ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ( 1 0λ. 10 -28) 1. Να...

28
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020 1 Γ΄ ΓΥΜΝΑ ΣΙΟ Υ ΥΠ ΟΣΤΗ ΡΙΚΤΙΚ Ο Υ ΛΙΚΟ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (σελ. 10-28) 1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις: α. ως προς τη σχέση τους με τις άλλες (κύριες ή δευτερεύουσες), β. να κυκλώσετε τη συνδετική λέξη, όπου υπάρχει, γ. να δηλώσετε το είδος της σύνδεσης (παρατακτική, υποτακτική, ασύνδετο σχήμα). Αμφιβάλλω όμως αν αυτό το τοπίο γεννάει στην ψυχή τους τα ίδια συναισθήματα που ένιωσα εγώ πάνω στο καμπαναριό του χωριού μου. Έχει περάσει πάνω από μια ώρα και η συζήτηση συνεχίζεται, ενώ πολλά μέλη των αντιπροσωπειών έχουν βγει στο παράθυρο. Οι μετανάστες αποκλείονται από τη δυνατότητα ίσων ευκαιριών, αποκλείονται από την ίση μεταχείριση και συμμετοχή στην κοινωνική ζωή. Η μεγάλη Ευρώπη δεν πρέπει να φτιαχτεί χωρίς παράθυρο ανοιχτό προς τον Τρίτο Κόσμο. Όλοι οι άνθρωποι μοιάζουμε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι ανήκουμε στο ανθρώπινο είδος. Πολλοί από εμάς δυσκολεύονται να μπουν στη θέση του άλλου και να καταλάβουν τις εμπειρίες και τα προβλήματά του. Συγκεντρώθηκα την ώρα των αγγλικών, για να καταλάβω τι έλεγε η δασκάλα μας. ΝΕ ΟΕ ΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣ ΣΑ

Transcript of ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ( 1 0λ. 10 -28) 1. Να...

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

1

Γ΄ ΓΥΜΝΑ ΣΙΟ Υ

ΥΠ ΟΣΤΗ ΡΙΚΤΙΚ Ο Υ ΛΙΚΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (σελ. 10-28)

1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις:

α. ως προς τη σχέση τους με τις άλλες (κύριες ή δευτερεύουσες),

β. να κυκλώσετε τη συνδετική λέξη, όπου υπάρχει,

γ. να δηλώσετε το είδος της σύνδεσης (παρατακτική, υποτακτική, ασύνδετο σχήμα).

Αμφιβάλλω όμως αν αυτό το τοπίο γεννάει στην ψυχή τους τα ίδια συναισθήματα που

ένιωσα εγώ πάνω στο καμπαναριό του χωριού μου.

Έχει περάσει πάνω από μια ώρα και η συζήτηση συνεχίζεται, ενώ πολλά μέλη των

αντιπροσωπειών έχουν βγει στο παράθυρο.

Οι μετανάστες αποκλείονται από τη δυνατότητα ίσων ευκαιριών, αποκλείονται από την ίση

μεταχείριση και συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.

Η μεγάλη Ευρώπη δεν πρέπει να φτιαχτεί χωρίς παράθυρο ανοιχτό προς τον Τρίτο Κόσμο.

Όλοι οι άνθρωποι μοιάζουμε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι ανήκουμε στο

ανθρώπινο είδος.

Πολλοί από εμάς δυσκολεύονται να μπουν στη θέση του άλλου και να καταλάβουν τις

εμπειρίες και τα προβλήματά του.

Συγκεντρώθηκα την ώρα των αγγλικών, για να καταλάβω τι έλεγε η δασκάλα μας.

ΝΕ ΟΕ ΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣ ΣΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

2

2. Να αναγνωρίσετε τον τρόπο σύνδεσης των πιο κάτω προτάσεων.

(Σημειώστε: Α (ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΣΧΗΜΑ), Π (ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ), Υ (ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ)

Ο παππούς μου πήγε στον κήπο, για να ποτίσει τα λουλούδια.

Ο αδερφός μου σήκωσε το πακέτο και το έβαλε στο τραπέζι.

Η γιαγιά έφτιαξε το φαγητό, ετοίμασε το γλυκό, έστρωσε το τραπέζι.

Η θεία μου ήρθε στο σπίτι μας και μας έφερε δώρα.

Ο ξάδερφός μου μού εξήγησε πώς παίζεται το καινούριο επιτραπέζιο παιχνίδι του.

Τα παιδιά της οικογένειας έπαιξαν, τραγούδησαν, χόρεψαν.

Οι συγγενείς μου ήταν δίπλα μου σ' αυτή τη δύσκολη στιγμή της ζωής μου και μου

συμπαραστάθηκαν πολύ.

Η μητέρα καλωσόρισε τους γονείς της και τους πρόσφερε ένα χυμό.

Η αδερφή μου με φώναξε, για να τελειώσουμε την κατασκευή μας.

Όταν χτύπησε το τηλέφωνο, ήμουν ακόμη στο κρεβάτι.

Εάν έχει καλό καιρό, θα πάμε εκδρομή με τους φίλους μας.

Οι μαθητές άνοιξαν τα βιβλία , έλυσαν την άσκηση, άκουσαν το δάσκαλο προσεχτικά.

Φώναξε για να τον ακούσουν, αλλά το αυτοκίνητο ήταν ήδη πολύ μακριά.

Ήταν βέβαιο ότι δεν του τηλεφώνησε είτε γιατί είχε χάσει τον αριθμό είτε γιατί απλώς το

ξέχασε.

Αν ξαναπάς στο νησί , μην ξεχάσεις να μου φέρεις από κείνο το τοπικό γλυκό.

Η βροχή ήταν δυνατή , τα νερά κυλούσαν ορμητικά, οι δρόμοι είχαν πλημμυρίσει.

Ώσπου να γίνει το φαγητό, η Μαρία διάβασε τα αγγλικά.

Παναγιώτης ορίστηκε σημαιοφόρος, επειδή ήταν αριστούχος.

Σαν άρχιζαν οι ζέστες έπεφτε η απόδοση των μαθητών.

Το σπίτι της θείας μου που βρίσκεται σχεδόν στην κορυφή του λόφου έχει μοναδική θέα.

Ήταν τόσο ωραία η εκδήλωση ώστε κανείς δεν έφευγε.

Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν.

Κι επήγαν και παλέψανε στα μαρμαρένια αλώνια.

Αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα.

Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γη τονε τρομάσσει.

Δεν μπορούσε να πιστέψει πως ήταν αυτός ο τυχερός.

Οι γονείς μου δουλεύουν σκληρά για να πάρουμε σπίτι.

Ο αγώνας έληξε ισόπαλος' άρα κέρδισα το στοίχημα.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

3

Πήγε με τα πόδια, γιατί τα λεωφορεία είχαν απεργία.

Μπροστά ο κύριος πίσω ο Φόρτης, δρόμο παίρνουν, δρόμο αφήνουν, φτάνουν

σ' ένα κατάστημα.

Σπίτι δεν τον εσκέπαζε, σπηλιό δεν τον εχώρει, τα όρη εδιασκέλιζε, βουνού κορφές επήδα.

Στο βίτσιμα 'πιανε πουλιά, στο πέταμα γεράκια.

Αν και ο γιατρός του το απαγόρευσε, κάπνιζε πολύ.

Ο Βασίλης θέλει να γίνει μηχανικός.

Στο χωριό δεν είχε κανείς ραδιόφωνο, ούτε ξέραμε τι είναι αυτό.

Αν και είναι έξυπνος δεν πάει καλά στα μαθήματα.

Θα πάμε εκδρομή, αν έχει καλό καιρό.

Πήρε το βιβλίο και το τοποθέτησε στο ράφι.

Θα μείνετε ή θα φύγετε;

Σαν είδε δίπλα της τα παιδιά της, ηρέμησε.

Όταν χτύπησε το τηλέφωνο, είχα τελειώσει τα μαθήματά μου.

Έτρεξε, έπαιξε, διασκέδασε, ευχαριστήθηκε.

Γνωρίζει τις συνέπειες αλλά αδιαφορεί.

Ο Μηνάς ξύπνησε, πλύθηκε, χτενίστηκε, έφαγε παγωτό.

Λυπήθηκε, επειδή δεν ήρθες.

Το πρόσωπό του ήταν γελαστό και τα μάτια του έλαμπαν από χαρά.

Σαν βαριόμουν, μάζευα κοχύλια.

Έκλεισα το παράθυρο, για να μην ακούω φασαρία.

Ύστερα του γύρισαν την πλάτη και χάθηκαν μες στο δειλινό.

Ο πατέρας ξύπνησε πριν να χαράξει.

Γνωρίζω ότι σπουδάζεις στην Αθήνα.

Πέρασε από το σπίτι, όποτε θέλεις.

Να τρέφεσαι και να γυμνάζεσαι, για να γίνεις δυνατός.

Αν ξεκινούσες νωρίτερα, θα προλάβαινες το τρένο.

3. Να ενώσετε τις παρακάτω προτάσεις με υποτακτική σύνδεση, κάνοντας όλες τις

απαραίτητες αλλαγές.

Ήρθε τελευταίος στο οικογενειακό τραπέζι. Συνάντησε πολλή κίνηση στο δρόμο.

Έρχονται τα ξαδέρφια μου στο σπίτι. Περνάμε υπέροχα.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

4

Άνοιξε το παράθυρο. Θα μπει καθαρός αέρας.

Δεν ήθελε να πάρει φάρμακα. Ήταν άρρωστος.

Χιόνισε τόσο πολύ στο χωριό. Έκλεισαν οι δρόμοι.

Θα φύγουμε νωρίς. Θα στενοχωρήσουμε τον παππού και τη γιαγιά.

Βλέπει τους συγγενείς του. Χαμογελάει πάντα.

Ο πατέρας άφησε το δώρο του παιδιού δίπλα στο κρεβάτι του. Θα του κάνει έκπληξη.

4. Γράψετε τη συνέχεια των προτάσεων, επιλέγοντας την κατάλληλη πρόταση από τις πιο

κάτω. Χρησιμοποιείστε τον κατάλληλο σύνδεσμο, ώστε οι προτάσεις να ενωθούν με τον

τρόπο που δηλώνεται στην παρένθεση:

α) ... έχει σωστή συμπεριφορά.

β) … είχε χτυπήσει το πόδι του.

γ) … πήγε για ύπνο.

δ) … ήταν σε αδιέξοδο.

ε) … δεν είπε κουβέντα σε κανέναν

Σηκώθηκε απότομα από το τραπέζι. (παρατακτική σύνδεση)

Το μικρό μου αδερφάκι έκλαιγε δυνατά. (υποτακτική σύνδεση)

Η γιαγιά συμβούλεψε το εγγονάκι της. (υποτακτική σύνδεση)

Δε ζήτησε βοήθεια από κανέναν. (υποτακτική σύνδεση)

Είπε καληνύχτα στον πατέρα του. (παρατακτική σύνδεση)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

5

5. Στις παρακάτω προτάσεις να διακρίνετε:

α) τις κύριες και τις δευτερεύουσες προτάσεις

β) τους συνδέσμους με τους οποίους εισάγονται

γ) τον τρόπο σύνδεσης των προτάσεων (παρατακτική/υποτακτική)

Αν και έγραψα καλά, επειδή είχα κάνει ένα λάθος, δεν πήρα άριστα.

Μου είπε ότι θα μας περιμένει ό,τι ώρα κι αν φτάσουμε.

Θα προετοιμαστούμε καλά, για να μπορέσουμε να τους νικήσουμε.

Πριν ξημερώσει θα ξεκινήσουμε, ώστε να φτάσουμε κατά το μεσημέρι.

Μας είπαν ότι πρέπει να φύγουμε, γιατί αναβλήθηκε η συναυλία.

Αν θέλετε μπορείτε να αγοράσετε ή να δανειστείτε ένα αυτοκίνητο.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΓΛΩΣΣΑ-ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (σελ.29-44)

1. Να υπογραμμίσετε τις ειδικές, βουλητικές και ενδοιαστικές προτάσεις και να

προσδιορίσετε τον συντακτικό τους ρόλο.

Υποθέτω ότι θα έρθει σε μια ώρα.

Ήθελε να του πάω το φαγητό στο κρεβάτι.

Φοβάμαι μήπως δεν έρθει το βράδυ στην παράσταση.

Διαδίδεται ότι η διευθύντρια του σχολείου παραιτήθηκε.

Είναι φανερό ότι δε σε συμπαθεί.

Αυτό ακριβώς σκέφτεται συνέχεια, μήπως δεν τον συμπαθούν οι φίλοι του.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

6

Δυστυχώς πρέπει να φύγεις.

Του ανακοίνωσαν ότι από αύριο θα λειτουργεί κανονικά το τηλέφωνο.

Ζούσε πάντα με τον ίδιο φόβο, μήπως καταλάβουν την πραγματική ταυτότητά του.

Είναι απαραίτητο να καθαρίζεις τακτικά το δωμάτιό σου.

2. Στο παρακάτω κείμενο να βρείτε τις ειδικές προτάσεις και να αναγνωρίσετε τον

συντακτικό τους ρόλο:

«Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο άνθρωπος μαθαίνει τη γλώσσα κατά τα πέντε πρώτα

χρόνια της ζωής του, δηλαδή πολύ πριν έρθει σε επαφή με την οργανωμένη διδασκαλία του

Συντακτικού και της Γραμματικής. Έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πρωτογενής αυτή

εκμάθηση της γλώσσας στηρίζεται στο γεγονός ότι οι γλωσσικοί μηχανισμοί του αντιδρούν σε

κάθε είδους γλωσσικό ερέθισμα, ακόμη και σ’ εκείνο που δέχεται πρώτη φορά».

3. Να υπογραμμίσετε τις βουλητικές προτάσεις και να προσδιορίσετε τον συντακτικό τους

ρόλο:

Προσπαθεί να μάθει πολλές ξένες γλώσσες, γιατί θέλει να γίνει μεταφραστής.

Πολλές φορές επιχείρησα να έρθω σε επαφή μαζί του, αλλά δεν κατάφερα να τον βρω.

Έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον να μάθει τη γλώσσα μας.

Είναι ικανός να κάνει τα πάντα.

Η βασική του επιδίωξη ήταν να δημιουργήσει μια ισχυρή επιχείρηση, όμως ήταν ανίκανος να

αναλάβει τόσες ευθύνες.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

7

4. Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω υπογραμμισμένες προτάσεις με ονοματικά σύνολα.

Απαγορεύεται να υπερφορτώνεται τον ανελκυστήρα.

Επιβάλλεται να ψηφίσουν όλοι.

Αναγνωρίζω ότι έσφαλα.

Ο επιτηρητής ανακοίνωσε ότι ο χρόνος έληξε.

Φοβάται μήπως αρρωστήσει και τρέμει μην πεθάνει.

Η είδηση ότι το ιός εξαπλώθηκε στη Δ.Ευρώπη συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Φαίνεται ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη.

Οι υπεύθυνοι προσπάθησαν να αποτρέψουν τις δυσάρεστες εξελίξεις.

Του ευχήθηκε να αναρρώσει γρήγορα.

Υπάρχει στην ομάδα μας ο φόβος μήπως αναβληθεί η εκπαιδευτική εκδρομή λόγω

κακοκαιρίας.

Δεν επιτρέπεται να συζητάτε μεταξύ σας την ώρα του μαθήματος.

Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι ο εν λόγω βουλευτής εμπλέκεται στη λίστα Λαγκάρντ.

5. Να μετατρέψετε τα υπογραμμισμένα ονοματικά σύνολα σε δευτερεύουσες βουλητικές,

ενδοιαστικές και ειδικές προτάσεις κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές:

Ανακοινώθηκε η πρόσληψη εκατό δασοπυροσβεστών για την καλοκαιρινή περίοδο.

Εύχομαι τη γρήγορη ανάρρωσή σου.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

8

Ο φόβος της κατάλυσης της δημοκρατίας επέβαλλε τη θέσπιση αυστηρών νόμων.

Στις πρόσφατες εκλογές το κόμμα του πέτυχε την άνοδό του στην εξουσία .

Πολλοί φοβούνται την αλλοίωση της γλώσσας από την εισροή ξένων στοιχείων .

Είναι γνωστή η αδιαφορία των άλλων για το πρόβλημά του .

Απαίτησε από τον τέως σύζυγό της την άμεση ανάληψη των οικονομικών ευθυνών του

απέναντί της.

Επιβάλλεται η προσπάθεια όλων.

Αναγγέλθηκε η επαναλειτουργία της υπηρεσίας.

6. Στις παρακάτω περιόδους:

α) να υπογραμμίσετε και να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις

β) να εντοπίσετε τη λέξη ή τη φράση από την οποία εξαρτώνται και

γ) να αναγνωρίσετε τον συντακτικό τους ρόλο.

Κάθε φορά είχαμε τον ίδιο φόβο, μη γίνουν επεισόδια στο γήπεδο.

Η μητέρα προσπάθησε να μάθει την αλήθεια.

Δε θυμάμαι να έχουμε ξανασυναντηθεί.

Δεν ήθελε να νομίζω πως είχε οποιαδήποτε ανάμειξη στην υπόθεση.

Διαβάζαμε ώρες ολόκληρες χωρίς να μιλάμε καθόλου.

Πρόσεχε μη χάσεις την ψυχραιμία σου.

Διαδόθηκε ότι κέρδισες το λαχείο.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

9

Ο πόθος του να μάθει γράμματα δεν εκπληρώθηκε ποτέ.

Όταν γράφεις, πρέπει να έχεις στο νου σου αυτό, μην κάνεις κάποιο λάθος.

Δε θυμάμαι να έκλεισα το φως.

Πήραν νεότερη εντολή, να αποχωρήσουν αμέσως από το χώρο του σχολείου.

Έχω τη γνώμη πως κάτι μου κρύβεις.

Ένα είναι βέβαιο, ότι δε φταις εσύ.

Είναι άδικο να φορτωθείς τόσες ευθύνες.

Ο δραπέτης έτρεμε μήπως τον συλλάβουν.

Είναι πράγματι παράξενο ότι κατάφερε να γλιτώσει.

Ζήτησαν από τον Υπουργό να υποσχεθεί πως θα γίνουν συμπληρωματικοί διορισμοί.

Φοβόμουνα μήπως φανερώσει τίποτα στο παραμιλητό του.

Αυτό μόνο να προσέχεις, μην τύχει να σε ξεγελάσουν.

Ήθελα να ήμουν καλός μαθητής.

Ανησυχούσε μήπως του ξεφύγει κάποιο λάθος.

Έτρεμε μήπως πάθει κάτι κακό .

Ξαφνικά ένιωσα πως ήμουν ολομόναχος.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

10

Προθυμοποιήθηκε να μας ξεναγήσει στην πόλη.

Κανείς δεν το έμαθε αυτό , ότι ήταν κάποτε στη φυλακή.

Ένα μόνο δεν κατάφερε, να δημιουργήσει οικογένεια.

Τρέμει μήπως αποκαλυφθεί ότι έχει καταθέσεις στην Ελβετία.

Πιθανολογείται ότι θα υπάρξουν συγχωνεύσεις μεγάλων σχολείων.

Το αίτημά της, να αναβληθεί η διαδικασία, έγινε αποδεκτό.

Μας ανήγγειλε μια ευχάριστη είδηση, ότι ο γιος του πέτυχε στις Πανελλαδικές εξετάσεις.

Υπάρχει άραγε ειλικρινής βούληση από τα κόμματα να παταχθεί η φοροδιαφυγή;

Με ανησυχεί μήπως η αρρώστια του είναι πιο σοβαρή.

Θα ήθελα να σας ενημερώσω για αύριο.

Αυτό μόνο θέλω από σας, να προσέχετε στο μάθημα.

Τρέμω μήπως σου συμβεί κάτι κακό.

Είναι δικαίωμά σου να εκφράζεις ελεύθερα τη γνώμη σου.

Είναι γνωστό σε όλους ότι εργάζεται σκληρά.

Τους επισήμανε ιδιαίτερα αυτό, ότι ο κίνδυνος δεν πέρασε ακόμη.

Το αίτημά του, να αναβληθεί η δίκη, έγινε δεκτό.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

11

Έχω την εντύπωση ότι θα βρέξει αύριο.

Είναι καλό να μη μιλάτε.

Υπάρχει ο φόβος μήπως γίνει πόλεμος.

7. Στο απόσπασμα που ακολουθεί:

α) να χωρίσετε τις προτάσεις (κύριες-δευτερεύουσες)

β) να βρείτε ένα παράδειγμα παρατακτικής και υποτακτικής σύνδεσης προτάσεων

γ) να εντοπίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις (ειδικές-ενδοιαστικές-

βουλητικές) και να προσδιορίσετε τον συντακτικό τους ρόλο (υποκείμενο-αντικείμενο-

επεξήγηση)

«Μας αρέσει η λογοτεχνική γραφή περισσότερο από τη γραφή life style και δεν φαίνεται τελικά

ότι το λεξιλόγιό μας έχει γίνει φτωχότερο. Έρευνα όμως που έγινε πρόσφατα κατέδειξε πως μόνον

ένας στους πέντε γνωρίζει τι σημαίνει η λέξη «αναφανδόν»,ενώ οι περισσότεροι νέοι επιθυμούν

να μάθουν περισσότερες από μια ξένες γλώσσες. Οι περισσότεροι φοβούνται μήπως η μαζική

εισβολή ξενόγλωσσων στοιχείων αλλοιώσει τη φυσιογνωμία της ελληνικής γλώσσας. Τελικά ένα

είναι σίγουρο, ότι η γλώσσα ακολουθεί τη ζωή».

8. Να ολοκληρώσετε τις πιο κάτω προτάσεις με το είδος των δευτερεύουσων προτάσεων

που σας δίνονται στις παρενθέσεις. Στη συνέχεια να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο

των δευτερεύουσων προτάσεων.

Οι συμμαθητές μας σήμερα είχαν έναν έντονο φόβο,

(ενδοιαστική)

(συντακτ. αναγν.)

Είναι αναγκαίο σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς

( βουλητική )

(συντακτ. αναγν.)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

12

Ένα πράγμα υποσχέθηκα στους γονείς μου,

( ειδική )

(συντακτ. αναγν.)

9. Να ολοκληρώσετε τις πιο κάτω προτάσεις με τις κατάλληλες δευτερεύουσες ονοματικές

προτάσεις (ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές) και στην συνέχεια να αναγνωρίσετε τον

συντακτικό τους ρόλο.

Μία ήταν η υπόσχεση που μας έδωσε,

(συντακτ. αναγν.)

Είναι απαραίτητο

(συντακτ. αναγν.)

Ανησυχώ

(συντακτ. αναγν.)

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ: ΠΟΛΥΣΗΜΙΑ ΛΕΞΕΩΝ

1. Να γράψετε έξι (6) προτάσεις μέσα από τις οποίες να φαίνεται η πολυσημία της λέξης

«φύλλο» (Γεωπόνος, έμπορος χαρτιού, εκδότης εφημερίδας, ζαχαροπλάστης,

χαρτοπαίχτης, μαθητής).

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

13

2. Να γράψετε 2 (δύο) προτάσεις για κάθε μια από τις πιο κάτω λέξεις έτσι ώστε μέσα να

φαίνεται η πολυσημία των λέξεων αυτών:

ασφάλεια:

βάση:

αγωγή:

είδηση:

γλώσσα:

ενέργεια:

αδυναμία:

καλλιέργεια:

πηγή:

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

14

καιρός:

άσκηση:

ακμή:

3. Να βρείτε κι άλλες σημασίες των παρακάτω υπογραμμισμένων λέξεων.

ρίζα του δέντρου

πηγή νερού

κλειδί του σπιτιού

τροφή σκύλου

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

15

ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΙΔΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ (σελ.46-62)

1. Να υπογραμμίσετε τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις, τη λέξη με την οποία εισάγονται

και να προσδιορίσετε αν είναι μερικής ή ολικής άγνοιας.

Τον ρώτησα ποιος του δάνεισε το βιβλίο.

Απορούσε αν έπαθε κάτι ο φίλος του.

Αμφιβάλλει αν θα δεχτεί τη βοήθειά της.

Εξετάζουμε σε ποια θερμοκρασία παγώνει το νερό.

Λογάριασε πόσο του στοίχισε το αυτοκίνητο.

Προσπαθώ να μάθω τι σημαίνει αυτή η λέξη.

Με ρώτησε μήπως είδα την εκπομπή.

Συλλογίστηκε πού θα συναντηθούμε.

Δεν είμαι βέβαιη αν λειτουργεί καλά ο υπολογιστής.

Αγνοώ πότε θα χιονίσει.

2. Να υπογραμμίσετε τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις και να προσδιορίσετε τη

συντακτική τους θέση.

Δεν υπάρχει καμιά είδηση αν έπαθαν ζημιές από την πλημμύρα.

Απόρησε γιατί έβλεπε προς το βουνό.

Θα μου δείξεις πώς να ζωγραφίζω.

Η αμφιβολία μου είναι αυτή, γιατί δεν ενημερώθηκα για το πρόγραμμα.

Δεν είναι βέβαιο αν θα διοργανώσει τελικά την έκθεση.

Εξηγήστε μου τι σημαίνει «προοπτική».

Αυτό δεν αντιλαμβάνομαι, ποιος σε σπρώχνει σε τέτοια πορεία.

Παρακολουθώ με δέος πώς ο ακροβάτης ισορροπεί στο σχοινί.

Είναι περίεργο πόσο δύσκολο τρόπο διάλεξες τελικά.

Δεν είναι βέβαιο πότε θα τον συναντήσω.

Εξήγησέ μου τώρα αμέσως τι συμβαίνει.

Απορούσα αν θα έρθει.

Απόρησα γιατί δε με ακολούθησε.

Στην ερώτησή μου, ποιος ευθύνεται για το λάθος, δε μου απάντησε κανείς.

Τον έτρωγε η αμφιβολία αν θα κατάφερνε να ολοκληρώσει εγκαίρως την αποστολή του.

Αμφιβάλλω αν κατάλαβες.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

16

Δεν ξέρω γιατί έφυγε τόσο βιαστικά.

Είναι αμφίβολο αν θα δεχτεί να συμμαχήσει μαζί μας.

Σκεφτόμουν το εξής, πού βρήκε ξαφνικά τόσα χρήματα.

Στην ερώτησή μου, πού θα απευθυνθούμε για το έγγραφο, δεν απάντησε κανένας.

3. Να εντοπίσετε τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις που υπάρχουν στις παρακάτω

φράσεις (ρήμα εξάρτησης, εισαγωγή, συντακτική λειτουργία) και να τις μετατρέψετε στις

αντίστοιχες ευθείες ερωτήσεις:

Ρώτησε τον Πέτρο μήπως θέλει κάτι.

Δεν υπάρχει πληροφορία αν θα γίνει απεργία.

Η απορία μου ήταν αυτή, πού θα βρούμε τα λεφτά.

Αυτό μόνο δε σκέφτηκα, τι θα γινόταν αν με έπιαναν.

Είναι ζήτημα αν διάβασε καθόλου.

Δεν ξέρετε πόσο σας σκέφτομαι.

Δεν έχω ιδέα ποιος το έκανε.

Στην ερώτηση μου, πώς τη λένε, έκανε ότι δε με άκουσε.

Δεν ήξερε αν είδε εμένα ή τον αδερφό μου.

4. Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, χρησιμοποιώντας ως ρήματα εξάρτησης τα

ρήματα που βρίσκονται μέσα στις παρενθέσεις.

Θα κρατήσεις την υπόσχεσή σου;

(Με ρώτησε)

Αν και δε με προσκάλεσαν, θα πάω.

(Είπε)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

17

Τι έχει συμβεί;

(Αναρωτιόταν)

Μην πεις τίποτα σε κανέναν.

(Με διέταξε)

Αν θέλω, μπορώ να ανατρέψω όλα τα σχέδιά σου.

(Μου απάντησε)

Ετοιμαστείτε για επίθεση.

(Ο διοικητής τούς διατάζει)

Θα σε βοηθήσω οικονομικά.

(Μου υποσχέθηκε)

Γιατί είσαι αναστατωμένη;

(Τη ρώτησε)

Θα τον τιμωρήσω, αν δεν είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του.

(Μου ανακοίνωσε)

Είμαι αθώος.

(Ο κατηγορούμενος ισχυριζόταν)

5. Να αναγνωρίσετε το είδος των πιο κάτω προτάσεων, δηλώνοντας δίπλα από κάθε

πρόταση «Ε»(Ευθεία Ερώτηση) ή «Π» (Πλάγια ερώτηση).

Πότε θα πάτε εκδρομή;

Θα δεχθείς την πρότασή μου;

Τον ρώτησα αν επιθυμεί να του αγοράσω ένα βιβλίο.

Απορώ τι σκεφτόσουν.

Θα πάρουμε μαζί μας και τον Παύλο;

6. Ανάλογα με το είδος της ερώτησης βάλε δίπλα από κάθε πρόταση «Γ» (Γνήσια), «Ρ»

(Ρητορική), «Π» (Προσταγής).

Τι μαγείρεψες σήμερα;

Είναι κατάσταση αυτή;

Πώς λένε τον αδερφό του Παύλου;

Πώς να μη θυμηθώ τα καμώματά σου;

Δεν είναι να απορείς με τα ψέματά του;

Μου δίνεις λίγο την εφημερίδα που διάβαζες;

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

18

Ζητώ, ρωτώ, απορώ, λέω, εξηγώ, γράφω, δηλώνω, βλέπω, καταλαβαίνω, αγνοώ,

σκέφτομαι, αναλογίζομαι, προτρέπω, ανησυχώ, υποδεικνύω, συστήνω, επισημαίνω,

παρατηρώ, διαπιστώνω, νομίζω, θεωρώ, πιστεύω, καταλογίζω, κατηγορώ,

παραπονιέμαι, αναρωτιέμαι, ισχυρίζομαι, υποστηρίζω, τονίζω, εκφράζω/διατυπώνω

την απορία

7. Ανάλογα με το είδος της ερώτησης βάλε δίπλα από κάθε πρόταση «Ο» (Ολικής άγνοιας)

ή «Μ» (Μερικής άγνοιας).

Τον ρώτησε αν είχε αντιληφθεί κάτι ύποπτο.

Της ζήτησα να μου διευκρινίσει τι εννοούσε μ΄ αυτό.

Δεν μπορώ να καταλάβω πώς έβγαλες αυτό το συμπέρασμα.

Ήθελε να μάθει μήπως εγώ ήξερα κάτι περισσότερο.

Δε θυμάμαι ποια μέρα ακριβώς.

8. Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο χρησιμοποιώντας κάθε φορά διαφορετικό

ρήμα εξάρτησης με τη βοήθεια και του παρακάτω πλαισίου:

Δε θα απαντήσω στις προκλήσεις σας.

Πώς μπορεί να είσαι τόσο αδιάφορος;

Περιμένετε ώσπου να ολοκληρωθεί ο έλεγχος.

Θα μελετήσω προσεκτικά το αίτημά σας, όμως δεν υπόσχομαι τίποτα.

Μην είστε τόσο βιαστικοί, γιατί μπορεί να κάνετε λάθος.

Ίσως αποτύχω στην αυριανή συνέντευξη για δουλειά.

Οι συνεργάτες μου δεν είναι απατεώνες.

Ο χειμώνας φέτος θα είναι βαρύς.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

19

9. Στις πιο κάτω προτάσεις να υπογραμμίσετε τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις και να

προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο:

Υπολόγιζε συχνά πόσα ήταν τα ημερήσια έξοδα.

Αμέσως ανακαλύψαμε πού βρισκόταν η κρυψώνα του.

Αυτή την απορία έχω πάντα, πώς, με τόση ανοργανωσιά, τα βγάζει πέρα την τελευταία

στιγμή.

Δεν έχει ανακοινωθεί πότε θα γίνουν οι εξετάσεις.

Αυτό μόνο εξήγησέ μου, πόσο συχνά αγοράζεις παπούτσια.

Ρώτησέ τον αν θα έρθει μαζί μας, ή θα πάει με τους άλλους.

10. Συμπληρώστε ένα ρήμα εξάρτησης για κάθε μια από τις παρακάτω πλάγιες

ερωτηματικές προτάσεις .

ποια είναι η διεύθυνσή του.

αν γνωρίζει την αλήθεια.

μήπως πρέπει να φύγουμε από εδώ.

πόσο θα μας κοστίσει το νέο αυτοκίνητο.

γιατί έφυγαν τόσο βιαστικά.

11. Να αντικαταστήσετε τα υπογραμμισμένα ονοματικά σύνολα με πλάγιες ερωτηματικές

προτάσεις κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές.

Εξήγησέ μου την αιτία της αποχώρησής σου από τη συνέλευση

Αγνοώ το νικητή σε αυτό τον αγώνα

Δεν καταλαβαίνω τον τρόπο λειτουργίας αυτής της συσκευής .

Κανείς δεν ξέρει το μέγεθος της καταστροφής .

Ζήτησε να μάθει την προτίμησή μου .

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

20

12. Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις σε πλάγιο λόγο:

Πώς ήξερες ότι ήμασταν εδώ;

Πήγαινε αμέσως τώρα!

Αν βρέχει αύριο, η εκδρομή μας θα ματαιωθεί.

Μάταια πάλεψα για έναν ανέφικτο στόχο.

Δε θα δεχτώ αρνητική απάντηση .

Κάποιοι γείτονες ρυπαίνουν με τα σκουπίδια τους το πάρκο.

Το επιχείρημά σου δεν ευσταθεί.

Περάσαμε πολλά εξαιτίας της ανοησίας σου.

13. Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο:

Θέλω τα χρήματά μου πίσω !

Ο επιβάτης της αεροπορικής εταιρείας απαίτησε

Πάμε αύριο σινεμά ;

Η Μαρία μού ζήτησε

Μπροστά σας βλέπετε τους αποθηκευτικούς χώρους του ανακτόρου της Κνωσού.

O ξεναγός μας είπε

Έχεις πρόθεση να διαβάσεις ;

Αμφιβάλλω

Πού θα πάμε άραγε αύριο ;

Αναρωτιούνται

Της φώναξε τρομαγμένος: « Απομακρύνσου γρήγορα από εδώ».

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

21

14. Να μετατρέψετε σε πλάγιο λόγο το παρακάτω απόσπασμα από τη συνέντευξή του

Γιώργου Γραμματικάκη. Να χρησιμοποιήσετε όσο περισσότερα ρήματα εξάρτησης

μπορείτε από το πλαίσιο της άσκησης 9.

«∆ηµοσιογράφος : Με ποια ιδανικά «µεγαλώνετε » τους φοιτητές σας ;

Γ. Γραμματικάκης : Αντιπαθώ τις ηθικολογίες και τις συμβουλές, δεν έχουν άλλωστε αποτέλεσμα.

Προσπαθώ να πω στους φοιτητές να ανακαλύψουν το δικό τους δρόμο κι ότι η γνώση δεν

κερδίζεται μόνον στις αίθουσες. Είναι μια προσωπική μάχη, να καταλάβουν βαθύτερα ένα

φαινόμενο, να απαντήσουν στα δικά τους ερωτήματα. Μόνον τότε η γνώση είναι αυθεντική και

όχι αντιγραφή και απομνημόνευση .

∆ηµοσιογράφος: Μιλάτε για τη βία και τη διαφθορά ως πολιτικά και κοινωνικά φαινόµενα. Πώς

αντιδράτε και πώς θα διαβλέπατε µια αποκατάσταση των ηθικών αξιών στην ελληνική κοινωνία;

Γ. Γραμματικάκης : Η βία με φοβίζει, η διαφθορά με εξοργίζει. Όχι μόνον εκείνη που γίνεται

πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες ή πεδίο γραφικών αψιμαχιών στα τηλεοπτικά παράθυρα .Η

χειρότερη διαφθορά είναι άλλη : η πεποίθηση του πολίτη, εμάς όλων ότι η διαφθορά είναι

περίπου ένα φυσικό, αναπόδραστο φαινόμενο. Αν δεν λείψει αυτή η πλάνη, που είναι ταυτόχρονα

και πρόσχημα, δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για αποκατάσταση αξιών, ούτε για πρόοδο».

(Απόσπασμα από συνέντευξη στο περιοδικό GK της Καθημερινής)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

22

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ: ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ-ΜΕΤΑΦΟΡΑ

1. Στις παρακάτω προτάσεις να δηλώσετε πότε οι υπογραμμισμένες λέξεις

χρησιμοποιούνται με την κυριολεκτική και πότε με τη μεταφορική τους σημασία.

Έσπασε ένα βάζο, καθώς έψαχνε τα πράγματά του.

Μου έσπασε τα νεύρα με την επιμονή του.

Το μυαλό του είναι ξυράφι.

Κόπηκε κατά λάθος με το ξυράφι του πατέρα του.

Έφαγα τα χρόνια μου μαζί του.

Βρήκα το φαγητό στο ψυγείο και το έφαγα.

Του έστυψα ένα χυμό πορτοκάλι.

Έστυψα το μυαλό μου, να βρω τη λύση.

2. Nα αποδώσετε τη σημασία των πιο κάτω μεταφορικών εκφράσεων:

Tου 'στριψε η βίδα!

Mου έγινε βραχνάς!

Tι γλυκανάλατα αστεία είναι αυτά!

Έχω ράμματα για τη γούνα σου!

Tου μίλησε έξω από τα δόντια.

Έχω ένα κεφάλι καζάνι!

Mαζεύτηκε εκεί κάθε καρυδιάς καρύδι.

Tον κόλλησα στον τοίχο.

Πνίγεται σε μια κουταλιά νερό.

Mασάει τα λόγια του.

Δεν ξέρω τι μαγειρεύουν!

Aυτός δε μου γεμίζει το μάτι.

Eίναι σαν τη μέρα με τη νύχτα.

Πήρε τα μάτια του κι έφυγε.

Δεν τα σηκώνει κάτι τέτοια.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

23

ΕNOTHTA 4: ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ (σελ. 64-86)

Να βρείτε συνώνυμα των παρακάτω λέξεων.

κατακτώ

γυμνάζω

νόσος

γρήγορος

γενναίος

έξυπνος

άκακος

δουλειά

επανάσταση

δόλος

οίκτος

γιαλός

τρελός

αυγή

υπέροχος

ζωηρός

σταθερός

απατηλός

προτρέπω

ευφυής

αυτονόητος

1. Να γράψετε τα αντίθετα- αντώνυμα των παρακάτω λέξεων.

θνητός

γενναίος

έντιμος

εμπιστοσύνη

εφήμερος

ηθικός

δυστυχία

χρήσιμος

νηστικός

πρόγονος

υποκειμενικός

καλυτερεύω

ήπιος

μεροληπτικός

συχνά

συντηρητικός

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

24

ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΕΙΡΗΝΗ-ΠΟΛΕΜΟΣ (σελ. 88-104)

1. Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις

(τελικές – αιτιολογικές) και να υπογραμμίσετε τον σύνδεσμο με τον οποίο εισάγονται.

Τον άκουγα υπομονετικά, για να μην τον δυσαρεστήσω.

Καταστράφηκαν οι καλλιέργειες, καθώς δεν έχει βρέξει για μήνες.

Μια και ήρθες, κάτσε να φάμε και να πιούμε και να θυμηθούμε τα παλιά.

Μου φαίνεται ότι δε χάρηκες που θα ‘ρθει η Μαρία.

Δεν ήξερα πού έχεις το βιβλίο να σου το δώσω.

Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο, για να μάθουν γράμματα.

Αφού δε διάβασες , καλά να πάθεις!

Χαίρομαι , που σε βλέπω ευτυχισμένο.

Μια και πέρασα από την Πάτρα , επισκέφτηκα το φίλο μου το Γιάννη.

Τον τιμώρησε , επειδή έκανε ανοησίες στην τάξη.

Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο.

Έτρεξε να τον προλάβει.

Θύμωσε , καθώς θεώρησε το σχόλιο προσβλητικό.

Απέτυχε στις εξετάσεις , γιατί δεν είχε προετοιμαστεί καλά.

Σου τα χρωστάω όλα , αφού με βοήθησες τη δύσκολη αυτή στιγμή.

2. Να διακρίνετε ποιες από τις πιο κάτω προτάσεις, είναι τελικές και ποιες βουλητικές.

Ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί.

Αποφάσισε να δεχτεί την πρόσκληση.

Έφυγε βιαστικά να προλάβει το αεροπλάνο.

Θα πάρω το ντουφέκι μου να βρω τους κλέφτες.

Δεν πρέπει να καπνίζεις τόσο πολύ.

Ξύπνησα να πάω στη δουλειά αλλά ήμουν άρρωστος.

Ο στρατηγός έδωσε εντολή να σταματήσουν οι εχθροπραξίες.

Σκέφτομαι να μείνω και απόψε εδώ.

Φύγε να μας αφήσεις λίγο ήσυχους.

Του γράφω αυτή την επιστολή να σε ενημερώσω για τα γεγονότα.

Πήγα να φέρω τα συμβόλαια.

Πρέπει να υπογράψεις αμέσως.

Θέλω να φύγεις τώρα.

Ήρθε να μας ευχαριστήσει.

Πήγε να τον δει.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

25

3. Να συμπληρώσετε καθεμιά από τις παρακάτω φράσεις με μία δευτερεύουσα

αιτιολογική και μια δευτερεύουσα τελική πρόταση.

Έπρεπε να βιαστεί

Έφυγα νωρίτερα από τη δουλειά

Γυμνάζονται καθημερινά

4. Να αναγνωρίσετε το είδος των προτάσεων που εισάγονται με το «γιατί» (πλάγιες

ερωτηματικές ή αιτιολογικές)

Δεν ξέρω γιατί κλαις.

Λυπόμουνα , γιατί δεν τον βοήθησα.

Απέτυχες στις εξετάσεις , γιατί δεν είχες προετοιμαστεί σωστά.

Τους ρώτησε γιατί έφυγαν από το σχολείο.

Καθυστέρησε , γιατί έχασε το λεωφορείο.

5. Να αντικαταστήσετε τους υπογραμμισμένους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που

δηλώνουν σκοπό με δευτερεύουσες τελικές προτάσεις κάνοντας τις απαραίτητες

αλλαγές.

Πήγε στο εξωτερικό για σπουδές.

Η αστυνομία πήρε μέτρα για την προστασία των πολιτών.

Έδωσε αγώνα για τη ζωή του.

6. Να αντικαταστήσετε τους υπογραμμισμένους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που

δηλώνουν αιτία με δευτερεύουσες αιτιολογικές προτάσεις κάνοντας τις απαραίτητες

αλλαγές.

Έτρεμε ολόκληρος από το κρύο.

Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης πολλοί άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους.

Από το φόβο του έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

26

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ: ΟΜΩΝΥΜΑ - ΠΑΡΩΝΥΜΑ

1. Ποια από τα παρακάτω ζεύγη λέξεων είναι ομώνυμα και ποια παρώνυμα;

πάλη - πάλι

νοίκι - νίκη

ωφέλεια - αφέλεια

χείλια - χίλια

πιάνω - πιάνο

λύπη - λείπει

πείρα – πήρα

πολιτικός - πολίτικος

χορός - χώρος

απόρροια – απορία

άνοια – ανία

σωρός – σορός

πολίτης – πωλητής

νοίκι – νίκη

ωφέλεια – αφέλεια

χείλια – χίλια

κύρος – κύριος

πιάνω – πιάνο

διάλειμμα – διάλυμα

χοίρος – χήρος

ίσως – ίσος

κλίμα – κλήμα

ψηλός – ψιλός

τεχνικός – τεχνητός

φύλο – φύλλο

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

27

2. Να συμπληρώσετε τα κενά των φράσεων με την κατάλληλη από τις ομόηχες λέξεις που

δίνονται σε παρένθεση:

Τι ησυχία! Δεν κουνιέται (φύλο- φύλλο).

Σου στέλνω ένα γλυκό (φυλή – φιλί).

Να κόβεις το ψωμί σε (ψηλός- ψιλός) φέτες, σε παρακαλώ.

Ο (λιτός- λυτός) τρόπος διατροφής συνιστάται από τους καλύτερους

γιατρούς για την περίπτωσή σου.

Ξένα πολεμικά πλοία παραβίασαν τα (χορικός- χωρικός) ύδατα της χώρας μας

την περασμένη εβδομάδα.

3. Να συμπληρώσετε τα κενά των φράσεων με μία από τις παρώνυμες λέξεις που δίνονται

σε παρένθεση:

Ήρθε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με από την Ξάνθη.

(μεταγραφή, μετεγγραφή)

Βρίσκει πολύ ενδιαφέρουσα την των λέξεων. (ετοιμολογία, ετυμολογία)

Το έργο σου είναι πολύ .( πρότυπο, πρωτότυπο) Αξίζει να το

παρουσιάσεις σε έκθεση ζωγραφικής.

Ο αδερφός μου δεν προσελήφθη από την εταιρεία, επειδή δεν είχε

επαγγελματική . (πείρα, πυρά)

Η Μαρίκα είναι τόσο που δεν μπορούσες να καταλάβεις τι ήθελε.

(ύστατη, άστατη).

Στην Κίνα ψηφίστηκε νόμος για τον έλεγχο των .(γέννηση,γένεση)

Μου τηλεφώνησε εχθές και η της φωνής του ήταν περίεργη. (χρεία,

χροιά)

Όλο τα ίδια και τα ίδια. Με έχει πιάσει φοβερή .(ανία, άνοια)

Μου αρέσουν οι εκδρομές στην .(έξοχη, εξοχή)

Αφαίρεσε εκτάκτως τις του, γιατί κινδύνευε η υγεία του. ( αμυγδαλές,

αμυγδαλιές)

Η αδερφή μου ήρθε στον αγώνα δρόμου .(έκτος, εκτός)

Χρειάστηκαν πρόσθετες , ώστε να κατανοήσουν οι μαθητές τα

ζητούμενα. (επεξήγηση, εξήγηση)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

28

4. Να σχηματίσετε προτάσεις από τα παρακάτω ζεύγη ομοήχων.

αίτημα - έτοιμα

ποιο - πιο

βάζο - βάζω

λύρα - λίρα

θύρα - θήρα

λυτός - λιτός

εφορία - ευφορία

πού - που

λιμός - λοιμός

διάλειμμα - διάλυμα

κλίνω - κλείνω

κλίμα - κλήμα

δίστιχο - δύστυχο

φύλο - φύλλο

ρήμα - ρίμα

πώς - πως

Διδάσκοντες εκπαιδευτικοί - Στοιχεία Επικοινωνίας:

Ελένη Μακαρίου

Ελένη Σερδάρη ([email protected])

Έλενα Δομετίου ([email protected])

Γιάγκος Γιάγκου ([email protected])

Αρετή Μάρκου ([email protected])