Ενότητα 1Ο φίλος μας το περιβάλλον

Η Γραμματική μας

Με ποιον τρόπο φανερώνεται ο χρόνος στον προφορικό και στο γραπτό λόγο:

• χρονικά επιρρήματα• χρονικές προτάσεις• εμπρόθετες φράσεις• ονοματικές φράσεις

Ο χρόνος στον προφορικό ή στο γραπτό λόγο φανερώνεται με πολλούς τρόπους:

Με τους χρόνους των ρημάτων π.χ Έπαιζα με τους φίλους μου όλο το πρωί.

Με ονοματικές φράσεις π.χ το πρωί, τα ξημερώματα

Με δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις

π.χ Μόλις ξυπνήσω το πρωί, πετάγομαι όρθιος.

Με τα χρονικά επιρρήματα:

Χθες, σήμερα, αύριο, πέρυσι, ποτέ, πότε κλπ

Με εμπρόθετες φράσειςπ.χ μετά από λίγο, πριν από τα μεσάνυχτα

Χρονικές προτάσεις

Παιδιά, εκτός από τους χρόνους των ρημάτων, τα χρονικά επιρρήματα, τις ονοματικές φράσεις και τις εμπρόθετες φράσεις ( φράσεις με προθέσεις ), υπάρχει κι ένας ακόμη τρόπος για να μιλήσουμε για το χρόνο: οι χρονικές προτάσεις!

Παράδειγμα:Όταν χτυπάει το ξυπνητήρι, μου έρχεται να το σπάσω! Η χρονική πρόταση « όταν χτυπάει το ξυπνητήρι » φανερώνει πότε μου έρχεται να το σπάσω .

Τα χαρακτηριστικά των χρονικών προτάσεων είναι:

• Είναι δευτερεύουσες ή εξαρτημένες προτάσεις. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο είτε όταν μιλάμε είτε όταν γράφουμε. Εξαρτώνται πάντα από μια κύρια πρόταση. Στο παράδειγμα η κύρια πρόταση είναι: « μου έρχεται να το σπάσω ( το ξυπνητήρι ) ».

• Εισάγονται πάντα με ένα χρονικό σύνδεσμο. Στο παράδειγμα ο χρονικός σύνδεσμος που εισάγει την πρόταση είναι το « όταν ».

Και πώς μπορώ να εντοπίζω τις χρονικές προτάσεις;

Είναι πολύ απλό: αρκεί να μάθεις καλά τους χρονικούς συνδέσμους.

Κάθε φορά που θα εντοπίζεις κάποιον από αυτούς να είσαι

βέβαιος πως τον ακολουθεί μια δευτερεύουσα χρονική πρόταση!

Ε, μήπως, λέω μήπως, θα μπορούσατε να μου

θυμίσετε ποιοι είναι οι χρονικοί σύνδεσμοι;

Οι χρονικοί σύνδεσμοι είναι οι εξής:όταν, όποτε, μόλις, πριν, αφού, μετά που, ώσπου, μέχρι που, μέχρι να, ενώ, καθώς όσο

Προσοχή, προσοχή!!! Μην πέσεις στην παγίδα:Ο χρονικός σύνδεσμος πριν ακολουθείται πάντα από ρήμα ενώ η συνονόματή του πρόθεση πριν ακολουθείεται από όνομα.Παράδειγμα:Ο κόκορας λάλησε πριν το ξημέρωμα ( πρόθεση ).Ο κόκορας λάλησε, πριν ξημερώσει ( χρονικός σύνδεσμος ).