚ¿ÛË ÌÂ ÙË ‚·ÛÈÎ‹,

ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ‹ ÙË˜ ÛËÌ·Û›·Ø .¯.:

∫fi‚ÂÈ ÙÔ „ˆÌ› ÛÂ Ê¤ÙÂ˜.

ΔË˜ ¤Î·Ó·Ó ‰ÒÚÔ ¤Ó· Ú˘Ûfi ‰·¯Ù˘Ï›‰È.

∂›‰·Ó ÌÈ· ·ÏÂÔ‡ ÛÙÔ ˆÚ¿ÊÈ.

ÌÂÙ·ÊÔÚ¿, fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ÌÈ· Ï¤ÍË ‹ ÊÚ¿ÛË ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹

·fi ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ‹ ÙË˜ ÛËÌ·Û›·. ∫·Ù¿ ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ‰ËÏ·‰‹ ÌÂÙ·-

Ê¤ÚÔ˘ÌÂ ÙË ÛËÌ·Û›· ÌÈ·˜ Ï¤ÍË˜ ‹ ÊÚ¿ÛË˜ ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Î¿ÔÈ·

ÌÈÎÚ‹ ‹ ÌÂÁ¿ÏË ÔÌÔÈfiÙËÙ·, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ô ÏfiÁÔ˜ Ì·˜ Ó· Á›ÓÂÙ·È ÈÔ

·Ú·ÛÙ·ÙÈÎfi˜ Î·È ÂÎÊÚ·ÛÙÈÎfi˜Ø .¯.:

∫fi‚ÂÈ ÙÔ Ì˘·Ïfi ÙÔ˘. (= ∂›Ó·È ÔÏ‡ ¤Í˘ÓÔ˜.)

√ ∫ÒÛÙ·˜ Â›Ó·È ¯Ú˘Ûfi ·È‰›. (= √ ∫ÒÛÙ·˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ Î·Ïfi ·È‰›.)

∞˘Ù‹ Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏË ·ÏÂÔ‡. (= ∞˘Ù‹ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÔÓËÚ‹.)

123

∏ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎ‹ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜

10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·123


√È ·fiÚÈÛÙÂ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜

∞fiÚÈÛÙÂ˜ Ï¤ÁÔÓÙ·È ÔÈ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Ô˘ ÙÈ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ÁÈ· ¤Ó·

ÚfiÛˆÔ, ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘ÌÂ, Â›ÙÂ ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ÙÔ Í¤-

ÚÔ˘ÌÂ Â›ÙÂ ÁÈ·Ù› ‰Â ı¤ÏÔ˘ÌÂØ .¯.:

∫¿ÔÈÔ˜ ÂÚÈÌ¤ÓÂÈ ¤Íˆ.

∫·ÓÂ›˜ ‰Â Ï¤ÂÈ ÙÈ ¤ÁÈÓÂ.

√È ·fiÚÈÛÙÂ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:

1. ¤Ó·˜, ÌÈ·, ¤Ó· (ÎÏ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi, fiˆ˜ ÙÔ ·ÚÈı-

ÌËÙÈÎfi ¤Ó·˜, Ì›· [ÌÈ·], ¤Ó·)Ø .¯. ŒÓ·˜ Î‡ÚÈÔ˜ ÛÂ ËÙ¿ÂÈ.

2. Î·Ó¤Ó·˜ (Î·ÓÂ›˜), Î·ÌÈ¿ (Î·Ì›·), Î·Ó¤Ó· (ÎÏ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ

ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi)Ø .¯. ∫·Ó¤Ó·˜ ‰ÂÓ ÙÔÓ ¿ÎÔ˘ÛÂ.

3. Î¿ÔÈÔ˜, Î¿ÔÈ·, Î¿ÔÈÔ (ÎÏ›ÓÂÙ·È Î·ÓÔÓÈÎ¿ Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô

·ÚÈıÌÔ‡˜, fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· ÛÂ -Ô˜, -·, -Ô)Ø .¯. ∫¿ÔÈÔ˜ ‹ÚıÂ.

4. ¿ÏÏÔ˜, ¿ÏÏË, ¿ÏÏÔ (ÎÏ›ÓÂÙ·È Î·ÓÔÓÈÎ¿ Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜,

fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· ÛÂ -Ô˜, -Ë, -Ô)Ø .¯. £· ¿ˆ ÌÈ· ¿ÏÏË ÊÔÚ¿.

5. ÌÂÚÈÎÔ›, ÌÂÚÈÎ¤˜, ÌÂÚÈÎ¿ (ÎÏ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ·ÚÈı-

Ìfi)Ø .¯. ªÂÚÈÎ¿ ·È‰È¿ ‰ÂÓ ÙÔ Í¤ÚÔ˘Ó ·˘Ùfi.

6. Î¿ÙÈ, Î·ÙÈÙ› (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È)Ø .¯. ªÔ˘ ¤‰ˆÛÂ Î¿ÙÈ. – ¶¿Ú’ ÙÔ˘ Î·ÙÈÙ›.

7. Ù›ÔÙÂ (Ù›ÔÙ·) (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÂÙ·È)Ø .¯. ¢Â ı¤Ïˆ Ù›ÔÙ·.

8. Î¿ÌÔÛÔ˜, Î¿ÌÔÛË, Î¿ÌÔÛÔ (ÎÏ›ÓÂÙ·È Î·ÓÔÓÈÎ¿ Î·È ÛÙÔ˘˜

‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜, fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· ÛÂ -Ô˜, -Ë, -Ô)Ø .¯. ΔÔ˘ ¿ÚÈÛ·Ó Î¿-

ÌÔÛ· Ú¿ÁÌ·Ù·.

9. Î¿ıÂ (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÂÙ·È) – Î·ı¤Ó·˜, Î·ıÂÌÈ¿ (Î·ıÂÌ›·), Î·ı¤Ó· (ÎÏ›-

ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi)Ø .¯. §¤ÂÈ Ù· ›‰È· Î¿ıÂ ÊÔÚ¿. – ∫·-

ı¤Ó·˜ Â›Â Ù· ‰ÈÎ¿ ÙÔ˘.

10. Î·ıÂÙ› (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÂÙ·È)Ø .¯. ¢È·‚¿˙ÂÈ ÙÔ Î·ıÂÙ›.

11. (Ô, Ë, ÙÔ) ‰Â›Ó· – (Ô, Ë, ÙÔ) Ù¿‰Â (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È)Ø .¯. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ

Ó’ ·ÎÔ‡˜ ÙÈ Ï¤ÂÈ Ô ‰Â›Ó· Î·È Ë Ù¿‰Â.

135


10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·135


∂ÈÚÚËÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘

∂ÈÚÚËÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÁÂÓÈÎ¿ ÔÈ

Ï¤ÍÂÈ˜ ‹ ÔÈ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ Û˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÂÓfi˜ Ú‹Ì·ÙÔ˜ Ê·-

ÓÂÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Ò˜ (ÌÂ ÔÈÔÓ ÙÚfiÔ) Á›ÓÂÙ·È ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ

Ú‹Ì·Ø .¯.:

∫ÈÓÂ›Ù·È ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ¿. (¶Ò˜ ÎÈÓÂ›Ù·È; → °Ú‹ÁÔÚ· Î·È

·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ¿ [=ÂÈÚÚËÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘].)

√È Ï¤ÍÂÈ˜, ÏÔÈfiÓ, ‹ ÔÈ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ÂÈÚÚËÌ·-

ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Â›Ó·È:

• Ù· ÙÚÔÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·, ¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ fi-

ˆ˜ ÔÈ: ¤ÙÛÈ, ·ÏÏÈÒ˜, Î¿ˆ˜, ÛÈÁ¿, Î·Ï¿, Î·Î¿, ¯ˆÚÈÛÙ¿, ˆÚ·›·, ¿Û¯Ë-

Ì·, ÛˆÛÙ¿, ÛÙÚ·‚¿, ›ÛÈ· Î.¿.

• Î¿ÔÈÂ˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ fiˆ˜ ÔÈ: ÛÈÁ¿ ÛÈÁ¿,

¤ÙÛÈ ÎÈ ¤ÙÛÈ, ¤ÙÛÈ ÎÈ ·ÏÏÈÒ˜, ¤ÚÈ ¤ÚÈ Î.¿.

• ÔÏÏ¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙË˜ ÂÓÂÚÁËÙÈÎ‹˜ ÊˆÓ‹˜ ÙˆÓ

ÚËÌ¿ÙˆÓ, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÙÂÏÂÈÒÓÔ˘Ó ÛÂ -ÔÓÙ·˜ ‹ -ÒÓÙ·˜Ø .¯.:

¶¤Ú·ÛÂ fiÏÔ ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ·›˙ÔÓÙ·˜ Ì¿Ï·.

• Î¿ÔÈÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿) Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡ÔÓÙ·È ·fi ÚÔı¤-

ÛÂÈ˜ (ÂÌÚfiıÂÙÔÈ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘)Ø .¯.:

¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÙËÓ Ù·ÈÓ›· ÌÂ ·ÁˆÓ›·.

152 ∂¡√Δ∏Δ∞ 10 §¤ÍÂÈ˜ ÊÙÂÚÔ˘Á›˙Ô˘Ó ¤Ú·, Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·Á¤Ú·


Π Α ΡΑ Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ

ñ Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÙÚÔÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÙÂÏÂÈÒÓÔ˘Ó ÛÂ -· Î·È Û¯ËÌ·Ù›-

˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÙÔ˘ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯ˆÓ

ÂÈı¤ÙˆÓØ .¯.:

∂›ıÂÙÔ ∂›ÚÚËÌ·

ˆÚ·›Ô˜ ˆÚ·›· (¶ÂÚ¿Û·ÌÂ Ú·›·.)

‰˘Ó·Ùfi˜ ‰˘Ó·Ù¿ (ºˆÓ¿˙ÂÈ ‰˘Ó·Ù¿.)

10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·152


ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 25/3/2013

ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 1 - Θοδωρής Βούγας

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 1Ο Η Κυριολεξία και η Μεταφορά είναι σχήµατα του λόγου της γλώσσας µας, που

µπορούµε να τα συναντήσουµε είτε στον προφορικό, είτε στο γραπτό λόγο µας. Στην Κυριολεξία, λέµε τα πράγµατα όπως ακριβώς είναι, µε την κανονική τους έννοια και τις πραγµατικές τους διαστάσεις. Π.χ. Το χρώµα παντελονιού σου είναι µαύρο. Στη Μεταφορά, παίρνουµε την έννοια ή την ιδιότητα από κάτι πραγµατικό και τη µεταφέρουµε σε κάτι άλλο (πρόσωπο, ζώο ή πράγµα) που δεν θα µπορούσε να είναι στ’ αλήθεια έτσι. Με τον τρόπο αυτό τονίζουµε αυτό το άλλο περισσότερο και χρησιµο-ποιούµε καλύτερες εκφράσεις στο λόγο µας. Π.χ. Η Μαρία έχασε το χρώµα της από τον φόβο. 1. Να διαβάσεις τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα από κάθε πρόταση να βάλεις ένα Κ αν είναι κυριολεξία ή ένα Μ αν είναι µεταφορά. Άνοιξε το παράθυρο Μ’ έπιασε πονοκέφαλος

Χάλασε ο καιρός Χάλασε το κέφι µου

Έσπασε το τζάµι Έκοψα το ψωµί

Κατάπια τη γλώσσα µου Έκοψε τις φωνές

Τράβηξα µία φωτογραφία Έβαλε τις φωνές

Έπιασα ένα ψάρι Έσκισα τη γάτα

Έπιασα την καλή ∆ούλεψε το µυαλό του

Πετάει το αεροπλάνο ∆ούλευε όλη µέρα

Πετάει το µυαλό µου Έσκισα το βιβλίο

Έκοψα το τσιγάρο ∆ιάβασε το µάθηµα

Άνοιξε τα αυτιά σου ∆ιάβασε τη σκέψη του

Χάλασε το ραδιόφωνο Πόνεσε η ψυχή µου




2. Να διαβάσεις προσεκτικά τις παρακάτω φράσεις και να τις κατατάξεις στην κατάλληλη στήλη. Όµορφη γυναίκα, πικρή κουβέντα, όµορφη µέρα, δυνατά χέρια, όµορφα λόγια, απαλή κουβέρτα, απαλή µουσική, βαρύς άνθρωπος, βαριά κουβέντα, βαρύ κιβώτιο, βαθύς ποταµός, λεπτή κλωστή, βαθιά σκέψη, λεπτή φωνή, δυνατός θόρυβος, βαθύς ύπνος, βαριά καρδιά, µαύρη σκέψη, θολά νερά, θολό µυαλό.

ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ

3. Να αντιστοιχίσεις τις Κυριολεξίες της στήλης Α µε τις Μεταφορές της στήλης Β. Στήλη Α Στήλη Β Σκληρή πέτρα ∆υνατή φωνή

Λαµπερός ήλιος Μεγάλο µυαλό

Μεγάλο δέντρο Λαµπερό πρόσωπο

Άναψα φωτιά Κρύβω τις σκέψεις µου

Κρύβω το µολύβι Άναψα απ’ τη ζέστη

∆υνατός άνθρωπος Σκληρή καρδιά




ΜΑΘΗΜΑ 2Ο Αόριστες λέγονται οι αντωνυµίες που φανερώνουν ένα πρόσωπο ή ένα πράγµα αόριστα, αφηρηµένα χωρίς να το λένε ποιο, ποιος ή τι είναι. Αυτές είναι:

Ένας, µια, ένα

Καθένας, καθεµιά, καθένα

Κάποιος, κάποια, κάποιο

Κανένας, καµιά, κανένα

Κάµποσος, κάµποση, κάµποσο

Κάθε

Μερικοί, µερικές µερικά

Άλλος, άλλη, άλλο

Κάτι, κατιτί, καθετί

(ο, η, το) δείνα, τάδε

Τίποτα Π.χ. Είδα ένα φίλο σου, άκουσα κάποια είδηση, θέλω να σου πω κάτι, µάζεψα κάµποσα µήλα, ∆εν άκουσα τίποτα, Άλλος για τη βάρκα µας, Ο τάδε έκανε αυ-τό.....κτλ.

1. Να συµπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας την κατάλληλη αόριστη αντωνυµία, από τις αντωνυµίες της παρένθεσης, όπως στο παράδειγµα.

(κάποια, κάµποση, κάποιος, κάτι, κανένα, καθένας, καµία κάµποση, άλλος, κάµποσα, κάποιος, κανένας, καθετί, τάδε, τίποτα, κάθε, µερικοί, µερικές, µερικά)

∆εν απαντώ σε κανένα σας. .

Ο .....................................να δώσει ότι µπορεί.

Ήρθε και µου είπε ...............................

∆ε θα απαντήσω σε ................................ερώτηση σας.

∆εν βρήκε ...................................... .

Μαζεύει το........................................που θα βρει.

Πήρε...........................................χρήµατα.

∆εν ήταν αυτός ήταν ο .................................... .

∆εν ήρθε .........................................όση ώρα περίµενα.

Περίµενα .......................................ώρα.




Να έρθεις.......................................ώρα.

Μου είπε ότι ήρθε ο .......................................... .

Ήρθε.....................................και µου είπε τα νέα.

Θα τα πούµε...............................στιγµή.

Είχε .......................................δύναµη. ........................... πράγµα στο καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο. Ο Γιάννης πήρε ................................ µέρες άδεια. Θα φάτε ................................... τυροπιτάκια.

2. Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων χρησιµοποιώντας µια από τις Αόριστες αντωνυµίες που βρίσκονται στις παρενθέσεις. .................................( µερικά, τίποτα) πράγµατα δεν πρέπει να λέγονται.

Πήρε ....................... (µια, κάποια) µεγάλη απόφαση , να φύγει από το χωριό.

.............................(κάτι, καθετί) που λες θα χρησιµοποιηθεί εναντίον σου.

∆εν υπάρχει ....................................(κάµποση, καµία) περίπτωση να µην πάω στο

χωριό.

Στο Καρναβάλι νιώθεις..................................(καθένας, άλλος) άνθρωπος.

............................(κάποια, κάθε) ηλικία έχει την οµορφιά της.

Ντυθήκαµε τόσο καλά που ...................................(κάποιος, κανένας) δεν µας γνώρισε.

Να σταµατήσουν τις ειρωνείες .................................( κάµποσοι, µερικοί).

..............................(κανείς, καθένας) δεν µπορεί να προβλέψει τους σεισµούς.

Μας πήρε ................................ (µερική, κάµποση) ώρα να καταλάβουµε το πρόβληµα.

Το αχώριστο µόριο -α- το χρησιµοποιούµε στις σύνθετες λέξεις ως πρώτο συνθετι-

κό, γιατί δεν µπορεί να βρίσκεται µόνο του στο λόγο. Το αχώριστο µόριο -α-

µπροστά από φωνήεν γίνεται -αν- .

Μερικές φορές για να δηλώσου την έλλειψη, την στέρηση και για πούµε το ακριβώς

αντίθετο βάζουµε µπροστά το -α- ή το -αν-

π.χ. α + αλάτι = ανάλατος , α + ύπνος = άυπνος.




1. Φτιάξε τις αντίθετες λέξεις χρησιµοποιώντας το αχώριστο µόριο –α- ή το -αν-, όπως στο παράδειγµα.

α +

γνωστός άγνωστος δυνατός καθιστός βραστός φυσικός τρωτός ηθικός ταιριαστός φιλόξενος νοητός

αν +

άξιος ήσυχος ισχυρός ευθύνη εγκέφαλος έντιµος εκφραστικός έτοιµος ισχυρός επίσηµος επιθυµητός ικανός

Α!!!!! Ά-πιαστη είµαι µε το αχώρι-στο µόριο !!!! ΑΝ!!!!! ∆ιαβάσετε κάµποσο θα τα µάθετε!!!




ΜΑΘΗΜΑ 3Ο Τροπικά επιρρήµατα είναι αυτά που φανερώνουν τον τρόπο και απαντούν στην ερώτηση Πώς; Αυτά είναι; έτσι, µαζί, κάπως, αλλιώς, ξαφνικά, ίσια, χωριστά, επίσης, καλά, κακά, άσχηµα, σιγά, κυρίως, ακριβώς, ευτυχώς, εντελώς εξής, κλπ 1. Να αντικαταστήσεις τις φράσεις µε έντονα γράµµατα στις παρακάτω προτάσεις µε κάποια από τις λέξεις που είναι στο συννεφάκι.

Η µέρα περνάει µε δυσκολία αν δεν κάνεις τίποτα.

................................................................................................................................

Πέρασαν όλη τη µέρα µε τρέξιµο στην παραλία.

................................................................................................................................

Οι Έλληνες αγωνίστηκαν µε θάρρος και κατάφεραν να κερδίσουν τους Πέρσες.

................................................................................................................................

Θέλω να διαβάσετε το µάθηµα µόνοι σας χωρίς να µιλάτε.

................................................................................................................................

Με κλάµατα κοίταζε το πλοίο να αποµακρύνεται.

................................................................................................................................

Ο Κώστας περίµενε µε υποµονή και χωρίς να διαµαρτύρεται τη σειρά του για

να τον δει ο οδοντίατρος.

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

Όταν επέστρεφε στο σπίτι από τη δουλειά έσκασε το λάστιχο.

................................................................................................................................

Ο πατέρας κέρδισε 200.000 ευρώ χωρίς να το περιµένει.

................................................................................................................................

∆ύσκολα, υποµονετικά, επιστρέφοντας, Θαρραλέα, απρόσµενα, κλαίγοντας, σιωπηλά,

αδιαµαρτύρητα, τρέχοντας.




2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις χρησιµοποιώντας τα αντίθετα τροπικά επιρρήµατα. Η καµήλα βαδίζει αργά στην έρηµο.

................................................................................................................................

Ο σκύλος µας κοίταζε µε ένα βλέµµα λυπηµένο.

................................................................................................................................

Ο οδηγός του λεωφορείου οδηγεί πολύ προσεκτικά.

................................................................................................................................

Τα νέα που µας έφερες ήταν πολύ δυσάρεστα.

................................................................................................................................

Οι δηµοσιογράφοι όλο καλά νέα µας λένε!

................................................................................................................................

3. Να συµπληρώσεις το γράµµα που λείπει στις καταλήξεις των παρακάτω µετοχών µε

-ο- ή µε -ω- και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

Παίζ.......ντας Μιλ......ντας

Ακούγ......ντας Πον......ντας

Τραβ.......ντας Χαλ......ντας

Κλαίγ......ντας Λύν......ντας

Λέγ.......ντας Κολλ......ντας

∆εν......ντας Πουλ.....ντας

Κυλ.....ντας Κρύβ......ντας

Φορτ.......νοντας Ρωτ........ντας

Ψήν.......ντας Χτυπ........ντας

Κατεβαίν.......ντας ∆ιώχν.......ντας

Θεωρ.......ντας Αρπάζ......ντας




ΜΑΘΗΜΑ 4Ο Οι προτάσεις που φανερώνουν το χρόνο λέγονται χρονικές . Αυτές δηλώνουν το

πότε συµβαίνει κάτι. Οι χρονικές προτάσεις εισάγονται µε συνδέσµους που ονοµάζο-

νται χρονικοί και αυτοί είναι οι εξής:

Όταν, πριν, προτού, σαν, ενώ, µόλις, καθώς, αφού, αφότου, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε, άµα

Π.χ. Μόλις καθήσω να διαβάσω, ζαλίζοµαι και κοιµάµαι. Ο Κώστας σκέφτεται να φύγει για διακοπές όταν τελειώσει τις εξετάσεις του. Οι Χρονικές προτάσεις χωρίζονται µε κόµµα (,) από την πρόταση που προσδιορί-

ζουν, αυτό συµβαίνει όταν αυτή προηγείται ή είναι µεγάλη.

Αυτό που δηλώνει η Χρονική πρόταση µπορεί να γίνεται πριν, µετά ή συγχρόνως

µε αυτό που δηλώνει η κύρια.

Π.χ. Όταν άρχισε η πτώση των αστεριών, έτρεξε αµέσως στην ταράτσα του σπιτιού του. (πριν) Πριν κάνεις οτιδήποτε, πάρε µε τηλέφωνο. (µετά) Ενώ κοιµόταν, η µητέρα του σκούπιζε (συγχρόνως) 1. Να βάλεις το κατάλληλο χρονικό σύνδεσµο στις παρακάτω προτάσεις για δείξεις πότε έγινε αυτό που λέει η κύρια πρόταση. Ερχόταν να µας δει ο παππούς / Τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές.

Όταν ερχόταν να µας δει ο παππούς , τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές.

Έπαιζαν µαζί / Ο Κώστας έφυγε απότοµα.

................................................................................................................................

Ήταν στο µπάνιο / Χτύπησε το κουδούνι.

................................................................................................................................

Πάω στο γραφείο / Έβγαλα λεφτά από την τράπεζα.

................................................................................................................................

Ξαπλώνω στο καναπέ / Γυρίζω από την δουλειά.

................................................................................................................................




2. Να ενώσεις τις παρακάτω προτάσεις µε τον χρονικό σύνδεσµο που είναι στην παρένθεση. Έµαθε τι έγινε / Γύρισε στο σχολείο. (όταν)

........................................................................................................................

Άνοιξε το παράθυρο / Είδε έξω να χιονίζει ακατάπαυστα.(µόλις)

........................................................................................................................

Είσαι αχάριστη / ∆εν αναγνωρίζεις τις θυσίες µου για σένα (αφού)

........................................................................................................................

Άρχισε να γκρινιάζει / Άνοιξε τα µάτια του µωρό (προτού)

........................................................................................................................

Έφυγε / Να γυρίσω να τον δω (ώσπου)

........................................................................................................................

Βλέπει τηλεόραση / Τον παίρνει ο ύπνος (όποτε)

........................................................................................................................

3. Να αντικαταστήσεις τις παρακάτω µετοχές µε χρονικές προτάσεις, όπως στο παράδειγµα. Μπαίνοντας στο σπίτι ο Νίκος έπεσε και χτύπησε.

Όταν µπήκε στο σπίτι , ο Νίκος έπεσε και χτύπησε.

Ο παππούς αποκοιµήθηκε στη πολυθρόνα βλέποντας τηλεόραση.

........................................................................................................................

Βρίσκοντας αυτό το πορτοφόλι το πήγα αµέσως στην αστυνοµία.

........................................................................................................................

∆ιαβάζοντας στο δωµάτιό του ακούει µουσική.

........................................................................................................................

Φεύγοντας να πάρεις ότι θες.

........................................................................................................................

Κλάψαµε όλοι πολύ µαθαίνοντας τα άσχηµα νέα.

........................................................................................................................




4. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις αντικαθιστώντας τις χρονικές φράσεις µε χρονικές προτάσεις, όπως στο παράδειγµα.

Όλα είχαν τελειώσει πριν το µεσηµέρι.

Όλα είχαν τελειώσει πριν µεσηµεριάσει.

Καλύτερα να φύγεις πριν το βράδι.

........................................................................................................................

Να έχεις διαβάσει καλά πριν την επιστροφή µου στο σπίτι.

........................................................................................................................

Ξεκίνησε το πάρτι πριν τη λήξη του ωραρίου.

........................................................................................................................

Πριν την γνωριµία δεν τον είχε ξαναδεί ποτέ.

........................................................................................................................

Κάθονταν όλοι σιωπηλοί πριν την έναρξη των γιορτών.

........................................................................................................................

Πριν το χάραµα ήταν µονάχος και λυπηµένος.

........................................................................................................................

Τον αρνήθηκε τρεις φορές πριν το λάληµα του πετεινού.

........................................................................................................................

Πριν το ζύµωµα πρέπει να κοσκινίζουµε το αλεύρι.

........................................................................................................................

ΑΥΤΗ ΗΤΑΝ Η ΕΝΟΤΗΤΑ 10!!!! ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΗΤΑΝ ΕΥΚΟΛΗ!!!

ΘΑ ΤΑ ΞΑΝΑΠΟΥΜΕ ΣΥΝΤΟΜΑ!!!!


10η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

1. Να διαβάσεις τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα από κάθε πρόταση να βάλεις ένα Κ αν είναι κυριολεξία ή ένα Μ αν είναι µεταφορά.

Άνοιξε το παράθυρο Άνοιξε τα αυτιά σου

Χάλασε ο καιρός Χάλασε το ραδιόφωνο

∆ιάβασε τη σκέψη του ∆ιάβασε το µάθηµα

Έκοψε τις φωνές Έκοψα το ψωµί

Πετάει το µυαλό µου Πετάει το αεροπλάνο

∆ούλευε όλη µέρα ∆ούλεψε το µυαλό του

2.Γράφω τις ενεργητικές µετοχές των παρακάτω ρηµάτων σε –οντας ή -ώντας

γράφω: διαβάζω:

ντύνω: κεντώ:

αγαπώ: ψήνω:

χαιρετώ: πλένω:

χάνω: ρωτώ:

νικώ: τιµώ:

λύνω: τρυπώ:

1Απριλίου Όνοµα_____________ Επώνυµο____________


3.Να γράψεις µε µία λέξη πώς λέγεται αυτός που: α) δεν έχει µυαλό άµυαλος β) δεν έχει φωνή ………………. γ) δεν έχει ψυχή .. ……………. δ δεν έχει πίστη ....................... η) δε φυλάσσεται ......................

4. Να βάλεις το κατάλληλο χρονικό σύνδεσµο στις παρακάτω προτάσεις για δείξεις πότε έγινε αυτό που λέει η κύρια πρόταση. Ερχόταν να µας δει ο παππούς / Τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές.

Όταν ερχόταν να µας δει ο παππούς , τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές.

Έπαιζαν µαζί / Ο Κώστας έφυγε απότοµα.

................................................................................................................................

Ήταν στο µπάνιο / Χτύπησε το κουδούνι.

................................................................................................................................

Πάω στο γραφείο / Έβγαλα λεφτά από την τράπεζα.

................................................................................................................................

Ξαπλώνω στο καναπέ / Γυρίζω από την δουλειά.

................................................................................................................................

5. Να χωρίσετε σε συλλαβές τις παρακάτω λέξεις και να γράψετε δίπλα αν είναι

δισύλλαβες, τρισύλλαβες ή πολυσύλλαβες:

διαβάζω ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Συγκρούοµαι …………………………………………………………………………………………………………………………..…………………..

έµπνευση ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

Έκπληξη ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Επικοινωνία …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Συλλαβές …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

µπερδεύοµαο…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

άντρας ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………


6.Υπογραµµίστε τις αντωνυµίες στις παρακάτω προτάσεις και γράψτε τες στην

κατάλληλη στήλη του πίνακα που ακολουθεί :

Ποιος σου είπε ότι αγόρασα κι άλλο αυτοκίνητο ;

Περισσότερο ακούγεται η δική του φωνή.

Από τα λόγια της καταλάβαµε ότι ενδιαφέρεται µόνο για τον εαυτό της.

Πόσες φορές σε ρώτησα αν θέλεις να σου φτιάξω γάλα κι εσύ µου απάντησες <<Δε θέλω

τίποτα>>;

Μερικοί άνθρωποι µε τα λόγια τους σε πικραίνουν.

προσωπικές κτητικές αυτοπαθείς ερωτηµατικές αόριστες

spispan κκ

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!!!


Επανάληψη Γλώσσα – 10η Ενότητα

Ονοματεπώνυμο: ……………………………………………………………………………………… Πώς τα πήγα;

1. Ακούω και Γράφω

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Να συλλαβίσετε τις λέξεις παρακάτω και να τις τοποθετήσετε στην κατάλληλη στήλη.

(ρυθμός, υλικό, αγχωμένος, μολύβια, δίσκος, χαρτί, πληροφορία, αποκαλύπτω, γράμματα)

Δισύλλαβες Τρισύλλαβες Πολυσύλλαβες

3. Σημειώστε στο κουτάκι Μ για τη μεταφορά και Κ για την κυριολεξία.

Ήταν πικρά τα λόγια που μου είπες.

Το φάρμακο είναι πολύ πικρό!

Φοράει μια χρυσή αλυσίδα στο χέρι.

Ο κύριος Κώστας είναι χρυσός άνθρωπος!

Δεν πρόσεξε και έκοψε το χέρι του με το μαχαίρι.

Ας πάμε από εδώ για να κόψουμε δρόμο.

Πετάξαμε τα σκουπίδια στο καλάθι.

Πολύ ωραίο δώρο! Πετάω από τη χαρά μου.

Δε μπορώ να θυμηθώ τίποτα! Κόλλησε το μυαλό μου!

Αυτή η κόλλα είναι πολύ ισχυρή. Κολλάει τα πάντα!

4. Συμπληρώστε το νόημα των προτάσεων, σχηματίζοντας χρονικές προτάσεις με τους συνδέσμους

που είναι στην παρένθεση.

• …………………………………………………………………………………………, θα πάμε εκδρομή (αφού)

• Άρχισαν να ανεβαίνουν το βουνό, ……………………………………………………………………………… (μόλις)

• Στενοχωριέμαι …………………………………………………………………………………… (όποτε)

• ……………………………………………………………………………………, είμαι πολύ προσεκτικός. (όταν)

• Θα παίζουμε στην πλατεία ………………………………………………………………………………… (ώσπου)

• Περιμέναμε αρκετή ώρα …………………………………………………………………………………………… (ωσότου)


5. Συμπληρώστε τα κενά με αόριστες αντωνυμίες.

(μερικές, καθένας, κάτι, κάθε, άλλο, κάμποσος, τίποτα)

Α. Στη συγκέντρωση μαζεύτηκε ……………………… κόσμος.

Β. Δεν μπορεί να κάνει ο …………………………… ό,τι θέλει!

Γ. Έλα γρήγορα. Έχω ………………… να σου πω!

Δ. …………………… φορές νευριάζω με τη συμπεριφορά σου.

Ε. …………………… φορά που στο ζητάω, βρίσκεις μια δικαιολογία!

ΣΤ. Θα πάμε εκδρομή; Άκουσες …………………………;

Ζ. Βαρέθηκα να ζωγραφίζω. Θα κάνω κάτι ………………

6. Να υπογραμμίσετε τις λέξεις ή τις φράσεις που δηλώνουν τρόπο.

• Ήρθε κοντά μας τρέχοντας και γελώντας.

• Να μαζέψεις τα παιχνίδια σου αμέσως!

• Τελείωσε όλες τις ασκήσεις πολύ γρήγορα.

• Πέρασε το δρόμο με προσοχή.

• Μη βιάζεσαι! Σιγά σιγά θα τα καταφέρεις.

• Έτσι κι αλλιώς δε με νοιάζει.

• Είναι αξιοθαύμαστο που τα κατάφερες χωρίς βοήθεια!

7. Τι σημαίνουν οι παρακάτω φράσεις;

Φράση Εξήγηση

Ο Γιώργος κάνει ωραία γράμματα.

Ο ταχυδρόμος μοιράζει κάθε μέρα πολλά γράμματα.

Η Μαρία παίρνει πολύ εύκολα τα γράμματα.

Ο παππούς δεν έμαθε πολλά γράμματα αλλά είναι

σοφός άνθρωπος.

8. Κάνε την αντιστοίχιση.

Λύθηκε η γλώσσα του. Μιλάει συνέχεια.

Δε βάζει γλώσσα μέσα του. Άρχισε να μιλάει, έγινε ομιλητικός.

Φάε τη γλώσσα σου! Δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε.

Μιλάμε άλλη γλώσσα. Μιλάει με καλοσύνη.

Η γλώσσα του στάζει μέλι. Μην το ξαναπείς.

Μου έβγαλε γλώσσα. Μου αντιμίλησε.

Γιάννης Σαλονικίδης


ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: ΛΕΞΕΙΣ ΦΤΕΡΟΥΓΙΖΟΥΝ ΠΕΡΑ, ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ ΣΤΟΝ ΑΓΕΡΑ

1.Διαβάζω το κείµενο:

Το λάδι το έβαζαν σε ασκιά φτιαγµένα από κατσικίσιο δέρµα. Αυτά τα έλεγαν και τουλούµια. Το έβαζαν,

επίσης, σε δοχεία και το µετέφεραν οι αγωγιάτες µε τα ζώα στο σπίτι. Εκεί το έχυναν σε τεράστια πιθάρια

που τα έβαζαν στην αυλή του σπιτιού. Οι εργάτες πληρώνονταν µε λάδι. Όταν οι ελιές ήταν πολλές,

δούλευαν µέρα-νύχτα για να βγάλουν το λάδι. Το λάδι ήταν καλύτερης ποιότητας, αν οι ελιές αλέθονταν

γρήγορα ή αν ήταν πράσινες.

Όταν τέλειωνε η δουλειά στο λιοτρίβι, ο νοικοκύρης ευχαριστηµένος έφερνε το λάδι στο σπίτι. Εκεί

έφτιαχναν τηγανίτες, για να τους ευχηθούν οι γείτονες «καλοφάγωτο». Με το λάδι αυτό άναβαν το καντήλι

της Παναγιάς.

Βλέπουµε λοιπόν, πόσο κουραστική δουλειά ήταν να βγει το λάδι από τις ελιές. Γι’ αυτό οι άνθρωποι

µέχρι σήµερα όταν κουράζονται πολύ λένε: «Μου βγήκε το λάδι» ή «Μου έβγαλε το λάδι».

Θανασία Νίκη και Ντιντίκου Χριστίνα, Σχέδιο εργασίας «Η Ελιά»

Πανεπιστήµιο Αθηνών, ΚΕΔΑ, Αθήνα 2004 (διασκευή)

Απαντώ τις ερωτήσεις:

• Που έβαζαν το λάδι οι ελαιοκαλλιεργητές;

..............................................................................................................

..............................................................................................................

• Τι πρόσφερε ο νοικοκύρης στους γείτονες όταν επέστρεφε ευχαριστηµένος από το λιοτρίβι; Τι του

εύχονταν εκείνοι;

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

• Γιατί οι άνθρωποι όταν κουράζονται πολύ λένε «Μου βγήκε το λάδι»;

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

Ονοµατεπώνυµο:………………………………………………………………………………..

Τάξη:………………………………………………………………………………………………… .

Ηµεροµηνία:………………………………………………………………………………..………

Πώς νιώθεις για την επίδοσή σου;

Μέτρια Πολύ καλά Άσχηµα


2. Σηµειώνω µέσα στο κουτάκι Μ για τη µεταφορά και Κ για την κυριολεξία:

Ο φίλος µου είναι πραγµατικά χρυσό παιδί.

Αγόρασε ένα ακριβό χρυσό δαχτυλίδι.

Το φάρµακο που παίρνω είναι πολύ πικρό.

Τσακώθηκα µε τον αδελφό µου και του είπα πολύ πικρά λόγια.

Το νερό της πηγής ήταν πεντακάθαρο και δροσερό.

Όταν άκουσα το κλάµα της, ράγισε η καρδιά µου.

Το πλοίο βυθίστηκε.

Βυθίστηκα στις σκέψεις όταν έµαθα τα νέα.

3. Συµπληρώνω τις προτάσεις µε την κατάλληλη αόριστη αντωνυµία:

Μας ρώτησε .................... περαστικός αν γνωρίζουµε πού είναι το σχολείο.

Ο δάσκαλος µας διηγήθηκε ........................... υπέροχη ιστορία.

Με ζήτησε ..........................;

......................... παιδιά είναι πολύ απρόσεκτα όταν γράφουν.

Ταξίδεψες ...................... φορά µε αεροπλάνο;

............................. δεν ήθελε να φάει αυτό το φαγητό.

Γιάννη, έχεις ............................. να πεις για τη συµπεριφορά σου;

......................... δεν µπορούσε να τον ξεγελάσει.

Ήρθε ....................... και σε ζήτησε.

................. µαθητής να πάει να φέρει κιµωλίες.

4. Συµπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις µε το κατάλληλο χρονικό επίρρηµα της παρένθεσης:

(χτες, πριν, νωρίς, τώρα, πάλι)

........................... από λίγο συνάντησα τη µητέρα του φίλου µου.

.................................. που σε είδα θυµήθηκα πόσο ωραία περνούσαµε όταν ήµασταν µικροί.

Πολύ .................................. τέλειωσες το διάβασµα.

.................................. αδιάβαστος ήρθες Μάρκο;

Έφυγε ......................... το απόγευµα για ολιγοήµερες διακοπές;


5. Συµπληρώνω το νόηµα των προτάσεων, σχηµατίζοντας χρονικές προτάσεις µε τους συνδέσµους

που είναι στην παρένθεση:

...................................................................................., τραγουδάει. (όταν)

............................................................., παίξαµε ποδόσφαιρο. (πριν)

............................................................................., µου ήρθε µια ιδέα. (καθώς)

Θα παίζουµε στην αυλή, ............................................................................... (ώσπου)

Περιµέναµε αρκετή ώρα, ................................................................. (ωσότου)

6.Χωρίζω σε συλλαβές και µετά συµπληρώνω τον πίνακα:

άγνωστος → ………………………………………………………

µαργαρίτα → ………………………………………………………

µεριά → ………………………………………………………

άλλος → ………………………………………………………

αγγούρι → ………………………………………………………

µαύρισµα → ………………………………………………………

αχλάδι → ………………………………………………………

Δισύλλαβες: ................................................................................................

Τρισύλλαβες: ...............................................................................................

Πολυσύλλαβες: .............................................................................................

7.Γράφω τις αντίθετες λέξεις.

κατάλληλος → ………………………………………………………

επίσηµος → ………………………………………………………

γνωστός → ………………………………………………………

πλυµένος → ………………………………………………………

διαβασµένος → ………………………………………………………

ποτισµένος → ………………………………………………………

υποµονετικός → ………………………………………………………


8. Μια µικρή οµάδα από λέξεις «δραπετεύει» από ένα παλιό λεξικό και ξεκινά να γνωρίσει τον κόσµο.

Μπορείς να περιγράψεις τις περιπέτειες αυτής της οµάδας;

Κάνω παραγράφους. Βάζω τόνους, κόµµατα, τελείες, ερωτηµατικά και θαυµαστικά όπου χρειάζεται. Γράφω ευανάγνωστα γράµµατα. Ακολουθώ την πιο κάτω πορεία:

Πού και πότε συνέβηκαν αυτά που διηγείσαι;

Τι έγινε στην αρχή; Ποιες λέξεις δραπέτευσαν;

Τι έγινε στη συνέχεια;

Ποιο ήταν το τέλος της περιπέτειας;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

proodeftikidask.com


1. Να ενώσεις τις προτάσεις χρησιµοποιώντας το χρονικό σύνδεσµο της

παρένθεσης.

Ανεβαίνει στη σκάλα / Την πιάνει ίλιγγος (όταν)

Όταν ανεβαίνει στη σκάλα, την πιάνει ίλιγγος.

Ήρθε στο σπίτι µας / Ξηµερώσει καλά καλά (πριν)

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

Άνοιξε την πόρτα / Είδε µπροστά της τον παππού (µόλις)

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

Είσαι αχάριστος / Δεν αναγνωρίζεις τις θυσίες µου (αφού)

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. Να αντικαταστήσεις τις µετοχές µε χρονικές προτάσεις, όπως στο παράδειγµα.

Επιστρέφοντας στο σπίτι ο Λουκάς τράκαρε µε ένα φορτηγό.

Όταν επέστρεφε στο σπίτι, ο Λουκάς τράκαρε µε ένα φορτηγό.

Ο πατέρας αποκοιµήθηκε στον καναπές διαβάζοντας εφηµερίδα.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ανεβαίνοντας στην κορυφή του λόφου είδα απέναντι το χωριό.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

Φτάνοντας στα σύνορα τον ανάγκασαν να γυρίσει πίσω.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. Να ενώσεις τις προτάσεις µε τον κατάλληλο χρονικό σύνδεσµο, όπως στο

παράδειγµα.

• Ερχόταν να µας δει / Τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές.

Όταν ερχόταν να µας δει, τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές.

• Έτρεξε ν’ ανοίξει την πόρτα / Χτύπησε το κουδούνι

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

• Πάω για δουλειά / Πέρασα από την τράπεζα

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

• Συζητούσαν / Την έπιασαν τα κλάµατα

…………………………………………………………………………………………………………… …………………………. Παλάνης Αθανάσιος


ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________________ 25/3/2013

1. Ακούω και γράφω.

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

2. Να µετατρέψεις τις παρακάτω κυριολεξίες σε µεταφορές και το αντίστροφο.

Κυριολεξία Μεταφορά

τρυφερό βλαστάρι _____________________________

___________________________ πέτρινη καρδιά

κολυµπά στη θάλασσα _____________________________

η φωτιά άναψε _____________________________

η ζεστή αίθουσα _____________________________

_____________________________ στρώθηκε στη δουλειά

_____________________________ έπεσε σε µελαγχολία

πέταξε την µπάλα _____________________________

_____________________________ άνοιξε την καρδιά της

γλυκά γλειφιτζούρια _____________________________

10


ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________________ 25/3/2013

3. Συµπλήρωσε τα κενά µε την κατάλληλη αόριστη αντωνυµία.

Μητέρα, τηλεφώνησε ……………………………….. όση ώρα έλειπα;

Ο παππούς µας διηγήθηκε ………………………. ωραία ιστορία από τα παιδικά του χρόνια.

Έχετε ……………………………….. να µου πείτε;

Μας σταµάτησε …………………………….. στο δρόµο και µας ρώτησε αν γνωρίζουµε

……………………………………… καλό ζαχαροπλαστείο.

Έχετε ταξιδέψει …………………………………. φορά στην Αγγλία;

Κάνουµε γυµναστική …………………………………….. Τρίτη και Παρασκευή.

«Ο ……………………………….. να γράφει µόνος του!» µας είπε η δασκάλα µας.

Έχει περάσει …………………………………….. ώρα από τότε που ήρθα.

Πόσο θα ήθελα να βρεθώ τώρα σε ………………………………….. µακρινή χώρα!

4. Στις παρακάτω φράσεις συµπλήρωσε τα κενά µε τις αντίθετες λέξεις αυτών

που βρίσκονται στην παρένθεση.

Πολλές φορές συµπεριφέρεσαι ……………………………………… (σεµνά) στους φίλους σου.

Έδειξε ότι είναι …………………………………….. (ισχυρός) και ………………………………… (έτοιµος)

να αντιµετωπίσει το πρόβληµά του.

Ενώ είσαι αρκετά µεγάλος, φέρεσαι πολύ ………………………………… (ώριµα).

Περπατούσε ………………………………. (ταραγµένος), ενώ δίπλα του γινόταν χαλασµός.

Πολλές φορές φέρεται σαν ………………………………. (ήµερος) θηρίο.

Μη συγκρίνεις ……………………………………. (όµοιος) πράγµατα.

Προσπάθησε, αλλά δεν κέρδισε τη µάχη αφού ήταν ……………………………….. (ίσος)

5. Να αντικαταστήσεις τις υπογραµµισµένες φράσεις µε τροπικούς προσδιορισµούς

(τροπικά επιρρήµατα, τροπικές µετοχές ή εµπρόθετους προσδιορισµούς), όπως

στο παράδειγµα.

Η Άννα καταπίνει µε δυσκολία γιατί πονάει ο λαιµός της.

Η Άννα καταπίνει δύσκολα γατί πονάει ο λαιµός της.

Οι στρατιώτες αγωνίστηκαν µε θάρρος και τα κατάφεραν.

_______________________________________________________

Η Ιωάννα περίµενε µε υποµονή και χωρίς να διαµαρτύρεται.

_______________________________________________________

Κατά την επιστροφή του στο σπίτι ο Κώστας είχε ένα ατύχηµα.

_______________________________________________________

Οι εξελίξεις πήραν απρόσµενα άλλη τροπή.

_______________________________________________________

Η κυρία κάθισε απέναντί µας αµίλητα.

_______________________________________________________

Πέρασαν όλη τη µέρα µε γέλιο και µε παιχνίδι.

_______________________________________________________

10

8

8


ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________________ 25/3/2013

6. Να συµπληρώσεις στις µετοχές –ο ή -ω και να βάλεις τόνους.

• ακουγ…..ντας • κολλ……ντας • φορτων……ντας • ρωτ……ντας

• θεωρ…..ντας • ψην……ντας • ξεθαρρευ……ντας • παιδευ……ντας

• χτυπ…..ντας • παιρν……ντας • αρπαζ……ντας • ανεβαιν……ντας

7. Σχηµάτισε µια πρόταση, ενώνοντας τις προτάσεις µε τη λέξη της παρένθεσης.

Έτρεξα να φύγω. Έκανε σεισµό. (όταν)

__________________________________________________

Σηκώθηκα να φύγω. Τελειώνω το φαγητό µου. (πριν)

__________________________________________________

Μου γύρισε την πλάτη. Μιλούσα ακόµα. (ενώ)

__________________________________________________

Άρχισαν τους θορύβους. Έπεσα να κοιµηθώ. (µόλις)

__________________________________________________

Τα πουλάκια κελαηδούσαν. Περπατούσα στο δάσος. (καθώς)

__________________________________________________

8. Ξαναγράψε τις προτάσεις, βάζοντας στη θέση της µετοχής έναν από τους

χρονικούς συνδέσµους µόλις, αφού, ενώ, καθώς, όταν ,όπως στο παράδειγµα.

Φτάνοντας στην εξώπορτα, είδα ότι ήταν ορθάνοιχτη.

Αφού έφτασα στην εξώπορτα, είδα ότι ήταν ορθάνοιχτη.

Τρέχοντας προς την έξοδο, σχεδόν έπεσε πάνω µου.

__________________________________________________

Βαδίζοντας περπάτησε κι έσπασε το πόδι του.

__________________________________________________

Βγαίνοντας απ’ το σταθµό του µετρό, γλίστρησε και χτύπησε.

__________________________________________________

Μεγαλώνοντας, θα καταλάβεις πολλά πράγµατα.

__________________________________________________

Ακούγοντας τις ειδήσεις, έµεινε έκπληκτος για την εξέλιξη της οικονοµίας.

__________________________________________________

Αγγίζοντας το βάζο διαλύθηκε σε χίλια κοµµάτια.

__________________________________________________

Φτάνοντας στο ορεινό χωριό αισθάνθηκαν το κρύο.

__________________________________________________

Παλάνης Αθανάσιος

12

5

7

ΤΕΛΙΚΟ

ΣΚΟΡ

60


ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ 1Οης ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: _______________________________________________________ 1. Οι λέξεις που ακολουθούν έχουν ορθογραφικά λάθη. Να τις ξαναγράψετε δίπλα σωστά: θάρος: __________ προσπάθια: __________ περγαµινή: __________ σύµβωλα: __________ ακρήβεια: __________ αποθύκευση: __________ επικεινωνία: __________ διερµινέας: __________ υποχορώ: __________ πληροφορεία: __________ γλώσα: __________ υληκό: __________ ακούγωντας: __________ κάποιως: __________ ξεκαρδίζωµε: __________ 2. Να σηµειώσετε στο τέλος κάθε πρότασης Κ για τις κυριολεξίες και Μ για τις µεταφορές: α) Σήκωσε ένα βαρύ κιβώτιο. ______ β) Αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση. ______ γ) Το παίζει σε διπλό ταµπλό. ______ δ) Τα παιδιά παίζουν στον κήπο κρυφτό. ______ ε) Αγόρασε µια δερµάτινη ζώνη. ______ στ) Μια πύρινη ζώνη περικύκλωσε το σπίτι. ______ ζ) Του έπεσε ο πρώτος αριθµός του λαχείου. ______ η) Το βάζο έπεσε και έσπασε. ______ θ) Οι κυνηγοί σκότωσαν το αγριογούρουνο. ______ ι) Σκοτώνεται κάθε µέρα στη δουλειά. ______ 3. Να συµπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας την κατάλληλη αόριστη αντωνυµία από τις παρενθέσεις: Πήρε __________ (µια, κάποια) βαθιά ανάσα και συνέχισε το δρόµο του. ∆εν ήξερε __________ (κάτι, τίποτα) για το θέµα, καθώς έλειπε στο εξωτερικό. (Κανείς, καθένας) __________ δεν µπορεί να προβλέψει το µέλλον. Στην κορυφή του βουνού, όπου υπήρχε γαλήνη και ηρεµία, ένιωσα __________ (κάποιος, άλλος) άνθρωπος. ∆εν υπάρχει __________ (καµία, κάµποση) περίπτωση να τον συγχωρήσω. Ύστερα από πολλά χρόνια πήγαµε στο χωριό, όµως __________ (καθένας, κανένας) δε µας γνώρισε. 4. Να γράψετε µε µία σύνθετη λέξη (χρησιµοποιώντας το αχώριστο µόριο α- )πώς λέγεται αυτός που: ∆εν έχει µυαλό: __________ δεν έχει φωνή : __________ δεν έχει ύπνο: __________ ∆εν έχει έκφραση: __________ δεν έχει υποµονή: __________ δεν έχει ψυχή: __________ ∆εν έχει πίστη: __________ δεν έχει ευθύνη: __________ δεν έχει ταλέντο: __________ ∆ε φυλάσσεται: __________ δεν έχει χρώµα: __________ δε χωνεύεται: __________ 5. Να συµπληρώσετε τις καταλήξεις των παρακάτω µετοχών µε ο ή ω και να τονίσετε όπου πρέπει: ακούγ__ντας κολλ__ντας φορτ__ντας ρωτ__ντας θεωρ__ντας ψήν__ντας ξεθαρρεύ__ντας παιδεύ__ντας χτυπ__ντας αρπάζ__ντας ανεβαίν__ντας διώχν__ντας


Θυµηθείτε: Οι χρονικοί σύνδεσµοι είναι οι εξής: όταν, πριν, προτού, σαν, ενώ, µόλις, καθώς, αφού, αφότου, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε, άµα.

6. Να ενώσετε µε τον κατάλληλο χρονικό σύνδεσµο τις παρακάτω προτάσεις για να δείξετε πότε έγινε αυτό που λέει η κύρια πρόταση:

α) Ερχόταν να µας δει / Τα παιδιά έκαναν µεγάλες χαρές __________________________________________________________________________________

β) Έτρεξε ν’ ανοίξει την πόρτα / Χτύπησε το κουδούνι __________________________________________________________________________________

γ) Κάναµε υποµονή / Βρέθηκε λύση στο πρόβληµά µας __________________________________________________________________________________

δ) Πάω για δουλειά / Πέρασα από την τράπεζα __________________________________________________________________________________

ε) Συζητούσαν / Την έπιασαν τα κλάµατα __________________________________________________________________________________

7. Να γράψετε τις λέξεις που είναι στην παρένθεση µόνο στις προτάσεις που φανερώνουν τρόπο, όπου δηλαδή οι λέξεις είναι τροπικά επιρρήµατα:

α) ευχάριστα Χάρηκε ακούγοντας τα ____________ νέα. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ____________.

β) καθαρά Τα µικρά παιδιά δε µιλούν ____________. Βάλε τα ____________ ρούχα στην ντουλάπα.

γ) δυνατά Έβαλε τα ____________ του να πετύχει. Σπρώξε ____________ την πόρτα για να κλείσει.

δ) διαφορετικά Οι γονείς µου αντιµετωπίζουν ____________ το πρόβληµα. Αν και είναι αδέρφια, έχουν ____________ ενδιαφέροντα.

ε) εύκολα Τα ____________ προβλήµατα είναι γι’ αυτόν παιχνιδάκι. Ο ∆ηµήτρης έλυσε το πρόβληµα ____________ κι απλά. 8. Να συλλαβίσετε τις παρακάτω λέξεις αφού πρώτα τις τοποθετήσετε στην κατάλληλη στήλη: ήχος, αέρας, αγχωµένος, χαρακτήρας, δίσκος, αρχείο, καταγραφή, απορώ, χαρτί, γρίφος, µολύβια, κληρονοµώ, ρυθµός, ροδάνι, βιβλιάριο.

∆ισύλλαβες Τρισύλλαβες Πολυσύλλαβες

Γκουτσίδης Αντώνιος βαθµός


Επαναληπτικό στη 10η ενότητα

Ημερομηνία……………………. Τάξη Δ΄

Επώνυμο…………………….. Όνομα…………………

.

1. Ακούω και γράφω προσεχτικά:

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2. Κυριολεξία (Κ) ή Μεταφορά(Μ);

Ο τείχος κόπηκε στη μέση … Άνοιξε λίγο την πόρτα …

Μου κόπηκαν τα γόνατα … Άνοιξέ μου την καρδιά σου …

Ρίξε λίγο νερό στα λουλούδια … Πλέω σε πελάγη ευτυχίας …

Ρίξε μια ματιά στο κείμενό σου … Πλέω στο νερό της θάλασσας …

3. Στο παρακάτω κείμενο υπογραμμίζω τις αόριστες αντωνυμίες:

Ένας άνθρωπος κάποτε, ρώτησε κάμποσους περαστικούς τι είναι οι

αντωνυμίες. Όσο κι αν επέμενε κανένας δεν ήξερε να του πει ακριβώς.

Καθένας έλεγε κάτι ,αλλά ο άνθρωπός μας δεν πήρε την απάντηση που

ήθελε. Ώσπου τελικά ρώτησε και μία μαθήτρια η οποία του είπε ότι οι

αντωνυμίες είναι κάποιες λέξεις που τις χρησιμοποιούμε αντί για ονόματα.

4. Χρονικοί σύνδεσμοι – χρονικές προτάσεις:

Φτιάχνω χρονικές προτάσεις με τους χρονικούς συνδέσμους: όταν, μόλις

ενώ ,καθώς. Στη συνέχεια υπογραμμίζω την χρονική πρόταση.

………………………………………………………………………………………………………………..


…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………..

5. Συλλαβίζω τις λέξεις:

ουσιαστικό ………………………………………

άρθρο …………………………………………..

νεράιδα …………………………………………..

ανθοπωλείο …………………………………....

περαστικός ………………………………………

γλωσσική …………………………………………

αυτοβιογραφία ……………………………….

εντύπωση ………………………………………..

6. Φτιάχνω μετοχές από τα ρήματα:

μαγειρεύω ………………………… ανάβω ………………….. καίω ………………….

αθροίζω ……………………. σέρνω …………………….. περνώ ……………………..

7. Αντικαθιστώ τις λέξεις με έντονα γράμματα με μία άλλη η οποία να

δηλώνει τρόπο:

Η Ευγενία έμαθε να γράφει με πολύ κόπο και προσπάθεια.

………………………………………………………………………………………………………………..

Τις πρώτες μέρες διάβαζε χωρίς να προσέχει και με δυσκολία έβγαζες

νόημα.

………………………………………………………………………………………………………………..

Σήμερα τα καταφέρνει μια χαρά και η δασκάλα της την κοιτά με

υπερηφάνεια.

…………………………………………………………………………………………………………

∆ραβίλας Θεόδωρος


1

ΙΣΣΑΡΗ ΜΑΡΙΑ

ΟΝΟΜΑ…………………………………………… /4/2008

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΗΝ 10η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1) Να σχηµατίσετε τις µετοχές σε –οντας ή ώντας µε τα ρήµατα των

παρενθέσεων:

Α) Τα παιδιά βγήκαν ……………………………………… (τρέχω) στο προαύλιο.

Β) Πέρασα όλο το απόγευµα ………………………………. (γράφω) στο γραφείο.

Γ) Η γιαγιά περνούσε τις ώρες της ……………………………………… (πλέκω).

Δ) Αυτός έφτιαξε περιουσία ………………………………………… (δουλεύω) πολύ σκληρά.

Ε) Κατάφερε τελικά ………………………………….. (ρωτώ) να βρει το δρόµο που έψαχνε.

2) Να βάλετε (Κ) για την κυριολεξία και (Μ) για τη µεταφορά:

……………… Αυτό το χρυσό δαχτυλίδι είναι ακριβό.

……………… Μου µίλησε µε λόγια γλυκά.

……………… Όταν τον άκουσα, ράγισε η καρδιά µου.

……………… Το νερό της πηγής ήταν πεντακάθαρο και δροσερό.

……………… Ο καφές που µου φέρατε είναι πικρός.

3) Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραµµίσετε τα τροπικά επιρρήµατα:

Στην εκδροµή περάσαµε όµορφα.

Άδικα χάνεις τα λόγια σου.

Να τρέξετε γρήγορα, για να προλάβετε το λεωφορείο.

Του φέρθηκε πολύ άσχηµα.

Δυστυχώς, ό,τι και να του πεις, αυτός δεν καταλαβαίνει τίποτα.

Πολύ σωστά απάντησες, Γιαννάκη, στις ερωτήσεις της Ιστορίας.


2


4) Να χωρίσετε σε συλλαβές τις παρακάτω λέξεις και να γράψετε δίπλα αν είναι

δισύλλαβες, τρισύλλαβες ή πολυσύλλαβες:

Γρίφος ………………………………………………………………………………………………………………………………

Συγκρούοµαι ……………………………………………………………………………………………………………………

Απορώ ………………………………………………………………………………………………………………………………

Συγκρατώ …………………………………………………………………………………………………………………………

Επικοινωνία ………………………………………………………………………………………………………………………

5) Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις χρησιµοποιώντας τους χρονικούς

συνδέσµους της παρένθεσης (ενώ, µόλις, αφού, καθώς, όταν) και το αντίστοιχο

ρήµα. Όπου χρειάζεται να βάλετε κόµµα:

Βαδίζοντας διάβαζε την εφηµερίδα του.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ακούγοντας τη δυσάρεστη είδηση, έµεινε άφωνος.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Βγαίνοντας από το αυτοκίνητο, έπεσε και χτύπησε.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Φτάνοντας στο σπίτι, είδε την πόρτα ανοιχτή.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Μεγαλώνοντας, θα καταλάβεις το δίκιο µου.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6) Να συµπληρώσετε τα κενά:

Διερµ……νέας καταγραφ…… ……λικό ανακαλ……πτω

……ποχ…ρώ αγχ…..µένος προσπάθ……α σ……µβολο


3


7) Να συµπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων µε την κατάλληλη

αόριστη αντωνυµία, στο σωστό τύπο:

(µερικοί, άλλος, κάποιος, κάθε, κανένας)

………………………… µαθητής είναι υπεύθυνος για τα προσωπικά του πράγµατα.

………………………… από τους θεατές διαµαρτυρήθηκαν γιατί η παράσταση

καθυστέρησε.

Σας ζήτησε σήµερα ………………………… κύριος.

Δεν έχω …………………………………… χρήµατα µαζί µου.

Θέλει ………………………………………… αγόρι να καθαρίσει τον πίνακα;

8) Να βρείτε 6 λέξεις της ίδιας οικογένειας µε το ουσιαστικό Λόγος:

ΛΟΓΟΣ


Φ.Αξιολόγησης στη

Γλώσσα Υπογραφή Γονέα……………………

10η Ενότητα Αξιολόγηση Δασκάλας ………………………………

………………………………………………………..

ΟΝΟΜΑ: ΗΜΕΡ/ΝΙΑ:

1. Στις παρακάτω φράσεις γράψε Μ για τις µεταφορές και Κ για τις κυριολεξίες.

- Μου αρέσει να ακούω την κυρία.

- Χθες, ο αδελφός µου άκουσε τη φωνή της λογικής.

- Εγώ, είµαι υιοθετηµένη.

- Η ελληνική γλώσσα υιοθέτησε πολλές ξένες λέξεις. - Κόψε τα πολλά λόγια.

- Κόψε µε το µαχαίρι ένα µήλο.

- Οι σκέψεις µου άλλαξαν πορεία.

- Ο οδηγός του λεωφορείου άλλαξε πορεία και πήγε νότια.

2. Τι σηµαίνουν οι παρακάτω έντονες φράσεις;

- Μετά από δύο ώρες, επιτέλους, λύθηκε η γλώσσα του.

.

- «Θα φας ξύλο» µου είπε η µαµα!

.

- Ήθελα να έρθω, αλλά, µε πήρε ο ύπνος!

.

- Με την Αυγή δε µπορούµε να συννενοηθούµε, µιλάµε άλλη γλώσσα.

.


- Του έδωσε το λόγο του ότι δε θα το ξανακάνει.

.

3. Συµπλήρωσε τα κενά µε τις παρακάτω αόριστες αντωνυµίες.

(καµπόσο, άλλοι, κάποιος, κάθε, ένας, άλλη, κάτι)

- Μια φορά κι έναν καιρό ήταν …………………… ιπποπόταµος που αγαπούσε πολύ τα

ζωάκια.

- Το Σάββατο χτύπησε ………………………. την πόρτα και εγώ του άνοιξα, αφού, βέβαια

πρώτα ρώτησα τη µαµά. Ύστερα ήρθαν και …………………… άνθρωποι, και πάλι εγώ

άνοιξα την πόρτα. Μήπως είχα γίνει θυρωρός εκείνο το βράδυ;

- Την ………………… µέρα ήρθε η γιαγιά και µας έφερε …………………….υπέροχα λουκούµια.

- Το Πάσχα πάντα πηγαίνω στην εκκλησία και ……………………χρόνο συνοδεύω τον

επιτάφιο.

- Ύστερα από ……………………… καιρό, ο παππούς ξαναπήγε στα κτήµατα.

4. Να βάλεις ένα από τους παρακάτω συνδέσµους , για να έχουν νόηµα οι

προτάσεις:

(µόλις και- ή- να- για να -αλλά- µήπως - όταν- δηλαδή- ότι- -ενώ- - ούτε- ούτε)

Η αστυνοµία ήρθε,____________ δε βρήκε κανέναν ύποπτο.

Θα σου δώσω χρήµατα, __________________ πληρώσεις το λογαριασµό.

Δε θέλω __________ ρούχα ____________ παπούτσια. Θέλω βιβλία!

_______ έτρωγα, άκουσα κάποιον να µε φωνάζει.

Η Σοφία έφτασε _______ τηλεφώνησε ο Τάσος.

Είναι από τη Μακεδονία ____ από τη Στερεά Ελλάδα; Δεν µας έχει πει.

Έµαθα ______ θα πας στην Αυστραλία. Είναι αλήθεια;

Θέλεις _______ να πάµε στη Λεµεσό; Νοµίζω _______ θα περάσουµε ωραία!


5. Στις παρακάτω προτάσεις υπογράµµισε µε κόκκινο τα επιρρήµατα και µε

πράσινο τα επίθετα.

- Παρακολουθήσαµε το γάµο µε πολύ χαρά.

- Η πολλή βροχή κατέστρεψε την όµορφη παραλία.

- Τα άγρια ζώα είναι συνήθως και µεγάλα ζώα.

- Δούλευε ακούραστα πολλές ώρες την ηµέρα.

- Το είχα κρύψει πολύ ψηλά στη βιβλιοθήκη.

6. Σχηµάτισε µετοχές από τα παρακάτω ρήµατα, και µετά φτιάξε µε αυτά

προτάσεις!

Οδηγώ …………………………

………………………………………………………………………………………………………………………….

Τραγουδώ …………………………

………………………………………………………………………………………………………………………….

Αγαπώ …………………………

………………………………………………………………………………………………………………………….

Ξεκινώ …………………………

………………………………………………………………………………………………………………………….

Μαθαίνω …………………………

………………………………………………………………………………………………………………………….

7. Να ενώσεις τις προτάσεις χρησιµοποιώντας χρονικούς συνδέσµους.

Ο πάπυρος χρησιµοποιήθηκε. Ήρθε η περγαµηνη. (ώσπου)

.

Η περγαµηνή άρχισε να µη χρησιµοποιείται. Ήρθε το χαρτί (όταν)

.

Ο Σωτήρης ήρθε για να παίξουµε. Τελείωσα το φαγητό µου. (µόλις)

.


Η τηλεόραση µπορεί να είναι εκπαιδευτική. Τα βιβλία σίγουρα είναι. (ενώ)

.

Οι Κινέζοι χρησιµοποιούσαν χαρτί. Από εµάς. (πριν)

.

8. Ας συλλαβίσουµε τώρα! Προσπάθησε να συλλαβίσεις γραπτώς τις παρακάτω

λέξεις.

δέντρο, περγαµηνή, Κρήτη, Μακεδονία, εκστρατεία, ακριβό,

γλώσσα, πληροφορίες, ηλεκτρονικό, αντιγραφή, τυπογραφία, πλάκα,

πέτρα, ξύλο, γράµµα, αναλαµβάνω.

MIKRILOULOU

Καλή επιτυχία!


59

8. Λέξεις φτερουγίζουν πέρα, ταξιδεύουν στον αγέρα

Παιχνίδια με τις λέξεις 1. Να διαβάσεις τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα από κάθε πρόταση να βάλεις ένα Κ αν είναι κυριολεξία ή ένα Μ αν είναι μεταφορά. Άνοιξε το παράθυρο ( ) Μ’ έπιασε πονοκέφαλος ( ) Χάλασε ο καιρός ( ) Χάλασε το κέφι μου ( ) Έσπασε το τζάμι ( ) Έκοψα το ψωμί ( ) Κατάπια τη γλώσσα μου ( ) Έκοψε τις φωνές ( ) Τράβηξα μία φωτογραφία ( ) Έβαλε τις φωνές ( ) Έπιασα ένα ψάρι ( ) Έσκισα τη γάτα ( ) Έπιασα την καλή ( ) ∆ούλεψε το μυαλό του ( ) Πετάει το αεροπλάνο ( ) ∆ούλευε όλη μέρα ( ) Πετάει το μυαλό μου ( ) Έσκισα το βιβλίο ( ) Έκοψα το τσιγάρο ( ) ∆ιάβασε το μάθημα ( ) Άνοιξε τα αυτιά σου ( ) ∆ιάβασε τη σκέψη του ( ) Χάλασε το ραδιόφωνο ( ) Πόνεσε η ψυχή μου ( )

2. Να διαβάσεις προσεκτικά τις παρακάτω φράσεις και να τις κατατάξεις στην κατάλληλη στήλη. πικρή κουβέντα, όμορφη μέρα, δυνατά χέρια, όμορφα λόγια, απαλή κουβέρτα, απαλή μουσική, βαρύς άνθρωπος, βαριά κουβέντα, βαρύ κιβώτιο, βαθύς ποταμός, λεπτή κλωστή, βαθιά σκέψη, λεπτή φωνή, δυνατός θόρυβος, βαθύς ύπνος, βαριά καρδιά, μαύρη σκέψη, θολά νερά, θολό μυαλό.

ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.51

60

Γλωσσική αυτοβιογραφία

1. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις γράφοντας την κατάλληλη αόριστη αντωνυμία από την παρένθεση. (κάποια, κάμποση, κάποιος, κάτι, κανένα, καθένας, καμία, κάμποση, άλλος, κάμποσα, κάποιος, κανένας, καθετί, τάδε, τίποτα, κάθε, μερικοί, μερικές, μερικά) α) ∆εν απαντώ σε κανένα σας. β) Ο ..................................... να δώσει ό,τι μπορεί. γ) Ήρθε και μου είπε ..................................... . δ) ∆ε θα απαντήσω σε ..................................... ερώτηση σας. ε) ∆εν βρήκε ..................................... . στ) Μαζεύει το ..................................... που θα βρει. ζ) Πήρε ..................................... χρήματα. η) ∆εν ήταν αυτός ήταν ο ..................................... . θ) ∆εν ήρθε ..................................... όση ώρα περίμενα. ι) Περίμενα ..................................... ώρα. ια) Να έρθεις ..................................... ώρα.

Αόριστες αντωνυμίες

Αόριστες λέγονται οι αντωνυμίες που δεν ορίζουν για ποιον άνθρωπο, ποιο ζώο ή ποιο πράγμα μιλάμε. Οι αόριστες αντωνυμίες είναι:

• ένας – μία – ένα • κάποιος – κάποια – κάποιο • κάθε, καθένας – καθεμία (καθεμιά) – καθένα • ο τάδε • ο δείνα • κανένας (κανείς) – καμία (καμιά) – κανένα • καθετί • τίποτα (τίποτε) • μερικοί – μερικές – μερικά • άλλος – άλλη - άλλο


61

ιβ) Μου είπε ότι ήρθε ο ..................................... ιγ) Ήρθε ..................................... και μου είπε τα νέα. ιδ) Θα τα πούμε ..................................... στιγμή. ιε) Είχε ..................................... δύναμη. ιστ) ..................................... πράγμα στο καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο. ιζ) Ο Γιάννης πήρε ..................................... μέρες άδεια. ιη) Θα φάτε ..................................... τυροπιτάκια.

2. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων χρησιμοποιώντας μια από τις αόριστες αντωνυμίες που βρίσκονται στις παρενθέσεις. α) ..................................... μερικά, τίποτα) πράγματα δεν πρέπει να λέγονται. β) Πήρε ..................................... (μια, κάποια) μεγάλη απόφαση , να φύγει από το χωριό. γ) ..................................... (κάτι, καθετί) που λες θα χρησιμοποιηθεί εναντίον σου. δ) ∆εν υπάρχει ..................................... (κάμποση, καμία) περίπτωση να μην πάω στο χωριό. ε) Το καλοκαίρι νιώθεις ..................................... (καθένας, άλλος) άνθρωπος. στ) ..................................... (κάποια, κάθε) ηλικία έχει την ομορφιά της. ζ) Ντυθήκαμε τόσο καλά που ..................................... (κάποιος, κανένας) δεν μας γνώρισε. η) Να σταματήσουν τις ειρωνείες ..................................... ( κάμποσοι, μερικοί). θ) ..................................... (κανείς, καθένας) δεν μπορεί να προβλέψει τους σεισμούς. ι) Μας πήρε ..................................... (μερική, κάμποση) ώρα να καταλάβουμε το πρόβλημα. 3. Φτιάξε τις αντίθετες λέξεις χρησιμοποιώντας το αχώριστο μόριο –α– ή το -αν-, όπως στο παράδειγμα. γνωστός άγνωστος δυνατός ..................................... εκφραστικός ..................................... βραστός ..................................... φυσικός ..................................... τρωτός ..................................... ηθικός ..................................... ταιριαστός ..................................... φιλόξενος ..................................... νοητός ..................................... άξιος ..................................... ήσυχος ..................................... ισχυρός ..................................... ευθύνη ..................................... εγκέφαλος ..................................... έντιμος .....................................


62

Χορεύοντας με… ανήκουστους ήχους

1. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις, χρησιμοποιώντας τα αντίθετα τροπικά επιρρήματα όπως το παράδειγμα. Όπου διαπιστώνεις ότι η υπογραμμισμένη λέξη είναι επίθετο, να την αλλάζεις σε επίρρημα.

α) Η καμήλα βαδίζει αργά στην έρημο. Η καμήλα βαδίζει γρήγορα στην έρημο.

β) Ο σκύλος μάς κοίταζε με ένα βλέμμα λυπημένο.

.............................................................................................. γ) Ο οδηγός του λεωφορείου οδηγεί πολύ προσεκτικά.

............................................................................................... δ) Τα νέα που μας έφερες ήταν πολύ ευχάριστα.

............................................................................................... ε) Οι δημοσιογράφοι, όλο καλά νέα μας λένε!

...............................................................................................

2. Βάλε μέσα σε δικές σου προτάσεις τα παρακάτω επιρρήματα: α) ξαφνικά: ……………………………………………………………………………………………………………………………

β) ευχάριστα: ………………………………………………………………………………………………………………………

γ) σιγά: …………………………………………………………………………………………………………………………………

δ) μαζί: …………………………………………………………………………………………………………………………………

ε) δυνατά:………………………………………………………………………………………………………………………………

Τροπικά επιρρήματα

Τροπικά ονομάζονται τα επιρρήματα που μας δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η ενέργεια του ρήματος και απαντούν στην ερώτηση «πώς;» (πώς, όπως, έτσι, αλλιώς, κάπως, μαζί κ.α.)


63

Υπογράμμισε τις προθέσεις στις παρακάτω προτάσεις:

α) Θα πάμε μετά το φαγητό για βόλτα. β) Σε μια βδομάδα θα πάμε διακοπές. γ) Έφυγε χωρίς να πει αντίο. δ) Μιλάει συνεχώς κατά τη διάρκεια του μαθήματος. ε) Μετέφρασε το κείμενο λέξη προς λέξη.

Να συμπληρώσεις το γράμμα που λείπει στις καταλήξεις των παρα-κάτω μετοχών με -ο- ή με -ω- και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

παίζ.......ντας μιλ......ντας ακούγ......ντας

πον......ντας τραβ.......ντας χαλ......ντας

κλαίγ......ντας λύν......ντας λέγ.......ντας

κολλ......ντας δεν......ντας πουλ.....ντας

κυλ.....ντας κρύβ......ντας φορτ.......νοντας

ρωτ........ντας ψήν.......ντας χτυπ........ντας

κατεβαίν.......ντας διώχν.......ντας θεωρ.......ντας

Προθέσεις

Προθέσεις είναι οι μικρές άκλιτες λέξεις που συνοδεύουν άλλες λέξεις και μαζί μ’ αυτές φανερώνουν τρόπο, τόπο, χρόνο, ποσό, αιτία, προέλευση κ.α.

Οι προθέσεις της γλώσσας μας είναι: Μονοσύλλαβες: με, σε, για, ως, προς, πριν, σαν ∆ισύλλαβες: μετά, παρά, αντί, από, κατά, χωρίς, δίχως, έως, μέχρι, λόγω Τρισύλλαβες: ίσαμε, μεταξύ Τετρασύλλαβες: εναντίον, εξαιτίας

Τροπικές μετοχές σε –οντας ή –ώντας

Οι τροπικές μετοχές γράφονται με ο, όταν δεν τονίζονται (π.χ. τρέχοντας) και με ω, όταν τονίζονται (π.χ. μιλώντας)


64

Γραφή, η μνήμη των ανθρώπων

1. Να ενώσεις τις παρακάτω προτάσεις με τον χρονικό σύνδεσμο που είναι στην παρένθεση.

α) Έμαθε τι έγινε / Γύρισε στο σχολείο. (όταν) .................................................................................................................................................. β) Άνοιξε το παράθυρο / Είδε έξω να χιονίζει ακατάπαυστα (μόλις) .................................................................................................................................................. γ) Είσαι αχάριστη / ∆εν αναγνωρίζεις τις θυσίες μου για σένα (αφού) .................................................................................................................................................. δ) Άρχισε να γκρινιάζει / Άνοιξε τα μάτια του μωρό (προτού) .................................................................................................................................................. ε) Έφυγε / Να γυρίσω να τον δω (ώσπου) .................................................................................................................................................. στ) Βλέπει τηλεόραση / Τον παίρνει ο ύπνος (όποτε) ..................................................................................................................................................

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι ονομάζονται οι άκλιτες λέξεις με τις οποίες μπορώ να συνδέσω: α) λέξεις (παπούτσια και καπέλο) β) φράσεις (τα έπιπλα και τα ντουλάπια και τα φώτα) γ) προτάσεις (Είπαν να κοιμηθούν μαζί μου, γιατί φοβόντουσαν να κοιμηθούν μόνοι τους.) Χρονικοί ονομάζονται οι σύνδεσμοι που δείχνουν τον χρόνο που συνέβη κάτι. (πριν, όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε)


65

2. Να αντικαταστήσεις τις παρακάτω μετοχές με χρονικές προτάσεις, όπως στο παράδειγμα.

α) Μπαίνοντας στο σπίτι ο Νίκος έπεσε και χτύπησε. Όταν μπήκε στο σπίτι, ο Νίκος έπεσε και χτύπησε. β) Ο παππούς αποκοιμήθηκε στη πολυθρόνα βλέποντας τηλεόραση. .................................................................................................................................................. γ) Βρίσκοντας αυτό το πορτοφόλι το πήγα αμέσως στην αστυνομία. .................................................................................................................................................. δ) ∆ιαβάζοντας στο δωμάτιό του ακούει μουσική. .................................................................................................................................................. ε) Φεύγοντας να πάρεις ό,τι θέλεις. .................................................................................................................................................. στ) Κλάψαμε όλοι πολύ μαθαίνοντας τα άσχημα νέα. ..................................................................................................................................................


Όκμμα:___________________________________________________________

1. Ακξύτ και γοάθτ

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

2. Δίπλα ζε κάθε θοάζη μα βάλεηε Κ αμ είμαι κροιξλενία και Μ αμ είμαι μεηαθξοά

ηνώζεθε ζηε δμοιεηά Δηάβαζε ηε ζθέρε μμο

Χάιαζε μ θαηνόξ Άκμηλε ηεκ θανδηά ηεξ

Δηάβαζε ημ μάζεμα Δεζηή αίζμοζα

Μμο θόπεθακ ηα γόκαηα Δμύιερε ημ μοαιό ημο

Άκμηλε ηεκ πόνηα Έζθηζα ημ βηβιίμ

3. Να ζρμπληοώζεηε ηα κεμά με ηημ καηάλληλη αόοιζηη αμητμρμία

Σμ _______παηδί κα μαδέρεη θη από _______ πανηάθη.

Δεκ ήνζε ______ ζηε ζοκάκηεζε.

Μαξ ζηαμάηεζε _________ ζημ δνόμμ θαη μαξ νώηεζε ακ γκςνίδμομε

______θαιό δαπανμπιαζηείμ.

Δε ζα απακηήζς ζε _______ ενώηεζε.

Δεκ οπάνπεη ________ πενίπηςζε κα ημκ ζογπςνήζς.

Ο _________ μπμνεί κα ημ θάκεη αοηό.

emathima.gr


4. Να γοάσεηε ηιπ εμεογηηικέπ μεηξςέπ ητμ παοακάητ οημάητμ

Θετοώ Τοέςτ

Λύκς Πμοιώ

Ρςηώ Δμοιεύς

Χηοπώ Αζνμίδς

Κιαίς θεκηώ

5. Να εμώζεηε ηιπ παοακάητ ποξηάζειπ ςοηζιμξπξιώμηαπ ηξρπ ςοξμικξύπ

ζρμδέζμξρπ ητμ παοεμθέζετμ

Ξαπιώκς ζημκ θακαπέ/ Γονίδς από ηε δμοιεηά (μόιηξ)

_______________________________________________________________

Κμημόηακ/ Ε μεηένα ημο θαζάνηδε (εκώ)

_______________________________________________________________

Κάκαμε οπμμμκή/ Βνέζεθε ιύζε ζημ πνόβιεμά μαξ (ώζπμο)

________________________________________________________________

Βιέπεη ηειεόναζε/ Σμκ παίνκεη μ ύπκμξ (όπμηε)

________________________________________________________________

Γίκαη απάνηζημξ/ Δεκ ακαγκςνίδεη ημκ θόπμ μμο (αθμύ)

_______________________________________________________________

Ο Γηάκκεξ ζθέθηεηαη κα πάεη δηαθμπέξ/Παίνκεη άδεηα από ηε δμοιεηά (όηακ)

_______________________________________________________________

6. Να ζρμπληοώζεηε ηα γοάμμαηα πξρ λείπξρμ ζηιπ παοακάητ λένειπ

Αγπ__μέκμξ, επηθ__κςκία, πνμζπάζ__α, θιενμκμμ__, πι__νμθμνία, ακαθαι__πης,

ανπ__μ, λεθανδίδμμ__, μμι__βηα, __ιηθό, οπμπςν__, θαηαγναθ__

emathima.gr


ΓΡΑΙΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 10

Teachers aid Σελίδα 1

ΓΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΓΣ ΑΣΚΗΣΓΙΣ 10εξ ΓΝΟΤΗΤΑΣ

1) Μεηαθμνά θαη θονημιελία

Σηηξ παναθάης θνάζεηξ δηαθνίκμομε ηε μεηαθμνά (Μ) από ηεκ θονημιελία

(Κ):

Ο λοιμθόπμξ έθμρε ημ γένηθμ δέκηνμ. ………

Μμο έθμρε ηεκ ακάζα, έηζη όπςξ πεηάπηεθε μπνμζηά μμο! ……….

Η εηαηνία έθμρε ημοξ μηζζμύξ ηςκ οπαιιήιςκ ηεξ. ……………

Έθμρε ημ πένη ηεξ ζημ ζπαζμέκμ ηδάμη. ……..

Μόιηξ έθμρε ημ θάπκηζμα, έκηςζε ζα κα λακαγεκκήζεθε! ……..

Παηδηά, πνμζπαζήζηε ηώνα, ακ μπμνείηε, κα δώζεηε θη εζείξ με ηε ζεηνά

ζαξ ακάιμγα παναδείγμαηα. Ίζςξ μη ιέλεηξ μέζα ζηεκ πανέκζεζε ζαξ

βμεζήζμοκ:

( πνοζό, γιοθά, πηθνά, ακάβς, θόβς, πεηώ, παίνκς, μαζάς…)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………

2) Τμ ζηενεηηθό α-

Σθεθηείηε θαη γνάρηε ηα ακηίζεηα ηςκ παναθάης ιέλεςκ με ηε βμήζεηα

ημο ζηενεηηθμύ α-:

ηζμννμπεμέκμξ ………………………………. έμπεηνμξ ……………………..

άλημξ ……………………………… γεναζμέκμξ ………………………

μμαιόξ ……………………………… θαζανόξ ………………………

ώνημμξ …………………………….. θμνεμέκμ ……………………….




3) Τνμπηθμί πνμζδημνηζμμί

Παηδηά, είπαμε πμιιά μέζα ζηεκ ηάλε γηα ημοξ

ηνμπηθμύξ πνμζδημνηζμμύξ. Γιάηε ηώνα κα δμύμε ηη

μάζαμε. Βνείηε θαη οπμγναμμίζηε παναθάης ημοξ

ηνμπηθμύξ πνμζδημνηζμμύξ θαη θαηαηάληε ημοξ ακάιμγα:

Τμκ άθμογε με ημ ζηόμα ακμηπηό. Έθογε από ημ δςμάηημ πηοπώκηαξ δοκαηά ηεκ πόνηα πίζς ημο. Μόιηξ πηοπάεη ημ θμοδμύκη όιμη βγαίκμοκ έλς ηνέπμκηαξ. Ο Ακηνέαξ θάκεη ηα μαζήμαηά ημο πςνίξ βηαζύκε, γηα κα απμθύγεη ηα ιάζε απνμζελίαξ. Νηύκεηαη θμμρά, πςνίξ κα λμδεύεη πμιιά πνήμαηα.

Εμπνόζεημη

πνμζδημνηζμμί

Εκενγεηηθέξ

μεημπέξ

Τνμπηθά

επηννήμαηα

4) Γπίζεηα – Γπηννήμαηα:

Σοπκά μπενδεύμομε ηα επίζεηα με ηα επηννήμαηα. Γιάηε κα μάζμομε κα ηα

λεπςνίδμομε! Παναθάης οπμγναμμίζηε με θόθθηκε λοιμμπμγηά ηα επίζεηα

θαη με μπιε ηα επηννήμαηα:

Ο γηαηνόξ πμο ελέηαζε ηα παηδηά είπε όηη όια ήηακ ογηή θαη δοκαηά.

Έβνεπε ηόζμ δοκαηά πμο ακαγθάζηεθα κα πςζώ θάης από ημ οπόζηεγμ.

Δμοιεύεη πμιύ ζθιενά, γηα κα βγάιεη ημ ρςμί ημο.

Τα ιόγηα ημο ήηακ πμιύ ζθιενά !

Μμο μίιεζε ηόζμ εογεκηθά πμο δεκ μπμνμύζα πανά κα δεπηώ ηεκ πνόηαζή ημο.

Οη ζομμαζεηέξ μμο είκαη όιμη πμιύ εογεκηθά παηδηά θαη δε μ’ έπμοκ πιεγώζεη

πμηέ!




5) Χνμκηθέξ πνμηάζεηξ

Γνάρηε ηηξ δηθέξ ζαξ πνμκηθέξ πνμηάζεηξ πνεζημμπμηώκηαξ ημοξ πνμκηθμύξ

ζοκδέζμμοξ: όηακ, εκώ, θαζώξ, όπμηε. Πνμζμπή ζηα ζεμεία ζηίλεξ!

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

6) Ακηςκομίεξ, ακηςκομίεξ, ακηςκομίεξ…………………….

Μπμνεί κα είκαη πνμζςπηθέξ, θηεηηθέξ, ενςηεμαηηθέξ, αοημπαζείξ ή

αόνηζηεξ… Καζεμηά παίνκεη ηε ζέζε θάπμημο μκόμαημξ. Βνείηε ηηξ θαη

ακαγκςνίζηε ηηξ:

Η θίιε μμο ε Καηενίκα έπεη ηα γεκέζιηά ηεξ ζήμενα θαη μαξ θάιεζε όιμοξ ζημ

ζπίηη ηεξ. Τα δηθά μμο γεκέζιηα είκαη ημκ επόμεκμ μήκα. Κάζε πνόκμ ε μαμά μμύ

εημημάδεη έκα ζαομάζημ πάνηη. Δεκ οπάνπεη μύηε έκαξ πμο κα με δηαζθεδάδεη

ζ΄αοηό!

Ο θαζέκαξ μαξ πνέπεη κα θάκεη ακαθύθιςζε, γηα κα πνμζηαηεύζμομε ημκ

πιακήηε μαξ αιιά θαη ημκ ίδημ μαξ ημκ εαοηό.

Εδώ θαη θάμπμζμ θαηνό θάπμημξ πενκάεη από ηε γεηημκηά

μαξ θαη ηαΐδεη ηα αδέζπμηα ζθοιηά. Θέις κα μάζς πμημξ

είκαη θαη κα ημκ νςηήζς ακ μπμνώ θη εγώ κα βμεζήζς ζε

θάηη.




7) Γθθνάζεηξ με ηε ιέλε γιώζζα

Σθεθηείηε θαη γνάρηε πνμηάζεηξ πμο κα πενηέπμοκ εθθνάζεηξ με ηε ιέλε

γιώζζα:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………….

8) Βνείηε ηα ιάζε θαη… δημνζώζηε ηα:

εθζηναηία, ζογγναηώ, άκζνμπμξ, λεθανδήδμμε, ζάνμξ, εποθεηκςκία, ανπμίμ,

νεζμόξ, ακπςμέκμξ, είπμξ, οιοθό

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………….


Όνοµα:………………………. 30/03/12

Επαναληπτικό στη Γλώσσα

1. Ακούω και γράφω

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

2. Γράψε δίπλα σε κάθε πρόταση ή φράση αν πρόκειται για

µεταφορά (Μ) ή για κυριολεξία (Κ).

Η Ελλάδα λάµπει ολόκληρη από χαρά.

Η θάλασσα ήταν αρκετά καθαρή.

Άναψε ο καβγάς.

Εκείνες τις µέρες το κρύο ήταν τσουχτερό.

Φούσκωσαν τα µυαλά του.

Του άνοιξε την καρδιά του.

ασήκωτος βράχος

ασήκωτος καηµός

3. Να µετατρέψεις τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και το αντίστροφο.

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος

- Την πιο µεγάλη ευγνωµοσύνη

µου απ’ όλα τα πρόσωπα που έχω

γνωρίσει στη ζωή µου τη χρωστάω

στη µάνα µου, η οποία υπέφερε τα

πάντα για να µε σπουδάσει, είπε

στη συνέντευξή του.

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

Ο ανακριτής τους ρώτησε ποιος

οδηγούσε το αυτοκίνητο και

εκείνοι του απάντησαν ότι δεν

πρόλαβαν να δουν.

Μαριάνθη ΧαλκίτηΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.64

4. Γράψε πιο ή ποιο:

…….. είναι ……. σηµαντικός για σένα;

Η Ελλάδα είναι η ….. ωραία χώρα στον κόσµο!

…… παιδί θα µου πει ….. ο πατέρας του µεγάλου

Αλεξάνδρου;

Και ……. δεν έµεινε ευχαριστηµένος από τη γιορτή µας!

Το …… σοβαρό από όλα είναι ότι δεν ξέρω ……. το έκανε!

5. Να αναγνωρίσεις τις υπογραµµισµένες λέξεις των παρακάτω

προτάσεων και να τις βάλεις στη σωστή κατηγορία:

Μπροστά ο σταυρός, µετά ο Επιτάφιος, ο παππούλης, οι

ψάλτες, τα κορίτσια και µετά όλοι εµείς.

Η Ευγενία είναι ένα δεκάχρονο πολύ έξυπνο κοριτσάκι.

Το πιο σηµαντικό για µένα είναι ο χορός, είπε µιλώντας για

τον εαυτό της.

Σ Πες µου πότε και πού θα συναντηθούµε.

ΡΗΜΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

Μαριάνθη ΧαλκίτηΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.65

http://taniamanesi.blogspot.gr/


Όνομα:………………………….

Κριτήριο: Ανθολόγιο σελ. 57

1 Πόσους γλωσσοδέτες έχει ανακατέψει στο ποίημα της η ποιήτρια;

…………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………..

2 Τι εννοεί η παροιμία «Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε»;

………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………..

3 Γιατί ο γνωστικός ποτέ δε βάζει κατσίκα μες στο κήπο του για

κηπουρό;

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

4 Τι είναι αυτό που «Άμα βλέπω δε το βλέπω, και το βλέπω άμα δεν

βλέπω».

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………..

5 Γράψε δίπλα σε καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις την αντίθετή της:

νόστιμος ώριμος

φυσικός Χορτάτος

λυτός ωφέλιμος

6 Γράψε δίπλα στον πληθυντικό αριθμό τις παρακάτω αόριστες αντωνυμίες:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Άλλος- άλλη- άλλο

Κάποιος –κάποια- κάποιο

Κάμποσος- κάμποση-κάμποσο

Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.70

7 Γράψε δίπλα κάθε πρόταση αντικαθιστώντας το ουσιαστικό της με

ένα τροπικό επίρρημα:

Μας μίλησε με ευγένεια: ……………………………………………………………………

Το άνοιξε με βιασύνη:………………………………………………………………………..

Τον εξυπηρέτησε με προθυμία:…………………………………………………………..

Τον αγκάλιασε με στοργή:………………………………………………………..............

8 Συμπλήρωσε με ο ή ω τις παρακάτω μετοχές:

Παίζ…ντας, γελ….ντας, τρώγ…ντας, μιλ…ντας, τηλεφων…ντας,

γυρίζ…ντας, διαβάζ…ντας, γράφ…ντας, θεωρ….ντας, κόβ…ντας,

9

10

Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.71

ΓΛΩΣΣΑ Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ-10η ΕΝΟΤΗΤΑ

1. Στις παρακάτω φράσεις γράψε Μ για τις μεταφορές και Κ για τις κυριολεξίες.

- Μου αρέσει να ακούω την κυρία. - Χθες, ο αδελφός μου άκουσε τη φωνή της λογικής. - Εγώ, είμαι υιοθετημένη. - Η ελληνική γλώσσα υιοθέτησε πολλές ξένες λέξεις. - Κόψε τα πολλά λόγια. - Κόψε με το μαχαίρι ένα μήλο. - Οι σκέψεις μου άλλαξαν πορεία. - Ο οδηγός του λεωφορείου άλλαξε πορεία και πήγε νότια.

2. Τι σημαίνουν οι παρακάτω έντονες φράσεις;

- Μετά από δύο ώρες, επιτέλους, λύθηκε η γλώσσα του.

.

- «Θα φας ξύλο» μου είπε η μαμά!

.

- Ήθελα να έρθω, αλλά, με πήρε ο ύπνος!

.

- Με την Αυγή δε μπορούμε να συννενοηθούμε, μιλάμε άλλη γλώσσα.

.

- Του έδωσε το λόγο του ότι δε θα το ξανακάνει.

.

3. Συμπλήρωσε τα κενά με τις παρακάτω αόριστες αντωνυμίες.

(καμπόσο, άλλοι, κάποιος, κάθε, ένας, άλλη, κάτι)

- Μια φορά κι έναν καιρό ήταν …………………… ιπποπόταμος που αγαπούσε πολύ τα ζωάκια. - Το Σάββατο χτύπησε ………………………. την πόρτα και εγώ του άνοιξα, αφού, βέβαια πρώτα

ρώτησα τη μαμά. Ύστερα ήρθαν και …………………… άνθρωποι, και πάλι εγώ άνοιξα την πόρτα. Μήπως είχα γίνει θυρωρός εκείνο το βράδυ;

Ματζίρης Κώστας


- Την ………………… μέρα ήρθε η γιαγιά και μας έφερε …………………….υπέροχα λουκούμια. - Το Πάσχα πάντα πηγαίνω στην εκκλησία και ……………………χρόνο συνοδεύω τον επιτάφιο. - Ύστερα από ……………………… καιρό, ο παππούς ξαναπήγε στα κτήματα.

4. Να βάλεις έναν από τους παρακάτω συνδέσμους , για να έχουν νόημα οι προτάσεις:

(μόλις και- ή- να- για να -αλλά- μήπως - όταν- δηλαδή- ότι- -ενώ- - ούτε- ούτε)

Η αστυνομία ήρθε,____________ δε βρήκε κανέναν ύποπτο. Θα σου δώσω χρήματα, __________________ πληρώσεις το λογαριασμό. Δε θέλω __________ ρούχα ____________ παπούτσια. Θέλω βιβλία! _______ έτρωγα, άκουσα κάποιον να με φωνάζει. Η Σοφία έφτασε _______ τηλεφώνησε ο Τάσος. Είναι από τη Μακεδονία ____ από τη Στερεά Ελλάδα; Δεν μας έχει πει. Έμαθα ______ θα πας στην Αυστραλία. Είναι αλήθεια; Θέλεις _______ να πάμε στη Λεμεσό; Νομίζω _______ θα περάσουμε ωραία!

5. Στις παρακάτω προτάσεις υπογράμμισε με κόκκινο τα επιρρήματα και με πράσινο τα επίθετα.

- Παρακολουθήσαμε το γάμο με πολλή χαρά.

- Η πολλή βροχή κατέστρεψε την όμορφη παραλία.

- Τα άγρια ζώα είναι συνήθως και μεγάλα ζώα.

- Δούλευε ακούραστα πολλές ώρες την ημέρα.

- Το είχα κρύψει πολύ ψηλά στη βιβλιοθήκη. 6. Σχημάτισε μετοχές από τα παρακάτω ρήματα, και μετά φτιάξε με αυτά προτάσεις!

Οδηγώ ………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………. Τραγουδώ ………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………. Αγαπώ ………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………. Ξεκινώ ………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………. Μαθαίνω ………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………….



7. Να ενώσεις τις προτάσεις χρησιμοποιώντας χρονικούς συνδέσμους.

Ο πάπυρος χρησιμοποιήθηκε. Ήρθε η περγαμηνή. (ώσπου)

. Η περγαμηνή άρχισε να μη χρησιμοποιείται. Ήρθε το χαρτί (όταν) . Ο Σωτήρης ήρθε για να παίξουμε. Τελείωσα το φαγητό μου. (μόλις) . Η τηλεόραση μπορεί να είναι εκπαιδευτική. Τα βιβλία σίγουρα είναι. (ενώ)

. Οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν χαρτί. Από εμάς. (πριν) .

8. Ας συλλαβίσουμε τώρα! Προσπάθησε να συλλαβίσεις γραπτώς τις παρακάτω λέξεις.

δέντρο, περγαμηνή, Κρήτη, Μακεδονία, εκστρατεία, ακριβό, γλώσσα, πληροφορίες, ηλεκτρονικό, αντιγραφή, τυπογραφία, πλάκα, πέτρα, ξύλο, γράμμα, αναλαμβάνω.



http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=8498139269725833395
















Επαναληπτικές ασκήσεις στη Γλώσσα για την 10η ενότητα Δ' Δημοτικού (Λέξεις φτερουγίζουν πέρα, ταξιδεύουν στον αγέρα).

Κριτήριο Αξιολόγησης Τάξη: Δ΄ Μάθημα: Γλώσσα Ενότητα: 10η Λέξεις φτερουγίζουν πέρα, ταξιδεύουν στον αέρα Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία: Α. Ακούω και γράφω ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Β. ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Να υπογραμμίσεις τις προθέσεις που υπάρχουν στο παρακάτω κείμενο.

Η Ευγενία κάνει παρέα με κωφά και ακούοντα παιδιά και η πιο στενή φίλη της είναι ένα ακούον κοριτσάκι από την Κρήτη, Η Στεφανία. Από την παρέα με την Ευγενία, η Στεφανία έμαθε τη νοηματική γλώσσα κι έτσι επικοινωνούν χωρίς δυσκολία. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, που τις πέρασαν μαζί, η Ευγενία έμαθε από τη φίλη της για το μπαλέτο. Έτσι, μετά την επιστροφή της, γράφτηκε αμέσως σε μια σχολή μπαλέτου. Σήμερα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αρχικά, είναι μια πολύ καλή χορεύτρια, που θέλει να χορεύει από το πρωί ως το βράδυ.

2. Κυριολεξία (Κ) – Μεταφορά (Μ)

( ) Έλεγα μεγαλόφωνα τις σκέψεις μου. ( ) Έγραφα ό,τι μου κατέβαινε. ( ) Έγραφα με άγριο πάθος. ( ) Έγραφα πάνω σ’ οτιδήποτε με το μολύβι. ( ) Συνέχισα τη δουλειά μου με ζήλο. ( ) Έβαλαν τα δυνατά τους.

3. Στις παρακάτω προτάσεις του κειμένου να βρείτε και να υπογραμμίσετε τις λέξεις και τις φράσεις που δηλώνουν τρόπο.

Διάβαζα με δυσκολία ακόμα. Τα ορνιθοσκαλίσματά τους έδιναν σ’ έναν τρίτο με μεγάλη ακρίβεια όσα είχα πει. Έλεγα μεγαλόφωνα τις σκέψεις μου. Μιλώντας δυνατά έκανα ερωτήσεις στον εαυτό μου. Άρχισα να γράφω κρυφά πάνω σ’ οτιδήποτε με άγριο πάθος.

https://e-didaskalia.blogspot.gr Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.75

Συνέχισα τη δουλειά μου με περισσότερο ζήλο. Μ΄ αυτό τον τρόπο γράφω μυθιστορήματα.

4. Να υπογραμμίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς του τρόπου που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις. Περπατούσε αργά στο πεζοδρόμιο χαζεύοντας τις βιτρίνες των καταστημάτων. Τους εξήγησε με απλά λόγια κι έτσι όλοι κατάλαβαν. Αφού δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, σύρθηκε με μεγάλη δυσκολία ως την πόρτα. Πιάστηκαν χέρι χέρι κι έφυγαν τρέχοντας για την πλατεία. Σηκώθηκε απότομα και μας ακολούθησε μουρμουρίζοντας διάφορα. Όπου μπορεί πηγαίνει με τα πόδια γιατί δε νιώθει καλά στο αυτοκίνητο.

5. Να υπογραμμίσετε τις εξαρτημένες χρονικές προτάσεις που υπάρχουν στο παρακάτω κείμενο.

Προτού ανακαλυφθεί η γραφή, όλες οι πληροφορίες έπρεπε να απομνημονεύονται και να μεταφέρονται από στόμα σε στόμα. Όταν όμως διαδόθηκε, οι πληροφορίες μπορούσαν πλέον να καταγραφούν και να μεταφερθούν εύκολα από το ένα μέρος στο άλλο. Η γραφή, αφού πρώτα χρησιμοποιήθηκε για τη σύνταξη καταλόγων, σύντομα άρχισε να χρησιμοποιείται για την καταγραφή γεγονότων και ιστοριών κι έτσι άρχισε να αναπτύσσεται η λογοτεχνία. Πριν εφευρεθεί η τυπογραφία, τα βιβλία ήταν χειρόγραφα, γι’ αυτό ήταν πολύ λίγα και πανάκριβα. Αυτό όμως άλλαξε από το 1438, όταν ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος βρήκε τον τρόπο εκτύπωσης των βιβλίων σε πολλά αντίτυπα.

6. Υπογράμμισε τις αντωνυμίες στις παρακάτω προτάσεις και γράψτε τες στην κατάλληλη στήλη του πίνακα που ακολουθεί:

Ποιος σου είπε ότι έφαγα κι άλλο γλυκό; Υποστήριζε ότι μόνο η δική του γνώμη ήταν σωστή. Από τα λόγια της καταλάβαμε ότι ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό της. Πόσες φορές σε ρώτησε ο πατέρας σου αν θέλεις να σου φέρει κάτι από το περίπτερο και εσύ του απάντησες «Δεν θέλω τίποτα»; Μερικοί ψαράδες με τις βάρκες τους βοήθησαν το δελφίνι να ξαναβγεί στο πέλαγος. Προσωπικές Κτητικές Αυτοπαθείς Ερωτηματικές Αόριστες

7. Οι λέξεις που ακολουθούν έχουν ορθογραφικά λάθη. Να τις ξαναγράψετε δίπλα σωστά: θάρος: __________ προσπάθια: __________ περγαμινή: __________ σύμβωλα: __________ ακρήβεια: __________ αποθύκευση: __________ επικεινωνία: __________ διερμινέας: __________ υποχορώ: __________ πληροφορεία: __________ γλώσα: __________ υληκό: __________ ακούγωντας: __________ κάποιως: __________ ξεκαρδίζωμε: __________ 8. Να σημειώσετε στο τέλος κάθε πρότασης Κ για τις κυριολεξίες και Μ για τις μεταφορές: α) Σήκωσε ένα βαρύ κιβώτιο. ______ β) Αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση. ______ γ) Το παίζει σε διπλό ταμπλό. ______ δ) Τα παιδιά παίζουν στον κήπο κρυφτό. ______ ε) Αγόρασε μια δερμάτινη ζώνη. ______ στ) Μια πύρινη ζώνη περικύκλωσε το σπίτι. ______ ζ) Του έπεσε ο πρώτος αριθμός του λαχείου. ______ η) Το βάζο έπεσε και έσπασε. ______


θ) Οι κυνηγοί σκότωσαν το αγριογούρουνο. ______ ι) Σκοτώνεται κάθε μέρα στη δουλειά. ______ 9. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας την κατάλληλη αόριστη αντωνυμία από τις παρενθέσεις: Πήρε __________ (μια, κάποια) βαθιά ανάσα και συνέχισε το δρόμο του. Δεν ήξερε __________ (κάτι, τίποτα) για το θέμα, καθώς έλειπε στο εξωτερικό. (Κανείς, καθένας) __________ δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Στην κορυφή του βουνού, όπου υπήρχε γαλήνη και ηρεμία, ένιωσα __________ (κάποιος, άλλος) άνθρωπος. Δεν υπάρχει __________ (καμία, κάμποση) περίπτωση να τον συγχωρήσω. Ύστερα από πολλά χρόνια πήγαμε στο χωριό, όμως __________ (καθένας, κανένας) δε μας γνώρισε. 10. Να γράψετε με μία σύνθετη λέξη (χρησιμοποιώντας το αχώριστο μόριο α- )πώς λέγεται αυτός που: Δεν έχει μυαλό: __________ δεν έχει φωνή : __________ δεν έχει ύπνο: __________ Δεν έχει έκφραση: __________ δεν έχει υπομονή: __________ δεν έχει ψυχή: __________ Δεν έχει πίστη: __________ δεν έχει ευθύνη: __________ δεν έχει ταλέντο: __________ Δε φυλάσσεται: __________ δεν έχει χρώμα: __________ δε χωνεύεται: __________ 11. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των παρακάτω μετοχών με ο ή ω και να τονίσετε όπου πρέπει: ακούγ__ντας κολλ__ντας φορτ__ντας ρωτ__ντας θεωρ__ντας ψήν__ντας ξεθαρρεύ__ντας παιδεύ__ντας χτυπ__ντας αρπάζ__ντας ανεβαίν__ντας διώχν__ντας 12. Να ενώσετε με τον κατάλληλο χρονικό σύνδεσμο τις παρακάτω προτάσεις για να δείξετε πότε έγινε αυτό που λέει η κύρια πρόταση: α) Ερχόταν να μας δει / Τα παιδιά έκαναν μεγάλες χαρές __________________________________________________________________________________ β) Έτρεξε ν’ ανοίξει την πόρτα / Χτύπησε το κουδούνι __________________________________________________________________________________ γ) Κάναμε υπομονή / Βρέθηκε λύση στο πρόβλημά μας __________________________________________________________________________________ δ) Πάω για δουλειά / Πέρασα από την τράπεζα __________________________________________________________________________________ ε) Συζητούσαν / Την έπιασαν τα κλάματα __________________________________________________________________________________ 13. Να γράψετε τις λέξεις που είναι στην παρένθεση μόνο στις προτάσεις που φανερώνουν τρόπο, όπου δηλαδή οι λέξεις είναι τροπικά επιρρήματα: α) ευχάριστα Χάρηκε ακούγοντας τα ____________ νέα. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ____________. β) καθαρά Τα μικρά παιδιά δε μιλούν ____________. Βάλε τα ____________ ρούχα στην ντουλάπα. γ) δυνατά


Έβαλε τα ____________ του να πετύχει. Σπρώξε ____________ την πόρτα για να κλείσει. δ) διαφορετικά Οι γονείς μου αντιμετωπίζουν ____________ το πρόβλημα. Αν και είναι αδέρφια, έχουν ____________ ενδιαφέροντα. ε) εύκολα Τα ____________ προβλήματα είναι γι’ αυτόν παιχνιδάκι. Ο Δημήτρης έλυσε το πρόβλημα ____________ κι απλά. 13. Να συλλαβίσετε τις παρακάτω λέξεις αφού πρώτα τις τοποθετήσετε στην κατάλληλη στήλη: ήχος, αέρας, αγχωμένος, χαρακτήρας, δίσκος, αρχείο, καταγραφή, απορώ, χαρτί, γρίφος, μολύβια, κληρονομώ, ρυθμός, ροδάνι, βιβλιάριο.

Δισύλλαβες Τρισύλλαβες Πολυσύλλαβες Γ. Κείμενο Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα σε διασκευή από το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Αναφορά στον Γκρέκο».

Στην Τρίτη τάξη δάσκαλός μας ήταν ο Περίανδρος Κρασάκης... Αυτός ο δάσκαλος λοιπόν ώρες μας έπαιρνε τ’ αυτιά με τα φωνήεντα και με τους τόνους. Κι εμείς ακούγαμε τις φωνές στο δρόμο, τους μανάβηδες, τους κουλουρτζήδες […] και περιμέναμε πότε να χτυπήσει το κουδούνι, να γλιτώσουμε. Κοιτάζαμε το δάσκαλο να ιδρώνει πάνω στην έδρα, να λέει, να ξαναλέει και να θέλει να καρφώσει στο μυαλό μας τη γραμματική, να ο νους μας ήταν έξω στον ήλιο και στον πετροπόλεμο […]

Μια μέρα, ήταν άνοιξη, χαρά Θεού, τα παράθυρα ήταν ανοιχτά κι έμπαινε η μυρωδιά από μια ανθισμένη μανταρινιά στο αντικρινό σπίτι […]. Κι ίσια ίσια ένα πουλί είχε καθίσει στο πλατάνι της αυλής του σχολείου και κελαηδούσε. Τότε πια ένας μαθητής, χλωμός, κοκκινομάλλης, που ’χε έρθει εκείνη τη χρονιά από το χωριό, Νικολιό τον έλεγαν, δε βάσταξε, σήκωσε το δάχτυλο:

- Σώπα, δάσκαλε, φώναξε, σώπα, δάσκαλε, ν’ ακούσουμε το πουλί!

14. Απαντώ στις ερωτήσεις

Γιατί τα παιδιά δεν άκουγαν το δάσκαλο; Πού ήταν το μυαλό τους; ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Τι δεν άντεξε ο Νικολιός και πώς αντέδρασε; ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................


Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 10ης Ενότητας: ΄΄Λέξεις...

Education

Transcript of Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 10ης Ενότητας: ΄΄Λέξεις...