37PU

BBLI

CAZI

ON

E Q

UA

DRI

MES

TRA

LE 1

/201

1 |

ΤΕΤ

ΡΑΜ

ΗΝ

ΙΑΙΑ

ΕΚΔ

ΟΣΗ

1/2

011

150 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

LEONARDO DA VINCI ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

150 ANNI DI UNITA´ D´ ITALIA

LEONARDO DA VINCI A SALONICCO

LEO

NA

RDODAVINCI

5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ - 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΜΥΛΟΣ25 Μηχανές - Κατασκευές 118 Σχέδια 12 Σταθμοί Multimedia

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ:

PRESIDENTE1.o VICE PRESIDENTE2.o VICE PRESIDENTETESORIERECONSIGLIERI

SEGRETARIO GENERALE

REVISORI DEI CONTI

PRESIDENTE ONORARIOe Rappresentante della Camera di Commercio a Roma

SEGRETARIO GENERALE ONORARIOe Consulente Amministrativodella Camera

Christos SARANTOPULOSPasqualino LEMBOSofoklis IOSIFIDISAntonis BUKALOS

Giovanni GAMBINODomenico FORTINGUERRA

Athanasios KARASSULISStavros KONSTANTINIDIS

Antonio LORENZOChrisanthi MAMBRETTI-PAPAMICHAIL

Nikolaos MARGAROPULOSElias MATALONGadiel TOAFF

Anna TSUKALAGary VALARUTSOS

Marco DELLA PUPPA

Christos PAPANDREUKonstantinos KARULIS

Aldo TERESI

Costanzo RAIMONDO

ΠΡΟΕΔΡΟΣΑ’ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣΒ’ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΤΑΜΙΑΣΜΕΛΗ

ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣκαι εκπρόσωπος του Ιταλικού

Επιμελητηρίου στη Ρώμη

ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣκαι σύμβουλος Διοίκησης

του επιμελητηρίου

L’Amministrazione dellaCamera di Commercio Italo-Ellenica

di Salonicco

PRESIDENTE ONORARIOFrancesco Paolo TRUPIANO

Ambasciatore d’Italia in Grecia

VICE PRESIDENTE ONORARIOGiuseppe GIACALONE

Capo dell’ Ufficio Economico e Commercialedell’Ambasciata d’ Italia in Grecia

Η διοίκηση τουΕλληνο-Ιταλικού ΕπιμελητηρίουΘεσσαλονίκης

ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Francesco Paolo TRUPIANOΠρέσβης της Ιταλίας στην Ελλάδα

ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣGiuseppe GIACALONEΕπικεφαλής του Οικονομικού και εμπορικού Γραφείουτης Πρεσβείας της Ιταλίας στην Ελλάδα

K. Karamanli 47 - 546 39 THESSALONIKItel: 2310/951.272, 947.744, fax: 2310/951.542

e-mail: camerait@otenet.gr

Κ. Καραμανλή 47 - 546 39 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗτηλ: 2310/951.272, 947.744, fax: 2310/951.542www.italchamber.gr

Notizie 37

Del presente numero sonostate stampate 5.000 copie

Το παρόν τεύχοςτυπώθηκε σε 5.000 τεμάχια

Οποιαδήποτε αναδημοσίευση κειμένων και φωτογραφιών θα πρέπει να γίνεται μόνο με την άδεια του εκδότη.Οι διαφημιστικές καταχωρήσεις αναδημοσιεύονται μόνο με την άδεια του διαφημιστικού γραφείου που έχει επιμεληθεί τις αντίστοιχες διαφημίσεις.

indice περιεχόμενα

6Intervista ad Antonio LorenzoΣυνένευξη του Antonio Lorenzo

10Leonardo da Vinci a SaloniccoLeonardo da Vinci στη Θεσσαλονίκη

16La Camera di Commercio Italo-Ellenica di Saloniccoe la Società Greca di Logistica della Grecia del NordΤο Ελληνο-Iταλικό Επιμελητήριο και η Ελληνικής Εταιρεία Logistics Βορείου Ελλάδοςdi Eleftherios IakovouProfessore all’Università “Aristotele” di SaloniccoΤου Ελευθέριου ΙακώβουΚαθηγητής Α.Π.Θ.

20150 anni di Unita’ d’Italia150 χρόνια από την Ένωση της Ιταλίας

24Tra storia e innovazione: il successo del “Made in Parma”Ανάμεσα σε ιστορία και καινοτομία:η επιτυχία του “Made in Parma”

32Attivitá CameraliΔραστηριότητες του επιμελητηρίου

38DIGI - RETAIL :Programma imprenditoriale nazionaleΕθνικό επιχειρηματικό πρόγραμμα

40Il nuovo approccio alle società cipriote Il nuovo approccio alle società ciprioteΗ νέα προσέγγιση στις Κυπριακές εταιρείεςdi Michalis ZampartasTax & Legal Advisor, EUROFAST GLOBAL (Cipro)Του Μιχάλη ΖαμπάρταTax & Legal Advisor, EUROFAST GLOBAL (Κύπρο)

44Europa: cosí vicina cosí lontanaΕυρώπη: τόσο κοντά και τόσο μακριάdi/του Francesco Maria Autolino

47Interscambio commerciale Italia-Grecia:calo del 10,1% nel 2010.Εμπορικές συναλλαγές Ιταλίας-Ελλάδας:πτώση κατά 10,1% το 2010.

50IL 5° TRIESTESPRESSO EXPOΗ 5η TRIESTESPRESSO EXPO

53MOSTRA FOTOGRAFICA‘VIAGGIO IN UN’ITALIA SENZA TEMPO’ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ‘ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΜΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΔΙΧΩΣ ΧΡΟΝΟ’

ΕΚΔΟΤΗΣ: ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: DELLA PUPPA MARCOΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ: ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ: ΜΠΕΤΤΥ ΜΑΚΡΗ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΚΟΛΕΜΑΣΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: DWHITE www.dwhite.gr

EDITORE: CAMERA DI COMMERCIO ITALO-ELLENICA DI SALONICCORESPONSABILE EDIZIONE: DELLA PUPPA MARCOCONSULENTE EDITORIALE: KOSTAS MAVRIDISTRADUZIONI A CURA DI: DIAMANTOPOULOS GEORGIOSPUBBLICITA’: BETTY MAKRI, GEORGIOS GOLEMASSTUDIO E IMPAGINAZIONE: DWHITE www.dwhite.gr

6

prologo πρόλογος

Christos SarantopoulosPresidente della Camera di Commercio

Italo-ellenica di Salonicco

Χρήστος ΣαραντόπουλοςΠρόεδρος του Ελληνο-ιταλικού

Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης

Cari Soci e Amici lettori,

questo è l’anno in cui si decideranno molte cose: se la crisi economica mondiale è veramente alle spalle, se la Grecia finalmente può guarda-re con ottimismo al futuro e se l’Europa rappresenta veramente quel sistema economico e sociale unito che tutti vogliamo.Non sarà facile: bisogna ancora tener duro in attesa dei giusti segnali di ripresa; per la Grecia, l’Italia continuerà ad essere quel grande part-ner commerciale che ha sempre rappresentato, nell’augurio che dopo due anni di calo, l’interscambio commerciale ritorni a crescere; la no-stra Camera è qui per questo: ad infondere nuova fiducia nell’impren-ditore italiano verso il paese ellenico, ed a spronare invece l’imprenditore greco ad affacciarsi in nuovi mercati che potrebbero rappresentare per lui un nuovo orizzonte economico.Questo numero della rivista vogliamo dedicarlo a due cose: ai 150 Anni dell’ Unità d’Italia, che porterà l’organiz-zazione di eventi storici e culturali non solo in Italia ma anche in tutto il mondo e a Leonardo da Vinci: inventore e scienzato, una personalità talmente conosciuta nel mondo per il suo immenso lavoro che rappresenta una preziosa eredita’ per la nostra civiltà. E’ un esempio da seguire Leonardo da Vinci: lui ci insegna come questo mondo è ricco di preziosi e meravigliosi contenuti, e lo insegna soprattutto a quelle persone che vogliono vivere la propria vita impegnandosi nella propria attività e vivendo con rispetto, ammirazione e positività.Il genio di Leonardo da Vinci lo si potrà rivivere a Salonicco, presso il centro culturale Mylos, in una mostra che lascerà molti segni positivi in ognuno di noi che l’avrà visitata.

Buona lettura

Αγαπητά Μέλη και φίλοι αναγνώστες,

φέτος είναι η χρονιά που θα κριθούν πολλά πράγματα: αν η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει πράγματι περάσει, αν η Ελλάδα θα μπορέσει επιτέλους να κοιτάξει στο μέλλον με αισιοδοξία και αν η Ευρώπη όντως αποτελεί αυτό το ενιαίο οικονομικό και κοινωνικό σύστημα που όλοι επιθυμούμε. Δεν θα είναι εύκολο: θα πρέπει να κρατήσουμε γερά αναμένοντας τα κατάλληλα σημάδια ανάκαμψης• για την Ελλάδα, η Ιταλία θα συνεχίσει να είναι ο μεγάλος εμπορικός εταίρος που ήταν πάντοτε, με την ευχή πως μετά από δυο χρονιές πτώσης, οι εμπορικές συναλλαγές θα επανακάμψουν• το Επιμελητήριό μας βρίσκεται εδώ για αυτόν τον σκοπό: να εμφυτεύσει στον Ιταλό επιχειρηματία νέα πίστη προς την Ελλάδα και να παροτρύνει από την άλλη τον Έλληνα επιχειρηματία να βγει σε νέες αγορές που θα μπορούν να αποτελέσουν για αυτόν ένα νέο οικονομικό ορίζοντα. Αυτό το τεύχος του περιοδικού θα θέλαμε να το αφιερώσουμε σε δυο πράγματα: στην Επέτειο για τα 150 Χρόνια από την Ένωση της Ιταλίας, στα πλαίσια της οποίας θα διοργανωθούν ιστορικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις όχι μόνο στην Ιταλία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο και στον Leonardo da Vinci: εφευρέτη και επιστήμονα, μία προσωπικότητα τόσο γνωστή στον κόσμο για το τεράστιο έργο του που αντιπροσωπεύει μία πολύτιμη κληρο-νομιά για τον πολιτισμό μας. Ο Leonardo da Vinci Είναι ένα παράδειγμα που θα πρέπει να ακολουθείται: μας δι-δάσκει πως αυτός ο κόσμος είναι πλούσιος σε πολύτιμα και υπέροχα αγαθά, και το διδάσκει κυρίως σε εκείνα τα άτομα που θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους αφοσιωμένοι στη δραστηριότητά τους και να τη ζήσουν με σεβασμό, θαυμασμό και θετική ενέργεια.Την ιδιοφυία του Leonardo da Vinci θα μπορείτε να την ξαναζήσετε στη Θεσσαλονίκη, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Μύλου, σε μία έκθεση που θα αφήσει πολλά θετικά σημάδια στον καθένα από εμάς που θα την επισκεφθεί.

Καλή Ανάγνωση

intervista συνέντευξη

8

Συνέντευξη με τον Μηχανικό κ. Antonio Lorenzo, Στέλεχος της Edison και Plant Manager του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Elpedison της Θεσσαλονίκης

A colloquio con l’Ing. Antonio Lorenzo, Dirigente Edison e Plant Manager della centrale elettrica Elpedison di Salonicco

Antonio Lorenzo

9

κ. Lorenzo, βρίσκεστε εδώ και λίγους μήνες στην Ελλάδα, δι-ορισμένος από την Edison, μία από τις σημαντικότερες Ιταλι-κές εταιρίες του ενεργειακού τομέα, αλλά ποια είναι η Edison και γιατί αποφάσισε να επενδύσει στην Ελλάδα; H Edison αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη Ιταλική εταιρία του το-μέα της ενέργειας και του φυσικού αερίου, με μία παραγωγή της τάξης του 15% της συνολικής εγχώριας ηλεκτρικής ενέργειας.Η Edison διαθέτει μία εγκαταστημένη ισχύ περίπου 12 GW (γιγα-βάτ), το 17 % της οποίας προέρχεται από “καθαρές” ανανεώσιμες πηγές, όπως η υδροηλεκτρική (68 εγκαταστάσεις), η αιολική (29 πάρκα) και μία ηλιακή εγκατάσταση• η υπόλοιπη παραγωγή εξα-σφαλίζεται από 28 θερμοηλεκτρικούς σταθμούς που τροφοδο-τούνται με φυσικό αέριο (CCGT - Combined Cycle Gas Turbine), την τεχνολογία με την πιο υψηλή απόδοση και τη μικρότερη πε-ριβαλλοντική επίδραση.Με την έναρξη λειτουργίας των τελευταίων μονάδων ηλεκτροπα-ραγωγής με φυσικό αέριο το 2007, η Edison ολοκλήρωσε ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα επέκτασης της παραγωγικής δυναμικότητας στην Ευρώπη: 7000 MW νέας δυναμικότητας από το 2001. Παράλληλα με το πρόγραμμα εγχώριας ανάπτυξης, η Edison επι-διώκει και το στόχο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και στο εξωτερικό και η παρουσία της στην Ελλάδα περιλαμβάνεται σε αυτήν την στρατηγική.

Μετά από τη δημιουργία της Elpedison, ποια είναι τα τωρινά ενδιαφέροντα της Edison στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας αυτής της Χώρας; Με ποιους στόχους;Ο επιδιωκόμενος στόχος με τη δημιουργία της Elpedison, αποτέ-λεσμα μίας κοινοπραξίας ανάμεσα στην Edison και τα Ελληνικά Πετρέλαια με τη συμμετοχή σημαντικών εταίρων μειοψηφίας με-ταξύ των οποίων και της Ελλάκτωρ, ήταν να γίνει η πρώτη ιδιωτική εταιρία παραγωγής ενέργειας στην Ελλάδα λαμβάνοντας υπόψη το προοδευτικό άνοιγμα της τοπικής ενεργειακής αγοράς. Αυτός ο στόχος επιτεύχθηκε και χάρη στην κατασκευή μίας νέας μονάδας συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου των 420 MW στη Θίσβη Βοιωτίας πέραν της ήδη υπάρχουσας στη Θεσσαλο-νίκη, των 390 MW.Η Edison προτίθεται – μέσω της Elpedison Power – να παγιώσει τη θέση της ως δεύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας μετά την PPC και να συνεισφέρει – μέσω της Ιταλικής εμπειρίας της – στο αποτελεσματικό και αποδοτικό άνοιγμα της Ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού. Αν και η οικονομική κρίση στην οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή η Ευρώπη και ιδιαίτερα η Ελλάδα επιβαρύνει τις προσδοκίες ανά-πτυξης, συνεχίζουμε να παρακολουθούμε την εξέλιξη της ζήτη-σης για να προφτάσουμε άμεσα τα σημάδια ανάκαμψης.

Εσείς τώρα διευθύνετε την μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που η Elpedison διαχειρίζεται χάρη στην αγορά της T-Power• τι αντιπροσωπεύει για τα συμφέροντα της εταιρίας σας η διαχείριση αυτής της μονάδας; Η Edison, που κατά πάσα πιθανότητα είναι η σημαντικότερη εται-ρία συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου στην Ευρώπη, σκο-πεύει να θέσει στη διάθεση της Elpedison Power την εμπειρία της με σκοπό την βελτιστοποίηση της διαχείρισης των εγκαταστά-σεων παραγωγής τόσο από οικονομικής πλευράς, όσο και από πλευράς περιβαλλοντικής συμβατότητας, αλλά και σε ότι αφορά την ασφάλεια και την ποιότητα της εργασίας.

Πως λειτουργεί ο συνδυασμένος κύκλος φυσικού αερίου; Ο συνδυασμένος κύκλος (CCGT) που τροφοδοτείται με φυσικό αέριο είναι η πιο αποτελεσματική και σεβαστή προς το περιβάλ-

Ing. Lorenzo, Lei e’ da pochi mesi in Grecia, incaricato da Edison, una delle societa’ italiane piu’ importanti nel setto-re energetico, ma chi è Edison e perché decide di investire in Grecia? Edison rappresenta il secondo operatore italiano nel setto-re dell’energia e del gas naturale, con una produzione del 15% dell’energia elettrica nazionale. Edison dispone di una potenza installata di circa 12 GW (gigawatt), di cui il 17 % della produzione deriva da fonti rinnovabili “pure”, quali l’idroelettrico (68 impianti), l’eolico (29 campi) ed un impianto solare; la restante parte della produzione e’ garantita da 28 centrali termoelettriche alimentate a gas naturale (CCGT - Combined Cycle Gas Turbine), la tecnologia con il più elevato rendimento e il più ridotto impatto ambientale.Con l’avvio delle ultime centrali a gas nel 2007, Edison ha com-pletato uno dei più significativi programmi di ampliamento della capacità produttiva in Europa: 7000 MW di nuova capacità dal 2001.Accanto al piano di sviluppo nazionale, Edison persegue l’obiettivo della generazione di energia elettrica anche all’estero e la presenza in Grecia rientra in questa strategia.

In seguito alla creazione di Elpedison, quali sono gli attuali interessi di Edison nel settore elettrico di questo Paese? Con quali obiettivi?L’obiettivo perseguito con la creazione di Elpedison, risultato di una joint venture tra Edison ed Hellenic Petroleum e con la par-tecipazione di importanti soci di minoranza tra i quali Ellaktor, è stato quello di diventare il primo soggetto privato produtto-re d’energia in Grecia vista la progressiva apertura del mercato d’energia locale. Questo obiettivo è stato raggiunto grazie alla realizzazione di un nuovo impianto a ciclo combinato da 420 MW presso Thisvi (Vio-tia) in aggiunta a quello esistente in Salonicco, da 390 MW.Edison intende – attraverso Elpedison Power – consolidare la pro-pria posizione di secondo produttore elettrico dopo PPC e con-tribuire – tramite la propria esperienza italiana – all’efficace ed efficiente apertura del mercato elettrico Greco. Anche se la crisi economica nella quale versa al momento l’Eu-ropa ed in modo particolare la Grecia pesa sulle prospettive di sviluppo, continueremo a monitorare l’evoluzione della domanda per cogliere tempestivamente i segnali della ripresa.

Lei ora dirige la centrale elettrica di Salonicco che Elpedison gestisce grazie all’acquisizione di T-Power; cosa rappresenta per gli interessi della sua società la gestione di questa cen-trale? Edison, che è probabilmente il principale operatore di cicli com-binati a gas in Europa, intende mettere al servizio di Elpedison Power la propria esperienza al fine di ottimizzare la gestione degli impianti di produzione sia dal punto vista economico che della compatibilità ambientale, ma anche per ciò che riguarda la sicu-rezza e qualità del lavoro.

Come funziona un ciclo combinato a gas? Il ciclo combinato (CCGT) alimentato con gas naturale è la tecno-logia di produzione di energia termoelettrica più efficiente e ri-spettosa dell’ambiente che consente di coniugare alti rendimenti con basse emissioni inquinanti, oltre che garantire l’economicità considerata oggi come requisito essenziale per essere competiti-vi sul mercato libero. La tecnologia del ciclo combinato associa due fasi di produzione, uno a gas e uno a vapore. Nel primo ciclo, il metano, bruciando e producendo gas di combustione, fa ruotare una turbina che ge-

intervista συνέντευξη

10

λον τεχνολογία παραγωγής θερμοηλεκτρικής ενέργειας που επι-τρέπει το συνδυασμό υψηλών αποδόσεων με χαμηλές εκπομπές ρύπων, ενώ εξασφαλίζει την οικονομία που σήμερα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι κάποιος ανταγωνιστικός στην ελεύθερη αγορά. Η τεχνολογία του συνδυασμένου κύκλου ενσωματώνει δυο φά-σεις παραγωγής, μία με φυσικό αέριο και μία με ατμό. Στον πρώ-το κύκλο, το μεθάνιο, αφού καίγεται και παράγει αέριο καύσης, γυρίζει μία τουρμπίνα που παράγει τη μηχανική ενέργεια που θα μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω μίας ηλεκτρογεννήτριας που είναι συνδεδεμένη με αυτή. Οι καπνοί υψηλής θερμοκρασίας που εκκενώνονται από τον πρώ-το κύκλο αξιοποιούνται για να παράγουν τον ατμό που τροφοδο-τεί τη δεύτερη τουρμπίνα για την παραγωγή πρόσθετης ηλεκτρι-κής ενέργειας, ενώ οι ίδιοι καπνοί, που έχουν τώρα ψυχθεί σε μία θερμοκρασία κάτω από εκατό βαθμούς, εκτρέπονται προς την καμινάδα. Το αποτέλεσμα είναι μία ενεργειακή απόδοση που μπορεί να φθάσει περίπου μέχρι το 57%, κατά πολύ ανώτερη σε σχέση με τις παραδοσιακές θερμικές εγκαταστάσεις. Η χρήση του μεθανίου επιτρέπει εξάλλου μία σημαντική μείωση της περιβαλλοντικής επίδρασης. Με την ίδια παραγόμενη ενέρ-γεια, σε σχέση με μία κοινή εγκατάσταση, ο συνδυασμένος κύ-κλος που τροφοδοτείται με φυσικό αέριο δεν εκπέμπει οξείδια του θείου και σκόνες από την καμινάδα, επιτρέπει χαμηλές εκπο-μπές CO2 και τη μείωση των οξειδίων του αζώτου.

Ποιες είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις από αυτήν την πρώτη φάση της Ελληνικής επιχειρηματικής σας εμπειρίας;Μετά από διάφορες εμπειρίες διαχείρισης στην Edison υδροηλε-κτρικών και θερμοηλεκτρικών εγκαταστάσεων, η παρουσία μου στη Θεσσαλονίκη προγραμματίστηκε με στόχο την εξασφάλιση του management της Μονάδας παραγωγής και τη στήριξη της διαδικασίας βελτίωσης των λειτουργικών προδιαγραφών. Η διαχείριση εγκαταστάσεων αυτού του είδους επιβάλλει μία ση-μαντική δουλειά προγραμματισμού για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της ενεργειακής αγοράς που διαμορφώνεται, σήμερα, ως μία αγορά με μεγάλη ανταγωνιστικότητα που απαιτεί αξιοπι-στία στην παραγωγή ενέργειας και βεβαιότητα παροχής της υπη-ρεσίας. Με άλλα λόγια, αν μέχρι πριν μερικά χρόνια μία θερμοηλεκτρική μονάδα μπορούσε να προγραμματίσει το σταμάτημα αποκλειστι-κά για τη συντήρηση των μηχανημάτων, μία φορά το χρόνο, σήμε-ρα η αγορά της ενέργειας μπορεί να απαιτήσει οι εγκαταστάσεις να έχουν μία κατάσταση λειτουργίας εντελώς ασυνεχή: πράγματι μέσα στην ίδια μέρα είναι πιθανό η μονάδα να σταματήσει για να ξεκινήσει και πάλι στη συνέχεια, ανάλογα με τη ζήτηση της αγο-ράς και το οικονομικό συμφέρον να παράγουμε. Αυτό έχει ως συνέπεια συνθήκες μεγάλης πίεσης στις εγκαταστά-σεις, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί διαθέτοντας μηχανήματα προηγμένης τεχνολογίας, προσωπικό τεχνικά προετοιμασμένο και έτοιμο να ανταποκριθεί σε αυτές τις νέες προκλήσεις, εξελιγ-μένα συστήματα διαχείρισης που θα επιτρέπουν την επανάληψη των performances σε υψηλά επίπεδα. Η εμπειρία στη Μονάδα παραγωγής της Θεσσαλονίκης, ήδη από αυτή την πρώτη φάση, διαμορφώνεται σε μία ενδιαφέρουσα πρόκληση στην οποία μπορώ να δηλώσω πως διαπίστωσα θετική ανταπόκριση του Ελληνικού management και προσωπικού για τη βελτίωση και την αποδοτικότητα των εγκαταστάσεων σύμφωνα με τις λειτουργικές προδιαγραφές που έχουν ήδη δοκιμαστεί στις εγκαταστάσεις της Edison.

nera l’energia meccanica che verrà trasformata in energia elettri-ca per mezzo di un generatore elettrico ad essa collegato. I fumi ad elevata temperatura scaricati dal primo ciclo vengono sfruttati per produrre il vapore che alimenta una seconda turbina per la produzione di altra energia elettrica, mentre gli stessi fumi, ormai raffreddatisi ad una temperatura inferiore ai cento gradi, vengono convogliati al camino. Il risultato è un rendimento energetico che può arrivare a ca. il 57%, di gran lunga superiore rispetto agli impianti termici tradi-zionali. L’impiego del metano consente inoltre una importante riduzione dell’impatto ambientale. A parità di energia prodotta, rispetto ad un impianto convenzionale, il ciclo combinato alimentato a gas non emette ossidi di zolfo e polveri dal camino, consente basse emissioni di CO2 e la riduzione degli ossidi di azoto.

Che cosa ci può dire di questa prima fase della sua esperienza imprenditoriale ellenica?Dopo varie esperienze di gestione in Edison in impianti idroelet-trici e termoelettrici, la mia presenza a Salonicco è stata program-mata con l’obiettivo di garantire il management della Centrale e supportare il processo di miglioramento degli standard operati-vi. La gestione di questa tipologia di impianti impone un importante lavoro di pianificazione per rispondere alle esigenze del mercato dell’energia che si configura, oggi, come un mercato altamente competitivo e richiede affidabilità nella generazione di energia e certezza del servizio. In altre parole, se fino a qualche anno fa una centrale termoelettri-ca poteva pianificare la fermata esclusivamente per la manuten-zione dei macchinari, una volta l’anno, oggi il mercato dell’ener-gia può richiedere che gli impianti abbiano una condizione di marcia assolutamente discontinua: difatti nell’ambito della stessa giornata e’ addirittura possibile che la centrale si fermi e poi ri-parta, in funzione delle richieste di mercato e della convenienza economica a produrre. Ciò comporta una condizione notevole di stress negli impianti e nel processo operativo, a cui è possibile fare fronte disponendo di macchine tecnologicamente all’avanguardia, di personale tec-nicamente preparato e pronto a confrontarsi con queste nuove sfide, di sistemi di gestione evoluti che consentano la ripetitività delle performances a livelli di eccellenza.L’esperienza presso la Centrale di Salonicco, già da questa prima fase, si configura come una sfida interessante nella quale posso affermare di aver avuto riscontro positivo nella collaborazione del management e del personale greco coinvolto nel miglioramento e nella messa in efficienza degli impianti secondo standard ope-rativi già sperimentati negli impianti Edison.

12

articolo άρθρο

Τα σχέδιαΣυγκεκριμένα η έκθεση περιλαμβάνει 118 «ομοιοτυπικά αντίγρα-φα» σημειώσεων, σχεδίων, σκίτσων και μελετών του Leonardo da Vinci που καλύπτουν όλους τους τομείς της επιστημονικής του δράσης σε 8 μεγάλες ενότητες. Αποτελούν τη μία από τις ελάχιστες συλλογές «ομοιοτυπικών αντιγράφων» που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο και έχουν δημιουργηθεί υπό την επίβλεψη της Ακαδημίας da Vinci με σκοπό να αντικαθιστούν τα εξαιρετικά φωτοευαίσθητα πρωτότυπα σε εκθέσεις. Ο τρόπος αναπαραγω-γής παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον και είναι ο μοναδικός που διατηρεί την ακριβή εικόνα των πρωτοτύπων και την υψη-λή καλλιτεχνική αξία τους. Οι σελίδες από τα σημειωματάρια ή τα φύλλα σημειώσεων του Leonardo αναπαρήχθησαν στο πρω-τότυπο μέγεθος και σε διαδοχικές φάσεις, με μια διαδικασία που μεταφέρει σε χειροποίητο χαρτί ειδικών προδιαγραφών μόνον τα περιγράμματα και τα πλαίσια των σχεδίων. Ακολουθεί ο επιχρω-ματισμός, που γίνεται στο χέρι, με τη χρήση ειδικά παρασκευα-σμένων χρωμάτων.

I disegniPrecisamente la mostra comprende 118 “copie identiche” di ma-noscritti, disegni, schizzi e studi di Leonardo da Vinci che coprono tutti i suoi campi scientifici in 8 grandi sezioni. Costituiscono una delle pochissime collezioni di “copie identiche” esistenti oggi nel mondo e sono stati creati sotto la supervisione dell’Accademia da Vinci per sostituire i particolarmente fotosensibili originali nelle mostre. Il modo di riproduzione è molto interessante ed è l’unico che conserva l’esatta immagine degli originali e il loro alto valore artistico. Le pagine dei manoscritti o i fogli delle annotazioni di Leonardo sono stati riprodotti nella dimensione originale e in fasi sequenziali, con un processo che riporta in carta fatta a mano di caratteristiche tecniche speciali solo i profili e i bordi dei disegni. Segue la colorazione, che viene fatta a mano, con l’uso di colori preparati in modo speciale.

Uomo Vitruvianodatabile 1490, matita ed inchiostro, acquerello in inchiostro d’argento, 343x245mm, Galleria dell’Accademia di Venezia (Inv.228)

Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιουπ. 1490, πένα και μελάνι, ελαφρύ υδατόχρωμα σε αργυρό μελάνι,343 x 245 χλστ, Γκαλέρια ντελ’ Ακαντέμια, Βενετία (Inv. 228)

Leonardo da Vinci

Από 5 Φεβρουαρίου έως 11 Ιουνίου 2011 στο ΜΥΛΟ ΘεσσαλονίκηςDal 5 febbraio all’11 giugno 2011 al Mylos di Salonicco

Scienzato & InventoreΕφευρέτης & Επιστήμονας

13

Τρισδιάστατα μοντέλα των εφευρέσεωνΟι 25 πρωτότυπες κατασκευές που παρουσιάζονται στην έκθεση καλύπτουν τους περισσότερους τομείς επιστημονικής δραστηρι-ότητας του Leonardo και όλες τις κατηγορίες εφευρέσεών του. Σε συνδυασμό με τα σχέδια, επιτρέπουν στον επισκέπτη να προσεγ-γίσει τους προβληματισμούς του Leonardo, να γνωρίσει τις λύσεις που έδινε, να θαυμάσει και να περιεργαστεί την σημερινή υλοποί-ησή τους. Η διαδικασία αυτή προσδίδει στην έκθεση και μία επι-στημονικά τεκμηριωμένη εκπαιδευτική και διδακτική διάσταση. Ο επισκέπτης μπορεί να αγγίξει τις περισσότερες κατασκευές και να πειραματιστεί με τη χρήση τους. Τα μοντέλα έχουν κατασκευ-αστεί υπό κλίμακα, με υλικά που ανταποκρίνονται πλήρως στην εποχή και τις προτάσεις του Leonardo. Για κάθε είδος αλλά και κάθε τμήμα μηχανής αναζητήθηκε ο ειδικευμένος τεχνίτης που, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, προχώρησε στην χειρο-ποίητη ανακατασκευή βασισμένος στα πρωτότυπα σχέδια.

Modelli tridimensionali delle invenzioniLe 25 costruzioni originali che sono presentate nella mostra co-prono la maggioranza dei campi di attività scientifica di Leonardo e tutte le categorie delle sue invenzioni. In combinazione con i disegni, permettono al visitatore di scoprire le problematiche di Leonardo, di conoscere le soluzioni che dava, di ammirare e osser-vare la loro materializzazione attuale. Questo processo attribuisce alla mostra anche una dimensione scientifica istruttiva e didat-tica documentata. Il visitatore può toccare la maggioranza delle costruzioni e sperimentarsi con il loro uso. I modelli sono stati costruiti in scala, con materiali che corrispondono pienamente all’epoca e alle proposte di Leonardo. Per ogni tipo ma anche per ogni parte di macchina è stato ricercato il tecnico specializzato che, in collaborazione con gli scienziati qualificati, ha proceduto alla riproduzione fatta a mano basandosi sui disegni originali.

disegni ed annotazionidatabile 1497, matita ed inchiostro, 367x264mm, CodiceAtlantico, fol 720r (ex 266v-a), Biblioteca Ambrosiana, MilanoΣχέδια και σημειώσειςπ. 1497, πένα και μελάνι, 367 x 264 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας,fol. 720r (ex 266v-a), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

Disegno di ‘macchina’databile 1493, matita ed inchiostro, 210x150mm, Codice Atlanico,fol.812r, Biblioteca Ambrosiana, MilanoΣχέδιο «αυτοκινήτου» π. 1493, πένα και μελάνι, 210 x 150 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας fol. 812r, Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

Οπτικοακουστικά ΜέσαΗ έκθεση συμπληρώνεται από σημαντικό και πλούσιο οπτικοα-κουστικό υλικό που συνδιαλέγεται απόλυτα με τα σχέδια και τα μοντέλα, προσφέροντας απαντήσεις και λύσεις στα ερωτηματικά και τις απορίες που αναγκαστικά θέτει ο θεατής μπροστά στο με-γαλείο της ιδιοφυΐας του Leonardo. Έξι διαφορετικά διαδραστικά προγράμματα που λειτουργούν σε 12 οθόνες αφής, παρουσιάζουν την περίοδο της Αναγέννησης, επεξηγούν την κατάσταση του κόσμου, την οικονομική, εμπορι-κή, κοινωνική, πολιτιστική ζωή, αλλά και το επιστημονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε και έδρασε ο Leonardo. Πρόκειται για μια σύγχρονη παρουσίαση, που πέρα από τον εντυπωσιακό αριθ-μό των 8.000 εικόνων που χρησιμοποιούνται, συμπληρώνεται με κατανοητά και επιστημονικά τεκμηριωμένα κείμενα. Με προσιτό τρόπο ο επισκέπτης κάθε ηλικίας μπορεί να αναζητήσει περισσό-τερες λεπτομέρειες για τις μελέτες, τις επιστημονικές έρευνες και τις εφευρέσεις του Leonardo, παίζοντας κυριολεκτικά με τα τερ-ματικά και τις οθόνες αφής, που συνοδεύουν κάθε ενότητα της έκθεσης.

Mezzi AudiovisiviLa mostra viene completata con un materiale audiovisivo impor-tante e ricco che dialoga perfettamente con i disegni e i modelli, offrendo risposte e soluzioni alle domande e ai dubbi che pone lo spettatore per forza davanti alla graqndezza del genio di Leo-nardo. Sei diversi programmi interattivi che funzionano su 12 monitor con schermo tattile presentano il periodo del Rinascimento, spie-gano la situazione del mondo, la vita economica, commerciale, sociale, culturale, ma anche l’ambiente scientifico in cui Leonardo si muoveva e agiva. Si tratta di una presentazione moderna, che oltre il numero impressionante di 8.000 immagini che vengono usate, viene completata con testi comprensibili e scientifici docu-mentati. In modo accessibile il visitatore di ogni età può cercare più dettagli per gli studi, le ricerche scientifiche e le invenzioni di Leonardo, giocando letteralmente con i terminali e i monitor con schermo tattile, che accompagnano ogni sezione della mostra.

14

articolo άρθρο

Ανατομία Ο Leonardo άρχισε τις ανατομικές μελέτες μετά το 1472 και υπήρ-ξε ο πρώτος καλλιτέχνης που ασχολήθηκε με νεκροψίες ανθρώ-πινου σώματος. Τα αποτελέσματα των ερευνών του οδήγησαν σε μια νέα, ρεαλιστική προσέγγιση της ανθρώπινης μορφής. Οι περιοριστικοί νόμοι που επέβαλλε η καθολική Εκκλησία δεν επέ-τρεπαν τις ανατομικές έρευνες παρά μόνο σε πολύ περιορισμένο αριθμό επιστημόνων κατά τον 15ο αιώνα. Ήταν ακόμη η εποχή που κυριαρχούσαν οι προκαταλήψεις οι οποίες απέτρεπαν οποια-δήποτε επιστημονική προσέγγιση του σώματος. Ο Leonardo όμως επέμεινε στην νεκροψία, εξετάζοντας οστά και νεκροκεφα-λές, αφαιρώντας το δέρμα για να μελετήσει το νευρικό και μυϊκό σύστημα. Τα αποτελέσματα των ερευνών του αποτυπώνονται στις εξαιρετικής ποιότητας και πιστότητας ανατομικές του αναπαρα-στάσεις, των οποίων η πλαστικότητα και η επιστημονική ακρίβεια παρέμειναν ασυναγώνιστες μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα. Σήμε-ρα, ο Leonardo θεωρείται θεμελιωτής της σύγχρονης ανατομίας.

Anatomia Leonardo iniziò gli studi anatomici dopo il 1472 e fu il primo ar-tista che si occupò con autopsie del corpo umano. I risultati del-le sue ricerche hanno portato ad un nuovo, realistico approccio della forma umana. Le leggi restrittive imposte dalla Chiesa cat-tolica permettevano le ricerche anatomiche solo ad un numero limitato di scienziati durante il XV. secolo. Era ancora l’epoca in cui dominavano i pregiudizi che impedivano ogni approccio scienti-fico del corpo. Leonardo però insisteva sull’autopsia, esaminando ossa e teschi, asportando la pelle per studiare il sistema nervoso e muscolare. I risultati delle sue ricerche sono esposti nelle sue raf-figurazioni di qualità e fedeltà eccezionale, la plasticità e l’accura-tezza scientifica delle quali furono rimaste impareggiabili fino alla fine del XVIII. secolo. Oggi, Leonardo è considerato il fondatore dell’anatomia moderna.

Μαθηματικά - Γεωμετρία Η Γεωμετρία έπαιξε σημαντικό ρόλο στις μελέτες του Leonardo που σίγουρα επηρεάστηκε σοβαρά από τον περίφημο Φραγκι-σκανό Μοναχό και μαθηματικό του 15ου αιώνα, τον Luca Pacioli, που υπήρξε φίλος του. Οι μελέτες του πάνω στα γραπτά του Ευ-κλείδη και του Αρχιμήδη ήταν σίγουρα επηρεασμένες από αυτόν. Η αρχή της αναλογίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στο έργο του. Ο Leonardo αναζητούσε τρόπους για να μετατρέψει την κυκλική σε παλινδρομική κίνηση, στοιχείο απαραίτητο σε κάθε μηχανή. Ανάμεσα στις πάμπολλες μηχανικές κατασκευές και τις εφευρέ-σεις του Leonardo ξεχωρίζουν το αυτοκινούμενο όχημα και τα συστήματα με γρανάζια. Η χρήση τους στην δημιουργία του πρώ-του κυτίου ταχυτήτων, δεν είναι παρά ο πρόγονος του κιβώτιου ταχυτήτων των σύγχρονων αυτοκινήτων.

Matematica - Geometria La Geometria giocò un ruolo importante negli studi di Leonar-do che certamente si influenzò seriamente dal famoso Frate Francescano e Matematico del XV. secolo, Luca Pacioli, con cui strinse una solida amicizia. I suoi studi sui manoscritti di Euclide e di Archimede furono sicuramente influenzate da lui. Il principio di proporzionalità giocò un ruolo fonamentale nella sua opera. Leonardo ricercava modi per convertire il moto rotatorio a moto alternato, elemento necessario per ogni macchina. Tra le sue nu-merose costruzioni meccaniche e invenzioni spiccano il veicolo automobile e i sistemi con gli ingranaggi. Il loro uso nella creazio-ne della prima scatola di cambio, che non è altro che il predeces-sore della scatola di cambio dei moderni automobili.

ΜηχανικήΟ Leonardo ήθελε να σχεδιάσει μηχανές που θα διευκόλυναν τις χρονοβόρες και επίπονες εργασίες της εποχής του. Τα σκίτσα και τα σχέδιά του δίνουν πολλές πληροφορίες για την εξέλιξη των μη-χανών στα τέλη του 15ου αιώνα. Πειραματιζόμενος με τα βασικά στοιχεία των μηχανών, ο Leonardo προσπαθούσε να ανακαλύψει γενικές αρχές και κανόνες. Όταν έφτανε στην λύση ενός προβλή-ματος, σχεδίαζε όλες τις φάσεις και τους μηχανισμούς λειτουργίας και, πριν στραφεί σε νέο αντικείμενο, διερευνούσε όλα τα πιθανά λειτουργικά προβλήματα.

IngegneriaLeonardo voleva progettare macchine che avrebbero facilitato i lavori duraturi e faticosi della sua epoca. I suoi schizzi e disegni of-frono molte informazioni sull’evoluzione delle macchine alla fine del XV. secolo. Sperimentadosi con i componenti essenziali delle machine, Leonardo cercava di scoprire principi generali e norme. Quando arrivava alla soluzione di un problema, disegnava tutte le fasi e i meccanismi di funzionamento e, prima di occuparsi con un nuovo oggetto, esaminava tutti i possibili problemi funzionali.

Ιπτάμενες ΜηχανέςΤο όραμα της πτήσης είχε συνεπάρει τον Leonardo και οι μελέ-τες του προσδιορίστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα από την πεποίθηση ότι η ανθρώπινη μυική ενέργεια είναι αρκετή για να μιμηθεί το πέταγμα των πτηνών. Αυτό εξηγεί τις πάμπολλες προ-σπάθειες που έκανε για να τελειοποιήσει μια μη ρεαλιστική ιδέα: ένα ορνιθόπτερο με κινητά πτερύγια. Πολύ αργότερα σχεδίασε μηχανές με σταθερά πτερύγια. Στις πολυάριθμες εφευρέσεις του περιλαμβάνεται και μια πτητική μηχανή εξοπλισμένη με έναν ιδι-οφυή μηχανισμό πλοήγησης – τον πρώτο στην ιστορία της αε-ροπλοΐας. Σχεδίασε ακόμη το πρώτο ανεμοπλάνο, μια εφεύρεση που αξιοποιούσε την αντίσταση του ανέμου για να επιτύχει την πτήση.

Macchine VolantiLa visione del volo aveva incantato Leonardo e i suoi studi furo-no definiti per un lungo periodo di tempo dalla convinzione che l’energia muscolare umana è sufficiente per copiare il volo degli uccelli. Questo spiega i numerosi tentativi che facciò per perfe-zionare un’idea non realistica: un ornitottero con ali mobili. Molto più tardi disegnò macchine con ali fisse. Tra le sue numerose in-venzioni c’è anche una macchina volante attrezzata con un genia-le meccanismo di pilotaggio - il primo nella storia dell’aviazione. Ha progettato anche il primo aliante, un’invenzione che sfruttava la resistenza del vento per ottenere il volo.

Οι ενότητες της έκθεσης

Le sezioni della mostra

15

ΧρονομετρίαΟ Leonardo αφιέρωσε πολύ χρόνο στη μελέτη μέτρησης του χρόνου και την κατασκευή ρολογιών. Σχεδίασε υδραυλικά και μη-χανικά ρολόγια, αλλά αυτό που τον γοήτευε περισσότερο ήταν τα μηχανοποιημένα όργανα της ωρολογοποιίας. Αυτά τα όργανα επέτρεψαν, για πρώτη φορά, την μέτρηση του χρόνου με απόλυ-τη ακρίβεια. Τα σκίτσα του Leonardo είναι λεπτομερέστατα, βρί-σκουμε στοιχεία ακόμη και για την προσπάθειά του να εξαφανίσει ακόμα και τον ανεπαίσθητο ήχο του λεπτοδείκτη. Είναι χαρακτη-ριστικό ότι ενσωμάτωσε έναν ωρολογιακό μηχανισμό στο σχέδιο μιας πτητικής μηχανής που το σύστημα προώθησής της βασιζό-ταν σε ένα μηχανισμό ρολογιού. Οι μελέτες και οι έρευνες του Leonardo αποτέλεσαν την βάση για τις γνώσεις μας στον τομέα της χρονομέτρησης.

CronometriaLeonardo dedicò molto tempo allo studio della misurazione del tempo e alla costruzione di orologi. Ha progettato orologi mec-canici e idraulici, ma quello che gli affascinava di più erano gli strumenti meccanizzati dell’orologeria. Questi strumenti hanno permesso, per la prima volta, la misurazione del tempo con preci-sione assoluta. Gli schizzi di Leonardo sono molto dettagliati, tro-viamo elementi perfino per il suono impercebibile della lancetta dei minuti. E’ caratteristico che aveva inserito un meccanismo di orologeria nel progetto di una macchina volante il sistema di pro-pulsione della quale era basata su un meccanismo di orologio. Gli studi e le ricerche di Leonardo hanno costituito la base per le nostre conoscenze nell’argomento della misurazione del tempo.

Acqua – Ponti – CanaliGli studi e le ricerche di Leonardo hanno coperto tutti gli aspetti dell’idrostatica, idrodinamica e idromeccanica. Le sue idee per lo sfruttamento del fiume Arno con obiettivo l’irrigazione della val-le e l’interesse economico di Firenze erano grandiose. L’elemento liquido, espressione e alimentatore di vita ma anche di violenza e distruzione, doveva secondo Leonardo essere domato e posto al servizio dell’uomo. Per questo motivo si occupò con il controllo del flusso dell’acqua, con opere di scavo per canali nonchè con opere di drenaggio. Ha raffigurato in schizzi le diverse forme di flusso delle acque nonchè alluvioni disastrose di carattere apo-calittico. La precisione delle sue osservazioni viene confermata oggi, dopo cinque secoli, da ricerche basate sull’uso di nuova tecnologia.

Νερό – Γέφυρες – Κανάλια Οι μελέτες και οι έρευνες του Leonardo κάλυψαν και τους το-μείς της υδροστατικής, υδροδυναμικής, και υδρομηχανικής. Οι ιδέες του για την εκμετάλλευση του ποταμού Άρνου με στόχο την άρδευση της κοιλάδας και το οικονομικό όφελος της Φλω-ρεντίας υπήρξαν μεγαλειώδεις. Το υγρό στοιχείο, έκφραση και τροφοδότης ζωής αλλά και βίας και καταστροφής, έπρεπε κατά τον Leonardo να τιθασευτεί και να τεθεί στην υπηρεσία του αν-θρώπου. Για τον λόγο αυτό ασχολήθηκε με τον έλεγχο της ροής του νερού, με εκσκαφικά έργα για κανάλια καθώς και με απο-στραγγιστικά έργα. Απεικόνισε σε σκίτσα τις διαφορετικές μορ-φές της ροής των υδάτων καθώς και καταστροφικές πλημμύρες αποκαλυπτικού χαρακτήρα. Η ακρίβεια των παρατηρήσεών του επιβεβαιώνεται σήμερα, μετά από πέντε αιώνες, από έρευνες που έχουν βασιστεί στη χρήση της νέας τεχνολογίας.

studi anatomici del sistema scheletricodatabile 1510, matita ed inchistro marrone, 290x200mm, Biblioteca Reale del Castello di Win-dsor (RL 19012r)Ανατομικές σπουδές του σκελετικούσυστήματοςπ.. 1510, πένα και καφέ μελάνι, 290 x 200 χλστ, Βασιλική Βιβλιοθήκη του πύργου των Ουίνδσορ (RL 19012r)

studi Geometricidatabile 1517, matita ed inchiostro, 290x195mm, Codice Atlantico, fol.1040v(ex 373v-a), Biblioteca Ambrosiana, MilanoΓεωμετρικές μελέτεςπ. 1517, πένα και μελάνι, 290 x 195 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας, fol. 1040v (ex 373v-a), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

Studi di macchineDatabile 1480, matita ed inchiostro, acquerello, 254x212mm, Codice Atlantico, fol.156r(ex 56r-b), Biblioteca Ambrosiana, MilanoΜελέτες μηχανώνπ. 1480, πένα και μελάνι, υδατόχρωμα, 254 x 212 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας, fol. 156r(ex 56r-b), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

16

articolo άρθρο

ΑρχιτεκτονικήΟ Leonardo αφιέρωσε πολύ χρόνο σε αρχιτεκτονικά θέματα και ασχολήθηκε με την κατασκευή οχυρωματικών συστημάτων. Ανάμεσα στο 1490 και το 1505 εργάστηκε ως στρατιωτικός αρχι-τέκτονας και μηχανικός για πέντε διαφορετικούς εργοδότες, συ-μπεριλαμβανομένων των Ludovico Sforza και Cesare Borgia. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν σε ηλικία 30 ετών ο Leonardo έγραψε μια επιστολή στον Ludovico il Moro προτείνοντας τις υπηρεσίες του, απαρίθμησε 30 προσόντα που είχαν να κάνουν με τεχνικές γνώσεις και δυνατότητες. Από τις πολεοδομικές μελέτες του, ξε-χωρίζουν οι προτάσεις για την πόλη του Μιλάνου. Ο Leonardo σχεδίασε την πολεοδομική ανανέωση της πόλης μετά την κατα-στροφική επιδημία χολέρας και τον αφανισμό του ενός τρίτου του πληθυσμού της. Η πρότασή του, πρόταση μιας ιδανικής πολιτείας, περιλάμβανε όχι μόνο χωροταξικές αλλαγές, αλλά και αναβάθμι-ση του υγειονομικού συστήματος της πόλης.

ArchitetturaLeonardo dedicò molto tempo ad argomenti architettonici e si occupò con la costruzione di sistemi di fortificazione. Tra il 1490 e il 1505 lavorò come architetto e ingegnere militare per cinque diversi datori di lavoro, compresi i Ludovico Sforza e Cesare Bor-gia. E’ caratteristico che, nell’età di 30 anni Leonardo aveva scritto una lettera a Ludovico il Moro offrendo i suoi servizi elencò 30 comptetenze che avevano a che fare con conoscenze e abilità tecniche. Dai suoi progetti urbanistici, spiccano le proposte per la città di Milano. Leonardo progettò il l’ampliamento urbanistico della città dopo la violenta epidemia di colera e la scomparsa di un terzo della sua popolazione. La sua proposta, proposta di una città ideale, comprendeva non solo cambiamenti della pianifica-zione territoriale, ma anche il miglioramento del sistema igienico-sanitario della città.

Στρατιωτική ΜηχανικήΗ αστάθεια στη βόρεια Ιταλία στα τέλη του 15ου αιώνα, οι συνε-χείς πόλεμοι και συρράξεις, δημιούργησαν την ανάγκη ειδικευ-μένων στρατιωτικών μηχανών. Τα τεχνικά μέσα του πολέμου, τα αμυντικά και επιθετικά συστήματα, έπρεπε να αναπτύσσονται και να εξελίσσονται συνεχώς από στρατιωτικός αρχιτέκτονες και μη-χανικούς. Ο Leonardo εργάστηκε ως στρατιωτικός σύμβουλος για πολλούς εργοδότες αναπτύσσοντας μοντέλα και τεχνικές για πο-λεμικές μηχανές και όπλα. Αντίθετα, δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την πολεμική στρατηγική. Αν και εργάστηκε πάνω στην τεχνολο-γία των όπλων και μας άφησε μια ποικιλία σκίτσων και σχεδίων πο-λεμικών αντικειμένων, μισούσε τον πόλεμο που τον χαρακτήριζε «κτηνώδη τρέλα». Τα σχέδια όπλων του Λεονάρντο χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: καταπέλτες, κανόνια και πυροβόλα όπλα. Ένα από τα πιο γνωστά σχέδια του Leonardo είναι το μοντέλο ενός κα-ταπέλτη, ο οποίος αντιπροσωπεύει την κλασσική απεικόνιση της επιστήμης της μηχανικής. Ο Leonardo, τέλος, υπήρξε σύμβουλος πολλών ηγεμόνων, στραταρχών και αρχηγών επιφανών οικογε-νειών και εργάστηκε ο ίδιος ως κατασκευαστής.

Macchine da GuerraL’instabilità nel nord d’Italia alla fine del XV. secolo le continue guerre e conflitti, crearono la necessità di macchine da guerre speciali. I mezzi tecnici della guerra, i sistemi di difesa e attaccco, dovevano svilupparsi ed evolversi continuamente da architetti e ingegneri bellici. Leonardo lavorò come consulente militare per molti datori di lavoro sviluppando modelli e tecniche per mac-chine da guerra e armi. Invece, non fu mai interessato alla strate-gia militare. Anche se lavorò sulla tecnologia delle armi e ci lasciò molti schizzi e disegni di oggetti bellici, odiava la guerra che la de-finiva “pazzia bestiale”. I disegni delle armi di Leonardo sono divisi in tre categorie: catapulte, cannoni e armi da fuoco. Uno dei suoi disegni più noti è il modello di una catapulta, che rappresenta la raffigurazione classica della scienza dell’ingegneria. Leonardo, infine, fu consulente di molti sovrani, marescialli e di capi di note famiglie e lavorò lui stesso come costruttore.

Disegno di macchina volanteDatabile 1486-1490, matita ed inchiostro, 171x270mm, Codice Atlantico, fol.858 (ex 313r-a), Biblioteca Ambrosiana, MilanoΣχέδιο πτητικής μηχανήςπ. 1486-1490, πένα και μελάνι, 171 x 270 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας,fol. 858 (ex 313r-a), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

Studio per il canale di FirenzeDatabile1495, matita ed inchiostro, 270x200mm, Codice Atlanti-co, fol.127r (ex 46r-b), Biblioteca Ambrosiana, MilanoΜελέτη για το κανάλι της Φλωρεντίαςπ. 1495, πένα και μελάνι, 270 x 200 χλστ., Ατλαντικός Κώδικας, fol. 127r (ex 46r-b), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιιλάνο

17

Disegno della città di Milanodatabile 1497-1500, matita ed inchiostro, 285x210mm, Codice Atlanti-co, fol.199v (ex73v-a), Biblioteca Ambrosiana, Milano Σχέδιο της πόλης του Μιλάνουπ. 1497-1500, πένα και μελάνι, 285 x 210 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας, fol. 199v (ex73v-a), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

Disegno di balestra giganteDatabile 1485, matita, inchistro e gesso, 205x275mm, Codice Atlantico, fol.149r-b (ex 53v-b), Bibliotaca Ambrosiana, MilanoΣχέδιο γιγαντιαίας βαλλίστραςπ. 1485, πένα μελάνι και κιμωλία, 205 x 275 χλστ, Ατλαντικός Κώδικας, fol. 149r-b (ex 53v-b), Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, Μιλάνο

1 Dimitris Musmulidis, Panagiotis Psomiadis, Petros GaitanosΔημήτρης Μουσμουλίδης, Παναγιώτης Ψωμιάδης, Πέτρος Γαίτάνος

2 Christos Sarantopoulos, Sofoklis IosifidisΧρήστος Σαραντόπουλος, Σοφοκλής Ιωσηφίδης

3 Dimitris Musmulidis, Giannis Butaris, Sofoklis IosifidisΔημήτρης Μουσμουλίδης, Γιάννης Μπουτάρης, Σοφοκλής Ιωσηφίδης

1 2 3

Οrganizzazione Διοργάνωση

Η έκθεση παρουσιάζει την εντυπωσιακή σχέση ανάμεσα στην τέ-χνη, την επιστήμη και την τεχνική και καταδεικνύει πώς τα έργα αυτού του μεγαλοφυούς ανθρώπου συνδέουν την Ελληνική Αρ-χαιότητα με την Αναγέννηση και την Αναγέννηση με τη σύγχρο-νη εποχή. Αυτό που τότε αποτελούσε μια ουτοπία, σήμερα είναι πραγματικότητα. Η έκθεση απευθύνεται σε ένα γενικό κοινό κάθε ηλικίας και ειδικότερα σε οικογένειες, μαθητές - φοιτητές - εκπαι-δευτικούς, επαγγελματίες και κοινό με ειδικά ενδιαφέροντα (αρχι-τέκτονες, μηχανικούς, γιατρούς και άλλους επιστήμονες -σύμφω-να με τα επιστημονικά πεδία που καλύπτει), φιλότεχνους κλπ.

La mostra presenta una relazione sensazionale tra l’arte, la scien-za e la tecnica e dimostra che le opere di questo uomo geniale uniscono l’Antichità Greca con il Rinascimento e il Rinascimento con l’epoca moderna. Quello che allora costituiva un’utopia, oggi è realtà. La mostra è rivolta ad un pubblico generico di ogni età e particolarmente a famiglie, alunni - studenti – insegnanti, pro-fessionisti e pubblico con interessi specifici (architetti, ingegneri, medici ed altri scienziati – a seconda dei campi scientifici che co-pre), amanti dell’arte, ecc.

Το προσδοκώμενο κοινό της έκθεσης

Il pubblico mirato della mostra

18

articolo άρθρο

Η Ελληνική Εταιρεία Logistics Βορείου Ελλάδος (www.logistics.org.gr) ιδρύθηκε το 1997 με σκοπό τη διάδοση των Logistics στη χώρα και ειδικότερα στον χώρο της Β. Ελλάδας, προσφέροντας επιστημονική τεκμηρίωση στους ενδιαφερόμενους σχετικά με τον κλάδο, ενώ παράλληλα με προτάσεις προς την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, έχει ήδη ενταχθεί σε ένα γενικότερο πλαίσιο συμβολής στην ανάπτυξη του πεδίου των Logistics και της Εφοδιαστικής Αλυσίδας στη Ελλάδα.

Η Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας (ΔΕΑ) αφορά, κατά κύριο λόγο, στην ολιστική διαχείριση των προμηθευτών, των παραγω-γών, των διανομέων και των λιανοπωλητών λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη των τεσσάρων ροών που εμφανίζονται σε μια αλυσί-δα: ροές πληροφορίας, υλικών και προϊόντων (Logistics), χρημά-των και παραγωγικών διαδικασιών. Μία Εφοδιαστική Αλυσίδα εί-ναι πραγματικά βελτιστοποιημένη, όταν κατάλληλα τιμολογημένα προϊόντα και εξαιρετικές παρεχόμενες υπηρεσίες δημιουργούν υψηλά επίπεδα αξίας / κέρδους και πιστότητας των πελατών.Η ορθολογική ΔΕΑ οδηγεί στη βέλτιστη αξιοποίηση των στοιχεί-ων του ενεργητικού μιας εταιρείας με αποτέλεσμα την ανάπτυξή της, την επίτευξη βελτιωμένων χρηματοροών και την αύξηση της κερδοφορίας της. Συγκεκριμένα, η μόνιμη μείωση της στάθμης των αποθεμάτων σε σχέση με τις πωλήσεις μπορεί να έχει δρα-ματική επίπτωση στην τιμή της μετοχής μιας εταιρείας. Ο χρημα-τοοικονομικός δείκτης που είναι απόλυτα συνδεδεμένος με την τιμή της μετοχής μιας εταιρείας είναι η οικονομική προστιθέμενη αξία (Economic Value Added – EVA). Η EVA ορίζεται ως το καθαρό

La Società Greca di Logistica della Grecia del Nord (www.logistics.org.gr) è stata fondata nel 1997 con lo scopo di diffondere la Lo-gistica nel Paese e in particolare nella zona della Grecia del Nord offrendo documentazione scientifica agli interessati riguardante il settore e, contemporaneamente, con proposte rivolte allo Stato e gli organismi responsabili, è già stata inserita in un quadro più generale di contributo alla crescita del campo della Logistica e della Catena di Fornitura in Grecia.La Gestione della Catena di Fornitura (DΕΑ) riguarda, in primo luogo, la gestione globale dei fornitori, dei produttori, dei distri-butori e dei dettaglianti tenendo in considerazione l’esistenza dei quattro flussi che si presentano in una catena: flussi di informa-zione, materiali e prodotti (Logistica), denaro e processi produt-tivi. Una Rete di Fornitura è effettivamente ottimizzata, quando prodotti fatturati adeguatamente e servizi eccellenti qualitativa-mente prestati creano alti livelli di valore / profitto e di affidabilità dei clienti.La razionale Gestione della Catena di Fornitura porta all’ottimo sfruttamento dei dati dell’attivo di una società con la conseguen-te sua crescita, il raggiungimento di flussi di denaro migliori e l’aumento della sua redditività. In particolare, la riduzione perma-nente del livello delle scorte in relazione alle vendite può avere una ripercussione drammatica sul calore dell’azione di una socie-tà. L’indicatore finanziario che è assolutamente collegato con il valore dell’azione di una società è il valore aggiunto economico (Economic Value Added – EVA). EVA si definisce il reddito opera-tivo netto dopo le tasse meno il costo reale del capitale investito.

Το Ελληνο-Iταλικό Επιμελητήριο και η Ελληνικής ΕταιρείαLogistics Βορείου Ελλάδος

La Camera di Commercio Italo-Ellenica di Saloniccoe la Società Greca di Logistica della Grecia del Nord

Articolo di Eleftherios IakovouProfessore all’Università “Aristotele” di SaloniccoPresidente della Società di Logistica della Grecia del NordPresidente della Zona di Innovazione “Alexandreia” S.A.

Του Ελευθέριου ΙακώβουΚαθηγητής Α.Π.Θ.Πρόεδρος, Ελληνική Εταιρεία Logistics Βορείου ΕλλάδοςΠρόεδρος, Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, Α.Ε.

19

La gestione delle scorte e la Logistica influenzano direttamente il valore dell’azione e l’EVA di una ditta, dato che contribuiscono:a. Al raggiungimento di un margine di profitto più alto tramite la riduzione delle spese operative e del costo dei prodotti in vendita e tramite una politica fiscale più efficiente.b. Alla redditività del capitale tramite la riduzione del capitale flut-tuante e del capitale fisso (incrementando il rapporto {vendite/capitale investito}, cioè il riciclaggio dell’attivo / asset turnover).Riepilogando, la Logistica è uno dei principali componenti della Gestione della Catena di Fornitura che può non solo ridurre i costi operativi, ma anche incidere in modo drammatico tanto sui free cash flows quanto sul valore in borsa di una società! Quindi, la Gestione della Catena di Fornitura non è una semplice questione operativa, ma una questione di primaria importanza strategica per una società perchè ha immediate ripercussioni sulla redditivi-tà e lo sviluppo della propria attività. I precedenti pero’ non sono evidenti nè per le imprese, nè per tutte le amministrazioni pubbliche in Grecia. La Società Greca di Logistica della Grecia del Nord ritiene urgente la necessità che:1. Le imprese greche (comprese le PMI) comprendino che le cate-ne di fornitura efficienti possono costituire un volano di crescita e di valore aggiunto per le proprie società e più in generale per il Paese, e 2. Lo Stato sostenga dal suo canto lo sviluppo di catene di forni-tura e sistemi di Logistica competitivi in Grecia.La soddisfazione dei suddetti principi costituisce l’obiettivo prin-

λειτουργικό κέρδος μετά φόρων μειωμένο κατά το πραγματικό κόστος του επενδυμένου κεφαλαίου. Η διαχείριση αποθεμάτων και τα Logistics επηρεάζουν άμεσα την τιμή μετοχής και την EVA μιας επιχείρησης αφού βοηθούν:α. Στην επίτευξη μεγαλύτερου περιθωρίου κέρδους μέσω της μείωσης των λειτουργικών δαπανών και του κόστους των προς πώληση προϊόντων και μέσω μιας αποδοτικής φορολογικής πο-λιτικής.β. Στην αποδοτικότητα του κεφαλαίου μέσω της μείωσης του κεφαλαίου κίνησης και των πάγιων στοιχείων κεφαλαίου (αυξά-νοντας το λόγο {πωλήσεις/επενδυμένο κεφάλαιο}, δηλαδή την ανακύκλωση του ενεργητικού/ asset turnover).

Συνοψίζοντας, τα Logistics είναι ένα από τα βασικότερα συστατι-κά της ΔΕΑ που μπορεί όχι μόνο να μειώσει τα λειτουργικά κόστη, αλλά και να επηρεάσει δραματικά τόσο τις free cash flows όσο και την χρηματιστηριακή τιμή μιας εταιρείας! Η ΔΕΑ δεν είναι λοιπόν ένα απλό επιχειρησιακό θέμα, αλλά θέμα υψίστης στρατηγικής σημασίας για μια εταιρεία μιας και έχει άμεσες επιπτώσεις στην κερδοφορία και την εξέλιξη της δραστηριότητάς της. Τα παραπάνω δεν είναι όμως προφανή ούτε στις επιχειρήσεις ούτε στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα. Η ΕΕL ΒΕ θεωρεί επιτακτική την ανάγκη:1. Οι ελληνικές επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων και των μι-κρομεσαίων) να αντιληφθούν ότι οι υγιείς εφοδιαστικές αλυσίδες μπορούν να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης και προστιθέμενης

20

articolo άρθρο

αξίας για τις εταιρείες τους και για τον τόπο γενικότερα, και 2. Η Πολιτεία να υποστηρίξει από την πλευρά της την ανάπτυ-ξη ανταγωνιστικών εφοδιαστικών αλυσίδων και συστημάτων Logistics στην Ελλάδα.Η ικανοποίηση των παραπάνω αποτελεί πρωταρχικό στόχο της Εταιρείας. Οι προκλήσεις όμως για τον κλάδο το 2011 δεν σταμα-τούν εδώ, αλλά διαχέονται σε ένα ευρύ φάσμα επίκαιρων προβλη-μάτων της ελληνικής οικονομίας. Έτσι, η ΕΕL ΒΕ κινούμενη πάνω σε έναν στρατηγικό άξονα, ώστε να συμβάλει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην κάλυψη των παραπάνω αναγκών, προγραμ-ματίζει για το 2011 με εξωστρέφεια και συμμετοχικότητα δραστη-ριότητες που περιλαμβάνουν:• Διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων, σεμιναρίων και συνα-

ντήσεων σε συνεργασία και με άλλους φορείς που συμμερίζο-νται τους παραπάνω στόχους.

• Συστηματική παραγωγή και διάχυση έγκυρου και επίκαιρου πληροφοριακού υλικού.

• Παρεμβάσεις-παραστάσεις στους χώρους λήψης αποφάσεων.• Ανάπτυξη και στήριξη ενός επιχειρηματικού και επιστημονικού

κόμβου Logistics στο χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.• Ανάπτυξη της επικοινωνίας, της συνεργασίας και της επιστη-

μονικής και επαγγελματικής υποστήριξης των μελών της.• Συνεργασία και ανταλλαγή εμπειριών με Εθνικούς και Διεθνείς

Οργανισμούς και Ιδρύματα με παρόμοιους σκοπούς και στό-χους.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕL Βορείου Ελλάδος θα μπορούσε δυνητικά να συνεργαστεί και με το Ελληνοϊταλικό Επιμελητήριο με τη διορ-γάνωση κοινών εκδηλώσεων με επίκαιρα θέματα που αφορούν άμεσα όλους όσους συμμετέχουν στην Εφοδιαστική αλυσίδα, κα-θώς επίσης και στο πλαίσιο του Πανελληνίου Συνεδρίου Logistics που διοργανώνεται ετησίως και κάθε τρία χρόνια στην πόλη μας.Συγκεκριμένα, διοργανώνουμε φέτος το 15ο Πανελλήνιο Συνέ-δριο Logistics στις 11-12 Νοεμβρίου 2011 στη Θεσσαλονίκη (Ξε-νοδοχείο Met), με θέμα: «Διαχείριση Εφοδιαστικών Δικτύων για την προώθηση της Ανάπτυξης στην Νοτιοανατολική Ευρώπη» - “Supply Chain Management for Unleashing Growth throughout Southeastern Europe”. Για πρώτη φορά παράλληλα θα διεξαχθεί το 1st International South East European Research Conference on Supply Chain Management, στην προσπάθεια της EEL Βορείου Ελλάδος για εξωστρεφή διείσδυση στο χώρο της Νοτιοανατολι-κής Ευρώπης.Τον τελευταίο χρόνο η Ελλάδα έχει εισέλθει σε μια αρκετά κρί-σιμη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της, τα αποτελέσματα της οποίας τα βιώνουν όλοι οι Έλληνες και με ιδιαίτερη σφοδρότητα ο επιχειρηματικός κόσμος της. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε στο πα-ρελθόν, έχει καταστεί επιτακτική η ανάγκη για την στράτευση και συνεργασία όλων μας για την γρηγορότερη έξοδο από την ύφεση και την ανάκαμψη της Οικονομίας. Ο καθένας από μας με όσες δυνάμεις έχει, πρέπει να συμμετέχει σε αυτή την προσπάθεια και εμείς , όπως όλοι οι φορείς πρέπει να βοηθήσουμε προτείνοντας λύσεις, αναλαμβάνοντας δράσεις προχωρώντας μπροστά.Το παρόν σημείωμα σηματοδοτεί την έναρξη της συνεργασί-ας μεταξύ του Ελληνοϊταλικού Επιμελητηρίου και της ΕΕL ΒΕ. Η Ιταλία είναι σημαντικός και μακρόχρονος εμπορικός εταίρος της Ελλάδος και το εμπόριο και η συνεργασία των φορέων μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας, όπως του Ελληνοϊταλικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έχει βοηθήσει πολύ στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ εμπορικού κόσμου των δύο χωρών. Η ανταλλαγή των πο-λύτιμων εμπειριών και η αλληλεπίδραση των μελών των δύο ορ-γανισμών είθε να ενδυναμώσει τις κοινές μας θέσεις και να συμ-βάλλει στην ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης δίνοντάς της τη θέση που πραγματικά της αξίζει στην περιοχή που βρίσκεται!

cipale della Società. Le sfide però per il settore nel 2011 non si fermano qui, ma si diffondono su un ampio campo di problemi attuali dell’economia greca. Cosi’, la Società Greca di Logistica del-la Grecia del Nord muovendosi su un asse strategico, per contri-buire nel miglior modo possible alla soddisfazione delle suddette esigenze, sta programmando per il 2011 con estroversione e par-tecipatività, attività che includono:• Organizzazione di conferenze informative, seminari e incontri

anche in collaborazione con altri organismi che condividono i suddetti obiettivi.

• Produzione sistematica e diffusione di materiale informativo valido e attuale.

• Interventi-rimostranze presso i centri decisionali.• Sviluppo e sostegno di un nodo imprenditoriale e scientifico di

Logistica nell’area dell’Europa Sudorientale.• Sviluppo della comunicazione, della collaborazione e del so-

stegno scientifico e professionale dei propri soci.• Collaborazione e scambio di esperienze con Organismi Nazio-

nali e Internazionali e Istituti con scopi e obiettivi simili.In questo ambito, la Società Greca di Logistica della Grecia del Nord potrebbe potenzialmente collaborare con la Camera di Commercio Italo-Ellenica di Salonicco per l’organizzazione di eventi comuni con temi attuali che riguardano direttamente tutti quanti fanno parte della catena di Fornitura, nonchè nell’ambito del Convegno Panellenico di Logistica organizzato ogni anno e ogni tre anni nella nostra città.In particolare, organizziamo quest’anno il 15° Convegno Panel-lenico di Logistica l’11-12 novembre 2011 a Salonicco (Hotel The Met), dal tema: «Gestione delle Reti di Fornitura per la promo-zione dello Sviluppo nell’Europa Sudorientale» - “Supply Chain Management for Unleashing Growth throughout Southeastern Europe”. Per la prima volta in contemporanea si terrà il 1st Interna-tional South East European Research Conference on Supply Chain Management, nell’impegno della Società Greca di Logistica della Grecia del Nord per una penetrazione estroversa nell’area dell’Eu-ropa Sudorientale.Durante l’ultimo anno la Grecia è entrata in un momento molto critico della sua storia moderna, i cui risvolti incidono su tutti i cittadini Greci e con una notevole violenza nel suo mondo im-prenditoriale. Oggi, più che mai nel passato, è diventata urgente la necessità per l’attivazione e la collaborazione di noi tutti per la più rapida uscita dalla recessione e la ripresa dell’Economia. Ognuno con tutte le forze a sua disposizione, deve partecipare in questo sforzo e noi, come tutti gli altri organismi, dobbiamo aiutare offrendo soluzioni, e assumendo azioni per continuare su questa strada.La presente nota segna l’avvio della collaborazione tra la Came-ra di Commercio Italo-Ellenica di Salonicco e la Società Greca di Logistica della Grecia del Nord. L’Italia è un partner commerciale importante e storico della Grecia e la collaborazione degli organi-smi tra la Grecia e l’Italia, come la Camera di Commercio Italo-El-lenica di Salonicco, ha aiutato molto lo sviluppo delle relazioni tra il mondo imprenditoriale dei due Paesi. Lo scambio di preziose esperienze e l’interazione dei soci dei due organismi, auguriamo-ci possano rafforzare le nostre posizioni comuni e contribuire allo sviluppo di Salonicco dando alla città la posizione e la visibilita’ che realmente merita!

22

articolo άρθρο

ΧΘΕΣ“Η Γερουσία και η Βουλή ενέκριναν• εμείς κυρώνουμε και δημοσι-εύουμε τα εξής: Μοναδικό Άρθρο: Ο Βασιλιάς Vittorio Emanuele II αναλαμβάνει για τον εαυτό του και τους διαδόχους του τον τίτ-λο του Βασιλιά της Ιταλίας. Διατάσσουμε ο παρών νόμος, εφοδια-σμένος με τη Σφραγίδα του Κράτους, να συμπεριληφθεί στη συλ-λογή των πράξεων της Κυβέρνησης, καλώντας οποιοδήποτε τον αφορά να τον τηρεί και να επιβάλλει την τήρησή του ως Νόμο του Κράτους. Από το Τορίνο στις 17 Μαρτίου 1861».Είναι το κείμενο που περιέχεται στο έγγραφο Νόμου υπ’αριθμ. 4671 του Βασιλείου της Σαρδηνίας και ισχύουν ως επίσημη δια-κήρυξη του Βασιλείου της Ιταλίας, που ακολούθησε τη συνεδρί-αση της 14ης Μαρτίου 1861 του Κοινοβουλίου, στην οποία ψη-φίστηκε το σχετικό σχέδιο Νόμου. Στις 21 Απριλίου 1861 αυτός ο Νόμος γίνεται ο υπ’αριθμ. 1 του Βασιλείου της Ιταλίας.Σε περίπου δυο χρόνια, από την Άνοιξη του 1859 μέχρι την Άνοι-ξη του 1861, γεννήθηκε, από μία Ιταλία χωρισμένη σε 7 Κράτη, το νέο Βασίλειο: μία διαδρομή που ξεκινά από τη στρατιωτική νίκη των Γαλλο-piemontesi στρατευμάτων το 1859 και από την ταυτόχρονη προοδευτική διαίρεση των διαφόρων Ιταλικών Κρα-τών που είχαν συνδέσει την μοίρα τους με την παρουσία της Αυ-στρίας στη χερσόνησο και ολοκληρώνεται με την ανακήρυξη του Vittorio Emanuele II σε Βασιλιά της Ιταλίας. Μεταξύ του 1859 και του 1860 δεν υπήρξε μία πραγματική δια-μάχη ανάμεσα στο φιλελεύθερο στοιχείο και τις παλιές άρχουσες τάξεις αλλά μία καρτερική αποδοχή της νέας πραγματικότητας εκ μέρους αυτών των τελευταίων. Μόνο στο Νότιο Βασίλειο εκδη-λώθηκε κάποια αντίσταση, μετά από την απώλεια της Σικελίας και την είσοδο του Garibaldi στη Νάπολη (7 Σεπτεμβρίου), αμαχητί,

IERI“Il Senato e la Camera dei Deputati hanno approvato; noi abbia-mo sanzionato e promulghiamo quanto segue: Articolo unico: Il Re Vittorio Emanuele II assume per sé e suoi Successori il titolo di Re d’Italia. Ordiniamo che la presente, munita del Sigillo dello Stato, sia inserita nella raccolta degli atti del Governo, mandando a chiunque spetti di osservarla e di farla osservare come legge dello Stato. Da Torino addì 17 marzo 1861».Sono le parole che si possono leggere nel documento della legge n. 4671 del Regno di Sardegna e valgono come proclamazione ufficiale del Regno d’Italia, che fa seguito alla seduta del 14 marzo 1861 del parlamento, nella quale è stato votato il relativo disegno di legge. Il 21 aprile 1861 quella legge diventa la n. 1 del Regno d’Italia.In circa due anni, dalla primavera del 1859 alla primavera del 1861, nacque, da un ‘Italia divisa in sette Stati, il nuovo regno: un percorso che parte dalla vittoria militare degli eserciti franco-piemontesi nel 1859 e dal contemporaneo progressivo sfaldarsi dei vari Stati italiani che avevano legato la loro sorte alla presenza dell’Austria nella penisola e si conclude con la proclamazione di Vittorio Emanuele II re d’Italia. Tra il 1859 e il 1860 non ci fu un vero scontro tra l’elemento libe-rale e le vecchie classi dirigenti ma una rassegnata accettazione della nuova realtà da parte di queste ultime. Solo nel regno meri-dionale si manifestò una qualche resistenza, dopo la perdita della Sicilia e l’ingresso di Garibaldi a Napoli (7 settembre), senza colpo ferire, con la battaglia del Volturno e la difesa di alcune fortezze. Il nuovo Stato non aveva tradizioni politiche univoche (insieme ad un centro nord con tradizioni comunali e signorili, c’era un mez-zogiorno con tradizioni monarchiche fortemente accentrate a Na-

150 χρόνια από την Ένωση της ΙταλίαςΦέτος εορτάζεται η σημαντική επέτειος, λίγη ιστορία και οι πρωτοβουλίες του σήμερα

Quest’anno si festeggia l’importante anniversario,un po’ di storia e le iniziative di oggi

23

poli) ma si basava su una nazione culturale di antiche origini che costituiva un forte elemento unitario in tutto il paese, uno Stato - come scrisse all’indomani della conclusione della seconda guerra mondiale un illustre storico svizzero, Werner Kaegi - che cinque secoli prima dell’unità aveva «una effettiva coscienza nazionale» anche se priva di forma politica. Nel rapidissimo riconoscimen-to del regno da parte della Gran Bretagna e della Svizzera il 30 marzo 1861, ad appena due settimane dalla sua proclamazione, seguito da quello degli Stati Uniti d’America il 13 aprile 1861, al di là delle simpatie per il governo liberale di Torino, ci fu anche un disegno, anche se ancora incerto, sul vantaggio che avrebbe tratto il continente europeo dalla presenza del nuovo regno.Cominciò infatti a diffondersi la convinzione che l’Italia unita avrebbe potuto costituire un elemento di stabilità per l’intero continente. Invece di essere terra di scontro tra potenze decise ad acquistare una posizione egemonica nell’Europa centro-meri-dionale e nel Mediterraneo, l’Italia unificata, cioè un regno di oltre 22 milioni di abitanti, avrebbe potuto rappresentare un efficace ostacolo alle tendenze espansioniste della Francia da un lato e dell’impero asburgico dall’altro e, grazie alla sua favorevole posi-zione geografica, inserirsi nel contrasto tra Francia e Gran Breta-gna per il dominio del Mediterraneo.

με τη μάχη του Volturno και την υπεράσπιση μερικών οχυρών. Το νέο Κράτος δεν είχε κοινές πολιτικές παραδόσεις (μαζί με ένα Κέ-ντρο-Βορρά με δημοτικές και αριστοκρατικές παραδόσεις, υπήρ-χε ένας Νότος με μοναρχικές παραδόσεις έντονα συγκεντρωμέ-νες στη Νάπολη) αλλά βασίζονταν σε ένα πολιτιστικό έθνος αρ-χαίας προέλευσης που αποτελούσε ένα ισχυρό ενωτικό στοιχείο σε όλη την Χώρα, ένα Κράτος – όπως έγραψε μετά από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ένας επιφανής Ελβετός ιστο-ρικός, ο Werner Kaegi – το οποίο πέντε αιώνες πριν από την ένω-ση είχε «μία πραγματική εθνική συνείδηση» αν και δε διέθετε πο-λιτική μορφή. Μετά από την άμεση αναγνώριση του Βασιλείου από τη Μεγάλη Βρετανία και την Ελβετία στις 30 Μαρτίου 1861, μόλις δυο εβδομάδες μετά την ανακήρυξη, που την ακολούθη-σε αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 13 Απριλί-ου 1861, ανεξάρτητα από τις συμπάθειες για την φιλελεύθερη κυ-βέρνηση του Τορίνο, υπήρχε και ένα σχέδιο, αν και ακόμη αβέ-βαιο, για τα οφέλη που θα αποκόμιζε η Ευρωπαϊκή ήπειρος από την παρουσία του νέου Βασιλείου. Ξεκίνησε πράγματι να διαδίδεται η πεποίθηση πως η ενωμένη Ιταλία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα στοιχείο σταθερότητας για ολόκληρη την ήπειρο. Αντί να είναι περιοχή διενέξεων ανάμε-σα σε δυνάμεις που είναι αποφασισμένες να αποκτήσουν μία ηγε-μονική θέση στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη και στη Μεσόγειο, η ενωμένη Ιταλία, ένα Βασίλειο δηλαδή με περισσότερους από 22 εκατομμύρια κατοίκους, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αποτε-λεσματικό εμπόδιο στις επεκτατικές τάσεις της Γαλλίας από την μία πλευρά και της Αψβουργικής Αυτοκρατορίας από την άλλη και, χάρη στην πλεονεκτική της γεωγραφική θέση, να καταφέρει να μπει ανάμεσα σε Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία για την κυριαρ-χία στη Μεσόγειο.

24

articolo άρθρο

OGGITre bandiere tricolore che rappresentano i tre giubilei del 1911, 1961 e 2011, in un collegamento ideale tra le generazioni, co-stituiscono il logo dell’anniversario che si celebrerà nel 2011. La valenza simbolica delle celebrazioni rimanda ad un messaggio di identità e unità nazionale e testimonia l’impegno di valorizza-re il territorio nazionale come espressione di realtà e peculiarità

di tutte le Regioni che lo compongono.È stato presentato il 20 gennaio scorso il pro-gramma nazionale delle Celebrazioni per i 150 anni dell’Unità d’Italia insieme al Comitato Italia 150. Tra le numerose iniziative curate a livello nazionale dall’Unità Tecnica di Mis-sione della Presidenza del Consiglio dei Ministri, e a Torino da Esperienza Ita-lia, è previsto un grande appuntamento dedicato all’Italia e alle sue eccel-

lenze riconosciute in tutto il mondo. Il programma gode dell’Alto Patronato della Presidenza della Repubblica.Tra gli elementi comuni alle iniziative ci sono la preferenza accor-data a quelle aventi carattere permanente; l’orientamento alle giovani generazioni; la valorizzazione del patrimonio storico-artistico; la divulgazione di informazioni storiche sul processo di unificazione nazionale. Il progetto prioritario - approvato dal Comitato interministeriale il 27 novembre 2009 - prende il nome di «I LUOGHI DELLA MEMORIA» (www.iluoghidellamemoria.it). Si tratta di una vasta azione di classificazione, restauro, valorizzazio-ne e narrazione dei luoghi, dei personaggi e degli avvenimenti del Risorgimento italiano dislocati lungo il territorio nazionale. In seno al progetto sono stati identificati e classificati oltre 400 siti, alcuni dei quali già celebrati dalle generazioni precedenti con monumenti, ossari e istallazioni commemorative. Di questi 400 siti, 100 sono stati individuati come prioritari sulla base delle valutazioni giunte dalle Soprintendenze (stato di conservazione, necessità di sistemazione statica e valorizzazione urbanistica, im-

ΣΗΜΕΡΑΤρεις τρίχρωμες σημαίες που αντιπροσωπεύουν τα τρία Ιωβηλαία του 1911, 1961 και 2011, σε μία ιδανική σύνδεση ανάμεσα στις γενιές, αποτελούν το λογότυπο της επετείου που θα εορταστεί το 2011. Η συμβολική αξία των εορτασμών παραπέμπει σε ένα μή-νυμα εθνικής ταυτότητας και ενότητας και μαρτυρά τη δέσμευ-ση ανάδειξης της αξίας της εθνικής επικράτειας ως έκφραση της πραγματικότητας και της ιδιαιτερότητας όλων των Περιφερειών που την αποτελούν. Παρουσιάστηκε στις 20 Ιανουαρίου το Εθνικό πρόγραμμα των Εορτασμών για τα 150 χρόνια της Ένωσης της Ιταλίας μαζί με την Επιτροπή Italia 150. Ανάμεσα στις πολλές πρωτοβουλίες που επιμελήθηκαν σε εθνικό επίπεδο η Τεχνική Μονάδα Αποστολής της Προεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου, και στο Τορίνο η Esperienza Italia, προβλέπεται μία μεγάλη εκδήλωση αφιερωμέ-νη στην Ιταλία και στους τομείς υπεροχής της που αναγνωρίζο-νται σε όλο τον κόσμο. Το πρόγραμμα απολαμβάνει την Υψηλή Αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας.Ανάμεσα στα κοινά στοιχεία των πρωτοβουλιών υπάρχουν η συμ-φωνημένη προτίμηση σε εκείνες που έχουν μόνιμο χαρακτήρα• ο προσανατολισμός προς τις μελλοντικές γενιές• η αξιοποίηση της ιστορικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς• η διάδοση ιστο-ρικών πληροφοριών για τη διαδικασία της εθνικής ενοποίησης. Το πρόγραμμα που έχει προτεραιότητα – και εγκρίθηκε από τη Διυπουργική Επιτροπή στις 27 Νοεμβρίου 2009 – έχει τον τίτλο «ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ (I LUOGHI DELLA MEMORIA)» (www.iluoghidellamemoria.it). Πρόκειται για μία ευρεία δράση ταξινό-μησης, αναπαλαίωσης, αξιοποίησης και εξιστόρησης των τόπων, των προσωπικοτήτων και των συμβάντων της Ιταλικής Αναγέν-νησης που βρίσκονται κατά μήκος της εθνικής επικράτειας. Στα πλαίσια του προγράμματος έχουν εντοπιστεί και ταξινομηθεί πε-ρισσότερες από 400 τοποθεσίες, μερικές από τις οποίες έχουν ήδη εξυμνηθεί από προηγούμενες γενιές με μνημεία, οστεοφυλά-κια και αναμνηστικές εγκαταστάσεις. Από αυτές τις 400 τοποθεσί-ες, οι 100 έχουν χαρακτηριστεί σημαντικότερες βάσει των αξιο-λογήσεων που έφθασαν από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων (κατάστα-ση συντήρησης, αναγκαιότητα στατικής διαρρύθμισης και πολε-οδομικής αξιοποίησης, αντικειμενικής αξίας του έργου, ιστορικής αξίας αυτής). Εξάλλου, από τις 100 κύριες παρεμβάσεις, οι 30 βρί-σκονται σήμερα σε φάση εκτέλεσης, Οι εργασίες θα ξεκινήσουν μέσα στο 2011. Τα άλλα 70 θα ολοκληρωθούν μέσα στον επόμε-νο χρόνο.

25

portanza oggettiva dell’opera, importanza storica della stessa). Ancora, dei 100 interventi prioritari, 30 sono attualmente in fase esecutiva. I lavori inizieran-no entro l’anno. Gli altri 70 verranno portati a compi-mento nel corso dell’anno prossimo.A seguire è stato presentato il ricco e coinvolgente programma di Esperienza Italia. Dal 17 marzo 2011 tutto ciò che l’Italia ha di meglio da offrire al mondo sarà raccontato sul palcoscenico di Torino: capolavori artistici, creatività, innovazione, moda, qualità della vita, storia, cibo, paesaggio saranno i protagonisti di un fitto calendario di mostre, eventi, manifestazioni sportive, spettacoli, concerti e conferenze. Esperien-za Italia sarà un’importante occasione di celebrazione dell’Unità nazionale ma anche un’opportunità per riflettere sul processo di unificazione e di costruzione dell’identità italiana, guardando al futuro del Paese.La prossima tappa delle Celebrazioni sarà il 16 marzo con la gran-de notte Tricolore che coinvolgerà tutto il Paese. A seguire, il 17 marzo i momenti istituzionali nella Capitale alla presenza del Pre-sidente della Repubblica Giorgio Napolitano che il 18 e 19 marzo si recherà a Torino per dare il via i festeggiamenti.

Fonte, info: www.italiaunita150.it

Στη συνέχεια παρουσιάστηκε το πλούσιο και ελκυ-στικό πρόγραμμα Εμπειρία Ιταλία (Εsperienza Italia). Από τις 17 Μαρτίου ότι καλύτερο έχει να προσφέρει η Ιταλία στον κόσμο θα εξιστορηθεί στη σκηνή του Τορίνο: καλλιτεχνικά αριστουργήματα, δημιουργι-κότητα, καινοτομία, μόδα, ποιότητα ζωής, ιστορία, τρόφιμα, τοπία θα είναι οι πρωταγωνιστές ενός πυ-κνού ημερολογίου εκθέσεων, εκδηλώσεων, αθλητι-κών γεγονότων, θεαμάτων, συναυλιών και συνεδρί-ων. Η Esperienza Italia θα είναι μία σημαντική αφορ-μή εορτασμού της εθνικής Ένωσης αλλά και μία ευ-καιρία ανάλυσης της διαδικασίας ενοποίησης και δημιουργίας της Ιταλικής ταυτότητας, κοιτάζοντας

το μέλλον της Χώρας.Η επόμενη στάση των Εορτασμών θα είναι στις 16 Μαρτίου με τη μεγάλη Τρίχρωμη νύχτα όπου θα συμμετάσχει ολόκληρη η Χώρα. Κατόπιν, στις 17 Μαρτίου τα πολιτειακά μνημεία στην Πρωτεύου-σα παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Giorgio Napolitano ο οποίος στις 18 και 19 Μαρτίου θα μεταβεί στο Τορίνο για να εγκαινιάσει τις εορταστικές εκδηλώσεις.

Πηγή, πληροφορίες: www.italiaunita150.itlamemoria.it).

articolo άρθρο

Ci siamo recati nella citta’ di Parma, nella Regione dell’Emilia Romagna: un territorio a vocazione agroalimentareΠήγαμε στην Πάρμα, Περιφέρεια της Emilia Romagna:μία περιοχή με αγροδιατροφική έφεση

Tra storia e innovazione: il successo del...

Ανάμεσα σε ιστορία και καινοτομία: η επιτυχία του...

“Made in Parma”

27

“Η Πάρμα είναι μία σημαντική πόλη που βρίσκεται ανάμεσα στους λόφους των Απεννίνων και τον Πάδο. Τα λιβάδια της είναι τόσο γευστικά και γλυκά που θεωρείται πως κανένα μέρος της Ευρώπης δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό για τα εξαίρετα τυριά που παράγει, για αυτόν τον λόγο το όνομα της Πάρμα είναι γνω-στό παντού”. Αυτά γράφει το 1561 ο Άγγλος διπλωμάτης William Thomas στο “The History of Italy”. Και η φήμη αυτής της πόλης θα μείνει αναλλοίωτη με το πέρασμα των αιώνων, όπως επιβεβαιώ-νουν τα λόγια του Ιταλού συγγραφέα και δημοσιογράφου Guido Piovene, ο οποίος στο βιβλίο του “Viaggio in Italia (Ταξίδι στην Ιταλία)” του 1957 αναφέρει πως “στην Πάρμα είναι καλοφαγάδες όπως σε όλη την περιοχή της Emilia, αλλά παινεύονται πως είναι πιο εκλεπτυσμένοι [...]. Εδώ εισέρχεσαι στην περιοχή της Ιταλίας όπου η διατροφή είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του πολι-τισμού, μέχρι και της μόρφωσης, [όπου] ο καθένας θεωρεί πως το τοπικό του προϊόν είναι τροφή για καλοφαγάδες, τα άλλα, για άπειρους φαγάδες ”. Από την εποχή του Χαλκού, τα εύφορα εδάφη του Νομού της

Πάρμα αποδείχθηκαν ιδανικός τόπος για την ανάπτυ-ξη μίας σωστά διαρθρωμένης και ποικίλης σε

προϊόντα αγροτικής κουλτούρας, που ήδη πριν από αιώνες έκανε “το όνομα της

Πάρμα γνωστό παντού”. Τα “γευστικά” λιβάδια, που άρχισαν από το Μεσαί-

ωνα να επεκτείνονται ακόμη πιο πολύ χάρη στις αποξηράνσεις των ελωδών περιοχών, και την παρουσία δασών, πλούσιων σε δρύες και βελανιδιές για τη διατροφή των αγριόχοιρων, ευνόησαν τη δραστηριότητα των αρχαίων κτηνοτρόφων και την επακόλουθη εξέλιξη αυτών που σήμερα είναι τα γαστρονομικά τοπικά προϊό-

ντα των περιοχών όπου γεννή-θηκε ο Verdi. Και με το πέρασμα

του χρόνου η Πάρμα κατάφερε να δώσει τη σωστή αξία στις ιδιαιτερό-

τητες των αγροτικών της προϊόντων και τροφίμων, προσφέροντας στα προϊ-

όντα της όλο και πιο προηγμένες τεχνολογί-ες. Ξεκινά με αυτόν τον τρόπο ένα επιτυχημένο

οικονομικό μοντέλο.Έδαφος και τροφή, αλλά κυρίως εξαιρετικότητα, προϊόντα ποιό-τητας: αυτά είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μίας πόλης που ακόμη και σήμερα επιβεβαιώνει τον τίτλο του ναού της γαστρο-νομίας, του τομέα των τροφίμων ποιότητας. Και δεν είναι μόνο αυτό. Διότι η Πάρμα και ο Νομός της αντιπροσωπεύουν ένα πα-ράδειγμα, ίσως μοναδικό στον κόσμο, διαπερατότητας ανάμεσα σε γεωργία και βιομηχανία, μία συμβίωση αυτή που κατέστησε δυνατό το σχηματισμό μίας εξειδικευμένης αγροτικής και βιο-μηχανικής περιοχής, μίας διαδικασίας που περιλαμβάνει όλες τις φάσεις παραγωγής, ξεκινώντας από την παραγωγή της τοπικής πρώτης ύλης και φθάνοντας μέχρι την εμπορία του τελικού προ-ϊόντος, διατηρώντας ωστόσο αναλλοίωτες τις μεθόδους επεξερ-γασίας που είναι σταθερά παραδοσιακές. Η συνεργία ανάμεσα στη γεωργία και τη βιομηχανία επιβεβαιώ-νει την ιδιαιτερότητα του “συστήματος” της Πάρμα, που βάσισε την ανάπτυξή του σε μία παραγωγική οικονομία των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, που στηρίχθηκε στις ιδιαιτερότητες της περιοχής. Ο άρρηκτος δεσμός ανάμεσα στις κοινωνικοοικονομι-κές δυναμικές και το εκπληκτικό φαινόμενο της εδαφικής εξει-

“Parma è una città rimarchevole, posta tra le colline degli Appen-nini e il Po. I suoi pascoli sono così gustosi e dolci che si crede che nessun luogo d’Europa si possa paragonare a questo per gli eccellenti formaggi che produce, onde il nome di Parma è cono-sciuto dappertutto”. Così scrive nel 1561 il diplomatico inglese William Thomas in “The History of Italy”. E la fama di questa cit-tà resterà inalterata nei secoli, come confermano le parole del-lo scrittore e giornalista italiano Guido Piovene, il quale nel suo “Viaggio in Italia” del 1957 afferma che “a Parma si è golosi come in tutta l’Emilia, ma ci si vanta d’essere più raffinati [...]. Si entra qui nella terra dell’Italia dove il cibarsi è un aspetto della cultura, e quasi dell’erudizione, [dove] ognuno pensa che la sua specialità sia cibo da buongustai, le altre, da mangiatori rozzi”. Fin dall’età del Bronzo, i fertili terreni della provincia parmense si rivelarono luogo ideale per lo sviluppo di una cultura agricola ben strutturata e varia nei prodotti, che già secoli fa rendeva “il nome di Parma conosciuto dappertutto”. I “gustosi” pascoli, a par-tire dal Medioevo sempre più estesi grazie alla bonifica delle zone paludose, e la presenza di boschi, ricchi di querce e ghiande per alimentare i suini allo stato brado, favorirono l’attività degli antichi allevatori e la conseguente evoluzione di quelle che oggi sono le tipicità gastrono-miche delle terre verdiane. E nel tempo Parma ha saputo dare il giusto valore alle sue peculiari-tà agroalimentari, offrendo ai suoi prodotti tecnologie sem-pre più avanzate. Comincia così la storia di un modello economico vincente.Territorio e cibo, ma soprat-tutto eccellenza, prodotti di qualità: sono questi i tratti di-stintivi di una città che ancora oggi si conferma tempio della gastronomia, del settore alimen-tare di qualità. E non solo. Perchè Parma e la sua provincia rappresen-tano un esempio, forse unico al mon-do, di compenetrazione tra agricoltura e industria, una simbiosi questa che ha reso possibile la formazione di un distretto agroin-dustriale, di una vera e propria filiera produttiva che, partendo dalla produzione di materia prima locale, arriva fino alla commercializzazione del prodotto finito, mantenendo però intat-ti i metodi di lavorazione decisamente tradizionali. La sinergia tra agricoltura e industria conferma la particolarità del “sistema” parmense, che ha basato il proprio sviluppo su un’eco-nomia produttiva di tipo agroalimentare, fondata sulle specificità territoriali. L’indissolubile connubio tra le dinamiche socio-econo-miche e lo straordinario fenomeno di specializzazione territoriale hanno reso la provincia di Parma famosa in tutto il mondo, tanto che il tessuto produttivo locale è stato definito la “Food Valley” d’Italia. Ciò, ancora una volta, a testimonianza del profondo le-game tra Parma e il suo territorio, tra Parma e i suoi prodotti: se infatti il termine “Food” rimanda alla priorità nutritiva e al valore del cibo in sè, in quanto elemento necessario al benessere del corpo, il termine “Valley” colloca immediatamente il concetto di “food” in un preciso luogo fisico, in un contesto reale nel quale si stabiliscono le condizioni necessarie per la produzione di prodot-ti alimentari di qualità.La concentrazione e la specializzazione delle aziende presenti sul

28

articolo άρθρο

δίκευσης κατέστησαν το Νομό της Πάρμα διάσημο σε όλο τον κόσμο, σε τέτοιο βαθμό ώστε ο τοπικός παραγωγικός ιστός έχει χαρακτηριστεί η “Food Valley” της Ιταλίας. Αυτό, ακόμη μία φορά, αποδεικνύοντας τον βαθύ δεσμό ανάμεσα στην Πάρμα και το έδαφος της, ανάμεσα στην Πάρμα και τα προϊόντα της: πράγματι, αν ο όρος “Food” παραπέμπει στη διατροφική προτεραιότητα και την καθαυτή αξία της τροφής, ο όρος “Valley” τοποθετεί άμεσα την έννοια του “food” σε ένα συγκεκριμένο φυσικό μέρος, σε ένα πραγματικό περιβάλλον στο οποίο καθιερώνονται οι απαραίτη-τες προϋποθέσεις για την παραγωγή ποιοτικών τροφίμων.Η συγκέντρωση και η εξειδίκευση των επιχειρήσεων που εδρεύ-ουν στην περιοχή της Πάρμα καθόρισαν επομένως μία διπλή πραγματικότητα τοπικής βιομηχανικής περιοχής που συνδέεται, από την μία, με τις παραγωγές τροφίμων (τυριά, αλλαντικά, κον-σέρβες ντομάτας), από την άλλη με την εξειδίκευση της μηχανικής βιομηχανίας: η ανάπτυξη του τομέα των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων όντως έχει δώσει μία ισχυρή ώθηση στο σχεδιασμό και την κατασκευή τεχνολογιών και μηχανημάτων για την επεξεργα-σία και την κονσερβοποίηση τροφίμων, πλήρων εγκαταστάσεων αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, ενεργοποιώντας έναν κύκλο δεξιοτεχνίας που κατέστησε την Πάρμα και τους γειτονικούς Δή-μους ανταγωνιστικούς όχι μόνο εντός της εγχώριας αγοράς αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Πάρ-μα, στη βιομηχανική περιοχή της Πάρμα υπάρχει μία επιχείρηση για κάθε εννέα κατοίκους: με έναν πληθυσμό περίπου 433.000 κατοίκων και περισσότερες από 48.000 επιχειρήσεις, ο Νομός της Πάρμα μπορεί με βεβαιότητα να θεωρηθεί μία περιοχή προηγμέ-νης ανάπτυξης, που χαρακτηρίζεται από τα υψηλά επίπεδα του κατά κεφαλήν εισοδήματος, υψηλό ποσοστό απασχόλησης και ισχυρό επιχειρηματικό δυναμισμό. Ο τομέας των αγροτικών προϊ-όντων και τροφίμων, εκπληκτική σύνθεση ανάμεσα σε παράδοση και βιομηχανική αξιοποίηση της ίδιας της παράδοσης, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα της επιτυχίας μίας πραγματικότητας που είναι στραμμένη προς το μέλλον, ωστόσο είναι άρρηκτα δε-μένη με τις ρίζες της.

territorio parmense hanno determinato dunque una doppia real-tà distrettuale legata, da un lato, alle produzioni agroalimentari (formaggi, salumi, conserve di pomodoro), dall’altro alla specia-lizzazione dell’industria meccanica: lo sviluppo del settore agro-alimentare infatti ha dato un forte impulso alla progettazione e realizzazione di tecnologie e macchine per la lavorazione e la conservazione di alimenti, di impianti agroindustriali completi, innescando un circolo virtuoso che ha reso Parma e i comuni li-mitrofi competivi non solo all’interno del panorama nazionale ma anche su scala mondiale.Secondo i dati della Camera di Commercio di Parma, nel distretto parmigiano esiste un’impresa ogni nove abitanti: con una popola-zione di circa 433.000 abitanti e oltre 48.000 imprese, la provincia di Parma si può certamente considerare un territorio ad avanzato sviluppo, caratterizzato da alti livelli di reddito pro-capite, tasso di occupazione elevato e forte dinamismo imprenditoriale. La filie-ra agroalimentare, straordinaria sintesi tra tutela della tradizione e valorizzazione industriale della tradizione stessa, costituisce il principale fattore di successo di una realtà proiettata verso il futu-ro, ma saldamente ancorata alle proprie radici.

29

Ένα μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται σε τρία παραδοσιακά προϊόντα Parmigiano Reggiano, Prosciutto di Parma και Ντομάτα: αυτά είναι τα σύμβολα του οικονομικού μοντέλου της Πάρμα, τα τρία σημαντικότερα προϊόντα γύρω από τα οποία αναπτύχθηκαν δρα-στηριότητες που σχετίζονται με την μηχανική για την μοντέρ-να βιομηχανία τροφίμων και τη συσκευασία. Τα τρία “προϊόντα υπεροχής”, που κατέστησαν την περιοχή της Πάρμα μία ζώνη με ισχυρή έφεση προς τα αγροτικά προϊόντα και τα τρόφιμα και τη βιομηχανία αυτού του τομέα, είναι στενά συνδεδεμένα με μερικές ιδιομορφίες του εδάφους γεωγραφικού είδους, που αποτέλεσαν κατά το παρελθόν (ακριβώς όπως και σήμερα) το ιδανικό περι-βάλλον για να γεννηθούν τα μοναδικά προϊόντα αυτής της γης.Ανάγονται στο 1200 οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες που αναφέ-ρονται σε ένα τυρί με σκληρή υφή που ήδη από εκείνη την εποχή είχε τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτού που ακό-μη και σήμερα θεωρείται ο βασιλιάς των τυριών: το Parmigiano Reggiano. Επιφανείς προσωπικότητες και διάσημοι συγγραφείς από τα πιο παλιά χρόνια μπόρεσαν να εκτιμήσουν τα χαρακτηρι-στικά εκείνου που ο Luigi Carnacina, διεθνούς φήμης σεφ, ονόμα-ζε “το τυρί βασιλιάς [...], που ικανοποιεί τον γνώστη και τον ποιητή του τραπεζιού”. Βρίσκουμε ίχνη του μέχρι και σε έργα που έγραψαν την ιστορία παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως το Δεκαήμερο του Βο-κάκιου, όπου αναφέρεται μία συνοικία με την ονομασία Bengodi όπου “υπήρχε ένα βουνό γεμάτο τριμμένο τυρί Parmigiano, πάνω από το οποίο στεκόντουσαν άνθρωποι, που το μόνο που έκαναν ήταν να μαγειρεύουν μακαρόνια και ραβιόλια”. Εδώ και εννιά αιώνες η αρχαία παράδοση εκτροφής βοοειδών στην Πάρμα και στο Νομό της, ευνοημένη από μία περιοχή πλού-σια σε γόνιμα εδάφη, προσφέρει ένα μοναδικό και απαράμιλλο προϊόν, που με το πέρασμα του χρόνου διατήρησε την ίδια νο-

Un modello di sviluppo fondato su tre prodotti di tradizione Parmigiano Reggiano, Prosciutto di Parma e Pomodoro: sono questi i simboli del modello economico parmense, i tre prodotti principali attorno ai quali si sono sviluppate attività collegate alla meccanica per la moderna industria alimentare e al packaging. Le tre “eccellenze”, che hanno reso il parmense un’area a forte voca-zione agroalimentare e agroindustriale, sono strettamente con-nesse ad alcune peculiarità del territorio di tipo geografico, che hanno rappresentato in passato (esattamente come oggi) l’am-biente ideale per dare vita agli inconfondibili prodotti di questa terra.Risalgono al 1200 le prime testimonianze storiche che riferiscono della produzione di un formaggio a pasta dura che già all’epoca presentava i tratti distintivi di quello che ancora oggi si conside-ra il re dei formaggi: il Parmigiano Reggiano. Personaggi illustri e scrittori famosi fin dai tempi più remoti hanno saputo apprezzare le caratteristiche di quello che Luigi Carnacina, maestro di cucina di fama internazionale, definiva “il formaggio re [...], che soddisfa il competente e il poeta della tavola”. Ne troviamo traccia perfino in opere che hanno fatto la storia della letteratura mondiale, come il Decamerone boccaccesco, in cui si racconta di una contrada chiamata Bengodi dove “eravi una montagna tutta di formaggio Parmigiano grattugiato, sopra la quale stavan genti, che niuna altra cosa facevan, che fare maccheroni e ravioli”. Da ben nove secoli l’antica tradizione dell’allevamento bovino di Parma e provincia, favorita da un territorio ricco di terreni fertili, offre un prodotto unico e inconfondibile, che nel tempo ha con-servato lo stesso sapore e la stessa fragranza, un prodotto che ancora oggi si fa negli stessi luoghi e con la stessa tecnica, a ga-ranzia di qualità ed eccellenza. Sono quasi tre milioni le forme di Parmigiano Reggiano prodotte nel 2009 negli oltre quattrocento

Un modello di sviluppo fondato su tre prodotti di tradizioneΈνα μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται σε τρία παραδοσιακά προϊόντα

30

articolo άρθρο

στιμάδα και το ίδιο άρωμα, ένα προϊόν που ακόμη και σήμερα γίνεται στα ίδια μέρη με την ίδια τεχνική, εξασφαλίζοντας ποιό-τητα και υπεροχή. Είναι σχεδόν τρία εκατομμύρια οι φόρμες από Parmigiano Reggiano που παρήχθησαν το 2009 στα περισσότερα από τετρακόσια τυροκομεία, ένα στοιχείο που υπογραμμίζει πως η βιομηχανική περιοχή της Πάρμα κατάφερε να νικήσει την μάχη για την προστασία ενός από τους πυλώνες της ανάπτυξής της, παντρεύοντας τις σύγχρονες τεχνολογίες, που έχουν ως στόχο να εγγυηθούν την υγιεινή και την οργανοληπτική σταθερότητα του προϊόντος, με μία επεξεργασία που έμεινε αμετάβλητη ουσιαστι-κά εδώ και αιώνες.Η αφθονία των αλμυρών πηγών σε μέρη απομακρυσμένα από τη θάλασσα ευνόησε αντίθετα στη γέννηση ενός άλλου προϊόντος “υπεροχής”, που δημιουργήθηκε από την πρωταρχική ανάγκη να διατηρήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο τα κρέατα από τα σφαγεία: το Prosciutto di Parma. Ακριβώς η παρουσία πηγών αλ-μυρού νερού επέτρεπε την εξαγωγή του αλατιού που χρησιμοποι-ούνταν για τη συντήρηση του κρέατος, διευκολύνοντας την εξέ-λιξη μίας τέχνης η οποία, όπως στην περίπτωση του Parmigiano Reggiano, κληροδοτήθηκε από αμνημόνευτες εποχές. Δύο χιλιά-δες χρόνια: τόσο διαρκεί η μακρά πορεία του Prosciutto di Parma. Μία ιστορία που ανάγεται ούτε λίγο ούτε πολύ στον 3ο αιώνα π.Χ., όταν ο Catone ο Λογοκριτής περιέγραφε μία μέθοδο διατήρησης των μπουτιών χοιρινού που επιτυγχάνονταν με το αλάτισμα και το ακόλουθο στέγνωμα: μία παραγωγική τεχνική που είναι ουσιαστι-κά η ίδια που χρησιμοποιείται σήμερα. Και είναι και πάλι το έδαφος που αποτελεί την απαραίτητη προ-ϋπόθεση για να επιτύχουμε ένα προϊόν ποιότητας, όπως είναι το Crudo di Parma. Είναι πράγματι θεμελιώδες η επεξεργασία να γίνει στην αποκαλούμενη “τυπική ζώνη”, μία περιοχή εξαιρετικά περιορισμένη που περιλαμβάνει τα εδάφη του Νομού της Πάρ-μα που βρίσκονται νότια της via Emilia, σε απόσταση τουλάχι-στον 5 χιλιομέτρων από αυτήν, μέχρι ένα υψόμετρο 900 μέτρων, με ανατολικό σύνορο τον ποταμό Enza και δυτικό τον χείμαρρο Stirone. Μόνο σε αυτά τα εδάφη επαληθεύονται όλες οι κλιμα-τικές συνθήκες που είναι απαραίτητες για τη φυσική ωρίμανση, παράγοντα που καθορίζει την χαρακτηριστική γεύση αυτού του prosciutto. Και σε αυτήν την περίπτωση, οι φάσεις επεξεργασίας του προϊόντος ξεχωρίζουν και για τα βιοτεχνικά χαρακτηριστικά τους και για τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών. Και πάλι, είναι τα στοιχεία που μιλάνε: το 2009 σχεδόν 10 εκατομμύρια prosciutti σφραγίστηκαν στη φωτιά με την κορώνα του Δουκάτου με 5 αιχ-μές, στέμμα του αυθεντικού Crudo di Parma. Η επιβεβαίωση της στενής σχέσης ανάμεσα στην παραγωγική έφεση της περιοχής της Πάρμα και του εδάφους της είναι αυτή τη φορά οι εύφορες κοιλάδες και οι πεδιάδες: αυτές αποδείχθη-

caseifici, dato questo che sottolinea come il distretto parmense abbia vinto la sfida di riuscire a tutelare uno dei pilastri del pro-prio sviluppo, coniugando le moderne tecnologie, volte a garan-tire igiene e costanza organolettica del prodotto, con una lavora-zione sostanzialmente immutata da secoli.L’abbondanza di sorgenti salse in luoghi lontani dal mare facilitò invece la nascita di un altro prodotto “eccellente”, nato dall’esi-genza primaria di conservare il più a lungo possibile le carni macellate: il Prosciutto di Parma. Proprio la presenza di sorgenti d’acqua salata permetteva infatti di ricavare il sale utilizzato per la conservazione della carne, agevolando l’evolversi di un’arte che, come nel caso del Parmigiano Reggiano, si tramanda da tempi immemorabili. Duemila anni: tanto dura il lungo cammino del Prosciutto di Parma. Una storia che risale addirittura al III secolo a.C., quando Catone il Censore descriveva un metodo di conser-vazione delle cosce di suino che si otteneva con la salatura e la successiva asciugatura: una tecnica produttiva sostanzialmente identica a quella odierna. Ed è ancora il territorio a rappresentare la condizione essenziale a ottenere un prodotto di qualità, quale è il Crudo di Parma. Fon-damentale è infatti che la lavorazione avvenga nella cosiddetta “zona tipica”, un’area estremamente limitata che comprende il territorio della provincia di Parma posto a sud della via Emilia, a distanza di almeno 5 km da questa, fino ad un’altitudine di 900 m, delimitato a est dal fiume Enza e a ovest dal torrente Stirone. Solo in questo territorio si verificano tutte le condizioni climati-che necessarie per la stagionatura naturale, fattore che determina il gusto tipico del prosciutto in questione. Anche in questo caso, le fasi di lavorazione del prodotto si contraddistinguono sia per le loro caratteristiche di artigianalità sia per l’uso di moderne tecno-logie. E di nuovo, sono i dati a parlare: nel 2009 quasi 10 milioni di prosciutti sono stati marchiati a fuoco con la corona ducale a 5 punte, stemma dell’autentico Crudo di Parma. A ribadire lo stretto rapporto tra la vocazione produttiva parmen-se e il suo territorio sono stavolta le fertili valli e le pianure: esse si rivelarono ben presto adatte ad accogliere una coltura che, pur non essendo originaria di questa terra, ha saputo imporsi

31

καν πολύ γρήγορα κατάλληλες να υποδεχθούν μία καλλιέργεια η οποία, αν και δεν προέρχεται από αυτή τη γη, κατάφερε να κυρι-αρχήσει στην αγορά, κατακτώντας την πρώτη θέση στον τομέα της βιομηχανίας κονσερβών: την ντομάτα, σύμβολο της κουζίνας Made in Italy. Στο μακρύ του ταξίδι, από την Αμερική στην Ευ-ρώπη, το “pomo d’oro (χρυσό μήλο)” φθάνει και στην Ιταλία. “[Οι ντομάτες] τρώγονται με τον ίδιο τρόπο με τις μελιτζάνες, με πιπέ-ρι, αλάτι και λάδι, αλλά προσφέρουν μικρή και κακή διατροφική αξία”: με αυτόν τον τρόπο ο Castore Durante, το 1585, υπογράμ-μιζε την πενιχρή διατροφική αξία αυτού του φυτού που ήρθε από την Αμερική, στην ίδια γραμμή με τα πιστεύω της εποχής που τη θεωρούσε μη φαγώσιμο. Το λαχανικό οφείλει την είσοδο του στην περιοχή της Πάρμα στον Carlo Rognoni, αγρότη και μελετητή της γεωπονίας, ο οποίος, αφού πρώτα ασχολήθηκε με την έρευνα της καλύτερης ποικιλίας ντομάτας για κονσέρβα, έστρεψε την προσο-χή του στις μεθόδους επεξεργασίας και συντήρησης, παίρνοντας αφορμή από τις σπιτικές ετοιμασίες των κονσερβών. Ο Rognoni και άλλοι πρωτοπόροι, χάρη στους πειραματισμούς τους, κατασκεύασαν τις πρώτες υποτυπώδεις τεχνολογίες για την κονσέρβα, δίνοντας ώθηση στην βιομηχανία κονσερβοποιί-ας, ελατήριο ενός άλλου τομέα έλξης της σημερινής οικονομίας της Πάρμα: του μηχανικού τομέα. Ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα υπήρχαν πολλές επιχειρήσεις παραγωγής ατμολεβητών και “boules” από χαλκό για το βρασμό εν κενό της κονσέρβας ντομάτας. Σήμερα, όπως προαναγγέλλονταν από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, η μηχανική βιομηχανία της Πάρμα, έντο-να εξειδικευμένη στο σχεδιασμό και παραγωγή πλήρων εγκατα-στάσεων τροφίμων, κατέχει την πρώτη θέση σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο σε κύκλο εργασιών και εξαγωγές. Περισσότερες από τρείς χιλιάδες επιχειρήσεις εξάγουν ανά τον κόσμο εγκατα-στάσεις τροφίμων για τη βιομηχανική παραγωγή σαλτσών και αποφλοιωμένων ντοματών, φυτικών κονσερβών γενικά, μαρμε-λάδων, ποτών, Ευρωπαϊκών και εξωτικών φρούτων. Και ανάμεσα στις τοπικές επιχειρήσεις του τομέα των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, εκείνες που δραστηριοποιούνται στο “σύστημα ντομά-τας” εμφανίζουν σίγουρα το πιο συμπαγές προφίλ της αγροτικής βιομηχανίας της Πάρμα.

nel mercato, ottenendo la leadership nel comparto dell’industria conserviera: il pomodoro, simbolo della cucina Made in Italy. Nel suo lungo viaggio, dall’America fino all’Europa, il “pomo d’oro” ap-proda anche in Italia. “[I pomodori] mangiasi nel medesimo modo che le melanzane, con pepe, sale e olio, ma danno poco e cattivo nutrimento”: così Castore Durante, nel 1585, sottolineava lo scar-so valore nutritivo di questa pianta d’oltreoceano, in linea con la credenza dell’epoca che la riteneva non commestibile. L’ortaggio deve il suo ingresso in territorio parmense a Carlo Rognoni, agri-coltore nonchè studioso di agraria, il quale, dopo essersi dedicato alla ricerca della varietà ottimale di pomodoro da conserva, rivol-se la propria attenzione ai metodi di lavorazione e conservazione, prendendo spunto dalle preparazioni casalinghe di conserve.Rognoni e altri pioneri, grazie alle loro sperimentazioni, misero a punto le prime rudimentali tecnologie per le conserve, dando impulso all’industria conserviera, molla di un altro settore trai-nante dell’attuale economia parmense: il comparto meccanico. Già agli inizi del Novecento erano numerose le aziende produt-trici di caldaie a vapore e “boules” di rame per la bollitura sotto-vuoto della conserva di pomodoro. Oggi, come si preannunciava all’inizio del secolo scorso, l’industria meccanica parmigiana, for-temente specializzata nella progettazione e produzione di im-pianti alimentari completi, detiene il primato in ambito regionale e nazionale per fatturato ed esportazioni. Oltre tremila imprese esportano nel mondo stabilimenti alimentari per la produzione industriale di salse e pelati di pomodoro, conserve vegetali in ge-nere, marmellate, bevande, frutta continentale ed esotica. E tra le imprese locali del settore agroalimentare, quelle che operano nel “sistema pomodoro” presentano certamente il profilo più solido dell’agroindustria parmense.

32

articolo άρθρο

Ο τομέας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, αναμφίβολα ο κυριότερος παραγωγικός τομέας, και οι τεχνολογίες εγκαταστά-σεων με στόχο να εγγυηθούν προϊόντα υψηλής ποιότητας δεν είναι οι μοναδικοί τομείς που δίνουν ώθηση στην οικονομία της Πάρμα. Μεταποιητική βιομηχανία, τριτογενής τομέας και τουρι-σμός συνεισέφεραν και αυτοί τα τελευταία δέκα χρόνια στο να δημιουργήσουν ένα δραστήριο παραγωγικό ιστό, καθιστώντας

την Πάρμα μία μικρή οικονομική πρωτεύουσα. Σε σύγκριση με τους Νομούς της Περιφέρειας της Emilia Romagna, η Πάρμα είναι ο Νομός που υπέφερε λιγότε-ρο από την κρίση, διατηρώντας, παρά τη δύσκολη οικο-νομική συγκυρία, την έφεση του μίας πραγματικότητας export-oriented, με έναν κύκλο εργασιών εξωτερικού 4 εκατομμυρίων ευρώ το 2009. Στο διεθνές σκηνικό, μία σημαντική συνεισφορά προέρχεται από τις περίπου 7000 μεταποιητικές επιχειρήσεις του Νομού, ανάμεσα στις οποίες όλο και μεγαλύτερη σπουδαιότητα ανέλαβε ο τομέας του γυαλιού, άλλος τομέας με αρχαία τοπική παράδοση ο οποίος, αν και δεν είχε ποτέ τυπικά απο-τελέσει μία “εξειδικευμένη βιομηχανική περιοχή”, εμφά-νιζε τα χαρακτηριστικά της από πάντα. Η μεταποίηση, με υψηλή διαφοροποίηση (περιλαμβάνει παραγωγές ενδυμάτων, υποδημάτων και αρωμάτων, καθώς και τον μεταλλουργικό, χημικό, ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό τομέα), εκφράζει το ισχυρό επιχειρηματικό πνεύμα της περιοχής και έχει μία σημαντική συνεισφορά στη δια-μόρφωση της προστιθέμενης αξίας του Νομού.Για τη στήριξη της παραδοσιακής μεταποιητικής βιο-μηχανίας και των εξειδικευμένων αγροτικών παραγω-

γών, υπάρχει και ένας τριτογενής τομέας σε προοδευτική άνοδο: έρευνα και επικοινωνία, διοικητικές και χρηματοοικονομικές υπη-ρεσίες, software και ICT. Η αύξηση σε αυτόν τον τομέα της ζήτη-σης υπηρεσιών προέρχεται από την ανάγκη διατήρησης υψηλών standard ανταγωνιστικότητας: ο παραγωγικός τομέας της Πάρμα εξελίσσεται πράγματι προς την κατεύθυνση πιο πολύπλοκων σκηνικών, προκαλώντας μία γρήγορη ανάπτυξη των επιχειρήσε-ων που παρέχουν υπηρεσίες στα άτομα και μία επακόλουθη τρι-τογενοποίηση της οικονομίας του Νομού.

Όχι μόνο Food ValleyNon solo Food ValleyL’agroalimentare, certamente settore produttivo d’eccellenza, e le tecnologie impiantistiche volte a garantire prodotti d’alta qualità non sono gli unici comparti a dare impulso all’economia parmi-giana. Industria manifatturiera, settore terziario e turismo hanno contribuito anch’essi negli ultimi dieci anni a creare un tessuto produttivo vivace, rendendo Parma una piccola capitale econo-mica.

Nel confronto con le province dell’Emilia Romagna, Parma risulta la provincia che ha risentito meno della crisi, mantenendo, nono-stante la difficile congiuntura, la sua vocazione di realtà export-oriented, con un fatturato all’estero di 4 milioni di euro nel 2009. Nello scenario internazionale, un contributo essenziale proviene dalle quasi 7000 imprese manifatturiere provinciali, nell’ambito delle quali sempre maggiore peso ha assunto il comparto del vetro, altro settore di antica tradizione locale che, pur non es-sendosi mai di fatto costituito formalmente come un “distretto industriale”, ne ha da sempre presentato tutte le caratteristiche. Il manifatturiero, altamente diversificato (comprende produzioni di abbigliamento, calzature e profumi, nonchè settore metallurgico, chimico, elettrico ed elettronico), esprime il forte spirito impren-ditoriale del territorio ed ha un peso non indifferente sulla forma-zione del valore aggiunto provinciale.A sostegno della tradizionale industria manifatturiera e delle pro-duzioni agricole specializzate, vi è anche un settore terziario in progressiva crescita: ricerca e comunicazione, servizi amministra-tivi e finanziari, software e ICT. A incrementare in questa area la domanda di servizi è la necessità di mantenere elevati gli stan-dard di competitività: la filiera produttiva parmense si sta infatti evolvendo verso scenari più complessi, determinando un rapido sviluppo delle imprese che forniscono servizi alle persone e una conseguente terziarizzazione dell’economia provinciale.

33

Fonte/Πηγή: Camera di Commercio di Parma/Εμπορικό Επιμελητήριο της Πάρμα “Parma economica”

Anche il turismo ha assunto nel tempo notevole rilevanza nel quadro dell’economia parmense. E proprio attraverso il turismo si esprime la doppia anima di Parma, tempio dell’arte e della mu-sica, ma anche Food Valley d’Italia e d’Europa. Il suo passato di cit-tà ducale e la forte tradizione artistica e culturale contribuiscono a rendere Parma meta di un elevato numero di turisti. I numerosi eventi, fra tutti degno di nota è il Festival Verdi, richiamano mi-gliaia di viaggiatori e fanno registrare il tutto esaurito. Ma nella valle del cibo e del gusto è il turismo enogastronomico a dare una forte spinta al settore. Le eccellenti qualità dei prodotti gastrono-mici, la ricerca del prodotto tipico e la voglia di gustarlo nel suo luogo d’origine sono i fattori che hanno contribuito a trasformare Parma e il territorio circostante in un polo di grande attrazione turistica. Luoghi simbolo di un’economia che si rivolge al futuro, conservando memoria della propria tradizione agroalimentare, sono i Musei del Cibo, nati con l’intento di preservare i prodotti alimentari che hanno reso il parmense famoso in tutto il mondo e destinati a dar vita ad un nuovo ed originale “prodotto” turistico.Da sempre Parma è sinonimo di Parmigiano Reggiano, di Prosciut-to Crudo e di Pomodoro. E ce lo ricordano questi appositi luoghi della memoria, spazi che conservano un pezzo della propria sto-ria, musei che pensando alla storia stessa progettano il domani. Luoghi simbolo di un sistema che alimenta la propria terra e che della propria terra continua ad alimentarsi.

Και ο τουρισμός προσέλαβε με το πέρασμα του χρόνου ιδιαί-τερη σημασία για την οικονομία της Πάρμα. Και ακριβώς μέσω του τουρισμού εκφράζεται η διπλή ψυχή της Πάρμα, ναού της τέ-χνης και της μουσικής, αλλά και Food Valley της Ιταλίας και της Ευ-ρώπης. Το παρελθόν της ως πόλη Δουκάτου και η μεγάλη καλλιτε-χνική και πολιτιστική παράδοση συντελούν στο να καταστήσουν την Πάρμα προορισμό για έναν υψηλό αριθμό τουριστών. Οι πο-λυάριθμες εκδηλώσεις, με πιο σημαντική το Festival Verdi, προ-σελκύουν χιλιάδες ταξιδιώτες και είναι γεμάτες κόσμο. Αλλά στην κοιλάδα του φαγητού και της γεύσης είναι ο οινογαστρονομικός τουρισμός που δίνει μία μεγάλη ώθηση στον τομέα. Οι εξαιρετι-κές ποιότητες των γαστρονομικών προϊόντων, η αναζήτηση του τοπικού παραδοσιακού προϊόντος και η επιθυμία να το γευτείς στον τόπο προέλευσής του είναι οι παράγοντες που συνετέλεσαν στο να μεταμορφώσουν την Πάρμα και τις γύρω περιοχές σε έναν τουριστικό πόλο έλξης. Χώροι σύμβολα μίας οικονομίας που είναι στραμμένη προς το μέλλον, διατηρώντας τη μνήμη της παράδο-σής της στον τομέα των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, εί-ναι τα Μουσεία του Φαγητού, που δημιουργήθηκαν με σκοπό να διασώσουν τα προϊόντα τροφίμων που έκαναν την περιοχή της Πάρμα διάσημη σε όλο τον κόσμο και που προορίζονται να δημι-ουργήσουν ένα νέο και πρωτότυπο τουριστικό “προϊόν”.Ανέκαθεν η Πάρμα ήταν συνώνυμο του Parmigiano Reggiano, του Prosciutto Crudo και της Ντομάτας. Και μας το θυμίζουν αυτά τα συγκεκριμένα μέρη της μνήμης, χώροι που διατηρούν ένα κομ-μάτι της ιστορίας τους, μουσεία που έχοντας στο νου την ίδια την ιστορία σχεδιάζουν το αύριο. Μέρη σύμβολο ενός συστήματος που τρέφει τη γη του και από τη γη του συνεχίζει να τρέφεται.

34

attivitá δραστηριότητες

Δραστηριότητες του επιμελητηρίουAttivitá Camerali

Όπως συνηθίζεται, και το 2010 το Επιμελητήριό μας οργάνωσε το Ιταλικό Περίπτερο στα πλαίσια της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλο-νίκης. Το Ιταλικό Περίπτερο, όπου συμμετείχαν 20 επιχειρήσεις, εγκαινιάστηκε από το νέο Ιταλό Πρέσβη στην Αθήνα κ. Francesco Paolo Trupiano.Φέτος η Ιταλική συμμετοχή εμπλουτίστηκε με μία σειρά από εκ-δηλώσεις οινογαστρονομικής γευσιγνωσίας που πραγματοποιή-θηκαν και χάρη στην ευγενική υποστήριξη της Makro Cash&Carry, του Ιταλικού εστιατορίου “Le due terre” και της Οινοποιίας Χρυσο-χόου.

Come di consueto, anche nel 2010 la nostra Camera di Commer-cio ha organizzato il Padiglione Italiano all’interno della Fiera In-ternazionale dei Salonicco. Il Padiglione italiano, che ha contato la presenza di ben 20 imprese, e’ stato inaugurato dal nuovo Amba-sciatore italiano ad Atene S.E. Francesco Paolo Trupiano.Quest’anno la partecipazione italiana e’ stata arricchita da una se-rie di degustazioni enogastronomiche che si sono svolte anche grazie alla gentile collaborazione di Makro Cash&Carry, del risto-rante italiano “Le due terre” e della Vinicola Chrisohoou.

75η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης75° Fiera Internazionale di Salonicco

Attivitá

35

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών του 2010, το Επιμελητή-ριό μας διοργάνωσε τρεις επιχειρηματικές αποστολές στα πλαί-σια ισάριθμων κλαδικών Εκθέσεων: στην Expoedilizia της Ρώμης, στην Ecomondo-Key Energy του Ρίμινι και στη Sia Guest του Ρίμι-νι. Οι 15 επιχειρήσεις που έλαβαν μέρος, εκτός από την επίσκεψη στις εκθέσεις, συμμετείχαν και σε ένα πρόγραμμα συναντήσεων B2B που πραγματοποιήθηκαν με πλήρη ικανοποίηση των παρευ-ρισκομένων.

Durante gli ultimi mesi del 2010, la nostra Camera di Commercio ha organizzato tre missioni imprenditoriali nell’ambito di altret-tante fiere settoriali: alla Expoedilizia di Roma, alla Ecomondo-Key Energy di Rimini e alla Sia Guest di Rimini. Le 15 imprese coivolte, oltre che a visitare le fiere, hanno partecipato ad un programma di incontri B2B che si sono svolti con la piena soddisfazione degli intervenuti.

Επιχειρηματικές αποστολέςMissioni imprenditoriali

36

attivitá δραστηριότητες

Από τις 27 έως τις 30 Νοεμβρίου, το Επιμελητήριό μας συμμετείχε ως θεσμικός συνεργάτης στο Money Show της Θεσσαλονίκης, δι-οργανώνοντας δυο διαλέξεις με θέμα: “Εξωστρέφεια και Αναπτυ-ξιακός Νόμος” στην οποία συμμετείχε ως ομιλητής ο Υφυπουργός κ. Ξυνίδης και “Υποδομές Ανάπτυξης για την Βόρεια Ελλάδα“ στην οποία συμμετείχε ως ομιλητής ο Υφυπουργός κ. Μαγκριώτης• στις δυο διαλέξεις παρευρέθησαν περισσότερα από 300 άτομα.Το Επιμελητήριο επιμελήθηκε εξάλλου τη συμμετοχή στην έκθε-ση 10 Ελληνικών επιχειρήσεων διαφόρων τομέων στα πλαίσια αυτής της εκδήλωσης.

Dal 27 al 30 novembre, la nostra Camera di Commercio ha par-tecipato come partner istituzionale al Money Show di Salonicco, organizzando due conferenza dal tema: “Estroversione e Legge sullo Sviluppo” alla quale ha partecipato come relatore il ViceMi-nistro Xinidis e “Infrastrutture di Sviluppo per il Nord della Grecia“ alla quale ha partecipato come relatore il ViceMinistro Magriotis; alle due conferenze hanno partecipato piu’ di 300 persone.La Camera ha inoltre curato la partecipazione espositiva di 10 aziende greche di vari settori all’interno della stessa manifesta-zione

MONEY SHOW 2010MONEY SHOW 2010

Το Ελληνο - Ιταλικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης και το Επίτι-μο Προξενείο της Ιταλίας στην Θεσσαλονίκη παράθεσε στις 17/01/2011 στο Hyatt Regency Hotel την καθιερωμένη δεξίωση επ΄ ευκαιρία του Νέου Έτους που ακολούθησε την ετήσια Τακτι-κή Γενική Συνέλευση των μελών του Επιμελητηρίου. Στην πρό-σκληση του Προέδρου του Ελληνο-ιταλικού Επιμελητηρίου και Επίτιμου Προξένου της Ιταλίας στην Θεσσαλονίκη, κ. Χρήστου Σαραντόπουλου, ανταποκρίθηκαν σημαντικοί εκπρόσωποι του πολιτικού, διπλωματικού και επιχειρηματικού κόσμου της πόλης μεταξύ των οποίων ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Κος Παναγιώτης Ψωμιάδης, ο Αντιπεριφεριάρχης Κεντρικής Μακεδο-νίας Κος. Απόστολος Τζιτζικώστας και σύσσωμη η Ιταλική Κοινό-τητα της Θεσσαλονίκης.Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των: Fiat Automobile Group Hellas, FGA Capital/FGA Bank, ΕΠΑ Θεσσαλο-νίκης και Ansaldo STS.

La Camera di Commercio Italo-ellenica di Salonicco e il Consolato Onorario d’Italia in Salonicco ha offerto il 17/01/2011 all’albergo Hyatt Regency Hotel il tradizionale ricevimento in occasione del Nuovo Anno che ha seguito l’Assemblea Generale Ordinaria an-nuale dei Soci della Camera. All’invito del Presidente della Camera di Commercio Italo-ellenica e Console Onorario d’Italia in Salonic-co, Ing. Christos Sarantopoulos, hanno risposto importanti espo-nenti del mondo politico, diplomatico e imprenditoriale della città tra cui il Presidente della Regione Macedonia Centrale, Sig. Panagiotis Psomiadis, il Vicepresidente della Regione Macedonia Centrale, Sig. Apostolos Tzitzikostas e l’intera Comunità Italiana di Salonicco.L’evento è stato realizzato con il sostegno delle società: Fiat Au-tomobile Group Hellas, FGA Capital/FGA Bank, EPA Thessaloniki e Ansaldo STS.

Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των Μελών του Ελληνο-Ιταλικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης.

Assemblea Generale annuale dei Soci della Camera di Commercio Italo-ellenica di Salonicco.

37

Στις 6 Δεκεμβρίου 2010, το Ελληνο-Ιταλικό Επιμελητήριο Θεσσαλο-νίκης, σε συνεργασία με τα άλλα τέσσερα μικτά Εμπορικά Επιμελη-τήρια της πόλης, (Ελληνογερμανικό, Ελληνοαμερικάνικο, Ελληνογαλ-λικό, Ελληνοβρετανικό) διοργάνωσε μία διάλεξη με γεύμα δεξίωσης στο ξενοδοχείο Hyatt Regency, στην οποία συμμετείχε ως ομιλητής ο Επικεφαλής της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και Πρόεδρος της Νέας

Δημοκρατίας κ. Αντώνης Σαμαράς με μία ομιλία με θέμα “Μέτρα για την έξοδο από την οικονομική κρίση και μέτρα για την ανάκαμψη της οικονο-μίας της Βόρειας Ελλάδας”. Στη βραδιά παρευρέθησαν περισσότερα από 450 άτομα.

Ο κ. Αντώνης Σαμαράς και τα 5 μικτά ΕμπορικάΕπιμελητήρια της Θεσσαλονίκης

Lo scorso 6 dicembre, la Camera di Commercio Italo-ellenica di Sa-lonicco, in collaborazione con le altre quattro Camere di Commercio miste della citta’(Ellino-Tedesca, Ellino-Americana, Franco-ellenica, Ellino-Britannica) ha organizzato una conferenza con cena di gala all’Hotel Hyatt Regency, dove ha partecipato come relatore il Capo dell’Opposizione e Presidente di Nea Dimokratia l’On. Antonis Sama-ras con una relazione dal titolo “Misure per l’uscita dalla crisi econo-mica e misure per la ripresa dell’economia nel nord della Grecia”. Alla serata hanno partecipato oltre 450 persone.

L’On. Antonis Samaras e le 5 Camere di Commercio miste di Salonicco

Το Επιμελητήριό μας, στις 10 Ιανουαρίου 2011, διοργάνωσε μία διάλεξη με γευσιγνωσία με θέμα την “Ιταλική Τρούφα ανώτερης ποιότητας: χαρακτηριστικά γνωρίσματα και καλλιέργεια” στην οποία συμμετείχε ως ομιλητής ο Δρ. Harald Letizi, γεωπόνος και ειδικός της καλλιέργειας της τρούφας. Τη διάλεξη ακολούθησε γευσιγνωσία πιάτων της Ιταλικής κουζίνας με βάση την τρούφα, που τα ετοίμασε το Ιταλικό εστιατόριο Mare e Monti και έτρεψαν τον ουρανίσκο των άνω των 50 παρευρισκόμενων. Η διοργάνω-ση της εκδήλωσης κατέστη δυνατή και χάρη στη συνεισφορά της Tartuficultura Letizi, του Κτήματος Τάτσης που προσέφερε τα κρασιά και της Acqua Panna.

La nostra Camera di Commercio, il 10 gennaio scorso, ha organiz-zato una conferenza con degustazione dal tema “Tartufo Italiano di qualita’ superiore: caratteristiche e coltivazione” alla quale ha partecipato come relatore il Dr. Harald Letizi, agronomo ed esper-to della coltivazione del tartufo. Alla conferenza e’ seguita una de-gustazione di piatti di cucina italiana a base di tartufo, preparati dal ristorante italiano Mare e Monti, che hanno deliziato i palati degli oltre 50 intervenuti. La serata e’ stata possibile anche grazie al contributo della Tartuficultura Letizi, della Vinicola Tatsis che ha offerti i vini e di Acqua Panna.

Εκδήλωση γευσιγνωσίας “Ιταλική Τρούφα ανώτε-ρης ποιότητας: χαρακτηριστικά γνωρίσματα και καλλιέργεια”

Degustazione “Tartufo Italiano di qualita’ superiore: caratteristiche e coltivazione”

Τα αποτελέσματα αποτυπώνουν ότι στο Money Show 2010 στην Θεσσαλονίκη υπήρξε σημαντική γυναικεία παρουσία, όπως και η νεανική προσέλευση ήταν ιδιαίτερα υψηλή. Συντριπτικά η μεγαλύ-τερη συμμετοχή εκδηλώθηκε από άτομα ανώτατης εκπαίδευσης. Σχεδόν το ήμισυ των συμμετεχόντων ήταν επιχειρηματίες - ελεύ-θεροι επαγγελματίες και ακλουθούν οι φοιτητές με εντυπωσιακό ποσοστό επισκεψιμότητας και παρακολούθησης συζητήσεων σε διάφορα πάνελ που διοργανώθηκαν.Το ενδιαφέρον του κοινού δεν επικεντρώθηκε σε κάποιο συγκε-κριμένο θέμα, αλλά σε μια γενική ενημέρωση με τη βασική πηγή ενημέρωσης που ήταν τα ΜΜΕ, κατά δεύτερον οι προσκλήσεις και τα Επιμελητήρια, ενώ μικρό ποσοστό εμφανίζει το πανεπιστήμιο παρά την μεγάλη συμμετοχή των φοιτητών. Ο βαθμός ικανοποίη-σης όσον αφορά τις πληροφορίες που αποκόμισαν από τα θέματα που υπήρχαν ήταν θετικό με ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό. Είναι έντο-να έκδηλη η επιθυμία του κοινού για διεύρυνση του MONEY SHOW Θεσσαλονίκης με τη συμμέτοχη όμορων κρατών.

Κατά την διάρκεια του Money Show Θεσσαλονίκη 2010 διενεργήθηκε έρευνα από την INFONET HELLAS, μια νέα εταιρεία που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη, με τεχνογνωσία και καινοτόμες ιδέες, έχοντας αποκτήσει μια πολυετή εμπειρία στην αγο-ρά του Μιλάνου και βασικό πλεονέκτημα επικοινωνίας στην ιταλική, γαλλική, αγγλική και ισπανική γλώσσα.

ricerca έρευνα

In seguito i risultati del sondaggio per il Money Show del 2010 indi-cano una forte partecipazione femminile, oltre che alla forte pre-senza da parte dei giovani. In più é stata manifestata una stragran-de maggioranza di persone con istruzione a livello accademico.Quasi la metà dei visitatori sono stati imprenditori - liberi profes-sionisti con un alto coinvolgimento di studenti interessati ai semi-nari e alle conferenze correnti. L’interessamento dei partecipanti non si è solo concentrato su un tema specifico ma bensì su l’acquisizione d’informazioni generi-che. Fonte prinicipale della divulgazione per l’evento del Money Show sono stati i mass media e secondariamente le Camere ed i Consorzi, mentre soltanto una piccola percentuale va accreditata alle università nonostante la rilevante presenza degli studenti. Il livello di soddisfazione dei visitatori a riguardo le informazioni che sono state acquisite dai temi trattati è stato positivo con un no-tevole “quorum”.`E molto evidente il gradimento della gente nell’ accogliere l’allargamento di un futuro Money Show a Salonicco con compartecipazione dei paesi del Sud Est Europa.

Durante l’evento del Money Show di Salonicco 2010 è stata effettuata da Infonet Hellas un sondaggio qualitativo; questa nuova azienda che ha sede nel centro di Salonicco si propone con tecniche innovative e tecnologie di ultima generazione basandosi su un backround lavorativo ampio e formativo dovuto soprattutto dalla pluriennale esperienza avuta a Mila-no ed un vantaggio plurilinguistico che la contraddistingue.

A cura di infonetΕπιμέλεια της infonet

40

articolo άρθρο

Εισαγωγή Σήμερα, οι επιχειρήσεις του κλάδου λιανικού εμπορίου αντιμετω-πίζουν αυξημένες ανταγωνιστικές προκλήσεις ενώ απευθύνονται σε ένα καταναλωτικό κοινό που είναι ψηφιακά περισσότερο εγ-γράμματο από ποτέ. Οι καταναλωτές σήμερα, σε σημαντικά υψη-λότερα ποσοστά, αναζητούν, συγκρίνουν και αγοράζουν προϊόντα μέσω Διαδικτύου. Ενημερώνονται για την ποιότητα εξυπηρέτη-σης αξιοποιώντας μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Επηρεάζονται από νέες μορφές προώθησης (marketing) που δεν περιορίζονται πλέον στα παραδοσιακά ΜΜΕ, αλλά επεκτείνονται στο Διαδίκτυο και στις συσκευές κινητής επικοινωνίας με ταχύτατους ρυθμούς. Επιχειρήσεις λιανικής, ανταγωνίζονται η μια την άλλη, με διαρκή και περισσότερο διάφανη ενημέρωση των καταναλωτών για τι-μές και νέα προϊόντα, αξιοποιώντας το Διαδίκτυο.Ήρθε ο καιρός οι επιχειρήσεις να ανοιχτούν σε νέα πεδία δράσης, να αφήσουν το χθες, και να εισέλθουν σε ένα νέο ψηφιακό αύ-ριο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαδικτυακών εργαλείων και υπηρεσιών. Ήρθε η ώρα να εκμεταλλευτούν όλες οι επιχειρήσεις την δύναμη που θέτει στην διάθεση τους το Internet. Η αλλαγή θα τις χαρακτηρίσει θετικά για τα επόμενα χρόνια και θα τις κάνει να ξεχωρίσουν.Εταιρίες σαν την Dwhite διαχειρίζονται από την αρχή (υποβολή φακέλου) μέχρι το τέλος (δημιουργία, σχεδιασμός, ανάπτυξη ηλε-κτρονικού καταστήματος, διαχείριση προβολής και προώθησης υπηρεσιών και προϊόντων κλπ) την διαδικασία για την υλοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης σας.Η υποβολή του φακέλου, γίνεται μέσω των συνεργατών μας με πολυετή εμπειρία στον τομέα των επιδοτήσεων, ενώ η υλοποίηση γίνεται από την ομάδα που διαθέτει η Dwhite και απαρτίζεται από προγραμματιστές, γραφίστες και marketing specialists οι οποίοι μπορούν να εγγυηθούν το καλύτερο αποτέλεσμα για την επιχεί-ρηση σας.

Τί είναι το Digi-Retail;Το πρόγραμμα επιδότησης Digi-Retail αφορά στην «ψηφιακή ενί-σχυση» επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου με στόχο τη βελτίωση της εσωτερικής τους διαχείρισης και τη μείωση του κόστους λει-τουργίας τους, με αυτοματοποίηση των διαδικασιών διαχείρι-σης αποθήκης (ERP) και πελατειακών σχέσεων (CRM), πωλήσεων (E-shop) καθώς και την ψηφιακή ενίσχυση της εξωστρέφειας και την πρόσβαση σε νέα καταναλωτικά κοινά, αξιοποιώντας τις δυ-νατότητες της τεχνολογίας για την ηλεκτρονική τους προβολή και προώθηση. Σκοπός του προγράμματος είναι η επιδότηση των επιχειρη-ματιών που επιθυμούν τη βελτίωση της αξιοποίησης των τε-χνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών για την ανάπτυ-ξή τους για να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης καθώς και τις αλλαγές συμπεριφοράς των καταναλωτών.

Το Digi Retail εξασφαλίζει:• Επιδότηση 60 %• Μείωση του κόστους λειτουργίας• Βελτίωση των πωλήσεων & ανάπτυξη εργασιών

Premessa Oggi, le imprese del settore del commercio al dettaglio affronta-no sfide competitive più intense, sfide rivolte ad un pubblico con-sumatore più che mai digitalmente istruito. I consumatori di oggi, in percentuali sensibilmente più alte che in passato, cercano, comparano e acquistano prodotti tramite Internet. Sono sempre più aggiornati sulla qualità del servizio e dei prodotti utilizzando i Social Network. Sono influenzati da nuove forme di promozione (marketing) che non si limitano ormai alle forme tradizionali di pubblicità nei mass media, ma si espandono su Internet e sui di-spositivi di comunicazione mobile a ritmi velocissimi. Le aziende dettaglianti, competono una con l’altra, con continuo e più tra-sparente aggiornamento dei consumatori sui prezzi e i sui nuovi prodotti disponibili, sfruttando Internet.È arrivato il tempo per le imprese di aprirsi a nuovi campi di attivi-tà, abbandonare il passato, ed entrare in un nuovo futuro digitale. Questo può essere raggiunto tramite strumenti e servizi Internet. È giunta l’ora per le imprese di sfruttare la forza che Internet met-te a loro disposizione. Il nuovo cambiamento le caratterizzerà in modo positivo negli anni a venire e le farà distinguere dalle altre aziende.Società come la Dwhite gestiscono dall’inizio (presentazione del dossier) alla fine (creazione, progettazione, sviluppo di e-shop, gestione di pubblicità e promozione di servizi e prodotti, ecc.) la procedura per la realizzazione del vosto piano di crescita.La presentazione del dossier, viene effettuata tramite i nostri collaboratori con esperienza pluriennale nel campo dei finanzia-menti, mentre la realizzazione viene fatta dal team della Dwhite composto da programmatori, grafici e marketing specialists che possono garantire il risultato migliore per la vostra impresa.

Che cos’è il Digi-Retail;Il programma di finanziamento Digi-Retail riguarda il “rinforzo di-gitale” di imprese del commercio al dettaglio avente come obiet-tivo il miglioramento della loro gestione interna e la riduzione del loro costo operativo, con automatizzazione delle prodecure di gestione magazzino (ERP) e di relazioni con i clienti (CRM), di ven-dite (E-shop) nonchè il rinforzo digitale riguardo all’ estroversione e l’accesso a nuovi segmenti di mercato, sfruttando le potenzialità della tecnologia per la loro pubblicità e promozione elettronica. Scopo del programma è il finanziare gli imprenditori che de-siderano ottimizzare lo sfruttamento delle tecnologie infor-matiche e comunicative per la loro crescita e per affrontare le conseguenze negative della recessione economica nonchè i cambiamenti del nostro modo di “consumare”.

Il Digi Retail assicura:• Finanziamento del 60 % del costo sostenuto• Riduzione del costo operativo• Miglioramento delle vendite & crescita dei lavori• Approccio completo ai clienti• Differenziazione competitiva dei prodotti forniti

di Dimitris Giannosτου Δημήτρη Γιάννου Project Manager DWHITE

dgiannos@dwhite.grwww.dwhite.gr

41

Imprese selezionabiliSono tutte quelle imprese attive nel commercio AL DETTAGLIO e che soddisfano in modo cumulativo i seguenti requisiti:1. L’impresa ha un esercizio societario consolidato di almeno do-dici mesi (inizio attività prima dell’01/01/2009 ).2. Il Codice di Oggetto Attività (ΚΑD) appartiene al commercio al dettaglio (ΚΑD dal 47).3. L’Impresa negli ultimi 3 anni non ha ricevuto finanziamenti – compresa la richiesta – che non superano i 200.000 Euro (regola De Minimis ).4. Tutte le forme societarie (S.p.A., S.r.l., S.n.c., S.a.s., società indivi-duali) che hanno libri contabili di seconda e terza categoria.

Investimenti sovvenzionati dall’azione digi-retailE (1): Riorganizzazione e risparmio di risorse, con sfruttamento di tecnologie informatiche e comunicativeEsempi Indicativi:• Creazione di negozio elettronico (Ε-shop).• Completa automazione, gestione elettronica di prodotti e scor-te, relazione con i clienti tramite l’uso di meccanismi fiscali in combinazione con ERP e CRM.• Fatturazione elettronica (e-invoicing).• Servizi di pagamento elettronici (e-payments)• Etichettatura elettronica a scaffale (electronic shelf tags)• Applicazioni RFIDΕ(2): Estroversione – promozione – ampliamento del fatturato con uso di tecnologie avanzate di informatica e comunicazioniEsempi Indicativi:• Carte intelligenti per la premiazione dei propri clienti (loyalty schemes e smart loyalty cards) per marketing personalizzato• Segnaletica digitale per la promozione di prodotti (Digital si-gnage) tramite ambiente interattivo su schermi tattili, callulari e tablet di tipo ipad• Applicazioni e servizi di comunicazione e promozione interattiva che sfruttano nuovi strumenti tecnologici e piattaforme (campa-gne di comunicazione e promozione su internet, ottimizzazione della presenza in motori di ricerca, ecc.)• Servizi di Promozione e Pubblicità tramite lo sfruttamento di mezzi e strumenti di Social Network per l’ampliamento della pro-pria clientela• Promozione dinamica/personalizzata di prodotti con mezzi elet-tronici.

• Ολοκληρωμένη προσέγγιση των πελατών• Ανταγωνιστική διαφοροποίηση των παρεχόμενων προϊόντων

Επιλέξιμες ΕπιχειρήσειςΌλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο ΛΙΑΝΙΚΟ εμπόριο και συντρέχουν αθροιστικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:1. Η Επιχείρηση έχει κατελάχιστο μία πλήρη δωδεκάμηνη κλει-σμένη διαχειριστική χρήση (έναρξη πριν την 01/01/2009 ).2. Ο Κωδικός Αντικειμένου Δραστηριότητας (ΚΑΔ) ανήκει στο λια-νικό εμπόριο (ΚΑΔ από 47).3. Η Επιχείρηση τα τελευταία 3 έτη να μην έχει λάβει επιδοτήσεις - συμπεριλαμβανομένης της αιτούμενης - που υπερβαίνουν τα 200.000 Ευρώ (κανόνας De Minimis ).4. Όλες τις νομικές μορφές επιχειρήσεων (Α.Ε., ΕΠΕ, ΟΕ, ΕΕ, ατομι-κές επιχειρήσεις) που τηρούν βιβλία Β’ ή Γ’ κατηγορίας.

Επενδύσεις που ενισχύονται από τη δράση digi-retailE(1): Αναδιοργάνωση και εξοικονόμηση πόρων, με αξιοποίηση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιώνΕνδεικτικά Παραδείγματα:• Δημιουργία ηλεκτρονικού καταστήματος (Ε-shop).• Πλήρης αυτοματοποίηση, ηλεκτρονική παρακολούθηση και δι-αχείριση προϊόντων, αποθεμάτων, πελατειακών σχέσεων μέσω φορολογικών μηχανισμών σε συνδυασμό με ERP και CRM.• Ηλεκτρονική τιμολόγηση (e-invoicing).• Υπηρεσίες ηλεκτρονικών πληρωμών (e-payments)• Ηλεκτρονική σήμανση ραφιού (electronic shelf tags)• Εφαρμογές RFIDΕ(2): Εξωστρέφεια – προώθηση – διεύρυνση κύκλου εργασιών με χρήση προηγμένων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιώνΕνδεικτικά Παραδείγματα:• Έξυπνες κάρτες επιβράβευσης πελατών (loyalty schemes και smart loyalty cards) για προσωποποιημένο marketing• Ψηφιακή Σήμανση για την προβολή προϊόντων (Digital signage) μέσω διαδραστικού περιβάλλοντος σε οθόνες αφής, κινητά και tablet τύπου ipad• Εφαρμογές και υπηρεσίες διαδραστικής επικοινωνίας και προώ-θησης που αξιοποιούν νέα τεχνολογικά εργαλεία και πλατφόρμες (Διαδικτυακές καμπάνιες ενημέρωσης και προβολής, Βελτιστο-ποίηση παρουσίας σε μηχανές αναζήτησης κλπ.)• Υπηρεσίες Προώθησης, Προβολής και Διαφήμισης μέσω της αξιοποίησης μέσων και εργαλείων κοινωνικής δικτύωσης για τη διεύρυνση του πελατολογίου.

Secondo il comunicato del Ministero per lo Sviluppo Periferico e la Competitività, il programma ha ottenuto una proroga per la presentazio-ne elettronica di progetti di investimento nell’azione Digi-Retail; il nuovo termine per la presentazione delle domande viene prorogata alle ore 14 dell’11 marzo 2011. Παράταση μέχρι τις 2 μετά το μεσημέρι της 11ης Μαρτίου πήρε η ηλεκτρονική υποβολή επενδυτικών σχεδίων στη δράση Digi-Retail, σύμ-φωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.

Fonti / Πηγές: www.digitalaid.gr, www.government.gov.gr

42

articolo άρθρο

Η νέα προσέγγιση στις Κυπριακές εταιρείες

Il nuovo approccio alle società cipriote

di Michalis ZampartasTax & Legal AdvisorEUROFAST GLOBAL (Cipro)

Του Μιχάλη ΖαμπάρταTax & Legal AdvisorEUROFAST GLOBAL (Κύπρο)

michalis.zambartas@eurofast.eu www.eurofast.eu

Μεγάλος αριθμός Κυπριακών Εταιρειών ανήκουν σε Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι δραστηριοποιούνται μέσω Κύπρου σε ολόκληρο τον κόσμο για πολλά χρόνια τώρα. Με τις πρόσφατες αλλαγές στον φορολογικό κώδικα στην Ελλάδα η Ελληνική νομοθεσία προσεγγίζει αυτήν των πιο προηγμένων χωρών της Δυτικής Ευ-ρώπης στο θέμα του ελέγχου των συναλλαγών των Κυπριακών εταιρειών με Ελληνικές. Ένα από τα βασικά ζητήματα που αποκτούν ιδιαίτερη σημασία είναι αυτό της «φυσικής υπόστασης» της Κυπριακής εταιρείας.

Un gran numero di Società Cipriote appartengono a imprenditori Greci, i quali svolgono attività tramite Cipro in tutto il mondo da molti anni. Con le recenti modifiche del regime fiscale in Grecia la legislazione ellenica si avvicina a quelle dei Paesi più avanzati dell’Europa Occidentale per quanto riguarda il controllo degli scambi delle società cipriote con quelle elleniche. Una delle più importanti questioni che assumono una particolare rilevanza è quella dell’“esistenza fisica” della società cipriota.

43

Φυσική ΥπόστασηΜε βάση την πρόσφατη μεταρρύθμιση στην Ελλάδα για να μπορούν να εκδίδονται τιμολόγια υπηρεσιών μιας Κυπριακής εταιρείας προς μια Ελληνική εταιρεία , η πρώτη θα πρέπει να έχει «φυσική υπόσταση». Ως τέτοια νοείται όχι απλώς η ύπαρξη πλειοψηφίας Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου με φορολογική κατοικία στην Κύπρο, ούτε απλώς η ύπαρξη γραφείων και διοικη-τικού προσωπικού. Η Κυπριακή Εταιρεία θα πρέπει να μπορεί να παρουσιάσει ισολογισμό που να μπορεί να αποδεικνύει ότι η εται-ρεία υφίσταται και δραστηριοποιείται πραγματικά στην Κύπρο.Μια εταιρεία έχει φυσική υπόσταση όταν μπορεί να τεκμηριώ-σει την ύπαρξη μιας νόμιμης επιχείρησης, όπως για παράδειγμα: εργοδοτούμενοι οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη λειτουργία της επιχείρησης, γραφεία τα οποία αποδεικνύουν την φυσική της υπόσταση και μια αποδεδειγμένη οικονομική αξία.Καθώς η κάθε περίπτωση έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστι-κά, αυτή κρίνεται ιδιαίτερα ως προς την ύπαρξη φυσικής υπόστα-σης της εταιρείας.

Οφέλη από την χρήση Κυπριακών εταιρειώνΑ) Εταιρεία Συμμετοχών- Holding CompanyΜε τις πρόσφατες αλλαγές στην φορολόγηση μερισμάτων η χρή-ση μιας εταιρείας συμμετοχών (E.Σ) στην Κύπρο προσφέρει σημα-ντικά οικονομικά πλεονεκτήματα στους επενδυτές που δραστη-ριοποιούνται στην Ελλάδα με Ελληνικές εταιρείες. Ελληνικές ΕΠΕ και ΑΕ που οι μετοχές τους κατέχονται από Κυπριακή ΕΣ μπορούν να διανέμουν μερίσματα στην Κυπριακή μητρική με χαμηλότερο συντελεστή φορολογίας από ότι προνοεί η Ελληνική Φορολογική Νομοθεσία.Για τα πρώτα 2 χρόνια συμμετοχής στην Ελληνική εταιρεία με βάση την σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος, η Κυπριακή μπορεί να παίρνει τα μερίσματα της από την Ελλάδα με παρακράτηση φόρου στη Ελλάδα ύψους 10 %. Στην συνέχεια και εάν τηρούνται τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Οδηγίας περί μητρικών – θυγατρικών εταιρειών, τα μερίσματα που διανέμει μια Ελληνική εταιρεία πρός μια Κυπριακή μπορούν να πληρώνονται χωρίς καμία παρακράτηση φόρου στη Ελλάδα.Τα κριτήρια για εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας είναι 10 % ελάχιστη συμμετοχή από την μητρική για τουλάχιστον 24 συνε-χόμενους μήνες. Στην συνέχεια τα μερίσματα που λαμβάνονται από την Κυπριακή ΕΣ δεν φορολογούνται στην Κύπρο με βάση την Κυπριακή Νομοθεσία και μπορούν να επαναεπενδυθούν από την Κυπριακή ΕΣ σε άλλες επενδύσεις σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.Μπορούν επίσης να διανεμηθούν περαιτέρω από την Κυπριακή σε άλλη πιθανόν μητρική της εταιρεία σε οποιανδήποτε χώρα του κόσμου χωρίς καμία παρακράτηση φόρου από την Κυπριακή Εφορία. Το σχεδιάγραμμα που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικό.

Esistenza FisicaSecondo la recente riforma in Grecia per poter emettere fatture di servizi di una società cipriota ad una società greca, la prima deve avere “esistenza fisica”. Come tale si intende non solo l’esistenza di una maggioranza di membri del Consiglio di Amministrazione con domicilio fiscale in Cipro, nè semplicemente l’esistenza di uf-fici e di personale amministrativo. La Società Cipriota dovrà poter presentare un bilancio che potrà provare che la società esiste ed è realmente attiva in Cipro.Una società ha esistenza fisica quando può documentare l’esi-stenza di un’impresa legittima, come per esempio: datori di la-voro che sono responsabili per il funzionamento dell’impresa, uffici che provano la sua esistenza fisica e un valore finanziario comprovato.Dato che ogni circostanza ha le proprie caratteristiche particolari, questa è giudicata specialmente per quanto riguarda l’esistenza fisica della società.

Benefici dall’uso di società CiprioteΑ) Società di Partecipazioni - Holding CompanyCon le recenti modifiche per le imposizioni sui dividendi l’uso di una società di partecipazioni in Cipro offre notevoli vantaggi eco-nomici agli investitori attivi in Grecia con società elleniche. Socie-ta’ di tipo SRL e S.p.A. greche, le cui azioni sono detenute da una società di partecipazioni cipriota, possono distribuire dividendi alla società madre cipriota con un coefficiente di tassazione più basso rispetto a quello previsto dalla Legislazione Fiscale Greca.Per i primi 2 anni di partecipazione nella società greca, secondo la convenzione per evitare la doppia imposizione tra Cipro e Gre-cia, la società cipriota può ricevere i suoi dividendi dalla Grecia con ritenuta a titolo di imposta in Grecia del 10 %. In seguito e se in linea con i criteri della Direttiva Europea sulle società madri – affiliate, i dividendi che distribuisce una società greca ad una società cipriota vengono pagati senza ritenuta a titolo di imposta in Grecia.I criteri per l’applicazione della Direttiva Europea è la partecipa-zione minima del 10% da parte della società madre per almeno 24 mesi continui. In seguito, i dividendi ricevuti dalla società di partecipazioni cipriota non sono tassati in Cipro secondo la Legi-slazione Cipriota e possono essere reinvestiti dalla società di par-tecipazioni cipriota in altri investimenti in ogni parte del mondo.Possono inoltre essere distribuiti ulteriormente dalla società ci-priota in un’altra eventuale società madre sua in qualsiasi Paese del mondo senza ritenuta a titolo di imposta dal Fisco Cipriota. Lo schema che segue è caratteristico.

44

articolo άρθρο

Γ) Άλλες πιθανές χρήσεις Κυπριακής εταιρείας :• Εταιρείες τριγωνικού εμπορίου• Εταιρείες παροχής υπηρεσιών• Ναυτιλιακές εταιρείες• Εταιρείες για πιθανές συγχωνεύσεις και εξαγορές (Mergers

and Acquisitions)• Εταιρείες δικαιωμάτων (Royalties)• Εταιρείες Χρηματοδοτικών ενδοομιλικώνΟι αλλαγές στις πρόνοιες της φιλολογικής νομοθεσίας στην Ελλά-δα που αφορούν τις Κυπριακές εταιρείες είναι αρκετές και σημα-ντικές. Καθιστούν επίσης εξαιρετικά σημαντική για κάθε Έλληνα επιχειρηματία: Α) Την λήψη εξειδικευμένης φορολογικής συμβουλής αναφορικά με τις Κυπριακές τους εταιρείεςΒ) Την αξιολόγηση και πιθανή αναδιοργάνωση της δομής και χρή-σης υφιστάμενων Κυπριακών εταιρειών ώστε να συνάδουν και να μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν με τα καινούρια δεδο-μένα.Η Eurofast για χρόνια τώρα εξειδικεύεται σε φορολογικούς σχε-διασμούς πολυεθνικών και άλλων μικρότερων εταιρειών από την Δυτική Ευρώπη και Αμερική, χώρες των οποίων οι Νομοθεσίες εί-ναι πολύ πιο πολύπλοκες και απαιτούν εμπειρία στον φορολογικό σχεδιασμό ώστε τα κυπριακά σχήματα των εταιρειών από αυτές τις χώρες να μπορούν να αντέξουν νομικά στις χώρες αυτές. Η εμπειρία μας αυτή μας έχει εφοδιάσει με σημαντική τεχνογνωσία στο αντικείμενο μας. Η συνεχής ενασχόληση μας με συμβουλευ-τικές φορολογικές υπηρεσίες αντί μόνο με απλή εγγραφή εταιρει-ών μας κάνει να ξεχωρίζουμε από τις πλείστες Κυπριακές συμβου-λευτικές εταιρίες.

C) Altri usi possibili di società cipriota :• Società di commercio triangolare• Società di prestazione di servizi• Società di navigazione • Società per possibili fusioni e acquisizioni (Mergers and Ac-

quisitions)• Società di Diritti (Royalties)• Società di Finanziamento intragruppoLe modifiche alle previsioni della legislazione fiscale in Grecia che riguardano le società cipriote sono parecchie e importanti. Peraltro rivestono particolare importanzai per ogni imprenditore greco: A) L’ottenimento di un consulto specializzato fiscale per quanto riguarda le sue società ciprioteΒ) La valutazione e l’eventuale riorganizzazione della struttura e dell’uso delle società cipriote esistenti per adattarsi e per poter continuare a operare con i nuovi dati di fatto.Eurofast da anni è specializzata nelle progettazioni fiscali di mul-tinazionali e di altre società più piccole dall’Europa Occidentale all’America, in Paesi, le cui le Legislazioni sono molto più comples-se e richiedono esperienza nella progettazione fiscale affinchè le forme cipriote di società possano essere sostenute legalmente in questi Paesi. Questa nostra esperienza si è dotata di un importan-te know how sull’oggetto della nostra attivita’. La nostra continua fornitura di servizi consultivi fiscali completi, oltre alla semplice iscrizione di società, ci distingue dalle altre numerose società di consulenza cipriote.

Β) Società di Partecipazioni per investimenti in altri PaesiLa società di partecipazioni cipriota può inoltre rivelarsi uno strumento prezioso per l’espan-sione nei Balcani, nei Paesi dell’Est o nei Paesi dell’Europa Occidentale, in Cina e India. La so-cietà di partecipazioni cipriota ha la proprietà di massimizzare notevolmente gli utili dell’im-prenditore Greco, grazie alla sua capacità (tra-mite le convenzioni per evitare la doppia im-posizione con molti Paesi) di prelevare sotto la forma di dividendi, interessi e diritti (royalties), con coefficienti azzerati o bassi, i suoi profitti dai suddetti Paesi.Lo schema che segue è indicativo:

Β) Εταιρεία Συμμετοχών για επενδύσεις σε άλλες χώρεςΗ Κυπριακή ΕΣ μπορεί επίσης να αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο για επέκταση στα Βαλκάνια, στις Ανατολικές χώρες ή στις χώρες της Δυτι-κής Ευρώπης, Κίνα και Ινδία. Η Κυπριακή ΕΣ έχει το ιδιότητα να μεγιστοποιεί τα κέρδη του Έλληνα επιχειρηματία σημαντικά , λόγω της δυνατότητάς της (μέσω των συμβάσεων για αποφυγή διπλής φορολογίας με πολλές χώρες) να αποσύρει με μορφή μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων (royalties) με μηδενικούς ή χα-μηλούς συντελεστές τα κέρδη της από τις πιο πάνω χώρες. Το σχεδιάγραμμα που ακολουθεί είναι ενδεικτικό:

45

Η Eurofast είναι πολυβραβευμένη εταιρεία φορολο-γικών υπηρεσιών στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια κι αυτό οφείλεται στην πιο πάνω εξειδίκευση μας. Τα βραβεία που έχουμε πάρει είναι:• Best Tax Practice in Cyprus 2010 (EUROPEAN CEO)• Tier One Tax Transactional Firm in Cyprus 2010

(International Tax Review)• European Indirect Tax Firm of the Year 2010

(International Tax Review)• Cyprus Tax Firm of the Year 2009 (International Tax

Review)• Best Regional Business Partner South East Europe

2009 (Mass Media International)• Best International Tax Team in Cyprus 2009 (World

Finance Magazine)• Tier one Tax Transactional Firm in Cyprus 2009

(International Tax Review)

Eurofast è una pluripremiata società di servizi fisca-li in Cipro negli ultimi anni e questo è dovuto alla nostra suddetta specializzazione. I premi ottenuti sono:• Best Tax Practice in Cyprus 2010 (EUROPEAN CEO)• Tier One Tax Transactional Firm in Cyprus 2010 (In-

ternational Tax Review)• European Indirect Tax Firm of the Year 2010 (Interna-

tional Tax Review)• Cyprus Tax Firm of the Year 2009 (International Tax

Review)• Best Regional Business Partner South East Europe

2009 (Mass Media International)• Best International Tax Team in Cyprus 2009 (World

Finance Magazine)• Tier one Tax Transactional Firm in Cyprus 2009 (Inter-

national Tax Review)

Η Eurofast είναι το κυπριακό μέλος της Taxand, το πρώτο παγκό-σμιο δίκτυο κορυφαίων φορολογικών συμβούλων σε 50 χώρες. Οι φορολογικοί επαγγελματίες - πάνω από 400 φορολογικοί συνεταίροι και 2.000 φορολογικοί σύμβουλοι - κατανοούν τόσο τα λεπτά σημεία της φορολογίας και τις ευρύτερες στρατηγικές επιπτώσεις, βοηθώντας σας να περιορίσετε τον κίνδυνο, να δια-χειριστείτε την φορολογική σας υποχρέωση, να ελαφρύνετε τις πιέσεις σύνθετων φορολογικών αποφάσεων και να κατευθύνετε τις επιχειρηματικές επιδόσεις σας.

Η Eurofast Taxand παρέχει φορολογικές συμβουλές όπως και άλ-λες επαγγελματικές υπηρεσίες στην Κύπρο. Όλα αυτά τα χρόνια, έχουμε αποκτήσει σημαντική τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση διασυνοριακών φορολογικών θεμάτων τα οποία έχουν αποδει-χθεί ότι είναι το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα. Δουλεύουμε με ένα ευρύ φάσμα πελατών συμπεριλαμβανομέ-νων πολυεθνικών και τοπικών εισηγμένων εταιρειών και μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων. To πορτοφόλιο μας περιλαμβάνει τόσο νομικά και φυσικά πρόσωπα καθώς και πελάτες που ασχολούνται με κάθε τομέα της οικονομίας. Εκτός την παροχή φορολογικών συμβουλευτικών υπηρεσιών στην Κύπρο, η Eurofast παρέχει και χρηματοοικονομικές υπηρε-σίες στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο με πλήρως στελεχωμένα γραφεία σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Σκόπια, Αλβανία, Μαυροβούνιο, Βοσνία και Αίγυπτο.

Eurofast è il membro cipriota della Taxand, la prima rete mondia-le di consulenti fiscali in 50 Paesi. I suoi professionisti fiscali - ol-tre 400 soci fiscali e 2.000 consulenti fiscali – si occupano sia dei punti delicati della tassazione che le conseguenze strategiche più ampie, aiutando a limitare il rischio d’impresa, a gestire il proprio obbligo fiscale, ad alleggerire le pressioni fiscali complesse e ad indirizzare i propri rendimenti imprenditoriali.

Eurofast Taxand offre consulenze fiscali e altri servizi professionali in Cipro. In tutti questi anni, abbiamo acquisito un notevole know how per affrontare questioni fiscali transfrontaliere che sono sta-te riconosciute e che sono il nostro vantaggio competitivo. Lavo-riamo con un ampio spettro di clientela che comprende le società multinazionali e locali quotate in Borsa e grandi aziende private. Il nostro portafoglio include sia persone giuridiche che persone fisiche nonchè clienti attivi in ogni settore dell’economia.

Oltre alla fornitura di servizi consultivi fiscali in Cipro, Eurofast of-fre anche servizi finanziari nell’Europa Sudorientale e il Mediter-raneo Orientale con uffici operativi in Grecia, Bulgaria, Romania, Serbia, FYROM, Albania, Montenegro, Bosnia ed Egitto.

Αν μετράτε την επιτυχία σε αριθμούς, η Eurofast δεν έχει επιτύχει πάρα πολλά… Ποτέ δεν επικεντρω-θήκαμε στους αριθμούς! Προτιμούμε να είμαστε δυνατοί, αλλά να σκεφτόμαστε απλά. Οικογενειακά. Αποκλειστικά. Προσωπικά. Καινοτομικά. Ευέλικτα. Υπεύθυνα. Η Eurofast παρέχει ένα ευρύ φάσμα τεχνικών υπηρεσιών και πάντοτε με την προσωπική φροντίδα υπεύθυνου Συνεταίρου, με το υψηλότερο επίπεδο εμπιστευτικότητας.

Se misurate il successo in numeri, Eurofast non ne ha conseguito molto… Non ci siamo mai concentra-ti sui numeri! Preferiamo essere forti, ma pensare semplicemente. Familiarmente. Esclusivamente. Personalmente. In modo innovativo. In modo fles-sibile. Responsabilmente. Eurofast offre un ampio spettro di servizi tecnici e sempre con la cura perso-nale di un Socio responsabile, con il massimo livello di confidenzialità.

46

articolo άρθρο

Στο σημερινό παγκόσμιο περιβάλλον το μεταναστευτικό φαινό-μενο λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις απασχολώντας, τα τελευταία χρόνια, τις πρώτες σελίδες των μέσων πληροφόρη-σης. Στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έχουν αλλάξει οι διεθνείς δυναμικές ιδιαίτερα στα Μεσογειακά Κράτη, δηλαδή σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα, που έχουν μετατραπεί από Χώρες αποστολής τη δεκαετία του 80 σε Χώρες άφιξης της νέας μετανάστευσης αλλοδαπών. Το αποδεικνύουν τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυ-ξης -ΟΟΣΑ- που δείχνουν πως το 2010 οι αλλοδαποί αποτελούν το 1,5 μέχρι το 2,5% του συνολικού πληθυσμού των προαναφε-ρόμενων Χωρών. Σχετικά με αυτό θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως το φαινόμενο μετανάστευση, δεν αποτελεί μόνο ένα ´´ταξίδι στο χώρο´´ αλλά και μία ακραία μορφή ´´οικονομικοκοινωνικού ταξιδιού´´, που υπαγορεύεται από πολιτικές, φυσικές και οικονο-μικές-πολιτιστικές αιτίες• ένα ταξίδι από μία κοινωνία σε μία άλλη, ή από πλευράς της παγκόσμιας κοινωνίας σε ένα άλλο γενικά μακρινό, που χαρακτηρίζεται από σύνθετες εμπειρίες, διαφορε-τικά περιβάλλοντα και μερικές φορές αλληλοσυγκρουόμενα που σε πολλές περιπτώσεις έχουν ως αποτέλεσμα το φαινόμενο του εθνο-τεμαχισμού και της εθνο-στρωματοποίησης. Στην περίπλοκη γεωγραφία των μεταναστευτικών διαδρομών προς την Ευρώπη, η Ελλάδα έγινε όλο και πιο κρίσιμη και ση-

Nell´ attuale panorama mondiale il fenomeno migratorio ha ac-quisito sempre piú importanza occupando, negli ultimi anni, le prime pagine dell´informazione mediatica. In Europa, durante questo periodo, sono cambiate le dinamiche internazionali spe-cialmente degli stati mediterranei, ovvero di Italia, Spagna, Por-togallo e Grecia, trasformandosi da Paesi di invio degli anni 80 in Paesi di arrivo della nuova migrazione straniera. A dimostrarlo sono i dati della Organizzazione per la Cooperazione e lo Svilup-po Economico –OCDE- che evidenziano come nel 2010 gli stra-nieri raprresentavano tra 1,5 ed il 2,5% dell´intera popolazione nei Paesi sopra citati. A tal proposito é importante ricordare che il fenomeno emigrazione/immigrazione, non rappresenta sola-mente un ´´viaggio spaziale´´ ma anche una forma estrema di ´´viaggio economico-sociale´´, dettato da cause politiche, natu-rali e socio-culturali; un viaggio da una societá ad un´ altra, o da un punto della societá globale ad un altro generalmente lonta-no, caratterizzato da esperienze complesse, contesti diversi ed a volte contraddittori che in molti casi sfociano nel fenómeno della etno-fragmentazione e della etno-stratificazione. Nella complessa geografia delle rotte migratorie verso l´Europa, la Grecia é diventata sempre piú cruciale ed importante. Migliaia di migranti, provenienti soprattutto dai vicini Paesi asiatici, ten-tano di arrivare nel vecchio continente passando proprio per la

Ευρώπη: τόσο κοντά και τόσο μακριάEuropa: cosí vicina cosí lontana

Άρθρο του Francesco Maria AutolinoΔιδακτορικό στις Διεθνείς Μεταναστεύσεις και τη Συνεργασία για την Ανάπτυξη ,Universidad Pontificia Comillas της Μαδρίτης, Ισπανία.

Di Francesco Maria AutolinoDottorato in Migrazioni Internazionali e Cooperazione allo Sviluppo ,Universidad Pontificia Comillas di Madrid, Spagna.

Οι νέες μεταναστευτικές διαδρομές περνάνε από την ΕλλάδαLe nuove rotte migratorie verso l´Europa passano per la Grecia

47

μαντική. Χιλιάδες μετανάστες, προερχόμενοι κυρίως από τις κο-ντινές Ασιατικές Χώρες, προσπαθούν να φθάσουν στη Γηραιά Ήπειρο περνώντας από την Ελληνική χερσόνησο. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φύλαξης των Συνόρων -FRONTEX- το πρώτο μισό του 2010 ήταν 45.000 οι παράνομες είσοδοι. Το 2009 από τις 106.200 προσπάθειες παράνομης εισόδου στην Ευρώπη, το 75% έγινε στην Ελλάδα. Και τους πρώτους μήνες του 2010 το ποσοστό αυξήθηκε στο 80%.Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια Ελλάδα και Ιταλία είδαν τις αφίξεις μέσω θάλασσας να μειώνονται, κυρίως χάρη στους αυστηρούς ελέγχους των συνόρων, στις θαλάσσιες περιπολίες και στη διεθνή συνεργασία ιδιαίτερα με την Τουρκία. Τους προηγούμενους μή-νες ο Τούρκος Πρωθυπουργός επισκέφθηκε δυο φορές την Ελ-λάδα και υποσχέθηκε μεγαλύτερη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για να καταπολεμήσει το φαινόμενο της λαθρομετανά-στευσης. Από την πλευρά του ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Πα-πανδρέου κάλεσε τους Τούρκους να τηρήσουν τη συμφωνία για την επιστροφή στην Τουρκία των μεταναστών που προέρχονται από αυτή και συλλαμβάνονται στην Ελλάδα. Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες -UNHCR- εκτιμά πως τουλάχιστον 8.800 άτομα έφθασαν μέσω θάλασσας σε Ελλάδα και Ιταλία τους 10 πρώτες μήνες της περσινής χρονιάς, έναντι των 32.00 του 2009. Αυτή η μείωση δεν λύνει το πρόβλημα αλλά το μεταφέρει αλλού: αυτή η υπόθεση υποστηρίζεται από τα στοιχεία που καταγράφουν την αύξηση των αφίξεων μέσω των χερσαίων συνόρων, κυρίως στην Ελληνική περιοχή του Έβρου (38.992 αφί-ξεις τους πρώτους μήνες του 2010 έναντι των 7.574 του 2009). Η απάντηση των ενδιαφερομένων Κρατών και των διεθνών παρα-γόντων ήταν εμφανής: η UNHCR εξέφρασε τις ανησυχίες της για την ανθρωπιστική κατάσταση των νεοεισερχόμενων στην Ελλά-δα και ζήτησε η Ε.Ε. να βοηθήσει την Χώρα έτσι ώστε το σύστη-μα ασύλου της να φθάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, ενώ η Ελλάδα, μέσω του Υπουργού της κ. Παπουτσή ανακοίνωσε σκλη-ρή γραμμή προς τους λαθρομετανάστες. Με την πρόθεση να δη-μιουργηθεί ένας ´´χερσαίος τοίχος´´, ιδιαίτερα με την Τουρκία, ο Υπουργός προειδοποίησε πως μόνο όσοι έχουν ένα ´´αναγνωρι-σμένο διεθνές δικαίωμα στην προστασία´´ ή ένα ´´δικαίωμα ασύ-λου´´ θα μπορούν να παραμείνουν στην Ελληνική επικράτεια.Επίσης, και από την Ιταλο-Λιβυκή πολιτική εξαρτάται η αυξανό-μενη σημασία της νέας Ελληνικής διαδρομής. Ο Γκαντάφι ζητά μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις για να σταματήσει την λαθρομετανάστευση ενώ η μεγαλύτερη οδός μεταναστευτι-κής ροής στο Νότο του νησιού της Lampedusa έχει κλείσει εδώ και καιρό. Με αυτόν τον τρόπο, με μπλοκαρισμένες τις διόδους πρόσβασης, όλο και περισσότεροι μετανάστες επιλέγουν την Ελ-ληνική δίοδο για να φθάσουν στην Ευρώπη. Αναλύοντας πιο βαθιά τις αιτίες του μεταναστευτικού φαινομέ-νου, μπορεί να αποδειχθεί πως αυτές μπορούν να είναι πολλές και ξεχωριστές. Οι μετακινήσεις πληθυσμών δημιουργούνται κυρίως προς το συμφέρον της Χώρας άφιξης, ή άλλες φορές προς το συμφέρον των Χωρών προέλευσης τους και φυσικά λόγω προ-σωπικών αποφάσεων. Οι αιτίες της μετανάστευσης είναι ποικίλες και συνήθως αλλη-λένδετες μεταξύ τους. Οι κυριότερες συνδέονται με οικονομικές καταστάσεις όπως η άνιση κατανομή του πλούτου, η φτώχεια και οι οικονομικές κρίσεις στις περιοχές προέλευσης. Ανάμεσα στις πιο σημαντικές είναι και η δημογραφική αύξηση και η άνιση γεωγραφική της κατανομή, που διευκολύνθηκε, τον 18ο αιώνα, από την έλευση της Βιομηχανικής Επανάστασης και των μέσων επικοινωνίας. Μία ακόμη αιτία μετανάστευσης είναι η πολιτική αστάθεια και η εξάπλωση των ένοπλων συγκρούσεων: ο άμαχος πληθυσμός είναι θύμα κακομεταχείρισης εκ μέρους των κυβερ-νητικών δυνάμεων και των επαναστατικών κινημάτων, που συ-

penisola ellenica. Secondo l´Agenzia per il Controllo delle Fron-tiere –FRONTEX- nella prima metá del 2010 sono stati 45.000 gli ingressi irregolari. Nel 2009 dei 106.200 tentativi di entrata irre-golare in Europa, il 75% é avvenuto in Grecia. E nei primi mesi del 2010 la percentuale é salita all´80%.Inoltre, negli ultimi anni Grecia ed Italia hanno visto ridursi gli arrivi via mare, grazie soprattutto ai rigidi controlli di frontera, ai pattugliamenti marittimi ed alla cooperazione internazionale in particular modo con Turchia. Nei mesi scorsi il Premier turco ha visitato due volte la Grecia ed ha promesso maggiore colla-borazione con la Unione Europea per combattere il fenomeno dell´immigrazione clandestina. Dal canto suo il Primo Ministro greco Papandreu ha invitato i turchi a far rispettare l´accordo per il ritorno in Turchia di migranti da lí provenienti e fermati in Gre-cia. L´Alto Commissariato delle Nazioni Unite per i Rifugiati –UN-HCR- stima che almeno 8.800 persone siano arrivate via mare in Grecia ed Italia nei primi 10 mesi del passato anno, contro le 32.00 del 2009. Questo calo non risolve il problema ma lo trasferisce al-trove: a difendere tale tesi vi sono i dati che registrano l´aumento degli arrivi via terra, principalmente nella regione greca di Evros (38.992 arrivi nei primi mesi del 2010 contro i 7.574 del 2009). La risposta degli stati interessati e degli attori internazionali é sta-ta evidente: l´UNHCR ha espresso le sue preoccupazioni sulla situazione umanitaria dei nuovi arrivati in Grecia ed ha chiesto che l´UE aiuti il Paese affinché il suo sistema di asilo raggiunga gli standard adeguati, mentre la Grecia, mediante il suo ministro Pa-poutsis ha annunciato la linea dura verso i migranti irregolari. Con l´intento di creare un ́ ´muro terrestre´´, in particolare con Turchia, il ministro ha avvertito che solo coloro che hanno un ´´diritto in-ternazionale riconosciuto alla protezione´´ o un ´´diritto all´asilo´´ potranno restare in territorio ellenico.Inoltre, anche dalla política italo-libica depende la crescente importanza della nuova rotta greca. Gheddafi chiede maggiori finanziamenti europei per arrestare la migrazione clandestina mentre la maggiore via del flusso migratorio a Sud dell´ isola di Lampedusa é ormai chiusa da tempo. In questo modo, bloccate le vie d´accesso, sempre piú migranti tentano la via greca per rag-giungere l´Europa.Analizzando piú a fondo le cause del fenomeno migratorio, si puó dimostrare come queste possano essere numerose e di-stinte. I movimenti di popolazioni si producono principalmente per l´interesse nei confronti del Paese di arrivo, o altre volte per interessi dei propri Paesi di origine e naturalmente per decisioni personali. Le cause della migrazione sono molteplici e di solito correlate tra di loro. Quelle principali sono legate a circonstanze economiche come la disuguale distribuzione delle ricchezze, la povertá e le crisi economiche nelle regioni di origine. Tra le piú importanti vi sono anche la crescita demografica e la sua ineguale distribuzio-ne geografica, facilitata, nel XVIII secolo, dall´avvento della Rivo-luzione Industriale e dei mezzi di comunicazione. Un´ altra cau-sa di migrazione é rappresentata dalla instabilitá politica e dalla diffusione dei conflitti armati: la popolazione civile é vittima di soprusi da parte delle forze governative e di movimenti ribelli, che continuamente mettono a repentaglio la sicurezza umana, pilastro fondamentale per lo sviluppo e la costruzione della pace. Infine ritroviamo i disastri naturali che hanno un impatto signifi-cativo sulla popolazione.Per quanto concerne gli effetti della migrazione, si deve tenere in considerazione que tale fenomeno rappresenta un vincolo fon-damentale nel sistema internazionale in cui il flusso migratorio è da considerarsi come elemento fondamentale nella formazione delle relazioni internazionali. Una migrazione internazionale ordi-

48

articolo άρθρο

νεχώς θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ασφάλεια, απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και το χτίσιμο της ειρήνης. Τέλος ξαναβρίσκουμε τις φυσικές καταστροφές που έχουν μία σημαντι-κή επίπτωση στον πληθυσμό.Αναφορικά με τις επιπτώσεις της μετανάστευσης, θα πρέπει να υπογραμμιστεί πως αυτό το φαινόμενο αντιπροσωπεύει ένα θε-μελιώδη δεσμό στο διεθνές σύστημα στο οποίο η μεταναστευ-τική ροή θα πρέπει να θεωρείται ένα βασικό στοιχείο στη δια-μόρφωση των διεθνών σχέσεων. Μία ρυθμισμένη και ελεγχόμενη μετανάστευση μπορεί να ωφελήσει και τις Χώρες προέλευσης και εκείνες της άφιξης. Παρόλα αυτά, οι θετικές πλευρές της μετανά-στευσης συνδέονται με τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν την πε-ρίπλοκη δομή της. Με περισσότερα από 200 εκατομμύρια που ζουν μακριά από την Χώρα τους, εδώ η μετανάστευση προκαλεί μία μείωση του αριθμού των κατοίκων, του επιπέδου της παραγωγής και του ερ-γατικού δυναμικού. Παρά το γεγονός πως υπάρχουν σημαντικά οφέλη που οι Χώρες προέλευσης μπορούν να αποκομίσουν από το μεταναστευτικό φαινόμενο: σε πρώτη φάση, η μετανάστευση, μειώνοντας την δημογραφική πυκνότητα, περιορίζει την ανεργία• σε δεύτερη φάση, τα εμβάσματα των μεταναστών διευκολύνουν το ισοζύγιο πληρωμών της Χώρας προέλευσης, βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδο και αυξάνοντας το εμπόριο. Σχετικά με αυτό, η World Bank εκτιμά πως παγκοσμίως η ποσότητα χρημάτων που οι μετανάστες στέλνουν στις Χώρες προέλευσης (το 2008, 328.000 εκατομμύρια δολάρια) είναι διπλάσιο από εκείνο που προορίζε-ται για τη Συνεργασία για την Ανάπτυξη. Για αυτό τον λόγο, για πολλές αναπτυσσόμενες Χώρες, τα εμβάσματα αποτελούν τις κύ-ριες πηγές συναλλάγματος, χρηματοδοτώντας επενδύσεις στην υγεία, την εκπαίδευση και σε επιχειρηματικές δραστηριότητες με στόχο να μειώσουν την φτώχεια, τις κοινωνικές ανισότητες και να επιτύχουν μία μακροοικονομική σταθερότητα.Μεταξύ των επιπτώσεων της μετανάστευσης στις Χώρες άφιξης είναι και η δημογραφική αύξηση και εκείνη του εργατικού δυναμι-κού που αναπόφευκτα διευκολύνουν τη διαδικασία της βιομηχα-νοποίησης. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα όπως η μη ενσωμάτωση των μεταναστών στη νέα κοινωνία, μέχρι τη δημιουργία γκέτων και περιθωριακών ομάδων που συχνά προκαλούν κοινωνικές διαμάχες. Αλλά η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δραματική για τους λαθρομετανάστες που στις περισσότερες των περιπτώσεων τους στερείται κάθε ανθρώπινο και βασικό δικαίωμα. Σε πολλές περιπτώσεις η τραγωδία φθάνει στο απόγειό της όταν χάνουν τη ζωή στο τελευταίο τους ταξίδι.Ολοκληρώνοντας, η διεθνής μετανάστευση αποτελεί ένα ζήτημα προτεραιότητας για τη Διεθνή Ατζέντα. Λόγω του όγκου, της εμ-βέλειας και της πολυπλοκότητάς της τα Κράτη και άλλοι διεθνείς παράγοντες θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν με καλύτερο τρόπο τις αρνητικές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου και παράλληλα να τεκμηριώσουν τα οφέλη που πηγάζουν από αυτό. Άνδρες και γυ-ναίκες που μεταναστεύουν θα έπρεπε να μπορούν να το κάνουν με ασφαλή και εγκεκριμένο τρόπο: οι διεθνείς μεταναστεύσεις θα έπρεπε να είναι τμήμα Περιφερειακών, Εθνικών και Παγκοσμίων στρατηγικών οικονομικής ανάπτυξης, τόσο για τις αναπτυσσόμε-νες Χώρες όσο και για τις βιομηχανοποιημένες.Από την πλευρά της, η ´´governance (διακυβέρνηση)´´ των διε-θνών μεταναστεύσεων θα έπρεπε να ενισχυθεί μέσω μίας με-γαλύτερης εθνικής συνοχής και ικανότητας, μίας καλύτερης περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ των Κρατών και ενός πιο αποτελεσματικού διαλόγου, σε παγκόσμιο επίπεδο, ανάμεσα στις Κυβερνήσεις και τους Διεθνείς Οργανισμούς. Ένας στόχος που μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί μέσω μίας πιο ισχυρής σχέσης μεταξύ μετανάστευσης, ανάπτυξης, ανθρώπινης ασφάλειας και ανθρώπινων δικαιωμάτων.

nata e controllata puó beneficiare tanto i Paesi di origine quanto quelli di arrivo. Nonostante ció, gli aspetti positivi della migrazio-ne sono legati alle difficoltà che caratterizzano la sua complessa struttura. Con oltre 200 milioni di persone che vivono fuori dal proprio Pa-ese, qui la migrazione genera una diminuzione del numero della popolazione, del livello di produzione e della forza lavoro. Nono-stante ció esistono vantaggi significativi che i Paesi di origine pos-sono trarre dal fenomeno migratorio: in primo luogo, la migrazio-ne, riducendo la densitá demografica, limita la disoccupazione; in secondo luogo, le rimesse degli emigranti favoriscono la bilancia dei pagamenti del Paese di origine, aumentando il livello di vita ed incrementando il commercio. A tal proposito, la World Bank sti-ma che nel Mondo la quantitá di denaro che gli emigranti inviano ai Paesi di origine (nel 2008, 328.000 milioni di dollari) equivale al doppio di quella destinata alla Cooperazione allo Sviluppo. Per questo, per molti Paesi in via di sviluppo, le rimesse costituiscono le principali fonti di divise, finanziando investimenti in salute, in educazione ed in attivitá imprenditoriali con l´obiettivo di ridurre la povertá, le disuguaglianze sociali e di raggiungere la stabilitá macroeconomica.Tra gli effetti della migrazione nei Paesi di arrivo vi sono l ´aumen-to demografico e quello della forza lavoro che inevitabilmente favoriscono il processo di industrializzazione. Ciononostante, esi-stono anche problemi sociali ed economici che vanno dalla non integrazione degli immigranti nella nuova societá alla creazione di ghetti e gruppi marginali che spesso provocano gravi conflitti sociali. Ma la situazione diventa ancora piú drammatica per i mi-granti illegali che nella maggior parte dei casi vengono privati di ogni loro diritto umano e fondamentale. In molti casi la tragedia raggiunge il suo culmine quando perdono la vita nel loro ultimo viaggio.In conclusione, la migrazione internazionale rappresenta una questione prioritaria per l ´Agenda Internazionale. Per il suo volu-me, portata e complessitá gli Stati ed altri attori internazionali do-vrebbero affrontare in maniera migliore le conseguenze negative del fenomeno in questione e contemporaneamente attestare i vantaggi economico-sociali che ne derivano. Uomini e donne che migrano dovrebbero poter farlo in modo sicuro ed autorizzato: le migrazioni internazionali dovrebbero far parte di strategie regio-nali, nazionali e mondiali di sviluppo economico, tanto nei Paesi in via di sviluppo quanto in quelli industrializzati.Dal canto suo, la ´´governance´´ delle migrazioni internazionali dovrebbe essere rafforzata mediante una maggiore coerenza e capacitá nazionale, una migliore cooperazione regionale tra gli Stati ed un dialogo piú efficace, a scala mondiale, tra governi ed organizzazioni internazionali. Un obiettivo che puó e deve essere raggiunto mediante una piú forte relazione tra migrazione, svi-luppo, sicurezza umana e diritti umani.

49

Μετά από περίπου μία δεκαετία σταθερής ανόδου με ρυθμούς που κυμαίνονταν γύρω στο 4% κάθε χρόνο, πολύ μεγαλύτερους από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, η Ελληνική οικονομία μπήκε σε μία περίοδο ύφεσης που άγγιξε το υψηλότερο σημείο της το 2010. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που εξέδωσαν οι Ελληνικές και Ιταλικές (ICE) Αρχές, το 2010 οι εμπορικές συναλλαγές της Ελ-λάδας με τον υπόλοιπο Κόσμο έφθασαν τα 40,1 δις ευρώ, με μία μείωση της τάξης του 16,1% σε σχέση με το 2009. Οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -21,8% και επιβεβαίωσαν τη θέση τους ως οι κυριότεροι προμηθευτές της Χώρας η Γερμανία και η Ιταλία κατέχοντας συνολικά το 25,2% του μεριδίου αγοράς (3,8 και 3,5 δις εξαγωγών αντίστοιχα). Εξάλλου μεταξύ των σημαντικό-τερων προμηθευτών της Ελλάδας εμφανίζονται ο νέος παγκόσμι-ος γίγαντας η Κίνα (2,2 δις ευρώ), οι Κάτω Χώρες (1,9 δις ευρώ), η

Dopo circa un decennio di crescita sostenuta a ritmi di circa il 4% annuo, ben superiori alla media europea, l’economia greca è en-trata in una fase di recessione che ha toccato il picco piùalto nel 2010. Secondo i dati statistici forniti dalle autoritá elleniche ed italiane (ICE), nel 2010 l´interscambio commerciale della Grecia con il re-sto del Mondo si é attestato a 40,1 miliardi di euro, con una dimi-nuzione del 16,1% rispetto al 2009. Le importazioni sono diminuite del -21,8% e si sono confermati principali fornitori la Germania e l´Italia detenendo complessiva-mente il 25,2% delle quote di mercato (rispettivamente 3,8 e 3,5 miliardi di esportazioni). Figurano inoltre tra i principali fornitori del Paese ellenico il nuovo colosso mondiale Cina (2,2 miliardi di euro), i Paesi Bassi (1,9 miliardi di euro), la Francia (1,75 miliardi di

Εμπορικές συναλλαγές Ιταλίας-Ελλάδας: πτώση κατά 10,1% το 2010.

Interscambio commerciale Italia-Grecia: calo del 10,1% nel 2010.

Di Francesco Maria Autolinoτου Francesco Maria Autolino

50

articolo άρθρο

Γαλλία (1,75 δις ευρώ), η Νότιος Κορέα (1,6 δις ευρώ) και το Βέλγιο (1,25 δις ευρώ). Στην πρώτη θέση των Ελληνικών εισαγωγών βρί-σκεται ο τομέας των βιομηχανικών μηχανημάτων και εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων οι αγορές των οποίων, το 2010 ανήλ-θαν σε 6,6 δις ευρώ, κατά 17,3% λιγότερο σε σχέση με την προη-γούμενη χρονιά. Ακολουθούν τα χημικά και τα παρεμφερή προϊ-όντα (3,7 δις ευρώ, -2,5%), τα διάφορα βιομηχανικά προϊόντα (2,9 δις ευρώ, -11,5%), τα βιομηχανικά προϊόντα που κατατάσσονται στις πρώτες ύλες (2,5 δις ευρώ,, +1,6%), τα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα και τα ζώντα ζώα (2,3 δις ευρώ,, -3,2%) και τα ορυκτά και καύσιμα (1,1 δις ευρώ, -71,1%).Στην αντίθετη πλευρά των Ελληνικών εξαγωγών προς τον υπόλοι-πο Κόσμο, το 2010 ο σημαντικότερος πελάτης ήταν η Γερμανία με αγορές ύψους 1,3 δις ευρώ, ακολουθούμενη από την Ιταλία (1,2 δις ευρώ), την Κύπρο (785 εκατομμύρια ευρώ) και την Βουλγαρία (757 εκατομμύρια ευρώ). Την ίδια χρονιά αυξήθηκαν οι αγορές από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τουρκία και την Γαλλία ενώ μειώ-θηκαν εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι εξαγωγές αφορούσαν κυρίως τα βιομηχανικά προϊόντα που κατατάσσονται στις πρώτες ύλες οι πωλήσεις των οποίων ανήλθαν περίπου στα 1,6 δις ευρώ, με μία αύξηση της τάξης του 7,3% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο της προηγούμενης χρονιάς. Ακολουθούν τα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα και τα ζώντα ζώα (1,4 δις ευρώ, +5,6%), τα χημικά και τα παρεμφερή προϊόντα (1,2 δις ευρώ, +14,2%), τα βιομηχα-νικά μηχανήματα και εξοπλισμός και τα μεταφορικά μέσα (862 εκατομμύρια ευρώ, -13,9%), τα διάφορα βιομηχανικά προϊόντα (737 εκατομμύρια ευρώ, -1,9%), και τα ορυκτά και καύσιμα (654 εκατομμύρια ευρώ, 0%).Τέλος, αναφορικά με τις εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα σε Ιταλία και Ελλάδα, αυτές ανήλθαν σε 4,73 δις ευρώ, με μία μείωση της τάξης του -10,1% σε σχέση με το 2009: οι Ελληνικές εισαγωγές μειώθηκαν κατά -13,1% ενώ το ποσοστό των εξαγωγών παρέμεινε σταθερό. Μεταξύ των Ελληνικών εισαγωγών συναντάμε στη πρώ-τη θέση τα βιομηχανικά μηχανήματα και εξοπλισμό, μεταφορικά μέσα που υπέστησαν μία σημαντική μείωση των πωλήσεων της τάξης του –20,5% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ο δεύ-τερος τομέας κατά σειρά προτεραιότητας είναι εκείνος των δια-φόρων βιομηχανικών προϊόντων οι πωλήσεις του οποίου μειώθη-καν σε ετήσια βάση κατά –13,1%. Συγκεκριμένα, οι πωλήσεις των Ενδυμάτων και αξεσουάρ, ο πιο σημαντικός τομέας του Ιταλικού export προς την Ελλάδα, ανήλθαν στα 191 εκατομμύρια ευρώ εμ-φανίζοντας μία πτώση της τάξης του –14,5% σε ετήσια βάση και μία μείωση κατά –0,2% του μεριδίου αγοράς, που αυτή τη στιγμή ανέρχεται σε 8,2%. Ο τρίτος σημαντικότερος τομέας αποτελείται από τα βιομηχανικά προϊόντα που κατατάσσονται στις πρώτες ύλες ο οποίος αποτελεί το 18,9% του συνόλου των Ελληνικών ει-σαγωγών από την Ιταλία. Ακολουθούν μετά τα χημικά και παρεμ-φερή προϊόντα, τα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα και τα ζώντα ζώα και τα ορυκτά και καύσιμα αξίας 426 εκατομμυρίων ευρώ (-7,8%), 260 εκατομμυρίων ευρώ (-9,1%) και 72 εκατομμυρίων ευρώ (+40,5%) αντίστοιχα. Αναφορικά με τις Ελληνικές εξαγωγές, το 28% των πωλήσεων, αξίας 223 εκατομμυρίων ευρώ, αποτελεί-ται από τα βιομηχανικά προϊόντα που κατατάσσονται στις πρώτες ύλες, ιδιαίτερα από τα μη σιδηρούχα μέταλλα που στο συγκεκρι-μένο χρονικό διάστημα αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 44,8%.Ακολουθεί ο τομέας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων και των ζώντων ζώων (197 εκατομμύρια ευρώ), ιδιαίτερα των Ψα-ριών, οστρακόδερμων και μαλακίων. Οι εξαγωγές των χημικών και παρεμφερών προϊόντων και των μη βρώσιμων πρώτων υλών, πλην καυσίμων κατέγραψαν αυξήσεις της τάξης του 18,7% και του 38,7% αντίστοιχα. Σε αντίθετη τάση οι τομείς των φυτικών και ζωικών ελαίων και λιπών (-23,9%), των ορυκτών και καυσίμων (-46,75%) και των διαφόρων βιομηχανικών προϊόντων (-21%).

euro), la Corea del Sud (1,6 miliardi di euro) ed il Belgio (1,25 mi-liardi di euro). La posizione prioritaria nelle importazioni greche é occupata dal comparto delle macchine e attrezzature industriali, mezzi di trasporto i cui acquisti, nel 2010 sono ammontati a 6,6 miliardi di euro, il 17,3% in meno rispetto all´anno precedente. Seguono i prodotti chimici e affini (3,7 miliardi di euro, -2,5%), vari prodotti industriali (2,9 miliardi di euro, -11,5%), i prodotti indu-striali classificati per materie prime (2,5 miliardi di euro, +1,6%), i prodotti agro-alimentari e animali vivi (2,3 miliardi di euro, -3,2%) ed i minerali e combustibili (1,1 miliardi di euro, -71,1%).

Sul versante opposto delle esportazioni greche verso il resto del Mondo, nel 2010 il principale cliente é risultato la Germania con acquisti di 1,3 miliardi di euro, seguita da Italia (1,2 miliardi di euro), Cipro (785 milioni di euro) e Bulgaria (757 milioni di euro). Nello stesso anno sono aumentati gli acquisti del Regno Unito, Turchia e Francia mentre sono diminuiti quelli degli Stati Uni-ti. Le esportazioni hanno interessato in prima misura i prodotti industriali classificati per materie prime le cui vendite sono am-montate a quasi 1,6 miliardi di euro, con un incremento del 7,3% rispetto al primo semestre dell’anno precedente. Seguono i pro-dotti agro-alimentari e animali vivi (1,4 miliardi di euro, +5,6%), i prodotti chimici e affini (1,2 miliardi di euro, +14,2%), le macchine e attrezzature industriali, mezzi di trasporto (862 milioni di euro, -13,9%), i vari prodotti Industriali (737 milioni di euro, -1,9%), ed i minerali e combustibili (654 milioni di euro, 0%).

Infine, per quanto riguarda l´interscambio commerciale tra Italia e Grecia, quest´ultimo si é attestato a 4,73 miliardi di euro, con un decremento del -10,1% rispetto al 2009: le importazioni greche sono diminuite del -13,1% mentre il tasso delle esportazioni é ri-masto invariato. Tra le importazioni greche incontriamo in prima misura le macchine e attrezzature industriali, mezzi di trasporto che ha subito una riduzione rilevante delle vendite pari a –20,5% rispetto all’anno precedente. Il secondo comparto in ordine d’im-portanza è quello dei vari prodotti industriali le cui vendite sono diminuite su base annua del –13,1%. In particolare, le vendite di Abbigliamento e accessori, la voce più importante dell’export italiano in Grecia, si sono attestate a 191 milioni di euro eviden-ziando un calo del –14,5% su base annua ed una diminuzione del –0,2% della quota di mercato, attualmente pari all’8,2%. Il terzo comparto in ordine d’importanza è costituito dai prodotti industriali classificati per materie prime che costituisce il 18,9% del totale delle importazioni greche dall’Italia. Seguono poi i ro-dotti chimici e affini, i prodotti agro-alimentari e animali vivi ed i minerali e combustibili con valori rispettivamente di 426 milioni di euro (-7,8%), 260 milioni di euro (-9,1%) e 72 milioni di euro (+40,5%). Cuanto alle esportazioni elleniche, il 28% delle vendite, pari a 223 milioni di euro, è rappresentato dai prodotti industriali classificati per materie prime, in particolare dai metalli non ferrosi che nel periodo di riferimento sono incrementati su base annua del 44,8%.Segue il comparto dei prodotti agro-alimentari e animali vivi (197 milioni di euro), in particolare da Pesci, crostacei e molluschi. Le esportazioni dei prodotti chimici e affini e delle materie prime non alimentari, eccetto combustibili hanno registrato incrementi rispettivamente del 18,7% e del 38,7%. In controtendenza i set-tori degli oli e grassi vegetali e animali (-23,9%), dei minerali e combustibili (-46,75%) e dei vari prodotti industriali (-21%).

fiere εκθέσεις

52

Η 5η TRIESTESPRESSO EXPO (28-30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010) ΟΛΟΚΛΗΡΩ-ΘΗΚΕ ΑΝΑΚΗΡΥΣΣΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΩΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΕΥΟΥ-ΣΑ ΤΟΥ ΚΑΦΕ ΕΣΠΡΕΣΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.

IL 5° TRIESTESPRESSO EXPO (28-30 OTTOBRE 2010) SI CHIU-DE ACCREDITANDO TRIESTE CAPITALE MONDIALE DEL CAFFE’ ESPRESSO E VOLANO ECONOMICO.

53

Η πέμπτη Έκθεση TriestEspresso Expo (28-30 Οκτωβρίου) ολοκλη-ρώθηκε καταγράφοντας ένα νέο ρεκόρ και κυρίως την ικανοποίη-ση όλων των εκθετών, παραγωγών και επισκεπτών που έφθασαν από όλο τον κόσμο στην Τεργέστη για μία εκδήλωση τριών ημε-ρών όπου ο τομέας του καφέ εσπρέσο ήταν ο πρωταγωνιστής. Όλος ο κόσμος του καφέ έδωσε ραντεβού στην Τεργέστη και τα νούμερα αυτής της διεθνούς εκδήλωσης φωτογραφίζουν ακρι-βώς την εμβέλεια και τη σπουδαιότητά της. Οι 8757 επισκέπτες (εκτιμούμενοι 8000) προερχόμενοι από 86 Χώρες (εκτιμούμενες 80 Χώρες) ξεπεράστηκαν κατά πολύ με μία αύξηση του 24,2% σε σχέση με την προηγούμενη φορά (2008) και οι 230 εκθέτες προερχόμενοι από 22 Χώρες (Austria, Burundi, China, Colombia, France, Germany, Great Britain, Guatemala, India, Indonesia, Israel, Italy, Poland, Portugal, Russia, Rwanda, Slovenia, South Korea, Switzerland, USA, Vietnam, Yemen) έκλεισαν συμφωνίες εκατομ-μυρίων ευρώ και άνοιξαν νέα εμπορικά κανάλια. Η TriestEspresso Expo, μετά την Barcolana, είναι η δεύτερη εκδήλωση σε επίπεδο Νομού που καταφέρνει να εξασφαλίσει στην περιοχή σημαντικά οικονομικά έσοδα με επιπτώσεις στον τζίρο του Νομού (Ξενοδο-χεία, εστιατόρια, μουσεία, καταστήματα, μεταφορές) που υπολο-γίζεται στα 5 εκατομμύρια ευρώ. 105 οι διαπιστευμένοι δημοσι-ογράφοι προερχόμενοι από 18 Χώρες. Για την Έκθεση του 2010 χρησιμοποιήθηκαν και τα 11000 τ.μ. του Εκθεσιακού Κέντρου στο Montebello.Η TriestEspresso Expo που έγινε για πρώτη φορά το 2000 (Διετής Έκθεση) κατέγραψε μία συνεχή τάση ανόδου φθάνοντας στην πλήρη κάλυψη των εκθεσιακών χώρων αυτής της χρονιάς. Η πέ-μπτη TriestEspresso Expo χαρακτηρίστηκε από μία ημέρα ανοι-χτή για το κοινό που έδωσε στους μη επαγγελματίες επισκέπτες τη δυνατότητα να περιπλανηθούν στα stand της Έκθεσης.“Η φετινή Έκθεση TriestEspresso Expo – σχολιάζει ο κ. Franco Bazzara της Ένωσης Καφέ της Τεργέστης – χαρακτηρίζεται από την ποιότητα και την παραγωγική δυναμικότητα όλων των παρα-γόντων που είναι παρόντες. Επρόκειτο για την καλύτερη χρονιά της Έκθεσης TriestEspresso αναφορικά με τον κύκλο εργασιών που κατάφερε να παράγει κυρίως λαμβάνοντας υπόψη τη δύσκο-λη οικονομική συγκυρία που και αυτός ο τομέας βιώνει. Θεωρώ πως είναι σημαντικό να συνεχίσουμε σε αυτό το δρόμο για να μην χάσει η Τεργέστη τον πιστοποιημένο τώρα πια τίτλο της παγκό-σμιας πρωτεύουσας του καφέ εσπρέσο”.

L a quinta edizione del TriestEspresso Expo (28-30 ottobre) si chiusa facendo registrare un nuovo record e soprattutto la sod-disfazione di tutti gli espositori, produttori e visitatori arrivati da tutto il mondo a Trieste per una tre giorni dove la filiera del caffè espresso è stata protagonista. Tutto il mondo del caffè si è dato appuntamento a Trieste ed i numeri di questo evento internazio-nale ne fotografano bene la portata e l’importanza. Gli 8757 visita-tori (stimati 8000) provenienti da 86 Paesi (stimati 80 Paesi) sono stati ampiamente superati con una crescita del 24,2% rispetto alla passata edizione (2008) ed i 230 espositori provenienti da 22 Paesi (Austria, Burundi, China, Colombia, France, Germany, Great Britain, Guatemala, India, Indonesia, Israel, Italy, Poland, Portugal, Russia, Rwanda, Slovenia, South Korea, Switzerland, USA, Vietnam, Yemen) hanno chiuso contratti per milioni di euro ed aperto nuovi canali commerciali. Il TriestEspresso Expo, dopo la Barcolana, è il secondo evento capace di garantire sul territorio provinciale im-portanti entrate economiche con ricadute per un giro d’affari per la provincia (Alberghi, ristoranti, musei, negozi, trasporto) stimato in 5 milioni di euro. 105 i giornalisti accreditati provenienti da 18 Paesi. Per l’edizione 2010 del TEE sono stati utilizzati tutti gli 11000 mq del comprensorio fieristico di Montebello.Nato nel 2000 il TriestEspresso Expo (fiera biennale) ha fatto regi-strare un continuo trend di crescita arrivando alla completa satu-razione delle aree espositive nell’edizione di quest’anno. La quinta edizione del TriestEspresso Expo è stata caratterizzata anche da una giornata aperta al pubblico che ha dato la possibilità ai visita-tori non professionali di girare tra gli stand presenti in Fiera.“Questa edizione del TriestEspresso Expo – commenta Franco Baz-zara dell’Associazione Caffè Trieste – si è caratterizzata per la quali-tà e capacità produttiva di tutti gli attori presenti. Si è trattato del-la migliore edizione di TriestEspresso per quanto riguarda il giro d’affari che è riuscita a produrre soprattutto in considerazione del complesso momento economico che anche questo comparto sta vivendo. Ritengo sia fondamentale continuare su questo binario per non far perdere a Trieste l’ormai accreditato ruolo di capitale mondiale del caffè espresso”.

5 εκατομμύρια ευρώ η οικονομική παραγωγική δραστηριότητα για την περιοχή. Η Έκθεση μεγάλωσε κατά 24,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά διεξαγωγής της. 8757 οι επισκέπτες (προβλεπόμενοι 8000) προερχόμενοι από 86 Χώρες (προβλεπόμενες 80). 105 διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι από 18 Χώρες.

5 milioni di euro l’indotto economico per il territorio. L’evento è cresciuto del 24,2% rispetto alla passata edizione. 8757 i visitatori (previsti 8000) provenienti da 86 Paesi (previsti 80). 105 giornalisti accreditati da 18 Paesi.

fiere εκθέσεις

54

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΦΕ:Κατά τη διάρκεια της Έκθεσης TriestEspresso Expo πραγματοποι-ήθηκε και η τέταρτη Συνεργασία ανάμεσα σε Ευρωπαϊκά Μου-σεία του Καφέ. Μετά από εκείνη με το Museum für Kaffeetechnik-Probat Werke στη Γερμανία το 2004, με το Caferama-Badilatti στην Ελβετία το 2006, με το Kaffee Kompetenz Zentrum της Βιέννης το 2008, τώρα ήταν η σειρά του Musée de l’aventure Peugeot εδώ στην Τεργέστη. Στην εκδήλωση παρέστη ο εκπρόσωπος του Γαλλικού Musée de l’aventure Peugeot (εταιρίας που δημιουργήθηκε ακριβώς δυο αιώνες πριν ως εργοστάσιο λεπίδων, πριονιών για ξυλείες και μύλων για καφέ) Fabrizio Taiana (γραμματέας του Club Storico Peugeot Italia). Ομιλίες απεύθυναν η Επίτιμη Πρόξενος της Δη-μοκρατίας της Γαλλίας στην Τεργέστη Christia Leggeri για τη σχέ-ση ανάμεσα στην Γαλλία και την Τεργέστη και ο Καθηγητής του Mib Stefano Pilotto. Προσκλήθηκε και ο Πρόεδρος του TCC Furio Suggi Liverani. Οικοδεσπότες ήταν ο Πρόεδρος της Ένωσης Καφέ της Τεργέστης Vincenzo Sandalj και ο Gianni Pistrini, που επιμελή-θηκε της εκδήλωσης.

PARTNERSHIP FRA MUSEI EUROPEIDEL CAFFE’:Nel corso del TriestEspresso Expo si è tenuta anche la quarta Part-nership fra Musei europei del caffè. Dopo quello con Museum für Kaffeetechnik-Probat Werke in Germania nel 2004, con Caferama-Badilatti in Svizzera nel 2006, con Kaffee Kompetenz Zentrum di Vienna nel 2008, ora è stata la volta del Musée de l’aventure Peu-geot qui a Trieste.L’evento ha visto la presenza del delegato del francese Musée de l’aventure Peugeot (società nata esattamente 2 secoli fa quale fabbrica di lame, seghe per legnami e macinini da caffè) Fabrizio Taiana (segretario del Club Storico Peugeot Italia). Sono interve-nuti la console onorario a Trieste della Repubblica di Francia Chri-stia Leggeri che ha relazionato sul rapporto fra Trieste e la Francia il docente al Mib Stefano Pilotto. E’ stato invitato anche il presi-dente del TCC Furio Suggi Liverani.A fare gli onori di casa il presidente dell’Associazione Caffè Trieste Vincenzo Sandalj e Gianni Pistrini, curatore dell’iniziativa.

55

Την Παρασκευή στις 18 Μαρτίου 2011 στις 8.30 το βράδυ στην Αίθουσα Εικαστικών Εκδηλώσεων του 6ου ορόφου του Βαφο-πούλειου Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Θεσσαλονίκης θα εγκαινιαστεί η Έκθεση φωτογραφίας με τίτλο: «Viaggio in un’Italia senza tempo - Ταξίδι σε μια Ιταλία δίχως χρόνο - Viajo en una Italia sin tiempo» (Φωτογραφίες Πέδρο Λουίς Λαντρόν ντε Γκεβάρα, καθηγητή του Τμήματος Ιταλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημί-ου Mούρθια της Ισπανίας - Επιμέλεια Zώζη Ζωγραφίδου αναπλ. Καθηγήτρια του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του καθηγητή Πέδρο Λουίς Λαντρόν ντε Γκεβάρα). Διάρκεια Έκθεσης 18-27 Μαρτίου 2011.Η ‘Εκθεση υπό την αιγίδα της Fundacion CajaMurcia έχει εγκαινι-αστεί τη Δευτέρα 10/1/2011 στην πόλη Lorca της Ισπανίας και θα παρουσιαστεί σε διάφορες πόλεις της Ισπανίας για να καταλήξει στη Μαδρίτη τον Ιανουάριο του 2012. Στη Θεσσαλονίκη η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώ-σεων για τον εορτασμό της συμπλήρωσης των 50 χρόνων από την ίδρυση του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσα-λονίκης και των 150 χρόνων της Ένωσης της Ιταλίας και διοργα-νώνεται σε συνεργασία του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλο-λογίας του Α.Π.Θ. με την Fundacion CajaMurcia, το Πανεπιστήμιο της Μούρθια Ισπανίας, την Società Dante Alighieri – Comitato di Murcia και Comitato di Salonicco, το Istituto Italiano di Cultura di Salonicco, την Camera di Commercio Italoellenica di Salonicco, και τις αερογραμμές Αegean Airlines.

Venerdi 18 marzo alle ore 20.30 presso la Sala di Eventi Figurativi del sesto piano del Vafopouleion Centro Culturale del Comune di Salonicco si inaugura la mostra di fotografia con titolo: «Viaggio in un’Italia senza tempo - Ταξίδι σε μια Ιταλία δίχως χρόνο - Viajo en una Italia sin tiempo». Fotografie Pedro Luis Ladròn de Gueva-ra, professore ordinario del Dipartimento di Italianistica dell’Uni-versità di Murcia della Spagna – A cura di Zosi Zografidou, prof.ssa associata del Dipartimento di Lingua e Letteratura italiana dell’Università ‘Aristotele’ di Salonicco e del prof. Pedro Luis La-dròn de Guevara.Durata della mostra: 18-27 Marzo 2011.La mostra sotto il patrocinio della Fundacion CajaMurcia si è inau-gurata lunedì 10 gennaio 2011 a Lorca per poi andare in altre città della Spagna e finire a Madrid nel gennaio del 2012.A Salonicco la mostra si organizza dal Dipartimento della Lingua e Letteratura italiana della Facoltà di Lettere dell’Università di Salonicco nell’ambito della celebrazione dei 50 anni del Dipar-timento di Lingua e Letteratura Italiana della Facoltà di Lettere dell’Università ‘Aristotele’ di Salonicco e dei 150 anni dell’Unità d’Italia in collaborazione con la Fundacion CajaMurcia, l’Univer-sità di Murcia della Spagna, la Società Dante Alighieri – Comitato di Murcia e Comitato di Salonicco, l’Istituto Italiano di Cultura di Salonicco, la Camera di Commercio Italoellenica di Salonicco ed Αegean Airlines.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Πέδρο Λουίς Λαντρόν ντε ΓκεβάραΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Ζώζη Ζωγραφίδου – Πέδρο Λουίς Λαντρόν ντε Γκεβάρα

FOTOGRAFIE Pedro Luis Ladròn de GuevaraA CURA DI Zosi Zografidou - Pedro Luis Ladròn de Guevara

έκθεση φωτογραφίας ‘ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΜΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΔΙΧΩΣ ΧΡΟΝΟ’

mostra fotografica ‘VIAGGIO IN UN’ITALIA SENZA TEMPO’

Dal 18 marzo al Vafopouleio di Salonicco Από 18 Μαρτίου στο Βαφοπούλειο Θεσσαλονίκης

56

articolo άρθρο

«Ο Πέδρο Λουίς Λαντρόν ντε Γκεβάρα με ευαίσθητο βλέμμα, με τα μάτια ενός ταξιδευτή, ενός σύγχρονου Οδυσσέα που αναζητά νέους δρόμους στη θάλασσα για να προσεγγίσει την Ιθάκη του, διαβαίνει μια γη που ονειρεύτηκε, που έζησε, που αγάπησε, τους δρόμους μιας χώρας που αναπτύσσεται μέσα του και καταφέρ-νει να αποκαλύψει αυτό που μόνο ένας ποιητής θα μπορούσε να ανακαλύψει, να κλέψει και να αποτυπώσει. Mέσα από τις φωτο-γραφίες του που γίνονται πραγματικές εικόνες γεμάτες ζωή, που κρύβουν το πάθος του για τη χώρα που ονειρεύεται, με αυθεντικό και προσεκτικό τρόπο, μας ταξιδεύει στο χώρο μιας Ιταλίας, εκεί όπου ο καθένας θα ήθελε να χαθεί και να ονειρευτεί», παρατηρεί η κ. Ζωγραφίδου.

«Έφτασα στην Ιταλία πριν τριάντα χρόνια», εξηγεί ο καθηγητής Λαντρόν ντε Γκεβάρα. «Μεγάλωσα σαν προσωπικότητα στους δρόμους της, στα σοκάκια της, στις πλατείες της, στους σταθμούς των τραίνων και στα μονοπάτια που φωτογράφησα. Εκεί έμαθα να βλέπω την τέχνη σαν κάτι το καθημερινό. Δεν είμαι επαγγελματί-ας φωτογράφος και ελπίζω να μην κριθώ μ’αυτήν την ιδιότητα, είμαι απλά ο εραστής που έχει φωτογραφίσει την αγαπημένη του στις μικρές λεπτομέρειες. Η Ιταλία είναι απέραντη και το να επι-λέξεις εικόνες θα είναι πάντα ένα προβληματικό επιχείρημα, έτσι στην επιλογή των φωτογραφιών προσπάθησα να δείξω επαρχίες, τόπους και όσο ήταν δυνατόν διαφορετικές καταστάσεις. Ελπίζω μόνο ότι μπόρεσα να συγκεντρώσω ένα μικρό μέρος από την ομορφιά της και το πάθος που αισθάνομαι γι’αυτήν».«Οι εικόνες», υπογραμμίζει η κ. Ζωγραφίδου, «συνοδευόμενες στην ιταλική, την ελληνική και την ισπανική γλώσσα, από λέξεις ποιητών από όλον τον κόσμο, που αγάπησαν και τραγούδησαν τις ομορφιές της και από στίχους που προέρχονται από την ποιη-τική συλλογή Όταν μιλά η πέτρα του καθηγητή Λαντρόν ντε Γκε-βάρα, προσκαλούν να εντοπίσουμε λεπτομέρειες και τοπία και να νοιώσουμε τις εμπειρίες ενός ταξιδιού που δεν ζήσαμε ποτέ. Το φανταστικό ταξίδι μας θα μπορούσε να ξεκινήσει κοιτάζοντας τη θάλασσα, μπροστά στο ανοικτό παράθυρο του όρμου του Κάπρι, μαγικό νησί, σημείο άφιξης αλλά την ίδια στιγμή και σημείο ανα-χώρησης για άλλα καινούρια ταξίδια γεμάτα φαντασία και μυστή-ριο προς την Ιταλία».

«Pedro Luis Ladrón de Guevara con il suo sguardo sensibile, con gli occhi di un viaggiatore, di un Ulisse odierno in cerca di nuove vie sul mare per raggiungere la sua Itaca, percorre una terra so-gnata, vissuta e amata, le strade di un paese che cresce in lui e ri-esce a rivelare quello che solo un poeta potrebbe scoprire, rubare e imprimere. Attraverso le sue fotografie che diventano immagini reali, pieni di vita che nascondono la sua passione per la terra so-gnata, in modo autentico e accurato, ci fa viaggiare nello spazio di un’Italia, laddove ognuno vorrebbe perdersi e sognare», osserva la prof.ssa Zografidou.«Arrivai in Italia trenta anni fa», spiega il prof. Ladròn de Guevara. «Sono cresciuto come persona per le sue strade, per i suoi vicoli, per le sue piazze, per le sue stazioni e per i sentieri che ho foto-grafato. Lì imparai a guardare l’arte come qualcosa di quotidia-no. Non sono un fotografo professionista e spero di non essere giudicato come tale, sono soltanto l’amante che ha fotografato la sua amata nei piccoli dettagli. L’Italia è incommensurabile e sele-zionare delle immagini sarà sempre un’operazione problematica, così nella scelta delle foto ho cercato di mostrare regioni, spazi e situazioni quanto più varie possibili. Spero soltanto di aver saputo cogliere e conservare almeno una minima parte della sua bellez-za e della passione che sento per lei».«Le immagini», sottolinea la prof.ssa Ζografidou, «accompagna-te da parole, in italiano, in greco e in spagnolo, di poeti di tutto il mondo che hanno amato e cantato le sue bellezze e da versi contenuti nella raccolta di poesia Quando la pietra parla del prof. Ladròn de Guevara, invitano a cercare i dettagli e i paesaggi e a sentire le esperienze di un viaggio mai vissuto. Il nostro viaggio immaginario potrebbe cominciare guardando il mare, davanti alla finestra aperta sulla baia di Capri, isola magica, punto di arri-vo, ma allo stesso tempo punto di partenza per altri nuovi viaggi pieni di fantasia e di mistero verso l’Italia».