Τεχνική Έκθεση Κεφ. Α1 έως Α4

Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. ΔΗΜΟΥ ΔΥΣΤΙΩΝ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΡΓΟ : Μελέτη Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Δήμου Δυστίων

ΔΗΜΟΣ ΔΥΣΤΙΩΝ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ

ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ : Γκάβαλης Αθανάσιος Αρχιτέκτων Πολεοδόμος

Νικολάου Δημήτρης Αρχιτέκτων Πολεοδόμος

Μιχαλοπούλου Κων/να Γεωλόγος

ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ : Φλουτσάκου Μαρία Περιβαλλοντολόγος Γανωτής Χαράλαμπος Τοπογράφος Μηχανικός

Γανωτής Χαράλαμπος Συγκοινωνιολόγος

Ζέρβας Ιωάννης Οικονομολόγος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το ΣΧΟΟΑΠ - Γ.Π.Σ. είναι το εργαλείο που ρυθμίζει την

λειτουργία της περιοχής, του χώρου μέσα στα όρια του κάθε

Καποδιστριακού Δήμου.

Με το εργαλείο αυτό επιτυγχάνονται οι ρυθμίσεις των χώρων εντός

και εκτός σχεδίου πόλεως, προτείνονται οι εντάξεις των περιοχών σε

σχέδιο καθώς και οι προς πολεοδόμηση ζώνες, εξισορροπεί τον εξωαστικό

χώρο με ρυθμίσεις προστασίας.

Αποτελεί δε το χωροταξικό του Δήμου σε συσχετισμό με τους

ευρύτερους στόχους της Νομαρχίας και της Περιφέρειας.

Ιστορικό της μελέτης

Το παρόν τεύχος και οι χάρτες που το συνοδεύουν αφορούν το Α΄

στάδιο της μελέτης «Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής

1 Αθανάσιος Γκάβαλης – Δημήτρης Νικολάου


Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)» του Δήμου Δυστίων Νομού Ευβοίας του Ν 2508/97,

όπως περιγράφηκε στο συμφωνητικό ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης

μεταξύ του Δήμου Δυστίων και της σύμπραξης των μελετητών Γκάβαλη

Αθανάσιου, Νικολάου Δημήτρη και Μιχαλοπούλου Κων/νας.

Σύμφωνα με την σύμβαση η μελέτη αυτή εκπονείται σε δύο στάδια.

Το παρόν Α΄ στάδιο περιλαμβάνει την αναλυτική παρουσίαση του Δήμου

και τις εναλλακτικές προτάσεις για την οργάνωση αυτού. Το Β΄ στάδιο

περιλαμβάνει την επεξεργασία της Τελικής οριστικής πρότασης,

παίρνοντας υπ’ όψη και τις παρατηρήσεις του εργοδότη.

Η μελέτη εκπονείται σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Υ.Α.

9572/1845/6-4-2000, ΦΕΚ 209Δ/7-4-2000, και των συμβατικών τευχών

για την εκτέλεση της σύμβασης. Τα υπόβαθρα αποτελούνται από

ορθοφωτοχάρτες του 1998 του Υπουργείου Γεωργίας, συνορθωμένα με τα

φωτογραμμετρικά διαγράμματα 1:5000 της Γ.Υ.Σ. στο σύστημα Ε.Γ.Σ.Α.

στο οποίο υπακούουν και οι ορθοφωτοχάρτες, υπόβαθρα που δίνουν

πολύτιμες πληροφορίες όσον αφορά την υπάρχουσα κατάσταση της

περιοχής.

Περιεχόμενα Α΄ Σταδίου

Αναλυτικότερα στο προαναφερόμενο Α΄ στάδιο εργασιών, που

αφορούν το παρόν τεύχος, περιλαμβάνονται τα εξής κεφάλαια :

Α΄ ΣΤΑΔΙΟ : Ανάλυση – Διάγνωση – Προοπτικές

Κεφάλαιο Α1 : Χωροταξική θεώρηση του Δήμου Δυστίων –

Χωροταξικό Πλαίσιο

Κεφάλαιο Α2 : Αναπτυξιακή φυσιογνωμία του Ο.Τ.Α.

Κεφάλαιο Α3 : Δεδομένα του χώρου και του περιβάλλοντος

Α.3.1 : Φυσικό περιβάλλον Ο.Τ.Α.

Α.3.2 : Περιβαλλοντική Διερεύνηση

Α.3.3 : Δασολογική Διερεύνηση

Α.3.4 : Γεωλογική Διερεύνηση (σε ξεχωριστό τεύχος)



Α.3.5 : Πολιτιστική Διερεύνηση

Α.3.6 : Χωροταξική Διάρθρωση – Χρήσεις Γης

Α.3.7 : Οδικοί Άξονες

Κεφάλαιο Α4 : Πολεοδομική Οργάνωση

Κεφάλαιο Α5 : Αξιολόγηση δεδομένων, προβλημάτων,

Προοπτικών

Κεφάλαιο Α6 : Προκαταρκτική Πρόταση ή

Εναλλακτικές Προτάσεις

Ομάδα Μελέτης

Η μελέτη εκπονήθηκε κάτω από τον συντονισμό των πολεοδόμων

Αθανάσιου Γκάβαλη και Δημήτρη Νικολάου και έλαβαν μέρος οι εξής

ειδικοί επιστήμονες :

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝ/ΝΑ, Γεωλόγος, στον τομέα γεωλογίας.

ΜΑΡΙΑ ΦΛΟΥΤΣΑΚΟΥ, Περιβαλλοντολόγος, σε τομείς

περιβάλλοντος, οικοσυστημάτων, κλπ.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΓΑΝΩΤΗΣ, Τοπογράφος - Συγκοινωνιολόγος,

στον τομέα γεωαναφοράς (G.I.S) και συγκοινωνιακών έργων.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΕΡΒΑΣ, οικονομολόγος

Ευχαριστίες

Η Σύμπραξη των μελετητών ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΓΚΑΒΑΛΗ,

ΔΗΜΗΤΡΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ και ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝ/ΝΑΣ επιθυμούν

να ευχαριστήσουν θερμά τους :

- Το Δήμαρχο Δυστίων κ. Μαστροκώστα Κων/νο

- Τον Αντιδήμαρχο Δυστίων κ. Αναστασίου,

- Τον Αντιδήμαρχο Δυστίων κ. Μπενάκη,

- Τον επιβλέποντα την μελέτη κ. Κεράτσα Κων/νο

- Την ΙΑ΄ Εφορεία Κλασσικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων

Χαλκίδας για τη χορήγηση στοιχείων,



- Την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για τη χορήγηση στοιχείων

πολιτιστικού ενδιαφέροντος της περιοχής και την

- Την Πυροσβεστική Υπηρεσία Χαλκίδος.

- Την Δ/νση Γεωργικής Ανάπτυξης τμήμα Μ.Α.Π. της Περιφέρειας

για την χορήγηση στοιχείων,

- Την Δ/νση Περιβάλλοντος της Ν.Α.Ε. για την χορήγηση στοιχείων.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ

Ο Δήμος Δυστίων βρίσκεται στο Νομό Εύβοιας σε απόσταση 50

περίπου χιλιομέτρων νοτιοανατολικά της Χαλκίδας και υπάγεται στην

Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Συνορεύει στα βόρεια με των Δήμο Αυλώνος, βορειοδυτικά με τον

Δήμο Ταμυναίων και νότια με τον Δήμο Στυραίων. Βρέχεται δυτικά από

το νότιο Ευβοϊκό κόλπο και ανατολικά από το Αιγαίο πέλαγος.

Η πρωτεύουσα είναι τα Κριεζά και απέχει από την Χαλκίδα εξήντα

(60) χιλιόμετρα. Η συνολική έκταση του Δήμου είναι 162,431τ.χιλ., μέση

πυκνότητα 31,27κάτοικοι/km2.

Ο Δήμος υποδιαιρείται σε Δημοτικά Διαμερίσματα, όσες και οι

πρώην Κοινότητες. Αποτελείται από οκτώ (8) Δημοτικά Διαμερίσματα τα

οποία περιλαμβάνουν δεκαεπτά (17) οικισμούς.

- Το Δ. Δ. Κριεζών

Κριεζά

Δροσιά

- Το Δ. Δ. Αργυρού

Αργυρό

Άγιος Δημήτριος

Μπούφαλο

- Το Δ. Δ. Βέλους

Βέλος



- Το Δ. Δ. Δύστου

Δύστος

Κουτουμουλάς

- Το Δ. Δ. Ζαράκων

Ζάρακες

Παραλία Ζαράκων

- Το Δ. Δ. Κοσκίνων

Κόσκινα

Αλώνια

- Το Δ. Δ. Λεπούρων

Λέπουρα

- Το Δ. Δ. Πετριών

Πετριές

Άγιοι Απόστολοι

Κλιμάκι

Λιάναμμο



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α1.

ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΥΣΤΙΩΝ

ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

1.1. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Χ.Σ.Α.Α. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η έγκριση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού

και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας έγινε με την υπ’

αριθ. 26298 Απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Τα τελευταία χρόνια ο χωροταξικός σχεδιασμός στην Ελλάδα έχει

περιορισθεί στο επίπεδο της Περιφέρειας. Αντιμετωπίζει έτσι τα

προβλήματα σε γενικές γραμμές και διαμορφώνει άξονες πολιτικής στα

πλαίσια του Ευρωχωροταξικού Σχεδιασμού.

Η βιώσιμη ανάπτυξη, η αειφορία στην διαχείριση των πόρων και η

αλληλεγγύη μεταξύ των τοπικών κοινωνιών που με την βοήθεια των

τεχνολογιών κάνουν πιο εφικτή την αυτοδιαχείριση τοπικά και την

συνδιαχείριση υπερτοπικά, είναι οι πολιτικές που θα χαρακτηρίσουν τις

προσπάθειες στο άμεσο μέλλον και θα τροφοδοτήσουν τα μέσα

εφαρμογής τους (κοινές κοινωνικές πολιτικές, διαρθρωτικά ταμεία,

κλπ.).

Το Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στοχεύει :

1. Στην εναρμόνιση με τα εγκεκριμένα ή υπό διαμόρφωση κείμενα του

Γενικού και των Ειδικών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και

Αειφόρου Ανάπτυξης και την εξειδίκευση και συμπλήρωση των

Βασικών προτεραιοτήτων και επιλογών τους , στο επίπεδο της

περιφέρειας.



2. Την προώθηση της αειφόρου, ισόρροπης και διαρκούς ανάπτυξης

της Περιφέρειας, σύμφωνα με τις φυσικές, οικονομικές και

κοινωνικές ιδιαιτερότητες της.

3. Στην ενσωμάτωση των κατευθύνσεων του περιφερειακού

προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, των προγραμμάτων

περιφερειακής ανάπτυξης, καθώς και άλλων γενικών ή ειδικών

αναπτυξιακών προγραμμάτων που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη

διάρθρωση και ανάπτυξη του χώρου της περιφέρειας.

4. Στην εξασφάλιση της ικανότητας τους να αποτελέσουν την βάση

αναφοράς για το συντονισμό και την εναρμόνιση των επί μέρους

πολιτικών , προγραμμάτων και επενδυτικών σχεδίων του Κράτους ,

των δημοσίων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και

δεύτερης βαθμίδας που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην συνοχή

και ανάπτυξη του περιφερειακού χώρου.

5. Στην εξασφάλιση κατευθύνσεων για τα μεγάλα αστικά

συγκροτήματα για τα οποία απαιτούνται Ρυθμιστικά Σχέδια για την

οικιστική τους οργάνωση και για την προστασία του περιβάλλοντος.

6. Στην εξασφάλιση της ικανότητας τους να λειτουργούν ως

κατευθυντήρια πλαίσια στα κατώτερα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού

(ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΠΕΡΠΟ, και ΖΟΕ) εξασφαλίζοντας την συνεκτική

διαχείριση του χώρου.

7. Στην εξειδίκευση και συμπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων ως

επιλογών των χωρικών κατευθύνσεων αναφορικά με τις περιοχές

στις οποίες θα ενεργοποιούνται τα εργαλεία και οι μηχανισμοί του

Ν. 2742/1999, ειδικότερα δε οι Περιοχές Ειδικών Χωρικών

Παρεμβάσεων, τα Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων,

και τέλος οι Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών

Δραστηριοτήτων.

8. Στον καθορισμό προγράμματος δράσης στο οποίο εξειδικεύονται οι

απαιτούμενες ενέργειες για την εφαρμογή των προτάσεων των



ΠΠΧΣΑΑ, ρυθμίσεις, μέτρα και προγράμματα, το κόστος και οι

πηγές χρηματοδότησης των προτεινομένων παρεμβάσεων, καθώς

και οι φορείς και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των προτεινομένων

μέτρων και δράσεων.

Θέση και Ρόλος της Περιφέρειας στο Διεθνή, Ευρωπαϊκό και

Εθνικό Χώρο

Οι γεωπολιτικές και οικονομικό – κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα

και την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χωρικές πολιτικές και ανακατατάξεις

στις δομές (κέντρα / πόλοι – άξονες και δίκτυα) που τις συνοδεύουν

προσδιορίζουν τη συγκριτική θέση της Περιφέρειας.

Στα παραπάνω πλαίσια η διασύνδεση / δικτύωση των δομών, οι

ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών και η συμμετοχή της περιφέρειας

στις πολιτικές (Μακροπεριφέρειες, ΣΑΚΧ – Intereg κλπ.) της Ε.Ε. και της

χώρας στους ευρύτερους χώρους της Μεσογείου, των Βαλκανίων και της

Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι κυρίαρχα θέματα αναφοράς για

τη θετική ένταξή της στο χώρο.

Η Στερεά Ελλάδα, όπως και ο υπόλοιπος ελληνικός χώρος,

κατατάσσεται στις περιφέρειες με έντονη περιφερειακότητα ως προς την

κεντρική Ε.Ε. και με σχετική κεντρικότητα ως προς το κέντρο – ανατολικό

μεσογειακό χώρο.

Ως προς τις προοπτικές, εκτιμάται ότι η Περιφέρεια έχει

δυνατότητες αναβάθμισης της θέσης της στο άμεσο μέλλον ιδιαίτερα μέσω

των ευκαιριών ανοίγματος και διασύνδεσής της με όλα τα επίπεδα των

υπερκείμενων χωρικών συνόλων (Ε.Ε., γειτονικές περιφέρειες και πόλεις)

που δημιουργούν οι εξελισσόμενες υποδομές σε εθνικό επίπεδο και της

σταδιακής εισαγωγής πολιτικών βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης στις εθνικές

και κοινοτικές πολιτικές.

Ως προς την θέση της Περιφέρειας στον ελληνικό χώρο το βασικό

χωροταξικό χαρακτηριστικό της είναι, η κεντροβαρική της θέση, το ότι

διασχίζεται από τον βασικό μεταπολεμικό άξονα ανάπτυξης της χώρας



(ΠΑΘΕ – ΟΣΕ), καθώς και η γειτνίασή της με το μητροπολιτικό κέντρο

της Αθήνας.

Η κεντροβαρική της θέση έχει μερικώς αξιοποιηθεί μόνο στην

κατεύθυνση Αθήνα – Θεσσαλονίκη, ενώ η γειτνίασή της με την Αθήνα έχει

προωθήσει εξαιρετικά ασύμμετρες σχέσεις.

Η σύνδεσή της με τις γειτονικές της περιφέρειες και με ισχυρά

σημεία του ευρύτερου χώρου θα εξυπηρετηθεί από τους νέους υπό

προγραμματισμό ή υπάρχοντες υπό αναβάθμιση διαπεριφερειακούς

αναπτυξιακούς άξονες, όπως :

- Διαμήκης άξονας Αθήνα – (Χαλκίδα) – Λαμία – Θεσ/νίκη (ΠΑΘΕ)

- Διαγώνιος άξονας Λαμία – Ιτέα /Άμφισσα – Αντίρριο – Πάτρα.

- Διαγώνιος άξονας Κεντρικής Ελλάδας Λαμία – Καρδίτσα – Τρίκαλα

– Παναγιά (Εγνατία – Γιάννενα Ηγουμενίτσα), Ε65.

- Οριζόντιος άξονας (ΠΑΘΕ / Κόρινθος) – Θήβα / ΠΑΘΕ – Χαλκίδα

– Κύμη / Λιμάνι Κύμης.

Η διασύνδεσή της με τους παραπάνω άξονες ανάπτυξης και τις

αντίστοιχες πύλες – πόλους ανάπτυξης συνδέεται άμεσα με τα δυνητικά

οφέλη από την σύνδεση με το δυτικό – ευρωπαϊκό χώρο, καθώς και με το

χώρο του Αιγαίου.

Ως προς τα αναπτυξιακά μεγέθη, κατατάσσεται στις μεσαίες προς τα

πάνω ελληνικές περιφέρειες σε ρυθμούς ανάπτυξης και πληθυσμό και στις

μεγάλες σε σχέση με την έκταση. Χαρακτηρίζεται από υψηλή ανεργία και

υπολείπεται ακόμα του κοινοτικού μέσου όρου ως προς το ΑΕΠ.

Κατέχει όμως ιδιαίτερη θέση και ρόλο στην εθνική οικονομία λόγω της

βιομηχανικής της παραγωγής και της ευρωπαϊκής εμβέλειας των ορυκτών

της πόρων και της συνδεδεμένης με αυτούς βιομηχανίας και

επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται σε αυτήν.

Έντονα παραδοσιακή στην παραγωγική της διάρθρωση (όπως οι

περισσότερες περιφέρειες του Μεσογειακού Νότου), εμφανίζεται ιδιαίτερα

ευάλωτη στην προοπτική των νέων συνθηκών οικονομικής ανάπτυξης,



ιδιαίτερα σε σχέση με τη γεωργική παραγωγή και τις σύγχρονες απαιτήσεις

στους τομείς Έρευνας και Νέων Τεχνολογιών. Η αδυναμία της αυτή

συνδέεται άμεσα με το αδύναμο αστικό της σύστημα και την έλλειψη

υποδομών και δυναμικού που να προωθούν την Καινοτομία και τη Γνώση.

Κατέχει πολύ υψηλή θέση στο τομέα της φυσικής και πολιτιστικής

κληρονομιάς λόγω του πολύπλοκου γεωγραφικού χαρακτήρα της με τον

ιδιότυπο νησιωτικό χώρο, τις εκτεταμένες ορεινές εκτάσεις τις επιμήκεις

ακτές, τους πολυπληθείς υγρότοπους και τις εσωτερικές θάλασσες, τα

πολιτιστικά τοπία και μνημεία διεθνούς, ευρωπαϊκής και εθνικής σημασίας

και τις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000.

Αιχμή της Περιφέρειας στην προσπάθεια αναβάθμισης της θέσης της,

μπορεί να είναι η κομβική θέση της στις ανταλλαγές και διασυνδέσεις, η

επιχειρηματική δυναμική της εξαγωγικής της βιομηχανίας, τα εξαγώγιμα

διατροφικά αγροτικά προϊόντα «ποιότητας» και ο τουρισμός που συνδέεται

με τους ειδικούς πόρους της και νέες μορφές ποιοτικής αξιοποίησής τους

(φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, υδροθεραπεία, χιονοδρομικά

κέντρα).

Αξιολόγηση της Υπάρχουσας Κατάστασης και Προοπτικών στο

Επίπεδο της Περιφέρειας

Εξέλιξη πληθυσμού

Ο πραγματικός πληθυσμός της Περιφέρειας στην απογραφή του

2001 ήταν 605.329 άτομα, (5,52% του πληθυσμού της χώρας).

Η πληθυσμιακή εξέλιξη την τελευταία δεκαετία εμφανίζεται μεν

θετική, αλλά παρουσιάζει σημαντική κάμψη σε σχέση με τη χώρα.

Ιδιαίτερα μεγάλη παρουσιάζεται η συμμετοχή των αλλοδαπών στο

πληθυσμό, με ιδιαίτερη έξαρση στη Βοιωτία. Εκτιμάται ότι η θετική

εξέλιξη συνεχίζει να οφείλεται στη μετανάστευση ενώ η κάμψη στην

προβληματική φυσική εξέλιξη του πληθυσμού.



Ενδοπεριφερειακά καταγράφεται αναστροφή της παγιωμένης την

προηγούμενη εικοσαετία πληθυσμιακής μείωσης του κύριου ορεινού

χώρου της περιφέρειας (κυρίως Ευρυτανία – Φωκίδα) ενώ καταγράφεται

μείωση του πληθυσμού στις δυναμικές μέχρι σήμερα περιοχές της, πλησίον

της Αθήνας «Βιομηχανική Βοιωτία».

Κατοίκηση

Η κατοίκηση στην Περιφέρεια εντοπίζεται κύρια στις πεδινές και

παραλιακές περιοχές και κυριαρχείται από τα μικρά ημιαστικά κέντρα που

σταθεροποιούν το πληθυσμό τους ενώ η αστικοποίηση παραμένει ιδιαίτερα

αδύναμη. Ως προς την οικιστική πίεση στο περιβάλλον προβλήματα

δημιουργούνται κυρίως στα κέντρα των οικισμών, αλλά και στις

ευαίσθητες πεδινές παραγωγικές παραλιακές περιοχές (με έξαρση στον

Ευβοϊκό και Μαλιακό Κόλπο) λόγω συσσώρευσης εποχικού

«παραθεριστικού» πληθυσμού που έρχεται κυρίως από την Αθήνα.

Οικονομική Φυσιογνωμία – Μακρό-Οικονομικό Πλαίσιο

Εξέλιξη ΑΕΠ και κατά κεφαλή ΑΕΠ της περιφέρειας

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας το 1998 είναι κατά 30%

περίπου υψηλότερο του αντίστοιχου σε εθνικό επίπεδο (πρώτη σε

κατάταξη περιφέρεια της χώρας) αναστρέφοντας την πτωτική τάση της

περιόδου 1991 – 1994.

Η εξέλιξη αυτή του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σχετίζεται και με το

φαινόμενο της αναβιομηχάνισης που παρατηρείται έντονα στο τελευταίο

μισό της δεκαετίας του ’90 με συνέχιση της εγκατάστασης και

μετεγκατάστασης μεγάλων βιομηχανικών και εμπορικών ομίλων στη

βιομηχανική περιοχή Οινόφυτα – Σχηματάρι λόγω της γειτνίασης με την

Αττική.



Το υψηλό αυτό κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας δεν είναι κατ’

ανάγκη και το κατά κεφαλήν εισόδημα των κατοίκων της, αλλά εισόδημα

στελεχών και εργαζομένων στις επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στην

περιοχή, το οποίο όμως διαρρέει έξω από την περιφέρεια και κύρια προς

την Αθήνα.

Εξέλιξη ιδιωτικών επενδύσεων.

Ολόκληρη τη δεκαετία του ’90 παρατηρήθηκε έντονα αυξητική τάση

επενδύσεων μεγάλου ύψους σε δυναμικούς κλάδους της μεταποίησης.

Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων αυτών στη μεταποίηση

εξειδικεύθηκαν στους δυναμικούς κλάδους των χημικών πλαστικών, της

χαρτοβιομηχανίας, των τροφίμων – ποτών, της κλωστοϋφαντουργίας, της

μεταλλουργίας και των μη μεταλλικών ορυκτών, χωρικά δε

συγκεντρώθηκαν κύρια στο νομό Βοιωτίας και δευτερευόντως στους

νομούς Εύβοιας και Φθιώτιδος.

Απασχόληση - Ανεργία

Το 1991 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της Περιφέρειας

ανερχόταν σε 34% του συνολικού πληθυσμού, ενώ για την περίοδο 1995 –

1998 μειώνεται στο 31% (1998).

Διαχρονικά καταγράφεται αισθητή μετατόπιση απασχολουμένων

από τον πρωτογενή τομέα στον τριτογενή, με αποτέλεσμα η τομεακή

διάρθρωση της απασχόλησης να παρουσιάζει σημαντική απόκλιση από την

αντίστοιχη της χώρας, με την απασχόληση ισχυρή στον πρωτογενή τομέα

και υστερούσα ακόμα στον τριτογενή τομέα.

Αρνητική εξέλιξη εμφανίζει το ποσοστό ανεργίας που παρουσιάζει

σταθερή μακροχρόνια άνοδο. Το 1998 το ποσοστό ανεργίας στην

Περιφέρεια ήταν 12,8% (10,8% στη χώρα) και το 1999 ήταν 14,2%.

Το φαινόμενο αυτό, ιδιαίτερα έντονο σε περιοχές της Εύβοιας,

Βοιωτίας και Φθιώτιδος (στις φθίνουσες περιοχές) οφείλεται στην



αθροιστική επίδραση σειράς αρνητικών παραγόντων που εκδηλώθηκαν με

ασύμμετρο τρόπο στις αρχές τις δεκαετίας του ’90, όπως η ύφεση στην

εξορυκτική δραστηριότητα, η παράλληλη αποβιομηχάνιση και η

ταυτόχρονη αναβιομηχάνιση με ενσωμάτωση νέας τεχνολογίας σε

συνδυασμό με την σημαντική εισροή ανειδίκευτων (φτηνών) εργατικών

χεριών από τις γειτονικές χώρες και την υποκατάσταση του ντόπιου

εργατικού δυναμικού στον πρωτογενή τομέα και στον κλάδο των

κατασκευών, καθώς και η αδυναμία του δημόσιου τομέα να απορροφήσει

πλεονάζον εργατικό δυναμικό, στα πλαίσια άσκησης αυστηρών πολιτικών

λιτότητας.

Οικονομική Φυσιογνωμία - Τομείς Παραγωγής

Αναλυτικά, η παραγωγική δραστηριότητα κατά τομείς στο τέλος της

περιόδου του Β΄ ΚΠΣ καταγράφεται ως εξής :

Πρωτογενής τομέας

Κύριο χαρακτηριστικό του πρωτογενούς τομέα είναι η

καθετοποιημένη κτηνοτροφική παραγωγή, συγκεντρώνοντας μερικές από

τις μεγαλύτερες μονάδες του κλάδου.

Εντυπωσιακά ανερχόμενη δραστηριότητα είναι τα αλιεύματα και οι

ιχθυοκαλλιέργειες.

Η φυτική παραγωγή που χαρακτηρίζεται από δυναμικές

καλλιέργειες (βαμβάκι, καπνός, σιτηρά, ελιά, τομάτα), προσανατολίζεται

αργά αλλά σταθερά, μέσα από διαρθρωτικές αναπροσαρμογές, σε νέα

στρατηγική ολοκληρωμένης ανάπτυξης, στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ,

περιορίζοντας αντίστοιχα, τα παραδοσιακά μέτρα στήριξης του αγροτικού

εισοδήματος.

Κύριο αρνητικό πρόβλημα παραμένει η χαμηλή ανταγωνιστικότητα

των μεταποιημένων αγροτικών προϊόντων αφού, παρά την



πραγματοποίηση σημαντικών παραγωγικών επενδύσεων και υποδομών στα

πλαίσια του Β΄ ΚΠΣ δεν επιτεύχθηκε ικανοποιητική οργάνωση συνθηκών

τυποποίησης, μεταφοράς και εμπορίας ιδιαίτερα των ευπαθών προϊόντων

της φυτικής παραγωγής.

Δευτερογενής τομέας

Κύρια χαρακτηριστικά του δευτερογενούς τομέα είναι, η δημιουργία

μεγάλων βιομηχανικών και εμπορικών ομίλων τόσο στο μεταποιητικό

τομέα που συνδέεται με την εξορυκτική δραστηριότητα όσο και σε

κλάδους σημαντικής έντασης τεχνολογίας (είδη διατροφής, μοντέρνα

υφαντουργία, επεξεργασία αλουμινίου και μη σιδηρούχα μέταλλα), η

ενσωμάτωση νέας υψηλής τεχνολογίας και η βελτίωση της

ανταγωνιστικότητας των νέων δυναμικών κλάδων με αξιόλογες εξαγωγικές

επιδόσεις, με αποτέλεσμα η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να

χαρακτηρίζεται σαν η περιφέρεια των μεγάλων εταιρειών και ομίλων,

αφού το 16% των εταιρειών αυτών (70 εταιρείες) λειτουργούν σ’ αυτήν.

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του δευτερογενούς τομέα που

αναπτύσσουν την ενεργειακή κατανάλωση και προωθούν τις ενεργειακές

υποδομές, η παράδοση και η υποδομή στην ενεργειακή παραγωγή του

Αλιβερίου και οι πολλαπλές δυνατότητες στον τομέα των Ανανεώσιμων

Πηγών Ενέργειας εκτιμάται ότι ευνοούν ιδιαιτέρως την δραστηριότητα και

τις επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα.

Τριτογενής τομέας

Ο τομέας αυτός με 42,4% απασχόληση του εργατικού δυναμικού και

συμμετοχή στη διαμόρφωση του περιφερειακού ΑΕΠ κατά 46,9% (1998)

αποτελεί τον κύριο πλέον παράγοντα, της υπό διαμόρφωση νέας

αναπτυξιακής αστικής διάστασης της παραγωγικής φυσιογνωμίας της

περιφέρειας, καθώς έχει ήδη αρχίσει να ενισχύεται η σύζευξη

δευτερογενούς – τριτογενούς τομέα στα μεσαία και μικρά περιφερειακά



αστικά κέντρα, η οποία ενεργοποιείται μέσα από τη σταδιακή χωροταξική

ανασυγκρότηση της βιομηχανικής βάσης, την παροχή βιομηχανικών

υποδομών, την εμφάνιση υπηρεσιών ειδικής τεχνολογίας έρευνας και

ανάπτυξης και την προσφορά υψηλού επιπέδου υπηρεσιών χειμερινού,

φυσιολατρικού και καλλωπιστικού (SPA) τουρισμού.

Ενδοπεριφερειακή Συνοχή και Ανισότητες

Κατά την περίοδο 1991-1998 η οικονομική ανομοιογένεια, όσον

αφορά την εξέλιξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε επίπεδο νομού, σταδιακά

αμβλύνεται καθώς διαφαίνεται τάση σύγκλισης των τεσσάρων (4) νομών

της Περιφέρειας, πλην της Βοιωτίας, με διαχρονική θετική εξέλιξη της

παραγωγικότητας για τους νομούς Φθιώτιδας, Φωκίδος και Ευρυτανίας και

αρνητική για το νομό Ευβοίας.

Κύριος παράγοντας της εξέλιξης αυτής θεωρείται η χωρική

συγκέντρωση βιομηχανικών επενδύσεων σε επιλεγμένες περιοχές του

νομού Φθιώτιδας και τουριστικών επενδύσεων στους νομούς Φωκίδας και

Ευρυτανίας.

Ο νομός Βοιωτίας θεωρείται, μακρά, ο πρώτος νομός της

περιφέρειας όπως και της χώρας από πλευράς παραγωγικότητας λόγω της

ισχυρής παρουσίας του εκσυγχρονισμένου δευτερογενούς τομέα, υστερεί

όμως σημαντικά από πλευράς εισοδήματος ως προς το δηλωθέν εισόδημα /

κάτοικο, όπως και ο νομός Φθιώτιδας.

Ο νομός Εύβοιας κατέχει σχετικά καλή θέση ως προς την αντίστοιχη

κατάταξη ενώ οι άλλοι δύο νομοί κατατάσσονται σχεδόν τελευταίοι.

Διανομαρχιακά, διαφαίνεται ακόμα πρόβλημα κοινωνικής

ανομοιογένειας, ενώ ενδονομαρχιακά αμβλύνονται οι κοινωνικές

ανισότητες μεταξύ των ανεπτυγμένων βιομηχανικών περιοχών και των

προβληματικών ορεινών περιοχών, λόγω σταδιακής ενίσχυσης των



τελευταίων διαμέσου προγραμμάτων ολοκληρωμένης αγροτικής

ανάπτυξης (ΠΕΠ, Leader, κλπ.).

Παράλληλα φαίνεται ότι παγιοποιούνται διαδικασίες ανάδειξης

«αστικών» περιοχών που πλήττονται από την βιομηχανική αναδιοργάνωση

και εκσυγχρονισμό των κλάδων δημιουργώντας, έτσι, συνθήκες για την

προώθηση ειδικών πολιτικών τύπου Στόχου 2 του ΕΤΠΑ (Βιομηχανική

αναδιοργάνωση) ως και περιοχές για προγράμματα αστικής

αναζωογόνησης τύπου URBAN ή ΣΟΑΠ.

Πόλεις και Οικιστικό Δίκτυο

Οι πόλεις που διαμορφώνουν την αστική δυναμική της Περιφέρειας

λόγω της ιδιαίτερης «αστικής ανάπτυξης» στην άμεση περίμετρο του

αστικού τους πυρήνα (συνεχής εδαφική περιοχή με πυκνότητα > 100

κατ./κμ2) και έχουν κινητήριους ρόλους, όχι μόνο διοικητικούς, είναι :

- Η Λαμία και η Χαλκίδα, πόλεις με δυναμική 100.000 κατοίκων στην

ευρύτερη αστική περιοχή τους, με δυνατότητες διαπεριφερειακού

πόλου ανάπτυξης, αλλά με ελλιπή διοικητική και πολεοδομική

οργάνωση κυρίως της ευρύτερης περιοχής τους.

- Η Θήβα, η Λιβαδειά και η Άμφισσα – Ιτέα, με δυναμική 20.000 έως

50.000 κατοίκους στην ευρύτερη αστική περιοχή τους με

δυνατότητες ενδοπεριφερειακών ειδικών λειτουργιών.

Ιδιαίτερους ρόλους διαδραματίζουν το Καρπενήσι, αναδυόμενος

πόλος αστικής διάχυσης στο υψηλό ορεινό δυτικό όγκο και οι νησιωτικές /

παραλιακές ή παραδοσιακές μικρές πόλεις ή δίκτυα γειτονίας, Ιστιαία – Λ.

Αιδηψού, Αγ. Κων/νος – Καμένα Βούρλα, Αταλάντη – Λιβανάτες,

Αμφίκλεια – Τιθορέα – Ελάτεια, Κύμη, Αλιβέρι, Κάρυστος, Ερέτρια και

Αμάρυνθος. Εξειδικευμένα δίπολα στην εξορυκτική βιομηχανία και τη

μεταλλουργία, με δυνατότητες ένταξης σε αστική τροχιά μέσω ευρύτερων

δικτυώσεων με ανώτερα αστικά κέντρα, αποτελούν τα δίπολα της Εύβοιας



[Μαντούδι – Λίμνη], [Αλίβέρι – Κύμη], [Ιστιαία – Ωρεοί – Λ. Αιδηψού],

Ψαχνά, Κάρυστος και Σκύρος.

Υποδομές Υποστήριξης της Ανάπτυξης

Υποδομές αιχμής – Διεθνείς μεταφορές και επικοινωνίες

Η Περιφέρεια διαθέτει μια ισχυρή μεταφορική υποδομή στην

κατεύθυνση Αθήνα – Θεσσαλονίκη αφού διασχίζεται κατά μήκος από τον

υπό ολοκλήρωση Διεθνή Αυτοκινητόδρομο Πάτρα – Αθήνα –

Θεσσαλονίκη (ΠΑΘΕ), καθώς και από τη Διεθνή Σιδηροδρομική Γραμμή

Αθήνα – Θεσ/νίκη, τμήματα του Διεθνούς Ευρωπαϊκού Δικτύου

Μεταφορών (ΔΕΔΜ).

Η διαπεριφερειακή μεταφορική της σύνδεση με τις γειτονικές της

περιφέρειες και με ισχυρά σημεία του ευρύτερου χώρου θα εξυπηρετηθεί

από νέους υπό προγραμματισμό ή υπάρχοντες υπό αναβάθμιση

διαπεριφερειακούς οδικούς άξονες.

Το μεταφορικό δίκτυο υποστηρίζεται από λιμάνια και πορθμεία

μικρής ακόμα δυναμικότητας, αλλά με δυνατότητες αναβάθμισης.

Το δίκτυο τηλεπικοινωνιών είναι επίσης υπό αναβάθμιση με καλές

προοπτικές ευρύτερου ρόλου λόγω της κεντρικής θέσης της ευρύτερης

Λαμίας στο γενικό σύστημα (Κέντρο Δορυφορικής Επικοινωνίας).

Προσφορά Οργανωμένων Υποδομών Παραγωγικών

Δραστηριοτήτων

Βιομηχανικές Ζώνες

Η Περιφέρεια διαθέτει οργανωμένη ΒΙΠΕ στην ευρύτερη περιοχή

της Λαμίας που όμως γειτνιάζει οριακά με την πόλη.

Η μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη η μεγάλη «άτυπη ΒΙΠΕ»

ευρύτερης περιοχής Οινοφύτων – Σχηματαρίου, περιοχή με υποδομές αλλά



χωρίς οργάνωση του χώρου και της προσφοράς γης, γεγονός που συνδέεται

άμεσα με την Αθήνα.

Μεγάλο απόθεμα καλά οργανωμένης και ελκυστικά χωροθετημένης

ζώνης αποτελεί η σχολάζουσα αλλά σταδιακά ενεργοποιούμενη (σε

σύνδεση με τη δυτική Αττική) ΒΙΠΕ στη Θίσβη (πρώην Αλουμίνα).

Τουριστικές Ζώνες και Β΄ Κατοικία

Κύριες οργανωμένες τουριστικές ζώνες στην Περιφέρεια αποτελούν

ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών, και τα Χιονοδρομικά Κέντρα του

Παρνασσού και Τυμφρηστού.

Οι εγκαταστάσεις των Ιαματικών Πηγών στο Βόρειο Ευβοϊκό,

Καμένα Βούρλα / Θερμοπύλες – Υπάτη – Λ. Αιδηψού _ Υπάτη, είναι οι

ζώνες με δυναμική προοπτική.

Νέες εν δυνάμει ζώνες για εναλλακτικές μορφές τουρισμού

αποτελούν τα μεγάλα φυσικά τοπία (NATURA κλπ.), κυρίως τα υψηλά

ορεινά, και οι πολυπληθείς ιστορικοί και αρχαιολογικοί τόποι και τα

θρησκευτικά μνημεία.

Σημαντικό απόθεμα πολεοδομημένης γης για επενδύσεις σε Β΄

Κατοικία υπάρχει στις ένθεν και ένθεν του Ευβοϊκού Κόλπου πλησίον της

Αθήνας παράκτιες περιοχές.

Περιβάλλον και Υπαίθριοι Χώροι

Περιβάλλον και Πολιτισμός

Το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον έχει καθοριστικό ρόλο στο

χωροταξικό σχεδιασμό της περιφέρειας αφού :

- Ως προς το φυσικό περιβάλλον, το 1/3 της έκτασής της αποτελείται

από «αυθεντικά» οικοσυστήματα που έχουν καταγραφεί ως

ιδιαιτέρας σημασίας και το 50% εξ αυτών προστατεύονται ήδη

(NATURA 2000 – CORINE / ΤΙΦΚ – ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ) και



παρουσιάζει πλούσια γεωμορφολογία και πόρους υπερτοπικού

ενδιαφέροντος.

- Ως προς το πολιτιστικό περιβάλλον, η περιφέρεια παρουσιάζεται σε

διεθνές, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο ιδιαίτερα ισχυρή με τους

πολυπληθείς αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους με κυρίαρχο τον

εκτεταμένο χώρο των Δελφών και το Δελφικό Τοπίο (UNESCO

WORLD HERITAGE). Η πολιτιστική της ταυτότητα ενισχύεται από

τα ζωντανά κέντρα των ιστορικών πόλεών της και τους αυθεντικούς

οικισμούς της, παραδοσιακούς ή αξιόλογους. Το απόθεμα τόπων,

τοπίων και κτηρίων είναι σημαντικό άλλα υποβαθμίζεται ραγδαία

λόγω έλλειψης εξειδικευμένης συνολικής πολιτικής αναζωογόνησής

του στην κατεύθυνση συνετής ένταξής του στην καθημερινή

αναπτυξιακή διαδικασία.

Τα σημαντικότερα προβλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον

έχουν να κάνουν με την διαχείριση των μεγάλων υποδομών που είναι υπό

κατασκευή, την ενιαία αντιμετώπιση των συστημάτων «ύδρευσης –

αποχέτευσης – επεξεργασίας λυμάτων», την γεωργική και βιομηχανική

ρύπανση και τα θέματα των βιομηχανικών ατυχημάτων (ιδίως στην

περιοχή Οινόφυτα – Σχηματάρι), καθώς και με τις οδικές υποδομές στα

ευαίσθητα τοπία.

Κρίσιμο θέμα αποτελεί το θέμα της εξόρυξης σε σχέση με τη συνετή

διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων, δεδομένου ότι η οικονομική

δραστηριότητα έχει στρατηγική σημασία.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αφορούν στα «τοπία» και στην

ποιότητα ζωής πλησίον των οικισμών.

Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι επιπτώσεις από τα μεταλλεία, όταν τα

ύδατα από τα απόβλητα των εργοστασίων εμπλουτισμού έχουν τελικά

αποδέκτη τη θάλασσα.



Οργάνωση της Υπαίθρου

Η ύπαιθρος της Περιφέρειας κυριαρχείται από την χαμηλή γεωργική

γη εντατικών ανοιχτών καλλιεργειών, τους εκτεταμένους ελαιώνες, τα

εξαιρετικά ορεινά δάση και τις γεωργο-κτηνοτροφικές εκτάσεις και τις

εκτεταμένες ακτές της. Ο ρόλος της στην ανάπτυξη της περιφέρειας είναι

καίριος και υποστηρίζεται με σημαντικές επενδύσεις και υποδομές

(αρδεύσεις, δίκτυα, αγροτο-βιομηχανίες).

Τα κυριότερα χωρικά θέματα σχετίζονται :

- Με τη σύνδεση γεωργικής και κτηνοτροφικής εντατικής παραγωγής

με την «επί τόπου» μεταποίηση και την ανάπτυξη της

αγροτοβιομηχανίας.

- Με τις περιοχές ευαίσθητων καλλιεργειών ως προς τις εξελίξεις των

επιδοτήσεων (ΚΑΠ κλπ.).

- Με τις δύσκολες συνθήκες κατοίκησης του εξαιρετικά ορεινού

χώρου.

- Με την στενότητα της πεδινής έκτασης ιδίως στη Φωκίδα και την

Εύβοια.

- Με τα περιβαλλοντικά θέματα τα συνδυαζόμενα με την εντατική

γεωργία και κτηνοτροφία και την οικιστική πίεση στις ακτές.

Χωρικές επιπτώσεις των Ευρωπαϊκών, Εθνικών, Περιφερειακών

Πολιτικών και Προγραμμάτων

Επιπτώσεις ως προς την σύγκλιση και συνοχή

Η αναπτυξιακή βαρύτητα των συνολικών πόρων, που εισέρευσαν

στην περιφέρεια κυρίως την περίοδο 1994-1999 είχαν θεαματική συμβολή

στην παραγωγικότητα (ΑΕΠ κατά κεφαλή) και στο ΑΕΠ καθιστώντας την

περιφέρεια από το 1995 σταθερά πρώτη από πλευράς παραγωγικότητας σε

επίπεδο χώρας.



Η κατανομή των πόρων ήταν ιδιαίτερα εκσυγχρονιστική, ιδίως στο

τέλος του Β΄ ΚΠΣ. Ενδοπεριφερειακά εμφανίστηκαν αξιόλογες θετικές

αυξήσεις της παραγωγικότητας στο νομό Φθιώτιδας και Ευρυτανίας,

επιβράδυνση της αυξητικής πορείας της, στο νομό Βοιωτίας, σταθερότητα

της μεταβολής της παραγωγικότητας στο νομό Εύβοιας και αυξητική

μεταβολή της στο νομό Φωκίδος.

Οι αλλαγές αυτές στην παραγωγικότητα των νομών εκτιμάται ότι

συντέλεσαν ώστε και η συνολική παραγωγικότητα της περιφέρειας να

αυξηθεί και η ισόρροπη κατά νομό ανάπτυξη να ενισχυθεί με τελικό

αποτέλεσμα την ικανοποιητική βελτίωση, ως προς τη σύγκλιση, της θέσης

της Περιφέρειας στον κοινοτικό χώρο, στο τέλος του Β΄ ΚΠΣ.

Επιπτώσεις ως προς την καινοτομία και γνώση Έρευνας

και Τεχνολογίας

Σχεδόν καμία προσπάθεια βελτίωσης δεν έχει γίνει, στα πλαίσια και

των δύο ΚΠΣ, της ήδη εξαιρετικά μειονεκτικής για την περιφέρεια,

κατάστασης της Ε & Τ.

Ιδιαίτερα μη αποτελεσματική είναι η αξιοποίηση των στόχων ως

προς τη διάχυση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών προσπαθειών του

ΚΠΣ και την προώθηση εφαρμοσμένης έρευνας «επί τόπου», στο δυνατό

σημείο της περιφέρειας, που είναι η βιομηχανική εξειδικευμένη

συγκέντρωση στα Οινόφυτα – Χαλκίδα – Λάρυμνα και στη Λαμία σε

συνδυασμό με τις πόλεις της Χαλκίδας και της Λαμίας και των εν δυνάμει

φορέων Ε & Τ (ΤΕΙ, Αναπτυξιακές Εταιρείες κλπ.).

Επιπτώσεις στον αγροτικό χώρο και την ύπαιθρο

Σε επίπεδο σύγκλισης, η ΚΑΠ και οι διαρθρωτικές πολιτικές, μέτρα

και δράσεις εντατικά κυρίως στην γεωργία, λειτούργησαν αποτελεσματικά

και συνέβαλαν ουσιαστικά στην βελτίωση του εμπορίου, της ποιότητας

ζωής και της αστικής ανάπτυξης δια του γεωργικού εισοδήματος.



Η χωροθέτηση των παραγωγικών επενδύσεων σε αγροτο-

βιομηχανικές μονάδες στην ύπαιθρο, αν και πάντα δεν εντάσσει επαρκώς

την αρχή της μακροπρόθεσμης προστασίας των φυσικών πόρων τοπίου,

λειτούργησε θετικά ως προς την τοπική ανάπτυξη.

Επιπτώσεις στο περιβάλλον

Όσον αφορά το περιβάλλον, εκτιμάται ότι οι επενδύσεις για έργα ή

επιχειρησιακά σχέδια περιβάλλοντος στο επίπεδο της Περιφέρειας Στερεάς

Ελλάδας δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές.

Εάν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι η Περιφέρεια έχει μεγάλες ανάγκες

για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος ιδίως λόγω των μεγάλων

λιγνιτικών και μεταλλουργικών εξορυκτικών δραστηριοτήτων και των

βιομηχανικών και αγροτοβιομηχανικών συγκεντρώσεων, αλλά και

δυνατότητες «νέων αναπτυξιακών ευκαιριών» από την αποκατάστασή του

ή την έρευνα για την πρόληψη της υποβάθμισής του, εκτιμάται ότι οι

επιπτώσεις από την περιβαλλοντική πολιτική και προγράμματα μπορεί να

είναι εξαιρετικά θετικές για την περιφέρεια και ότι δεν έχει αξιοποιηθεί

επαρκώς η Κοινοτική Πολιτική περιβάλλοντος.



1.2 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ

ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟ-

ΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.)

Το επιλεγόμενο πρότυπο χωρικής ανάπτυξης της Περιφέρειας

παρεμβαίνει στις τάσεις όπως εμφανίζονται σήμερα υπέρ μιας εξέλιξης

στην επόμενη 15ετία που οδηγεί σταδιακά σε περισσότερη περιφερειακή

αυτονομία, εξισορρόπηση διαπεριφερειακά και ενδοπεριφερειακά,

εξωτερική ανταγωνιστικότητα, και προωθεί τη παρεμβατικότητα στη

διαχείριση των περιβαλλοντικών μεγεθών και κατ’ εξοχή στη χρήση της

γης και τη συνεργατικότητα, δικτύωση και συμπληρωματικότητα

περισσότερο παρά στην αυστηρή ιεράρχηση των δομών.

Παράλληλα το χωρικό πρότυπο εντάσσει και ενδεχόμενα εξειδικεύει

καθοδηγώντας τον προγραμματισμό τις εξελισσόμενες παράλληλα με

αυτό κύριες εθνικές (Γ.Π.Χ.Σ.Α.Α. και Ειδικά Πλαίσια), κοινοτικές

(ΣΑΚΧ / Intereg κλπ.) και Περιφερειακές πολιτικές (ΣΠΑ 2000 – 2006 ).

Οι γενικοί μακροπρόθεσμοι αναπτυξιακοί στόχοι που επιδιώκει το

Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. είναι :

- Η δυναμική ενσωμάτωση της Περιφέρειας στο νέο ευρωπαϊκό /

εθνικό οικονομικό χώρο με ενισχυμένη ταυτότητα και εξωτερική

ανταγωνιστικότητα.

- Η ενίσχυση της αστικοποίησης και της τριτογενοποίησης της

παραγωγικής της βάσης, χρησιμοποιώντας, όσο είναι δυνατόν, τις

νέες ευκαιρίες από την εξέλιξη της αποκέντρωσης και της κοινωνίας

της πληροφορίας, από την συνεργασία δημόσιου – ιδιωτικού τομέα

και από την διασύνδεση του αναπτυγμένου δευτερογενούς της με

την πανεπιστημιακή εκπαίδευση την έρευνα και την τεχνολογία.

- Η χαλάρωση της εξάρτησης και ανισορρόπησης του χώρου της από

τη Μητροπολιτική Αθήνα σε συνδυασμό με την εμφάνιση νέων



διαπεριφερειακών συνεργασιών και ο μετριασμός των

ενδοπεριφερειακών ανταγωνισμών και ανισοτήτων μέσω

ενισχυμένης συνεργασίας, συμπληρωματικότητας σε αναπτυξιακές

χωρικές ενότητες που θα αξιοποιούν στο μέγιστο βαθμό το

πλουτοπαραγωγικό της δυναμικό σε όλες τις κατηγορίες χώρου και

παραγωγικούς τομείς.

- Η αξιοποίηση της θετικής ανταπόκρισης της Περιφέρειας στις

χωρικές επιπτώσεις των εθνικών και κοινοτικών πολιτικών στους

τομείς των μεταφορών, της ενέργειας, της υπαίθρου και των ειδικών

κατηγοριών χώρου, της βιομηχανίας – τουρισμού και της φυσικής

και πολιτιστικής κληρονομιάς, της περιβαλλοντικής αναβάθμισης

και πρόληψης, όπως αυτές εξειδικεύονται και σε εθνικό και σε

περιφερειακό επίπεδο.

Η δομή της χωρικής οργάνωσης του Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. ακολουθεί το

πολυκεντρικό πρότυπο και βασίζεται σ’ ένα διαβαθμισμένο σε τρία

επίπεδα δίκτυο αστικών κέντρων (1ο, 2ο και 3ο επίπεδο) που συγκροτούνται

είτε από αστικές συγκεντρώσεις είτε από δικτυώσεις γειτονίας που

ενδυναμώνουν τον αστικό χαρακτήρα τους είτε από μεμονωμένους

οικισμούς αστικής δυναμικής (πάνω από 10.000 κατοίκους).

Οι κόμβοι / κέντρα του δικτύου στο 3ο επίπεδο υποστηρίζονται από

ενδοπεριφερειακές αναπτυξιακές χωρικές ενότητες έμμεσης επιρροής /

διάχυσης υπηρεσιών από το κέντρο και ταυτόχρονα εξειδίκευσης του

κέντρου που προκύπτουν ως πολλαπλάσια των Οργανισμών Τοπικής

Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) του Ν. 2539/97.

Στο 2ο επίπεδο και στο 1ο επίπεδο οι κόμβοι του δικτύου, επιπλέον

της ενδοπεριφερειακής ενότητας άμεσης επιρροής, λειτουργούν ως πόλοι

ευρύτερων χωρικών ενοτήτων διαπεριφερειακής / διανομαρχιακής

διάχυσης ή πόλωσης αναπτυξιακών συντελεστών συνδεομένων με τον

αστικό τους χαρακτήρα και τη δυναμικής τους.



Οι πόλοι αυτοί αγκυρώνουν στον ευρύτερο ελληνικό / κοινοτικό

χώρο την Περιφέρεια μέσω αξόνων ανάπτυξης, υλικών και άϋλων, που

διασυνδέουν τους πόλους και τις υποδομές που αυτοί έλκουν ή διακινούν

τις ανταλλαγές / ροές και προωθούν τη δικτυακή συνεργασία μεταξύ τους

και με υπερκείμενους πόλους / άξονες (Διεθνή – Κοινοτικά – Εθνικά –

Τοπικά Δίκτυα).

Οι χωρικές ενότητες δεν συνδέονται με τις διοικητικές ιεραρχήσεις

και λειτουργίες των κέντρων τους ως Περιφερειακών ή Νομαρχιακών

εδρών ή εδρών ΟΤΑ ενώ αποτελούν την βάση ενδοπεριφερειακής

συνεργασίας (ενδονομαρχιακής / διανομαρχιακής) μέσω δικτυώσεων των

ΟΤΑ που τις αποτελούν για το σχεδιασμό και τα προγράμματα ειδικών

κατηγοριών χώρου ή διαχείρισης υδατικών συστημάτων ή συστημάτων

άλλων ειδικών ορυκτών πόρων ή φυσικών φαινομένων.

Δομή Χωρικής Ανάπτυξης

Η ένταξη της Περιφέρειας στον Εθνικό / Ευρωπαϊκό / Διεθνή χώρο,

και η προώθηση των στόχων της για ισότιμη ένταξη οργανώνεται μέσω :

- Αστικών συγκεντρώσεων με διαπεριφερειακό ρόλο και τάξη

μεγέθους μεσαίας πόλης, που συνδεόμενες με ισοδύναμες ή

ανώτερες ή μητροπολιτικές αστικές συγκεντρώσεις του

υπερκείμενου χώρου έχουν τη δυνατότητα της διάχυσης της

αναπτυξιακής και πολιτιστικής διαδικασίας.

- Διαπεριφερειακών αξόνων – δεσμών που οργανώνουν την ανάδειξη

της ενδιάμεσης θέσης της Περιφέρειας και τις ανταλλαγές /

επικοινωνίες της με τον υπερκείμενο χώρο και εξυπηρετούν τις

αστικές συγκεντρώσεις που προαναφέρθηκαν και το ρόλο τους.

- Χώρων διαπεριφερειακής εμβέλειας φυσικής και πολιτιστικής

κληρονομιάς.

Ειδικότερα η περιφέρεια εντάσσεται στον παραπάνω χώρο με :

- Τους εξής διαπεριφερειακής εμβέλειας πόλεις – πόλους :



• Χαλκίδα (ευρύτερη αστική περιοχή), με ειδικό ελκτικό ρόλο

στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και διασυνδεδεμένη με το

εθνικής σημασίας λιμάνι της Κύμης και υποστηριζόμενη από το

περιφερειακό λιμάνι της Χαλκίδας.

- Τους εξής διαπεριφερειακούς άξονες ανάπτυξης :

• Διαμήκη άξονα Αθήνα – Χαλκίδα – Λαμία – Θεσ/νίκη (ΠΑΘΕ).

• Οριζόντιο άξονα (ΠΑΘΕ / Κόρινθος) – Θήβα / ΠΑΘΕ –

Χαλκίδα – Κύμη / Λιμάνι Κύμης.

- Τους διαπεριφερειακής εμβέλειας χώρους πολιτιστικής και φυσικής

κληρονομιάς που εντασσόμενοι, σε υλικά (διαδρομές) και άϋλα

δίκτυα (πόλεων, ανταλλαγών, net κλπ. γεωπολιτικά – πολιτιστικά

Μεσογείου κλπ.), εξασφαλίζουν διαπεριφερειακή λειτουργία στις

χωρικές τους ενότητες και τα κέντρα τους.

• Θερμοπύλες – Ελάτεια (Λοκρίδα) – Θήβα και ευρύτερη περιοχή

– Ερέτρια.

• Περιοχές του δικτύου NATURA 2000.

- Τους δευτερεύοντες διαπεριφερειακούς πόλους ανάπτυξης.

• Κύμη – Αλιβέρι με ειδικές εθνικής εμβέλειας υποδομές στην

ενέργεια για το Αλιβέρι και τις μεταφορές για την Κύμη.

- Τους δευτερεύοντες διαπεριφερειακούς άξονες ανάπτυξης.

• Άξονα (ΠΑΘΕ) / Γλύφα – Ωρεοί / Πορθμιακή σύνδεση –

Χαλκίδα – Κάρυστος / Λιμάνι.

- Τις περιοχές συνεργασίας πόλης – υπαίθρου / αναπτυξιακές χωρικές

ενότητες.

Προτείνονται 19 αναπτυξιακές χωρικές ενότητες που υποστηρίζουν

τα αστικά κέντρα στους ρόλους τους ως 3ου επιπέδου τοπικοί πόλοι

εξυπηρετήσεων και ακτινοβολίας και αποτελούν τις περιοχές

ολοκληρωμένου προγραμματισμού των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ που τις



απαρτίζουν. Οι ενότητες αυτές περιγράφονται στο οικιστικό δίκτυο

σε επόμενο κεφάλαιο.

- Τις σύνθετες αναπτυξιακές χωρικές ενότητες.

Αναπτυξιακό πλαίσιο

Με αιχμή την ισχυρή διασύνδεση του δευτερογενούς τομέα,

εκσυγχρονισμένου έντονα εξαγωγικού και συνδεδεμένου με τους ειδικούς

πόρους (ορυκτά, διατροφικά προϊόντα) και τη θέση της Περιφέρειας με τον

τριτογενή τομέα, έντονα αναπτυσσόμενου και ενισχυόμενου με υποδομές

έρευνας και ανώτατης εκπαίδευσης, επιδιώκεται η ποσοτική και ποιοτική

ανάπτυξή της.

Στόχος του είναι η αύξηση του ΑΕΠ και η τομεακή διάρθρωση με

ένταση στον τριτογενή διατηρώντας όμως ένα δυναμικό πρωτογενή τομέα

και μια δυναμική παρουσία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Γενικά την

προσεχή 15ετία επιδιώκεται η εξασφάλιση σύγκλισης με τον μέσο

ευρωπαϊκό όρο ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αλλά και η πραγματική

σύγκλιση σε όρους εισοδήματος μέσω εντατικοποίησης της

τριτογενοποίησης της οικονομίας της περιοχής.

Ο δυναμισμός του πρωτογενή τομέα θα βασισθεί, σχετικά με τη

φυτική παραγωγή, στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και ενίσχυση της

βιολογικής καλλιέργειας προς την κατεύθυνση εμφάνισης προϊόντων

ονομασίας προέλευσης, εντατικοποιώντας τις προσπάθειες διασφάλισης

της ανταγωνιστικότητας της γεωργικής παραγωγής με την ενίσχυση της

εμπορευσιμότητας.

Στον τομέα της αλιείας και της ιχθυοκαλλιεργητικής παραγωγής θα

ενισχυθούν και θα βελτιωθούν οι αντίστοιχες υποδομές ώστε να αυξηθούν

σημαντικά οι εξαγωγικές επιδόσεις της.

Ο δευτερογενής τομέας θα εξακολουθήσει και στη νέα δεκαετία να

παραμένει δυναμικός.



Η ενεργοποίηση του Αιολικού Πεδίου της Νότιας Εύβοιας, πρέπει

να αποτελέσει σημαντικό νέο τομέα παραγωγικής εξειδίκευσης και

επέκτασης της δραστηριοποίησης και σε άλλες ήπιες μορφές ενέργειας,

πέραν της συνέχισης της ενεργειακής παραγωγής στο Αλιβέρι ενισχυμένης

από το φυσικό αέριο.

Επιδιώκεται η προώθηση ενεργειακού Κέντρου στην Εύβοια

(Χαλκίδα / Αλιβέρι) που θα ενεργοποιήσει και συντονίσει τις, σημαντικών

δυνατοτήτων, επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα.

Ο τριτογενής τομέας πρέπει να αποτελέσει, ποιοτικά, το καθοριστικό

εργαλείο διαμόρφωσης της νέας αναπτυξιακής φυσιογνωμίας της.

Προς τούτο προωθείται :

- Η οργάνωση του περιφερειακού χώρου με βάση ένα πολυκεντρικό

σύστημα δικτυακής λειτουργίας, που υποστηρίζεται από αστικά

κέντρα και ενδοπεριφερειακές αναπτυξιακές ενότητες ώστε να

αποτελέσει παράγοντα δυναμικής εμφάνισης ευγενών

υποστηρικτικών υπηρεσιών άρρηκτα διασυνδεόμενων με τις

σημαντικές δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα.

- Η ενίσχυση της Περιφέρειας με ίδρυση και λειτουργία

Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας με έδρα τη Λαμία και λειτουργία

σχολών ανώτατης εκπαίδευσης, ορθολογικά χωροθετημένων στα

μεγάλα αστικά κέντρα με έντονα χαρακτηριστικά τοπικής

εξειδίκευσης σύμφωνα με ειδική μελέτη του ΥΠΕΠΘ. Η παράλληλη

διασύνδεση του Πανεπιστημίου με τις υπάρχουσες εκπαιδευτικές

δομές και παραγωγικές εγκαταστάσεις και η ορθολογική ανάπτυξη

σε οργανωμένους χώρους υποδοχής των μεταποιητικών

δραστηριοτήτων θα δώσει την απαραίτητη ανάπτυξη

δραστηριοτήτων Έρευνας και Τεχνολογίας και την προώθηση της

καινοτομίας



- Η βελτίωση του ενδοπεριφερειακού οδικού δικτύου θα συντελέσει

στην ταχύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών των μικρών και μεσαίων

αστικών κέντρων.

- Επιδιώκεται τέλος η ενίσχυση ιδιωτικής πρωτοβουλίας επενδύσεων

προς τον «επιλεκτικό τουρισμό», με την ανάληψη σημαντικών

επενδύσεων στο σχεδιασμό δράσεων αγροτουρισμού και

οικολογικού τουρισμού χωροταξικά ολοκληρωμένων, η στροφή

προς τον μεγάλο και πολυτελή ξενοδοχειακό τουρισμό και κυρίως

η ανάδειξη του πολιτιστικού τουρισμού σε κεντρικό άξονα

περιφερειακής πολιτικής, που θα θέσει τις βάσεις για έντονη

περιφερειακή «ταυτοτική αναγνώριση» σε εθνικό / κοινοτικό

επίπεδο.

Χωροταξική Οργάνωση

Αστική ανάπτυξη και οικιστικό δίκτυο

Το οικιστικό δίκτυο, που διαβαθμίζεται σε πέντε επίπεδα κέντρων,

ενισχύεται με στόχο την αστικοποίηση (πληθυσμός στα κέντρα > 10.000

κατ.) στα τρία ανώτερα επίπεδα μέσω ευρύτερων αστικών περιοχών

(θεσμοθετούμενων μέσω ρυθμιστικών σχεδίων που καλύπτουν τους ΟΤΑ

που συμμετέχουν στην ενότητα 3ου επιπέδου) ή αστικών δικτύων γειτονίας

/ συμπληρωματικότητας (δηλαδή προαιρετικών προγραμματικών μονάδων

δυνάμενων να θεσμοθετηθούν μέσω «συμπολιτειών» στην ενότητα 3ου

επιπέδου).

- Ευρύτερη αστική περιοχή Χαλκίδας.

Η πληθυσμιακή δυναμική της είναι 110.000 κάτοικοι στην ενότητα

3ου επιπέδου.

Η πληθυσμιακή δυναμική και παραγωγική συγκέντρωση της

ενότητας 3ου επιπέδου προτείνεται να ελεγχθεί ποσοτικά και να

αναβαθμιστεί ποιοτικά με στόχο υψηλή αστική ποιότητα ζωής ώστε



να έλκει ειδικευμένα στελέχη και εγκαταστάσεις του ανώτερου

τριτογενή τομέα συνδεδεμένου με τις εξειδικεύσεις της

διασυνοριακής με την Αθήνα περιοχή. Η δυναμική αστικών

υπηρεσιών επηρεάζει και περιοχές της Βόρειας Αττικής και

σχεδιάζεται να εξελιχθεί δυναμικά.

Η πόλη της Χαλκίδας (ΟΤΑ Χαλκιδέων) είναι ο πυρήνας της

αστικής περιοχής. Η αστική περιοχή Χαλκίδας είναι Νομαρχιακό

Διοικητικό Κέντρο και προτείνεται να προωθηθεί ως

διαπεριφερειακό κέντρο / πόλος με ειδικό ρόλο στον εθνικό /

κοινοτικό σχεδιασμό (ΓΠΧΣΑΑ & ΣΑΚΧ).

Ο ειδικός ρόλος συνδέεται με την εξειδίκευσή της σε Βιομηχανικό /

Ενεργειακό Κέντρο και τη θέση της στην περίμετρο της Αθήνας.

Η Χαλκίδα είναι Νομαρχιακό Διοικητικό Κέντρο και Κέντρο

εξυπηρετήσεων του σύνθετου χώρου της ενότητας της που

περιγράφεται ιδιαιτέρως καθώς και Κέντρο εξυπηρετήσεων

(Εμπορίου, Αναψυχής, Αστικού Τουρισμού και Κοινωφελών

Υπηρεσιών και Πολιτιστικών Υποδομών) ανάλογων των

διοικητικών της ρόλων και της πληθυσμιακής δυναμικότητάς τους.

Είναι επίσης Κέντρο Εκπαίδευσης, έρευνας και Τεχνολογίας και

συγκοινωνιακός κόμβος των οδικών αξόνων της Εύβοιας, σταθμός

του περιαστικού σιδηροδρόμου και περιφερειακό λιμάνι.

- Το αστικό δίπολο Αλιβερίου – Κύμης

Με συνολική δυναμική στη χωρική ενότητα 3ου επιπέδου 50.000

κατοίκων και τη λειτουργία του Αλιβερίου ως Κέντρου Ενέργειας

του εθνικού συστήματος και της Κύμης ως εθνικής εμβέλειας

λιμανιού, το δίπολο Αλιβέρι – Κύμη προτείνεται να αποτελέσει 2ο

υποβαθμισμένο οικιστικό κόμβο του οικιστικού δικτύου της

Περιφέρειας. Στο δίπολο αυτό το Αλιβέρι εξειδικεύεται στο

δευτερογενή και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και η Κύμη



στον τουρισμό και τις θαλάσσιες μεταφορές. Ο τουρισμός

χωροθετείται κύρια στις περιοχές Ερέτριας – Αμαρύνθου στον πόλο

του Αλιβερίου.

Διοικητική διάρθρωση

Το προτεινόμενο σενάριο ανάπτυξης της Περιφέρειας δεν βασίζεται

σε διοικητική αναδιάρθρωση, αλλά σε διαπεριφερειακές, διανομαρχιακές ή

μεταξύ ΟΤΑ συνεργασίες, προαιρετικές ή θεσμοθετούμενες με δικτυακά

λειτουργούντα ευέλικτα σχήματα, που εξασφαλίζουν την εκάστοτε

αναγκαία «κρίσιμη μάζα» ή λειτουργίες (πόλοι – ροές ανταλλαγών /

εμπειρίας / τεχνογνωσίας) σ’ ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εξωτερικό

πλαίσιο.

Σε διαπεριφερειακό επίπεδο η αγκύρωση της Περιφέρειας στον

διαπεριφερειακό χώρο (Πάτρα / Δυτικός άξονας – αναδυόμενο δίπολο

Ιωάννινα – Ηγουμενίτσα / Εγνατία) επιδιώκει την δυνατότητα της

ανάδειξης της κομβικής γεωγραφικής της θέσης και ιδιομορφιών (Εύβοια

– Κορινθιακός) στον ελληνικό χώρο.

Τυχόν αναθεωρήσεις ορίων ΟΤΑ θα μπορούσαν να βασιστούν στις

χωρικές ενότητες των οικιστικών κέντρων 3ου επιπέδου.

Χωρική Οργάνωση του Παραγωγικού Χώρου

Αγροτικός χώρος

Η γεωργική δραστηριότητα αποτελεί επιλογή του αναπτυξιακού

πλαισίου και δραστηριότητα όλων των χωρικών ενοτήτων στις

χαρακτηριζόμενες αγροτο-γεωργικές εκτάσεις.

Ο προγραμματισμός ανάπτυξης της γεωργίας θα πρέπει να

στηρίζεται αρχικά στις δυνατότητες των φυσικών πόρων (έδαφος, νερά)

καθώς και στα έργα υποδομής που υπάρχουν ή μπορούν να αναπτυχθούν.



Οι επιπλέον διαθέσιμοι πόροι (γεωργική γη – βοσκότοποι, καθώς

και οριακά γεωργικά εδάφη) αναπτύσσονται ήπια ή δια φυλάσσονται με

περιβαλλοντικά κριτήρια.

Βιομηχανία – Βιοτεχνία – Υπηρεσίες Τριτογενούς

Με βάση το αναπτυξιακό πλαίσιο και τους ειδικούς στόχους

Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. η οργάνωση των παραγωγικών τομέων και η χωροθέτηση

των επιχειρήσεων πρέπει να κατατείνει σε συγκεντρωμένες υποδομές

σύνθετου περιεχομένου και λειτουργίας που θα προωθούν τη σύζευξη

κυρίως του δευτερογενούς / τριτογενούς αλλά και πρωτογενούς /

τριτογενούς τομέα της οικονομίας και θα υποστηρίζουν το αστικό δίκτυο

και τις χωρικές ενότητές του.

Προτείνεται έτσι η παρακάτω οργάνωση :

- Η βιομηχανική δέσμη «Χαλκίδα – Θήβα – Θίσβη».

Το παρόν πλαίσιο προτείνει τον σχεδιασμό, την εξυγίανση και τον

έλεγχο των μεγεθών στη βιομηχανική υπερσυγκέντρωση «Οινόφυτα

– Σχηματάρι» και τις προεκτάσεις της κατά μήκος του ΠΑΘΕ, τη

σταδιακή οργάνωση σε παραγωγικές ζώνες διαφόρων τύπων (ΒΕΠΕ,

ΠΟΑΠΔ, κλπ.) και τη σύνδεσή της με τον ανεπτυγμένο τριτογενή

και την έρευνα καθώς και την αστική περιοχή της Χαλκίδας.

Χρήσεις Γης και Πολιτική Γης

Γενικές κατευθύνσεις

Περιοχές αγροτο-γεωργικής δραστηριότητας (υψόμετρο <800 μ) :

Στόχος στις περιοχές αυτές είναι η μέγιστη διατήρηση της γεωργικής γης

ιδίως των αρδευόμενων ή αρδεύσιμων εκτάσεων γεωργικής γης και των

πεδινών (κλίσεις < 10%).

Η μετατροπή της γεωργικής γης σε οικιστική χρήση, (οι

κατευθύνσεις για την ανάπτυξη της οποίας ακολουθούν στην επόμενη



παράγραφο), έχει προτεραιότητα στις προγραμματισμένες επεκτάσεις των

υπαρχόντων οικισμών.

Η μετατροπή σε παραγωγικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας

(παραγωγικές ζώνες) γίνεται με την πρόταση του Χωροταξικού Σχεδίου ή

των ΣΧΟΑΑΠ ή Γ.Π.Σ.

Οικιστική ανάπτυξη

Οι κατευθύνσεις για την ανάπτυξη ή επέκταση οικιστικών χρήσεων,

συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών υποδομών / παραγωγικών

εγκαταστάσεων είναι :

- Η ελαχιστοποίηση της επέκτασής της στις κρίσιμες ζώνες

(παράκτιες, ζώνες προστασίας φυσικών περιοχών, γεωργική γη /

δασική γη ως ανωτέρω).

- Η προτεραιότητα στην «ανακύκλωση» των εγκαταλελειμμένων ή μη

ενεργοποιημένων «οικιστικών θεσμοθετημένων χρήσεων ή

εγκαταστάσεων» πριν τη μετατροπή όλων των άλλων χρήσεων γης

προς οικιστική.

- Η σχεδιασμένη συμπαγής επέκταση των οικισμών και η εξασφάλιση

ικανοποιητικών πυκνοτήτων κατοίκησης εντός των εγκεκριμένων

πολεοδομικών σχεδίων πριν την επέκταση για κατοικία.

- Η προώθηση της συμπαγούς οικιστικής ανάπτυξης με κέντρα τους

υπάρχοντες πυρήνες.

- Η προώθηση της χωροθέτησης των παραγωγικών χρήσεων σε

οργανωμένους υποδοχείς σε συνάρτηση με τα αστικά οικιστικά

κέντρα για αποφυγή των μετακινήσεων με την προϋπόθεση της

τήρησης περιβαλλοντικών όρων και της χωροθέτησής τους εκτός

των αρδευόμενων και αρδεύσιμων από τα αναπτυσσόμενα δίκτυα

περιοχών.



- Η μεμονωμένη χωροθέτηση παραγωγικών εγκαταστάσεων πρέπει να

συνδυάζεται με την αγροτική παραγωγή ή τους ειδικούς πόρους και

να ελέγχεται βάσει των εκάστοτε ισχυουσών γενικών διατάξεων.

Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Η αρχή της προληπτικής προστασίας και της ανάδειξης της

πολιτιστικής κληρονομιάς προτείνεται γενικά να επεκταθεί πλην των

σημερινών ισχυόντων περιοχών προστασίας (αρχαιολογικοί χώροι και

Μουσεία, παραδοσιακοί οικισμοί, μνημεία, Δελφικό Τοπίο κλπ.) σύμφωνα

με την υπάρχουσα νομοθεσία :

- Σε όλα τα κέντρα (κεντρικές περιοχές – παλαιός ιστός) όλων των

αστικών περιοχών και δικτύων / κέντρων 3ου επιπέδου και άνω με

στόχο τη διατήρηση / δημιουργία μιας αστικής φυσιογνωμίας της

πόλης και των αξιόλογων μνημείων ή κτιρίων της.

- Σε όλους τους οικισμούς που ανά ΟΤΑ θα εντοπισθούν ως αξιόλογοι

με διαφορετικούς βαθμούς προστασίας από τα Γ.Π.Σ. και τα

ΣΧΟΟΑΠ.

- Σε όλες τις παραδοσιακές δραστηριότητες που επίσης πρέπει να

καταγραφούν σε επίπεδο ΟΤΑ.

Βασικά Δίκτυα Υποδομών

Οργάνωση μεταφορικής υποδομής

Η ανάπτυξη, ταξινόμηση και η ιεράρχηση των μεταφορικών

υποδομών έγινε με στόχο την εξυπηρέτηση του ρόλου που

προγραμματίζεται να έχουν στη χωροταξική δομή της Περιφέρειας (πόλοι

και άξονες ανάπτυξης, χωρικές ενότητες 3ου επιπέδου και σύνθετες χωρικές

ενότητες ειδικές παραγωγικές εγκαταστάσεις) και παράλληλα την

ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού κόστους ειδικά στους τομείς φυσικής

και πολιτιστικής κληρονομιάς. Βασικοί επιχειρησιακοί στόχοι είναι η



βελτίωση της λειτουργικότητας και αποδοτικότητας με προώθηση

συνδυασμένων μεταφορών και χρήση του σιδηροδρόμου και των λιμένων,

αλλά και διασύνδεση των ιεραρχικών επιπέδων των δικτύων, η

ενσωμάτωση των κόμβων (Σταθμοί, Λιμάνια) στη λειτουργία και το

σχεδιασμό των αστικών περιοχών, η προσαρμογή των τεχνικών

χαρακτηριστικών στην ευαισθησία του περιβάλλοντος.

Κύριοι Οδικοί Άξονες

Η ιεραρχικά υψηλότερη κατηγορία αντιστοιχεί στο πρωτεύον

διεθνές / εθνικό δίκτυο.

- ΑΘΗΝΑ – ΛΑΜΙΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (ΠΑΘΕ)

- ΠΑΘΕ – ΧΑΛΚΙΔΑ – ΚΥΜΗ

Η δεύτερη κατηγορία αντιστοιχεί με το δευτερεύον διεθνές / εθνικό

δίκτυο :

- ΠΑΘΕ / ΓΛΥΦΑ – ΑΙΔΗΨΟΣ / ΙΣΤΙΑΙΑ – ΧΑΛΚΙΔΑ

- ΑΛΙΒΕΡΙ – ΚΑΡΥΣΤΟΣ

Σιδηροδρομικό δίκτυο

Η σιδηροδρομική υποδομή της περιφέρειας αποτελεί τμήμα της

αναβαθμιζόμενης διεθνούς γραμμής Πειραιώς – Αθηνών – Θεσσαλονίκης

– Ειδομένης και εξυπηρετεί τα περισσότερα κύρια αστικά κέντρα της

περιφέρειας μετά την αναβάθμιση και της γραμμής προς Χαλκίδα με την

προαστιακού τύπου σύνδεση με την Αθήνα. Η επέκταση της χρήσης του

δικτύου είναι ευκταία και εφικτή.

Κύρια Λιμενική Υποδομή

Η λιμενική υποδομή της περιφέρειας προτείνεται να αναβαθμιστεί

(οργάνωση υποδομών και ναυτιλιακών δομών) αναπροσανατολιζόμενη

σύμφωνα με τη νέα χωρική δομή με ένταξη των παρακάτω λιμανιών ως



κόμβους συνδυασμένων μεταφορών στους διαπεριφερειακούς /

ενδοπεριφερειακούς στόχους ως εξής :

- Ως εθνικής εμβέλειας το Λιμάνι Κύμης (επιβατικό και τουριστικό)

και ως πρωτεύοντα Τουριστικά λιμάνια, οι Μαρίνες Καρύστου,

Σκύρου.

- Ως διαπεριφερειακής εμβέλειας το Εμπορικό Λιμάνι Χαλκίδας και

τα τουριστικά λιμάνια που σχεδιάζονται από τον ΕΟΤ και

εντάσσονται στο σχεδιασμό του ΠΠΧΣΑΑ.

Η Περιφέρεια λόγω των εκτεταμένων ακτών της, της παραγωγικής

της υποδομής και του νησιωτικού χαρακτήρα της Εύβοιας έχει πλήθος

λιμανιών εμπορικών / επιβατικών / ειδικών / Αλιευτικών Καταφυγίων / και

Ζωνών Αναψυχής που αποτελούν στοιχεία της χωρικής της οργάνωσης και

οργανώνονται και αναβαθμίζονται σύμφωνα με τους στόχους που τέθηκαν.

Σημαντικά στοιχεία προγραμματισμού για τους οδικούς άξονες

αποτελούν η αναγκαιότητα υποστήριξης του άξονα (ΠΑΘΕ) – Χαλκίδα –

Κύμη με αντίστοιχη υποδομή ζεύξης του Ευρίπου (μελέτη εκτίμησης

υπάρχουσας, προγραμματισμός νέας) και κόμβου συνδυασμένων

μεταφορών στη Λαμία.

Οργάνωση υποδομών ενέργειας

Οι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης των υποδομών ενέργειας είναι :

- Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης επιμέρους περιοχών με

δυνατότητες ανάπτυξης ήπιων μορφών ενέργειας με μεγέθη

εγκαταστάσεων και τρόπους που δεν ενοχλούν τους στόχους του

πλαισίου αυτού σε θέματα φυσικών και πολιτιστικών πόρων.

- Εξοικονόμηση ενέργειας σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς

και τα αστικά κέντρα τουλάχιστον 2ου και άνω.

- Βελτίωση ενεργειακών αποδόσεων.

- Ενίσχυση της ενεργειακής θέσης της περιφέρειας.



Η παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Περιφέρεια αναπτύσσεται

με κύρια αναφορά τις εγκαταστάσεις παραγωγής στο Αλιβέρι

υποστηριζόμενες από την τροφοδότησή τους με Φυσικό Αέριο (νέος

Αγωγός) και ενισχύεται με το ισχυρό πεδίο Αιολικής Ενέργειας στη Νότιο

Εύβοια. Στηρίζεται έτσι χωροταξικά η πρόταση για διαπεριφερειακή

εξειδίκευση της Χαλκίδας και του Αλιβερίου ως Ενεργειακών Κέντρων.

Ενθαρρύνεται παράλληλα η συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για όλες

τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες.

Το Δίκτυο Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ενισχύεται με το δίκτυο

διανομής Φυσικού Αερίου που προβλέπεται να εξυπηρετήσει τις πόλεις

Λαμία και ΒΙΠΕ Λαμίας, Χαλκίδα, Θήβα, Λιβαδειά, Άμφισσα, Αλιβέρι,

Οινόφυτα – Σχηματάρι και Δίστομο – Αντίκυρα (Παραγωγή Αλουμινίου).

Οργάνωση υποδομών Περιβάλλοντος και ποιότητα ζωής

Δίδεται ένα γενικό πλαίσιο οργάνωσης της Περιφέρειας ως προς τις

υποδομές περιβάλλοντος.

- Γενικό κριτήριο σχεδιασμού των μονάδων επεξεργασίας λυμάτων σε

περιφερειακό επίπεδο, είναι η εξυπηρέτηση των οικισμών που

ανήκουν στην ίδια λεκάνη απορροής, με κριτήριο την μορφολογία

του εδάφους για την κατασκευή του αποχετευτικού συστήματος.

- Για τις αποχετεύσεις μικρότερων οικισμών και ιδιαίτερα των

προβλεπόμενων οικιστικών αναπτύξεων να επιβληθεί υποχρεωτικά η

υπεδάφια διάθεση των λυμάτων με συνδυασμό σηπτικού και

απορροφητικού βόθρου για κάθε κατοικία.

- Οι Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, προτείνεται να

εξυπηρετούν ευρύτερες χωρικές ενότητες, με σημαντικό κριτήριο

την ευκολία πρόσβασης.

- Για τη διαχείριση των τοξικών αποβλήτων, είναι απαραίτητη η

διαπεριφερειακή συνεργασία, καθώς σημαντικό ρόλο παίζει η

αποδοχή της κοινωνίας.



- Σχετικά με την Οδηγία SEVESO (82/501/ΕΟΚ και επικαιροποίησή

της με την Οδηγία 96/82/ΕΕ), η Περιφέρεια θα πρέπει να οργανωθεί

συντάσσοντας σχέδιο δράσης αντιμετώπισης ατυχημάτων μεγάλης

έκτασης, με κατάλληλη στελέχωση υπηρεσιών και εξοπλισμό.

- Όσον αφορά τις ΒΙΠΕ – ΒΕΠΕ, θα πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή της

πρόληψης της ρύπανσης.



1.3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ

ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΔΥΣΤΙΩΝ

Από την ανάλυση των κύριων αναπτυξιακών τάσεων και

κατευθύνσεων του Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και

εξειδικεύοντας την φιλοσοφία αυτή, προκύπτουν για τον Νομό Ευβοίας

και το Δήμο Δυστίων τα παρακάτω συμπεράσματα.

Νομός Ευβοίας

Ο Νομός Ευβοίας περιλαμβάνει ένα νησιωτικό και ένα ηπειρωτικό

τμήμα. Στο μεγαλύτερο τμήμα της η Εύβοια είναι ορεινή και ημιορεινή.

Τον χαρακτήρα αυτόν στον νομό προσδίδουν οι ορεινοί όγκοι που την

διατρέχουν. Τα υψηλότερα όρη του είναι η Δίρφυς, το Ξηροβούνιο, η Όχη,

κλπ.

Ο Νομός έχει έκταση 4.167,4 km2. Με 215.136 κατοίκους, σύμφωνα

με την απογραφή του 2001, ο πληθυσμός του νομού αντιστοιχεί στο 35,5%

του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας. Το επίπεδο εκπαίδευσης του

πληθυσμού, δεν κρίνεται ικανοποιητικό έναντι του εθνικού. Ιδιαίτερα

υψηλό εμφανίζεται το ποσοστό που αντιστοιχεί στη στοιχειώδη

εκπαίδευση (~51%).

Κύρια παραγωγική δραστηριότητα του νομού (βάσει του αριθμού

των εργαζομένων για το 2001) αποτελεί ο τριτογενής τομέας παραγωγής, ο

οποίος παρουσιάζει αυξητική τάση την τελευταία δεκαετία. Οι κλάδοι

αυτού του τομέα με την μεγαλύτερη δυναμική είναι :

• Του χονδρικού – λιανικού εμπορίου,

• Των ξενοδοχείων – εστιατορίων και

• Των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

Το 26% περίπου των απασχολουμένων εργάζεται στον δευτερογενή

τομέα παραγωγής και ειδικότερα στον τομέα της μεταποίησης, δεδομένου



ότι στο νομό Ευβοίας και Βοιωτίας χωροθετείται ένας σημαντικός αριθμός

βιομηχανικών μονάδων. Εξ αιτίας αυτής της συγκέντρωσης, η περιφέρεια

συμμετέχει με 17% στη μεταποιητική παραγωγή της χώρας, ενώ

ταυτόχρονα δημιουργείται ένα αξιόλογο απόθεμα βιομηχανικού

κεφαλαίου. Είναι σημαντικό ωστόσο να τονισθεί ότι η τάση

αποβιομηχάνισης που σημειώθηκε στον ελληνικό χώρο την τελευταία

εικοσαετία έπληξε σημαντικά την οικονομία του νομού, αυξάνοντας τον

δείκτη ανεργίας. Η οικονομική κρίση που σημειώθηκε στην ευρύτερη

περιοχή του νομού, απετέλεσε παράγοντα μετατόπισης του κέντρου

βάρους της οικονομίας του νομού προς τους κλάδους του τριτογενή τομέα

παραγωγής. Οι συναφείς με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής οικονομικές

δραστηριότητες παρουσιάζουν τάσεις συρρίκνωσης. Το 145 περίπου των

εργαζομένων απασχολείται σε κλάδους του τομέα αυτού. Είναι σημαντικό

να τονισθεί πως ο νομός συνδυάζει μια σειρά χαρακτηριστικών (ενδογενών

και εξωγενών), η σωστή αξιοποίηση των οποίων είναι δυνατόν να

ενισχύσει τον ρόλο του στην περιφέρεια.

Ο νομός δεν διασχίζεται από τον οδικό άξονα της ΠΑΘΕ. Η Εύβοια

συνδέεται με την ΠΑΘΕ μέσω της εθνικής οδού Σχηματαρίου – Χαλκίδας

η διαμόρφωση της οποίας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί με αποτέλεσμα να

παρουσιάζει αδυναμία εξυπηρέτησης του συνολικού κυκλοφοριακού

φόρτου. Τα κύρια τμήματα του εθνικού οδικού δικτύου που ξεκινούν από

τη Χαλκίδα με σκοπό να εξυπηρετήσουν την βόρεια και νότια Εύβοια είναι

οι άξονες :

• Χαλκίδα – Στροφυλιά – Ιστιαία

• Χαλκίδα – Στροφυλιά – Λίμνη – Λ. Αιδηψού

• Χαλκίδα – Αλιβέρι – Κύμη

• Χαλκίδα – Αλιβέρι – Κάρυστος

Η οδική επικοινωνία των δήμων και κοινοτήτων που δεν

διασχίζονται από το παραπάνω εθνικό δίκτυο, πραγματοποιείται από

επαρχιακούς και διαδημοτικούς οδικούς άξονες. Η Εύβοια συνδέεται οδικά



με την υπόλοιποι χώρα μέσω δύο γεφυρών. Η σιδηροδρομική εξυπηρέτηση

της πόλης της Χαλκίδας γίνεται μέσω της γραμμής Χαλκίδα – Αυλίδα –

Οινόη, η οποία συνδέεται με το κεντρικό δίκτυο του ΟΣΕ, ενώ αεροδρόμιο

λειτουργεί μόνο στη Σκύρο. Πολλά λιμάνια και αλιευτικά καταφύγια

εξυπηρετούν την επιβατική και εμπορική κίνηση του νομού.

Ο νομός Ευβοίας διοικητικά διαιρείται σε είκοσι πέντε (25) δήμους

και δύο (2) κοινότητες και εξαρτάται από το διοικητικό περιφερειακό

κέντρο της Λαμίας. Πρωτεύουσα του νομού είναι Χαλκίδα. Ο δήμος

Χαλκιδέων, ως ο πιο πολυπληθής του νομού, συγκεντρώνει το 25%

περίπου του συνολικού πληθυσμού της Εύβοιας. Τα ποσοστά των

πληθυσμιακών συγκεντρώσεων των υπόλοιπων δήμων κυμαίνονται από

1% - 7% του συνολικού πληθυσμού του νομού. Ωστόσο, ορισμένοι από

τους υπόλοιπους οικισμούς του Νομού, παρά το σχετικά μικρό τους

πληθυσμιακό μέγεθος παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του

οικιστικού δικτύου του. Η ανισομερής κατανομή του πληθυσμού που

καταγράφεται στο νομό, είναι αποτέλεσμα του δυναμικού ρόλου που

διαδραματίζει η πόλη της Χαλκίδας. Το οικιστικό δίκτυο του νομού

διαθέτει ένα ενισχυμένο κέντρο 2ου επιπέδου που περιλαμβάνει την πόλη

της Χαλκίδας, καθώς και την ευρύτερη περιοχή των Δήμων Χαλκιδέων,

Ανθηδώνος, Αυλίδος, Ληλαντίων και Νέας Αρτάκης. Η πόλη της Χαλκίδας

ως πόλη με αστικό πληθυσμό μεγαλύτερο των 50.000 κατ., ανήκει στην

κοινοτική κατηγορία «μεσαία πόλη», όπως και η Λαμία και

διαφοροποιείται ιεραρχικά από τα άλλα νομαρχιακά οικιστικά κέντρα. Από

το οικιστικό κέντρο της Χαλκίδας εξαρτώνται οι περισσότεροι δήμοι του

νομού Ευβοίας. Στην οικιστική ενότητα της Χαλκίδας εντάσσονται και οι

δήμοι Οινοφύτων και Σχηματαρίου του νομού Βοιωτίας.

Οι περιοχές Ιστιαία – Ωρεοί – Λ. Αιδηψού, Λίμνη – Μαντούδι και

Αλιβέρι – Κύμη, αποτελούν κέντρα 3ου επιπέδου με εξαρτημένη οικιστική

ενότητα συνολικού πληθυσμού που κυμαίνεται μεταξύ 15.000 – 47.000

κατοίκων περίπου. Στην ίδια κατηγορία (3ου επιπέδου) ανήκουν επίσης η



Κάρυστος, τα Ψαχνά και η Σκύρος. Η δυναμική που οι παραπάνω περιοχές

έχουν αναπτύξει είναι αποτέλεσμα διαφορετικών εξειδικεύσεων.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα Λουτρά Αιδηψού, η Κύμη και η Κάρυστος,

αποτελούν πόλους που είναι συνδεδεμένοι με τον τουρισμό και έχουν

αναπτυχθεί ως υποδοχείς παραθεριστικής κατοικίας. Το Αλιβέρι, αποτελεί

πόλο βιομηχανικό συνδεδεμένο με την παραγωγή ηλεκτρισμού και την

τσιμεντοβιομηχανία. Αντίθετα το δίπολο Λίμνη – Μαντούδι συνδέεται

κυρίως με την εξορυκτική δραστηριότητα και την βιομηχανική

επεξεργασία του μαγνησίτη.

Δήμος Δυστίων

Ο Δήμος εντάσσεται στο χώρο αυτό με :

- Τον Διαπεριφερειακό άξονα ανάπτυξης που είναι :

• Ο Οριζόντιος άξονας ΠΑΘΕ – Χαλκίδα – Κύμη / Λιμάνι Κύμης.

• Ο Δευτερεύων διαπεριφερειακός άξονας ανάπτυξης ΠΑΘΕ /

Γλύφα – Ωρεοί / Πορθμιακή σύνδεση – Χαλκίδα – Κάρυστος /

Λιμάνι.

• Η Διαπεριφερειακής εμβέλειας πόλη Χαλκίδα (ευρύτερη αστική

περιοχή) με ειδικό ελκυστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της

Αθήνας και η διασύνδεση με το εθνικής σημασίας λιμάνι της

Κύμης υποστηριζόμενο από το περιφερειακό λιμάνι της

Χαλκίδας.

• Αστικές περιοχές, κέντρα 20.000 – 50.000 κατοίκων 2ου επιπέδου

που θα αποτελέσουν το αστικό Δίπολο Αλιβερίου – Κύμης με

χωροθέτηση τουρισμού στις περιοχές Ερέτριας, Αμαρύνθου και

στον πόλο του Αλιβερίου.

Τα Κριεζά αποτελούν κέντρο 5ου επιπέδου, τα Δ.Δ. Αργυρού,

Βέλους, Δύστου, Ζαράκων, Κοσκίνων, Λεπούρων και Πετριών της

περιοχής μελέτης είναι τοπικά κέντρα μικρότερης εμβέλειας.



Από τα στοιχεία του Π.Χ.Σ.Α.Α. και της Ε.Σ.Υ.Ε. προκύπτει

σταθερή πληθυσμιακή εξέλιξη.

- Η πληθυσμιακή εξέλιξή του παρουσιάζει συνεχόμενους ρυθμούς

μεταξύ των απογραφών 1971 – 2001, η μεταβολή ανά δεκαετία σε +0,17%,

+0,75% και + 0,95% που είναι κατά την τελευταία δεκαετία μεγαλύτερη

της Εθνικής και Περιφερειακής και σταθερά μεγαλύτερη από την

μεταβολή της Εύβοιας +0,85%, +1,01% και +0,32%. (Χάρτης Α.2.1.)

- Ο Δήμος Δυστίων αν και διαθέτει εδάφη υψηλής γεωργικής

παραγωγικότητας, λόγω της λίμνης, η χρήση τους μετατρέπεται σταδιακά

σε τουριστική και η έξοδος από την γεωργία ενισχύεται από την αύξηση

της αξίας γης λόγω ζήτησης γης για Β΄ Κατοικία, συμπερασματικά η

γεωργία υποχωρεί και παραγωγικά και εδαφικά. Στην οικονομική

ανάπτυξη του Δήμου Δυστίων συμβάλει η εγγύτητα στις υπηρεσίες της

Χαλκίδας και στις βιομηχανικές συγκεντρώσεις, των παραπλήσιων Δήμων,

του Δήμου Ληλαντίων και του Δήμου Ταμυναίων, οι οποίες απασχολούν

ένα ποσοστό του ενεργού πληθυσμού του Δήμου με καθημερινές

μετακινήσεις. (Χάρτης Α.2.2.)

Έτσι η απασχόληση ανά τομέα δραστηριότητας και η ανεργία είναι :

Το 29% του ενεργού πληθυσμού ασχολείται στον τριτογενή τομέα, το 41%

στο δευτερογενή τομέα και το 31% στον πρωτογενή τομέα.

- Η ένταξη της πρωτεύουσας του Νομού ως αστική περιοχή στο

Ευρωπαϊκό δίκτυο μεσαίων πόλεων και στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο

Χωρών Ανάπτυξης (Ε.Σ.Χ.Α.) έχει ως στόχο την αναπτυξιακή

προοπτική, την αναβάθμιση των ενδοπεριφερειακών οδικών αξόνων,

την διευκόλυνση των διαπεριφερειακών ροών και την μετακίνηση

ατόμων και προϊόντων.

Η εντατικοποίηση της αστικοποίησης και η ορθολογική διαχείριση

νέων επιλεκτικών τουριστικών δυνατοτήτων θα δημιουργήσουν ισχυρές



τάσεις εμφάνισης επιτόπιων «Υπηρεσιών Υποστήριξης» με ενσωματωμένη

την προσφορά υποστηρικτικών υπηρεσιών τεχνολογίας που απαιτούν και

νέο υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού με παράλληλη

προσφορά Υπηρεσιών Πολιτιστικού και Τουριστικού χαρακτήρα. (Χάρτης

Α.2.3.)



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α2.

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ Ο.Τ.Α.

2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βρίσκεται στο κέντρο της χώρας.

Συνορεύει προς Βορρά με τη Θεσσαλία, δυτικά με τη Δυτική Ελλάδα και

προς νότο με την Αττική. Βρέχεται ανατολικά από το Αιγαίο Πέλαγος και

τον Ευβοϊκό Κόλπο ενώ νότια βρέχεται από τον Κορινθιακό Κόλπο.

Αποτελείται από τους νομούς Βοιωτίας, Εύβοιας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδας

και Φωκίδας. Καταλαμβάνει συνολική έκταση 15.549 km2 (το 11,8% της

συνολικής έκτασης της χώρας). Έχει ως έδρα την πόλη της Λαμίας,

πρωτεύουσα του νομού Φθιώτιδας. Η Στερεά Ελλάδα είναι η δεύτερη σε

έκταση ελληνική περιφέρεια με 230km μήκος και 95km πλάτος (πηγή :

χωροταξικό περιφέρειας). Η περιφέρεια είναι εξαιρετικά πλούσια σε

μορφολογία, αφού περιέχει ηπειρωτικό και νησιωτικό τμήμα.

Η μορφολογία του νομού Ευβοίας παρουσιάζεται σύνθετη.

Συγκεκριμένα, ο νομός εκτός από το κυρίως νησί έκτασης 3.662 τ.χλμ.,

περιλαμβάνει ένα τμήμα της Στερεάς Ελλάδας (260τ.χλμ.) και πολλά

μικρότερα νησιά από τα οποία τα πιο σημαντικά είναι η Σκύρος

(209τ.χλμ.), τα Βαλαξά, η Σκυροπούλα, το Σαρακηνό. Άλλα νησιά του

νομού είναι το σύμπλεγμα των Πεταλιών (Πεταλιά, Χερσονήσι,

Τραγονήσι), η Στύρα, η Καβαλλιάνη, τα Λιχαδονήσια, το Ποντικονήσι και

άλλα μικρότερα. Η συνολική έκταση του Νομού ανέρχεται σε 4.167,4 km2,

αποτελεί δε το 3,2% περίπου της συνολικής επιφάνειας της χώρας. Είναι ο

έβδομος σε έκταση νομός της Ελλάδας και το δεύτερο σε μέγεθος νησί

μετά την Κρήτη.

Το μεγαλύτερο τμήμα του εδάφους της Εύβοιας είναι ορεινό και

ημιορεινό, ενώ τα πεδινά τμήματα καταλαμβάνουν μικρότερο ποσοστό της

συνολικής της έκτασης. Οι ορεινοί όγκοι διατρέχουν το κέντρο της



Εύβοιας από το βορρά προς το νότο και γεωτεκτονικά θεωρούνται η

συνέχεια των οροσειρών Όσσας και Πηλίου που βρίσκονται στη

Θεσσαλία. Τα υψηλότερα από αυτά είναι : η Δίρφυς (1.743μ.), το

Ξηροβούνι (1.417μ.), η Όχη (1.398μ.), το Μαυροβούνι (1.384μ.), η

Σκοτεινή (1.316μ.), το Κανδήλι (1.225μ.) και ο Όλυμπος (1.172 μ.).

Η περιφέρεια έχει πληθυσμό (απογραφή 2001) 605.329 κατοίκους

(Πίνακας 1) που αντιστοιχούν στο 5,5% του πληθυσμού της χώρας. Την

τελευταία δεκαετία έχει σημειώσει αύξηση, της τάξης του 4%, όταν ο

συνολικός πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά 6,6 ποσοστιαίες μονάδες.

Την χρονική περίοδο 1961-1971, ο πληθυσμός παρουσίασε πτωτική τάση

(-4,2%), σε αντίθεση με τη χώρα που αυξήθηκε κατά 4,5%. Την επόμενη

δεκαετία (1971-1981) ο πληθυσμός της περιφέρειας αυξάνει σημαντικά

(6,6%). Είναι η περίοδος όπου, η περιφέρεια έρχεται πρώτη ως προς το

βαθμό εκβιομηχάνισης σε επίπεδο χώρας, με σημαντικό αριθμό μεγάλων

μεταποιητικών μονάδων (άνω των 20 εργαζομένων). Η έντονη αυτή

οικονομική δραστηριότητα που παρουσιάζεται, τροποποιεί το χαρακτήρα

της ευρύτερης περιοχής, αναστρέφει τη τάση μείωσης του πληθυσμού και

έλκει νέους κατοίκους. Η ποσοστιαία αύξηση του πληθυσμού την επόμενη

δεκαετία (1981-1991) φτάνει στο 8,40%, ποσοστό μεγαλύτερο από τον

αντίστοιχο ρυθμό μεταβολής της χώρας (5,3%). Την περίοδο αυτή

παρατηρείται μια έντονη τάση αποβιομηχάνισης στην περιοχή, αποτέλεσμα

της αντίστοιχης συρρίκνωσης του δευτερογενούς τομέα της οικονομίας σε

εθνικό επίπεδο.

Κατά τη χρονική περίοδο 1991-2001, οι νομοί της περιφέρειας της

Στερεάς Ελλάδας, παρουσιάζουν πληθυσμιακή αύξηση, εξαιρούμενης της

Βοιωτίας (-2,20%). Ο ρυθμός αύξησης των νομών Ευβοίας, Φθιώτιδας και

Φωκίδας κυμαίνεται μεταξύ 3%-9%. Εξαίρεση αποτελεί ο νομός

Ευρυτανίας του οποίου ο ρυθμός αύξησης ξεπερνά το 31%.

Μέσω της διαχρονικής απεικόνισης του απογεγραμμένου

πληθυσμού για τις δεκαετίες 1961-2001, (με αφετηρία την απογραφή του



1961) όπως αυτή παρουσιάζεται στον (Πίνακα 2), προκύπτει η δυναμική

της περιφέρειας και του κάθε νομού χωριστά.

2.1.1 Πληθυσμιακά μεγέθη

Ο Νομός αριθμεί 215.136 κατοίκους (2001) και ο πληθυσμός του

αντιστοιχεί στο 35,54% του συνολικού πληθυσμού της περιφέρειας

(παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση από όλους τους νομούς). Ο

πληθυσμός του νομού είναι κατανεμημένος σε είκοσι πέντε (25) δήμους

και δύο (2) κοινότητες. Ο Δήμος Χαλκιδέων (Πίνακας 3), συγκεντρώνει το

25% περίπου του πληθυσμού του νομού. Οι υπόλοιποι δήμοι εμφανίζουν

χαμηλότερες πληθυσμιακές συγκεντρώσεις, της τάξης του 1% έως 8%. Η

ανισομερής κατανομή του πληθυσμού που παρατηρείται είναι αποτέλεσμα

του δυναμικού ρόλου που διαδραματίζει η πόλη της Χαλκίδας στο νομό,

συγκριτικά με τους πολυάριθμους μικρότερης δυναμικής και πολλές φορές

μη εύκολα προσβάσιμους (λόγω ελλιπούς οδικού δικτύου) οικισμούς που

βρίσκονται κυρίως στο εσωτερικό του νομού.

Εξετάζοντας συγκριτικά την πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου σε

σχέση με την εξέλιξη της Χώρας, της Περιφέρειας και του Νομού

(Πίνακας 4) προκύπτει ότι ο Δήμος παρουσιάζει θετική αύξηση κατά την

δεκαετία 1971-1981 και δεκαετία 1981-1991, μεγαλύτερη αύξηση

παρουσιάζει κατά την τελευταία δεκαετία 1991-2001.

Ο Δήμος Δυστίων εξετάζεται βάση των απογραφικών στοιχείων της

Ε.Σ.Υ.Ε. για τα έτη 1971, 1981, 1991, 2001.

Τα όρια του Καποδιστριακού Δήμου αποτελούν τα Δημοτικά

Διαμερίσματα : Κριεζών, Αργυρού, Βέλους, Δύστου, Ζαράκων, Κοσκίνων,

Λεπούρων και Πετριών.

Στις απογραφές πληθυσμού περιλαμβάνονται τα επιμέρους Δημοτικά

Διαμερίσματα, προκύπτει δε ότι :

Ο πληθυσμός συνολικά του Δήμου αυξήθηκε από 4.632 κατοίκους

το 1971 σε 5.579 κατοίκους το 2001, το ποσοστό αύξησης του πληθυσμού



στην δεκαετία 1971-1981 ήταν 2% την δεκαετία 1981-1991 αυξήθηκε στο

8% και την δεκαετία 1991-2001 αυξήθηκε στο 10% (Πίνακας 5).

Οι ρυθμοί μεταβολής του πληθυσμού των επιμέρους οικισμών

ακολουθούν τους ρυθμούς του Δήμου και συγκεκριμένα :

- Στο Δ.Δ. των Κριεζών παρατηρείται συνεχής αύξηση ήτοι κατά την

δεκαετία 1971-1981 ποσοστό αύξησης 10%, στην δεκαετία 1981-

1991 ποσοστό αύξησης 11% και την δεκαετία 1991-2001 ποσοστό

αύξησης στο 13%.

- Στο Δ. Δ. Αργυρού παρατηρείται καταρχήν μείωση 4% την δεκαετία

1971-1981 όπως και στην δεκαετία 1981-1991 κατά 8% , αυξάνεται

λίγο την δεκαετία 1991-2001 στο 2%.

- Στον Δ. Δ. Βέλους παρατηρείται συνεχόμενη αύξηση ήτοι κατά την

δεκαετία 1971-1981 καταγράφεται αύξηση 6%, την δεκαετία 1981-

1991 στο 16% και την δεκαετία 1991-2001 έχουμε την μικρότερη

αύξηση στο 1%.

- Στο Δ. Δ. Δύστου κατά την δεκαετία 1971-1981 παρατηρείται

μείωση του πληθυσμού κατά ποσοστό 1%, που την δεκαετία 1981-

1991 αυξήθηκε στο 13% ενώ την δεκαετία 1991-2001 παρουσιάζει

πτώση κατά 4%.

- Στο Δ. Δ. Ζαράκων κατά την δεκαετία 1971-1981 παρατηρείται



την μεγαλύτερη αύξηση με ποσοστό 33%.

- Στο Δ. Δ. Κοσκίνων κατά την δεκαετία 1971-1981 παρατηρείται



ελάχιστη πτώση κατά 1%.

- Στον Δ. Δ. Λεπούρων παρατηρείται αρχικά μείωση κατά την

δεκαετία 1971-1981 κατά ποσοστό 2%, ενώ τις επόμενες δεκαετίες



παρουσιάζει αύξηση ήτοι την δεκαετία 1981-1991 στο ποσοστό 18%

και την δεκαετία 1991-2001 έχουμε αύξηση στο 19%.

- Τέλος στο Δ. Δ. Πετριών παρουσιάζεται συνεχής αύξηση ήτοι κατά

την δεκαετία 1971-1981 ποσοστό αύξησης 8% , στην δεκαετία 1981-

1991 ποσοστό αύξησης 6% και την δεκαετία 1991-2001 ποσοστό

αύξησης στο 15%.

Στοιχείο για την μελέτη των στατιστικών δεδομένων των

πληθυσμιακών μεγεθών είναι ο υπολογισμός του (Μ.Ε.Ρ.Μ.) Μέσου

Ετήσιου Ρυθμού Μεταβολής. Ο υπολογισμός του (Μ.Ε.Ρ.Μ.) στην

διάρκεια της τελευταίας 10ετίας είναι 0,99, (υπολογισμός ποσοστού

συνολικής αύξησης 10ετίας 5579-5074/5074=9,95 Μ.Ε.Ρ.Μ. =

9,95/10=0,99).

Εξετάζοντας τα πληθυσμιακή μεγέθη του Δήμου (2001) προκύπτει

ότι το Δ.Δ. Κριεζών αντιπροσωπεύει το 17,69% του πληθυσμού του

Δήμου. Τα Δ.Δ. Πετριών και Ζαράκων είναι τα επόμενα πιο πολυπληθή

μετά τα Κριεζά που αντιπροσωπεύουν το 16,96% και 16,67% αντίστοιχα

του Δήμου. Το Δ.Δ. Δύστου τρίτο κατά σειρά συμμετοχής πληθυσμού στο

Δήμο με ποσοστό 13,03%. Τα Δ.Δ. Βέλους και Αργυρού έχουν πληθυσμό

623 και 561 κατοίκους αντίστοιχα και η συμμετοχή τους στον συνολικό

πληθυσμό κυμαίνεται στο 11,17% και 10,06%. Τέλος τα Δ.Δ. Κοσκίνων

και Λεπούρων με πληθυσμό 474 και 331 κατοίκους αντίστοιχα έχουν το

μικρότερο ποσοστό συμμετοχής με 8,50% και 5,93% στο συνολικό

πληθυσμό του Δήμου (Πίνακας 6).

Στον Πίνακα 7 «Εξέλιξη Πληθυσμού Δήμου – Δημοτικού

Διαμερίσματος – Οικισμού» προκύπτουν τα εξής στοιχεία :

- Στο Δ.Δ. Κριεζών απογράφεται ως οικισμός από την Ε.Σ.Υ.Ε. η

περιοχή Δροσιά. Κατά την απογραφή του 1971 με 142 κατοίκους και

το 2001 με 254 κατοίκους.

- Στο Δ.Δ. Αργυρού εντάσσεται και απογράφεται ως οικισμός από την

Ε.Σ.Υ.Ε. η περιοχή Άγιος Δημήτριος. Κατά την απογραφή του 1971



με 3 κατοίκους και το 2001 με 98 κατοίκους. Στο ίδιο Δ.Δ.

αναφέρεται από την Ε.Σ.Υ.Ε. ως οικισμός και η περιοχή

Μπούφαλον. Κατά την απογραφή του 1971 με 18 κατοίκους και το

2001 με 105 κατοίκους

- Στο Δ.Δ. Δύστου αναφέρεται και ο οικισμός Κουτουμουλάς. Το

1971 με 167 κατοίκους ένω το 2001 με 137 κατοίκους.

- Στο Δ.Δ. Ζαράκων αναφέρεται από την Ε.Σ.Υ.Ε. και η Παραλία

Ζαράκων που κατά την απογραφή του 2001 έχει 75 κατοίκους.

- Στο Δ.Δ. Κοσκίνων απογράφεται ως οικισμός από την Ε.Σ.Υ.Ε. η

περιοχή Αλώνια. Κατά την απογραφή του 1971 με 82 κατοίκους και

το 2001 με 98 κατοίκους.

- Τέλος στο Δ.Δ. Πετριών απογράφεται ως οικισμός από την Ε.Σ.Υ.Ε.

η περιοχή Άγιοι Απόστολοι. Κατά την απογραφή του 1971 με 338

κατοίκους και το 2001 με 622 κατοίκους. Όμως στο ίδιο Δ.Δ.

αναφέρονται και οι οικισμοί Κλιμάκι και Λιάναμμο όπου κατά το

2001 έχουν 20 και 19 κατοίκους αντίστοιχα.

Με βάση την ανάλυση των στοιχείων της Ε.Σ.Υ.Ε. που αφορούν την

πληθυσμιακή διάρθρωση προκύπτουν επιμέρους ορισμένες βασικές

διαπιστώσεις για την εξέλιξη της πληθυσμιακής δομής του Δήμου.

Στον Πίνακα 8 «Πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών», ετών

1991 και 2001, του Δήμου Δυστίων, και για τις ομάδες ηλικιών 5-9, 10-14,

15-19, 20-24 παρατηρείται μείωση του πληθυσμού καθώς και στις

κατηγορίες ηλικιών 50-54 και 55-59. Αύξηση παρατηρείται στην

κατηγορία ηλικιών 0-4, 25-29, 30-34, 35-39 καθώς και στην κατηγορία 40-

44, 45-49. Εντονότερη αύξηση εκδηλώνεται στην κατηγορία από 60 ετών

και άνω. Επισημαίνεται ότι παρατηρείται μεγάλη αύξηση των αλλοδαπών

αφού από 0 το 1991 φτάνουν στους 659 το 2001.

Στον Πίνακα 9(α-η) περιγράφεται αναλυτικά η ηλικιακή σύνθεση

του πληθυσμού ανά Δημοτικό Διαμέρισμα.



Στον Πίνακα 10 παρουσιάζεται ο δείκτης γήρανσης, (που

εκφράζεται ως η σχέση με αριθμητή τον αριθμό ατόμων ηλικίας άνω των

65 ετών προς τον πληθυσμό των νέων από 0-19 ετών). Για την Περιφέρεια

έχουμε (0,88), τον Νομό (0,82) που βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα από

τον αντίστοιχο της Χώρας (0,77). Όπως προκύπτει από τον Πίνακα 10, ο

δείκτης γήρανσης την τελευταία δεκαετία στο Δήμο Δυστίων είναι (1,17),

σε όλες τις γεωγραφικές ενότητες αυξάνει εκτός του Δ.Δ. Αργυρού. Ο

υψηλός δείκτης γήρανσης σε όλες τις γεωγραφικές ενότητες του Δήμου

έχει αυξηθεί σημαντικά από την προηγούμενη δεκαετία, επιβεβαιώνει την

τάση εγκατάλειψης της περιοχής από τις νεαρές ηλικίες και το εν δυνάμει

παραγωγικό εργατικό δυναμικό. Στο Δ.Δ. Κριεζών ο δείκτης (0,94) το

2001 είναι μεγαλύτερος από το 1991 (0,75), αλλά μικρότερος του Δήμου

(1,17). Παρόμοια χαρακτηριστικά με την προαναφερθείσα γεωγραφική

ενότητα παρουσιάζουν το Δ.Δ. Βέλους, το Δ.Δ. Λεπούρων και το Δ.Δ.

Πετριών εκτός του Δ.Δ. Ζαράκων του οποίου ο δείκτης παρουσιάζει

αύξηση, αλλά είναι και μεγαλύτερος του Δήμου (1991:1,06 και 2001:1,65).

Το Δ.Δ. Αργυρού διαφοροποιείται ως προς την σύνθεση του πληθυσμού σε

σχέση με τις παραπάνω περιοχές. Ο δείκτης γήρανσης είναι μεγαλύτερος

του Δήμου, ωστόσο έχει σημειωθεί μείωση από την απογραφή του 1991,

αντίστοιχα έχουμε (1991:2,50 και 2001:2,21). Συμπερασματικά στα

περισσότερα Δ.Δ. εμφανίζεται μια αρνητική δυναμική σε σχέση με το

δείκτη γήρανσης. Η αναστροφή της τάσης αυτής μπορεί μόνο να στηριχθεί

σε άρση των αιτιών που ωθούν τις νέες ηλικίες εκτός της παραγωγής και

τελικά εκτός Δήμου.

Στον Πίνακα 11 παρουσιάζεται ο δείκτης αντικατάστασης που

εκφράζει την εναλλαγή μεταξύ των ηλικιών που μετέχουν στην

παραγωγική διαδικασία, δηλαδή τη σχέση του πληθυσμού ηλικίας 15-24

ετών, άτομα τα οποία ετοιμάζονται να εισέλθουν στην παραγωγική

διαδικασία, προς τον πληθυσμό ηλικίας 55-64 ετών, άτομα που

ετοιμάζονται να εξέλθουν από την παραγωγική διαδικασία. Η τιμή του



δείκτη (2001) για το σύνολο του Δήμου είναι 85,93. Δηλαδή για κάθε 100

άτομα που ετοιμάζονται να εξέλθουν από την παραγωγική διαδικασία

ετοιμάζονται να εισέλθουν 85,93 άτομα, δείκτης μικρότερος του 100,

στοιχείο που δηλώνει την αδυναμία των υφιστάμενων παραγωγικών

δραστηριοτήτων της περιοχής να συγκρατήσουν τις παραγωγικές ηλικίες.

Σε όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα του Δήμου παρουσιάζεται δείκτης

μικρότερος του 100, εκτός του Δ.Δ. Κριεζών όπου ο δείκτης 110,92 δείχνει

ότι ανανεώνεται με θετικούς ρυθμούς το παραγωγικό δυναμικό.

Σχετικά με την αναλογία φύλων στο Δήμο οι άνδρες πλειοψηφούν

έναντι των γυναικών με σχετικά μικρή διαφορά. Υπεροχή των ανδρών

παρουσιάζεται στο σύνολο των Δημοτικών Διαμερισμάτων του Δήμου,

άλλοτε με μικρότερη και άλλοτε με μεγαλύτερη διαφορά. Τα Δ.Δ. με τις

μεγαλύτερες αποκλίσεις μεταξύ των ποσοστών που αντιπροσωπεύουν τα

δύο φύλα είναι το Δ.Δ. Αργυρού (16,85%) και Δ.Δ. Πετριών (16,09%).

Η αναλογία μέλη νοικοκυριών προς αριθμό νοικοκυριών, που

εκφράζει το μέσο μέγεθος νοικοκυριού, παρουσιάζεται στον (Πίνακα 12).

Το μέσο μέγεθος του νοικοκυριού του Δήμου, για το 2001, είναι λίγο

μικρότερο του Νομού και της Περιφέρειας. Αριθμεί 2,77 μέλη ανά

νοικοκυριό, έναντι 2,87 για το Νομό και 2,91 για την Περιφέρεια.

Στους Πίνακες 13 & 13(α-ζ) παρουσιάζονται επιμέρους η αναλογία

του Δήμου και των Δημοτικών Διαμερισμάτων. Παρατηρώντας το μέσο

μέγεθος νοικοκυριού στις δύο τελευταίες απογραφές, διαπιστώνεται ότι

στα περισσότερα Δ.Δ. ο δείκτης αυτός μειώνεται. Οι μειώσεις αυτές είναι

αποτέλεσμα της σταδιακής συρρίκνωσης του μεγέθους της μέσης

ελληνικής οικογένειας, χαρακτηριστικό που σχετίζεται με την αλλαγή των

προτύπων ζωής και την τριτογενοποίηση της οικονομίας

2.1.2. Επίπεδο Εκπαίδευσης

Το επίπεδο εκπαίδευσης της Περιφέρειας, αλλά και του Νομού είναι

ανάλογο. Στον Νομό εμφανίζεται υψηλό ποσοστό πληθυσμού που έχει



παρακολουθήσει μόνο τη στοιχειώδη εκπαίδευση (~51%) (Πίνακας 14-16).

Το 36% του πληθυσμού έχει ολοκληρώσει το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Το

ποσοστό αυτό έχει βελτιωθεί συγκριτικά με την περασμένη δεκαετία,

ωστόσο εξακολουθεί να είναι χαμηλό. Οι πτυχιούχοι ανώτερης και

ανώτατης εκπαίδευσης αντιπροσωπεύουν το 11,8% στον νομό. Το

ποσοστό αυτό αν και έχει σχεδόν διπλασιαστεί από την απογραφή του

1991 δεν είναι ικανοποιητικό. Ικανοποιητικά ποσοστά παρουσιάζει ο

Δήμος Χαλκιδέων. Το ποσοστό που έχει παρακολουθήσει μόνο τη

στοιχειώδη εκπαίδευση είναι 42%, αυτό που έχει ολοκληρώσει το

Γυμνάσιο και το Λύκειο είναι 41% και οι πτυχιούχοι ανώτερης και

ανώτατης εκπαίδευσης αντιπροσωπεύουν το 17%.

Οι τάσεις που επικρατούν στο Δήμο ως προς το επίπεδο εκπαίδευσης

(Πίνακας 15) είναι παρόμοιες με αυτές του νομού. Το μεγαλύτερο μέρος

του πληθυσμού (58,26%), εμφανίζει χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Οι

απόφοιτοι Λυκείου και Γυμνασίου έχουν αυξηθεί από την προηγούμενη

απογραφή 22,52% σε ποσοστό 35,63% κατά το 2001. Τέλος οι υψηλές

βαθμίδες της εκπαίδευσης (ανώτερη-ανώτατη), σε απόλυτα μεγέθη

αντιστοιχούν σε 293 άτομα για το 2001, έναντι 157 το 1991. Η

πλειονότητα των ατόμων που έχουν ικανοποιητικό επίπεδο μόρφωσης,

(έχει ολοκληρώσει τουλάχιστον το λύκειο) κατατάσσεται στην παραγωγική

ομάδα ηλικιών 30-44 ετών και είναι το 39,12% της ομάδας αυτής. Στα

χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης, συγκεντρώσεις παρατηρούνται στις

μεγαλύτερες ηλικίες (45 ετών και άνω).

Ο Πίνακας 16 καταγράφει το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού

του Δήμου Δυστίων για κάθε Δημοτικό Διαμέρισμα χωριστά (2001). Το

μορφωτικό επίπεδο της περιοχής παρουσιάζεται παρόμοιο με την

Περιφέρεια, το Νομό και το Δήμο Χαλκιδέων. Πιο συγκεκριμένα, σε όλα

τα Δ. Δ. το ποσοστό των κατοίκων που βρίσκονται μέχρι το επίπεδο της

στοιχειώδους εκπαίδευσης, ξεπερνά το 60% του συνολικού πληθυσμού.

Ενδεικτικά αναφέρονται τα Δ.Δ. Αργυρού (66,36%), Κοσκίνων (65,49%),



Πετριών (62,80%), Ζάρακες (61,96%), Δύστου (61,78%). Αντίθετα τα

ποσοστά των πτυχιούχων κατοίκων ανώτατης-ανώτερης εκπαίδευσης είναι

μικρότερα του 4,25%. Εξαιρείται το Δ.Δ. Λεπούρων που σε επίπεδο

στοιχειώδους εκπαίδευσης είναι (50,34%). Το μεγαλύτερο ποσοστό

πτυχιούχων ανώτατης-ανώτερης εκπαίδευσης βρίσκεται στο Δ.Δ.

Λεπούρων (9,86%).

2.1.3. Αστικοποήση

Ο αστικός πληθυσμός σε επίπεδο χώρας αντιπροσωπεύει το 72,8%.

Στην Περιφέρεια και πάλι ο αστικός πληθυσμός (54,6%) υπερέχει έναντι

του αγροτικού (45,4%) κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες. Οι νομοί Βοιωτίας,

Εύβοιας και Φθιώτιδας εμφανίζουν μεγαλύτερο ποσοστό αστικού

πληθυσμού έναντι του αγροτικού. Αντίθετα στους νομούς Ευρυτανίας και

Φωκίδας ο αγροτικός πληθυσμός αντιπροσωπεύει πολύ υψηλά ποσοστά.

Στο Δήμο Δυστίων ωστόσο ο πληθυσμός στο σύνολό του είναι

αγροτικός (Πίνακας 17).



2.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ - ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΑΝΕΡΓΙΑ

Στην οικονομική ανάπτυξη του Δήμου Δυστίων συμβάλει επίσης η

εγγύτητα στις υπηρεσίες της Χαλκίδας και στις βιομηχανικές

συγκεντρώσεις, των παραπλήσιων Δήμων, του Δήμου Ληλαντίων και του

Δήμου Ταμυναίων, οι οποίες απασχολούν ένα ποσοστό του ενεργού

πληθυσμού του δήμου με καθημερινές μετακινήσεις.

2.2.1 Ενεργός Πληθυσμός – Απασχόληση

Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της χώρας, την τελευταία

δεκαετία έχει αυξηθεί κατά 13.26% (Πίνακας 18). Το μεγαλύτερο μέρος

του ασχολείται στις Υπηρεσίες, κατασκευές, χονδρικό και λιανικό εμπόριο,

στην γεωργία – αλιεία και στις βιομηχανίες του Αλιβερίου, ενώ υπάρχει

ένα ποσοστό της τάξης του 7,9%, που αφορά νέους μη δυνάμενους να

καταταγούν σε κάποιο κλάδο. Την τελευταία δεκαετία, παρατηρείται

έντονη τάση ενίσχυσης του τριτογενή τομέα παραγωγής. Ο αριθμός των

απασχολούμενων στους παραπάνω κλάδους, κατά τη χρονική περίοδο

1991-2001, αυξήθηκε.

Σε επίπεδο νομού, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός την τελευταία

δεκαετία έχει αυξηθεί κατά 8%. Οι κύριοι τομείς απασχόλησης είναι

αντίστοιχοι με αυτούς της χώρας. Η παρατηρούμενη αύξηση, πιθανόν

οφείλεται στην εισροή οικονομικών μεταναστών (που εντάθηκε κυρίως την

τελευταία δεκαετία). Μεγάλες ποσοστιαίες μεταβολές στον αριθμό των

απασχολούμενων, από την απογραφή του 1991, παρατηρούνται στους

κλάδους του τριτογενή τομέα παραγωγής και ειδικότερα σε αυτούς των

ξενοδοχείων – εστιατορίων, ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών,

υγείας και κοινωνικής μέριμνας και λοιπών υπηρεσιών. Σημαντική μείωση

εμφανίζει ο αριθμός των απασχολούμενων στον κλάδο των ορυχείων και

λατομείων.



Σε επίπεδο δήμου, το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικά ενεργού

πληθυσμού απασχολείται στον τριτογενή τομέα παραγωγής 54,32%. Από

τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. (Πίνακας 18) κατά τα έτη 1991, 2001 στην Χώρα,

στην Περιφέρεια, στο Νομό και στο Δήμο Δυστίων διαπιστώνεται :

Το ποσοστό των απασχολούμενων του Δήμου στον πρωτογενή

τομέα μειώνεται κατά –0,69% και στο δευτερογενή τομέα μειώνεται κατά

–5,41% και αυξάνεται στον τριτογενή τομέα κατά +6,10%, δηλαδή

ακολουθούν την εικόνα του Νομού που παρουσιάζει μείωση στον

πρωτογενή και δευτερογενή τομέα και αύξηση στον τριτογενή, για τον

Νομό έχουμε – 2,75%, -2,67% και +5,32% αντίστοιχα.

Η κατανομή απασχόλησης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού για

τα έτη 1991 και 2001 κατά τομέα απασχόλησης είναι αντίστοιχα :

στον πρωτογενή 30,21% και 29,52%, στο δευτερογενή 21,57% και 16,16%

και στον τριτογενή 48,22% και 54,32% και το υπόλοιπο ποσοστό αφορά

όσους δεν δήλωσαν επάγγελμα ή μη δυνάμενη να καταταγούν 16,84% και

7,77% αντίστοιχα.

Σε αριθμούς οι απασχολούμενοι που καταγράφονται στον

πρωτογενή τομέα είναι από 416 σε 539, στον δευτερογενή από 297 σε 295

και στον τριτογενή από 664 σε 992.

Από τον Πίνακα 19 «Οικονομικά ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός

και απασχόληση» προκύπτει ότι μεταξύ των ετών 1991 και 2001 :

Αύξηση του αριθμού των οικονομικά ενεργών κατά 19,56%.

Αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων κατά 23,25% και

Μείωση του αριθμού των ανέργων κατά 29,68%.

Επίσης διαπιστώνεται ότι η ανεργία μειώνεται κατά την τελευταία

δεκαετία από 4,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε 2,45%, επίσης

μειώνεται το ποσοστό των ανέργων νέων από 6,99% σε 5,50%

αντίστοιχα.

Από τα στοιχεία του Πίνακα 20 «Οικονομικά ενεργός και μη

πληθυσμός κατά φύλο στο σύνολο του δήμου» παρατηρείται ότι στο



σύνολο των οικονομικά ενεργών οι γυναίκες αποτελούν το 27,43%, στις

απασχολούμενες το 27,06%, των ανέργων το 30,19% και των άνεργων

νέων 32,67%.

Στον Πίνακα 21 «Κατανομή Οικονομικά ενεργού πληθυσμού στο

Δήμο και στα Δημοτικά Διαμερίσματα στους Παραγωγικούς Τομείς κατά

το 2001 κατά φύλο και στο σύνολο» γίνεται συγκριτική ανάλυση που

αποδεικνύει διαφορές μεταξύ Δήμου και Δημοτικών Διαμερισμάτων.

Στον Πρωτογενή Τομέα καταγράφεται μεγαλύτερη συμμετοχή των

γυναικών από τον μέσο όρο του Δήμου (34,51%) στα Δ.Δ. Βέλους

(44,00%), Δύστου (53,03%) και Λεπούρων (47,06%).

Στο Δευτερογενή Τομέα καταγράφεται η απόλυτη κυριαρχία των

ανδρών απασχολούμενων με ποσοστό 90,00% σε όλα τα Δημοτικά

Διαμερίσματα.

Η κυριαρχία του Τριτογενούς Τομέα που παρατηρείται στην

Περιφέρεια και στο Νομό εμφανίζεται και στο Δήμο και σε τοπικό επίπεδο

των Δ. Διαμερισμάτων. Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση της γυναικείας

απασχόλησης την τελευταία δεκαετία.

2.2.2 Πρωτογενής Τομέας

Την τελευταία δεκαετία συνεχίζεται στην περιοχή η τάση εξόδου

από την γεωργία με αποτέλεσμα να μειώνεται το ποσοστό της

απασχόλησης και της οικονομικής δραστηριότητας από τον τομέα αυτό.

Ο οικονομικά ενεργά πληθυσμός κατά τα έτη 1991 και 2001

παρουσιάζει μικρή μείωση από 30,21% σε 29,52% σε σύγκριση με το

ποσοστό της Περιφέρειας και του Νομού που είναι 25,45% σε 25,16% και

19,78% σε 17,12% αντίστοιχα (Πίνακας 18).

Οι κλάδοι που συμμετέχουν στον πρωτογενή τομέα είναι ο κλάδος

της γεωργικής παραγωγής με δενδροκομικές καλλιέργειες (ελιά και

αμυγδαλιά), και κτηνοτροφική παραγωγή (αιγοπρόβατα).



Γεωργία

Από την απογραφή που πραγματοποίησε η μελετητική ομάδα, στον

Πίνακα 22 φαίνονται οι επιμέρους εκτάσεις ανά Δ. Διαμέρισμα. Προκύπτει

ότι στην κατανομή των εκτάσεων την μερίδα του λέοντος έχουν τα Δ. Δ.

Αργυρού με ποσοστό 22,19% και Ζαράκων με ποσοστό 20,57%, που

καταλαμβάνουν το 42,76% της συνολικής εκτάσεις του Δήμου.

Για την εξειδίκευση της ανάλυσης του Πρωτογενή Τομέα έγινε

χρήση της «Βασικής Έρευνας Διάρθρωσης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων»

της ΕΣΥΕ 2000. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η έρευνα αυτή γίνεται από

την ΕΣΥΕ με βάση τους κατοικούντες στην περιοχή και επομένως σαν

γεωργικές αναγράφονται εκτάσεις που βρίσκονται διοικητικά και σε

άλλους Δήμους, όπως επίσης δεν αναγράφονται εκτάσεις, δεν

αναγράφονται εκτάσεις του Δήμου που ανήκουν σε ιδιώτες οι οποίοι

κατοικούν εκτός Δήμου. Πράγματι στον Πίνακα 23 «Κατανομή των

εκμεταλλεύσεων και της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης αυτών σε

1, 2, 3 Δήμους» παρατηρούμε ότι 3,46% των εκμεταλλεύσεων που

ανήκουν σε κατοίκους του Δήμου δεν βρίσκονται μέσα στα διοικητικά

όρια του Δήμου.

Στον Πίνακα 24 «Τεμάχισμα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε

αγροτεμάχια», για τα έτη 1991 και 2001 το μέσο μέγεθος της έκτασης ανά

εκμετάλλευση είναι 30,10 στρέμματα που είναι μικρότερο του Ν. Ευβοίας

38,20 στρέμματα και της Περιφέρειας 49,20 στρέμματα, ενώ το μέσο

μέγεθος αγροτεμαχίου είναι 3,62 στρέμματα πολύ μικρότερο του μέσου

μεγέθους του Νομού 6,03 στρέμματα και της Περιφέρειας 7,57 στρέμματα.

Πολύ πιο κάτω του μέσου όρου έχουν οι αγροτικές εκτάσεις στα Δ.Δ.

Βέλους και Πετριών, ενώ τα Δ.Δ. Ζαράκων, Δύστου και Κοσκίνων

υπερβαίνουν το μέσω μέγεθος του Δήμου. Επίσης η μέση έκταση

αγροτεμαχίου υπολείπεται κατά πολύ του Νομού και σε κανένα Δ.Δ. δεν

υπερβαίνει τα τέσσερα (4) στρέμματα. Το στοιχείο του μέσου μεγέθους

είναι αρκετά σημαντικό γιατί σε συνδυασμό με την αρτιότητα των



αγροτεμαχίων του εξωαστικού χώρου μας δίνει και το μέσω μέγεθος της

ιδιοκτησίας σε κάθε Δημοτικό Διαμέρισμα.

Στον Πίνακα 25 «Εκμεταλλεύσεις και χρησιμοποιούμενη γεωργική

έκταση κατά μορφή κατοχής», προκύπτει ότι στο Δήμο το 13,27% της

χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης είναι νοικιασμένη. Το μεγαλύτερο

ποσοστό προκύπτει στα Δ.Δ. Κριεζών 38,62% και Δύστου 20,18%.

Ο χαρακτήρας των εκμεταλλεύσεων φαίνεται στον Πίνακα 26

«Εκμεταλλεύσεις και χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση σε μικτές,

γεωργικές και κτηνοτροφικές», όπου σαφώς στο Δήμο Δυστίων οι αμιγώς

γεωργικές εκμεταλλεύσεις αποτελούν την πλειοψηφία των

εκμεταλλεύσεων με μέση έκταση (15,38στρ.), συγκριτικά με τις μικτές

Γεωργικές-Κτηνοτροφικές που υπερτερούν στη μέση έκταση (49,75στρ.),

αλλά και στα Δ.Δ. παρουσιάζεται το ίδιο φαινόμενο όπου στο Δ.Δ. Δύστου

η αμιγώς γεωργική έκταση φτάνει στα (33,47στρ.). Σχετικά με τις μικτές

εκτάσεις στο Δ.Δ. Ζαράκων και στο Δ.Δ. Κοσκίνων η μέση έκταση φτάνει

στα (58,73στρ.) και (55,76στρ.) αντίστοιχα.

Στον Πίνακα 27 «Βασική έρευνα διάρθρωσης γεωργικών και

κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων», απογραφή γεωργίας 1999-2000

προκύπτει ότι το 39% των εκτάσεων του Δήμου αποτελούν οι ετήσιες

καλλιέργειες, το 30% αποτελούν οι δενδρώδεις, το 18% τα μόνιμα λιβάδια

και οι βοσκότοποι το 7% τα αμπέλια, σταφιδάμπελα και το 6% οι λοιπές

εκτάσεις. Στο Δ.Δ. Δύστου το 65% και στο Δ.Δ. Κριεζών 48% αποτελούν

οι ετήσιες καλλιεργειες. Στο Δ.Δ. Βέλους το 41,40% και στο Δ.Δ.

Λεπούρων το 34% αποτελούν οι δενδρώδεις καλλιεργειες ενώ στο Δ.Δ.

Ζαράκων το 41% αποτελούν τα μόνιμα λιβάδια και οι βοσκότοποι.

Όσον αφορά την κτηνοτροφία στον Πίνακα 28 «Εκμεταλλεύσεις και

αριθμός ζώων κατά κατηγορία», προκύπτει ότι η κτηνοτροφία

περιλαμβάνεται στην οικονομική βάση με χαμηλή παραγωγικότητα και

οριακή συμβολή στην διαμόρφωση του εισοδήματός τους.



Από τις κατηγορίες της εκμετάλλευσης προκύπτει ότι όλες, εκτός

των βοοειδών και μελισσών, συμμετέχουν στην οικονομική βάση του

τομέα με περισσότερες εκμεταλλεύσεις στα Δ.Δ. Αργυρού, Δύστου,

Ζαράκων και Κοσκίνων.

Συμπερασματικά :

Ο Δήμος Δυστίων αν και διαθέτει εδάφη γεωργικής

παραγωγικότητας η χρήση τους μετατρέπεται σταδιακά σε άλλες χρήσεις.

Συμπερασματικά η γεωργία υποχωρεί και μαζί τα παραγωγικά εδάφη,

χωρίς επιστροφή.

2.2.3 Δευτερογενής Τομέας

Όπως και στον πρωτογενή τομέα έτσι και στο δευτερογενή την

τελευταία δεκαετία συνεχίζεται στην περιοχή η τάση εξόδου με

αποτέλεσμα να μειώνεται το ποσοστό της απασχόλησης και της

οικονομικής δραστηριότητας.

Ο οικονομικά ενεργά πληθυσμός κατά τα έτη 1991 και 2001

παρουσιάζει μικρή μείωση από 30,21% σε 29,52% σε σύγκριση με το

ποσοστό του Νομού που είναι 33,67% και 31,00% αντίστοιχα, (Πίνακα

18).

Από άποψη Βιομηχανικής απασχόλησης ο Δήμος Δυστίων

εντάσσεται στα πλαίσια της βιομηχανικής ανάπτυξης του ευρύτερου

χώρου, Δήμος Ληλαντίων – Δήμος Ταμυναίων.

Εντός των Διοικητικών Ορίων του Δήμου δεν καταγράφηκαν

Βιομηχανίες, παρά μόνο ελάχιστες βιοτεχνίες μικρού δυναμικού.

Οι μεγαλύτερες βιομηχανίες που απασχολούν ένα σημαντικό

ποσοστό του ενεργού πληθυσμού και διαμορφώνουν την οικονομική βάση

του τομέα με καθημερινές μετακινήσεις είναι οι : ΔΕΗ και ΑΓΕΤ στο

Δήμο Ταμυναίων.

Η ανάπτυξη της Β΄ κατοικίας ενίσχυσε τον κλάδο των κατασκευών

ώστε να αποτελούν δυναμικό κλάδο της οικονομικής βάσης.



2.2.4 Τριτογενής Τομέας

Ο τριτογενής τομέας κατέχει την πρώτη θέση στην οικονομική βάση

του Δήμου. Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά τα έτη 1991 και 2001

παρουσιάζει αύξηση στον τομέα αυτό από 48,22% σε 54,32%, σε

σύγκριση με το ποσοστό της περιφέρειας 45,66% και 48,24%, και τις

Εύβοιας με ποσοστό 46,55% και 51,87%, (Πίνακα 18).

Οι κλάδοι που συμμετέχουν στην παραγωγή του τομέα είναι :

- Παραθεριστική κατοικία.

- Μεταφορές

- Χονδρικό – Λιανικό Εμπόριο

- Δημόσια Διοίκηση

Τουρισμός

Ο τουρισμός είναι τομέας που δημιουργεί συχνά πολλές θέσεις

εργασίας, βέβαια ο εποχικός χαρακτήρας της λειτουργίας του συνήθως

επηρεάζει και τα χαρακτηριστικά αυτής της απασχόλησης, η οποία είναι σε

μεγάλο ποσοστό εποχική, ανειδίκευτη, περιστασιακή και η εγκατάλειψη

άλλων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας θεωρείται παράγοντας ικανός

να ανατρέψει την δημογραφική κατάρρευση της υπαίθρου.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του στην ενίσχυση της

αυτοαπασχόλησης (τουριστικές επιχειρήσεις, εμπορικά καταστήματα,

κλπ.). Πολλές φορές η απασχόληση στον τουρισμό συνδυάζεται και με

παράλληλη απασχόληση σε κάποιο άλλο κλάδο της οικονομίας (π.χ.

γεωργία, βιομηχανία), με αποτέλεσμα την γενικότερη αύξηση των

οικογενειακών εισοδημάτων.

Η δυνατότητα εκμετάλλευσης των πολλαπλών τουριστικών πόρων

ευνοούν την ανάπτυξη της περιοχής. Οι φυσικοί πόροι με ποικιλία του

πλούτου του φυσικού περιβάλλοντος, οι παραλίες στον Ευβοϊκό και στο

Αιγαίο και η παραθεριστική κατοικία έχουν συμβάλει στην οικονομική

ανάπτυξη του Δήμου.



Η τουριστική δραστηριότητα στο Δήμο, εκτός απ’ την άνιση

γεωγραφική κατανομή, που παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα

εμφανίζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά :

- Η υπάρχουσα ξενοδοχειακή υποδομή απευθύνεται κυρίως σε ομάδες

τουριστών χαμηλών εισοδημάτων. Δεν υφίστανται σήμερα στην

περιοχή, υποδομές που να ικανοποιούν σύγχρονες και

ολοκληρωμένες ανάγκες σε τουριστικές υπηρεσίες, ώστε να

προσελκύσουν τουρίστες υψηλών εισοδημάτων.

- Ο συνολικός αριθμός των ενοικιαζόμενων δωματίων και

καταλυμάτων στις παραλιακές ζώνες του Δήμου δεν υπερβαίνει τις

200 κλίνες.

- Η τουριστική περίοδος είναι αρκετά συρρικνωμένη, καλύπτοντας

κυρίως ανάγκες μονοήμερων ή ολιγοήμερων διανυκτερεύσεων.

Τα είδη τουρισμού που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή είναι δύο :

- Ο παραθερισμός (μοντέλο «ήλιος-θάλασσα»), που αναπτύσσεται

στις παραλιακές ζώνες δέχεται σημαντικό αριθμό τουριστών που

έρχονται στην περιοχή για μία, δύο ή και περισσότερες ημέρες, αλλά

και σημαντικό αριθμό λουομένων. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι

δεν επιθυμείται η κατάργηση αυτού του προτύπου, αλλά η

τροποποίησή του προκειμένου να αποτραπεί η αλλοίωση του

φυσικού περιβάλλοντος και η εξάντληση των φυσικών πόρων,

- Και η παραθεριστική κατοικία.

Βασική επιδίωξη για την ποιοτική αναβάθμιση και εμπλουτισμό του

τουριστικού προϊόντος είναι η προσέλευση νέων επισκεπτών υψηλότερου

εισοδηματικού επιπέδου.

Τέλος ο Δήμος διαθέτει σημαντικές δυνατότητες για την προώθηση

εναλλακτικών μορφών τουρισμού με δραστηριότητες όπως :

- Του Οικολογικού-Περιβαλλοντικού τουρισμού, με την διατήρηση,

προστασία και ανάδειξη των φυσικών πόρων της περιοχής.



- Του Θρησκευτικού-Πολιτιστικού-Ιστορικού τουρισμού, αφού ο

Δήμος διαθέτει πλούσια αποθέματα πόρων για την ανάπτυξη αυτής

της μορφής τουρισμού. Βυζαντινά μνημεία, θέσεις που μαρτυρούν

ζωή στους προϊστορικούς και κλασσικούς χρόνους, πύργους, κλπ.

- Του Αγροτουρισμού, με δραστηριότητες στον αγροτικό χώρο ήπιας

μορφής όπου η ανθρώπινη επέμβαση θα είναι εναρμονισμένη με το

φυσικό περιβάλλον.

Παραθεριστική Κατοικία

Είναι βάσιμη η υποψία ότι στις παραθεριστικές περιοχές η

παραθεριστική κατοικία συνδέεται άμεσα και σε μεγάλο βαθμό με την

τουριστική εκμετάλλευση. Ο τομέας της παραθεριστικής κατοικίας

αναπτύχθηκε με πολύ γρήγορους ρυθμούς την τελευταία εικοσαετία.

Σύμφωνα με πρόσφατη (μη δημοσιευμένη) έρευνα του ΚΕΠΕ, οι

περιοχές που συγκέντρωναν τις προτιμήσεις για παραθεριστική κατοικία

είναι οι νησιώτικες και ορισμένες παραλιακές που είναι περιοχές

τουριστικής ανάπτυξης.

Η παράλληλη επομένως χρήση τους για τουριστική και

παραθεριστική δραστηριότητα δημιουργεί σε κάποιο βαθμό, συσχέτιση

των δύο δραστηριοτήτων και ειδικότερα κατά την περίοδο αυτή της

έλλειψης ελέγχου και προσδιορισμού της χρήσης των κατοικιών.

Παρά το μέγεθος και την σημασία του τομέα δεν υπάρχει

συστηματική στατιστική παρακολούθηση της προσφοράς και η εκτίμηση

στηρίζεται :

- Στις στατιστικές σειρές στοιχείων που αφορούν τις νέες νόμιμες

κατοικίες.

- Στις απογραφές πληθυσμού – κατοικιών.

- Στην απογραφή των κενών κατοικιών.

Οι μεγάλες συγκεντρώσεις παραθεριστικής κατοικίας

παρατηρούνται στις παράκτιες περιοχές.



Το γενικό μοντέλο χωρικής ανάπτυξης στηρίζεται στα ακόλουθα δύο

κύρια χαρακτηριστικά.

- Το πρώτο αναφέρεται στον κυρίαρχο ρόλο για παραγωγή μέσα από

μια διαχρονική προοδευτική διαδικασία μετατροπής της αγροτικής

γης με συνεχείς κατατμήσεις σε οικόπεδα εκτός σχεδίου τεσσάρων

(4) στρεμμάτων κατά πλειοψηφία και κατ’ ελάχιστο σε αγροτεμάχια

(1.000 – 2.000 τμ) που οικοδομούνται αυθαίρετα.

- Το δεύτερο αναφέρεται στις ακολουθούμενες πολεοδομικές

πρακτικές που όπως διαπιστώνεται στην πράξη έρχονται να

νομιμοποιήσουν εκ των υστέρων περιοχές αυθαίρετης δόμησης με

περιπτωσιακές επεμβάσεις του τύπου «καθορισμός ορίων

περιγράμματος οικισμού με το Π.Δ. 1985».



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α3

ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 3.1 ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο.Τ.Α.

Καταγραφή Φυσικού Συστήματος

Η επίδραση των κυριότερων εξωγενών διεργασιών όπως η

αποσάθρωση, η διάβρωση, η μεταφορά και η απόθεση, που σχετίζονται

άμεσα με την ταπείνωση του γήινου ανάγλυφου, οφείλεται στην ενέργεια

του ρέοντος ύδατος.

Η δημιουργία και η εξέλιξη κάθε υδρογραφικού δικτύου, εξαρτάται

από τις συγκεκριμένες φυσικές συνθήκες που υπάρχουν στη δεδομένη

περιοχή. Η εξέλιξή του είναι ομαλή εφόσον η αποστράγγιση των

επιφανειακών υδάτων βρίσκεται σε ισορροπία με τους παράγοντες από

τους οποίους εξαρτάται.

Στα μέσα γεωγραφικά πλάτη, όπως είναι ο Ελλαδικός χώρος η

ενέργεια του ρέοντος ύδατος αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους

συντελεστές διαμόρφωσης του ανάγλυφου. Οι κυριότεροι παράγοντες που

ρυθμίζουν τις συνθήκες ροής του είναι : το κλίμα, η βλάστηση, το

ανάγλυφο, η λιθολογία, η τεκτονική και τέλος η ανθρώπινη επέμβαση.

Οποιαδήποτε μεταβολή ενός ή περισσοτέρων παραγόντων επηρεάζει

τη ροή του ύδατος και την εξέλιξη του υδρογραφικού δικτύου.

Ο προσδιορισμός των αποκλίσεων από ένα φυσιολογικά

αναπτυσσόμενο δίκτυο σε ενιαίο πετρολογικό υπόβαθρο, χωρίς τεκτονικές

επιδράσεις, αλλαγή κλίματος και μεταβολή του βασικού επιπέδου,

επιτρέπει την αναγνώριση των παραγόντων που είναι υπεύθυνοι για τις

διαφορές που παρατηρούνται σε αυτό.

Σκοπός της περιγραφικής και ποσοτικής ανάλυσης του

υδρογραφικού δικτύου του Δήμου Δυστίων είναι να επισημανθούν οι

υπάρχουσες αποκλίσεις που προκαλούν τη διαταραχή της ισορροπίας του,



και οι οποίες συσχετίζονται με τη λιθολογία, το κλίμα και τους

μορφολογικούς παράγοντες της περιοχής. Να επισημανθεί ο καθορισμός

των αιτιών (όσο είναι δυνατόν) που ευθύνονται για τις συνθήκες που

επικρατούν σήμερα στην περιοχή και σχετίζονται με την εξέλιξη του

περιβάλλοντός της κατά τις τελευταίες χιλιετίες.

Έδαφος

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας έχει συνολική έκταση 15.549.000

στρέμματα, καταλαμβάνοντας το 12% περίπου της συνολικής επιφάνειας

της χώρας. Το 21% της έκτασής της είναι πεδινό, το 32% ημιορεινό και το

47% ορεινό. Το 25% της έκτασης της Περιφέρειας καλύπτεται από δάση

(το αντίστοιχο ποσοστό σε επίπεδο χώρας είναι 22%) και το 2% από νερά.

Όσον αφορά στις χρήσεις γης εκτιμάται ότι οι καλλιεργούμενες εκτάσεις

καταλαμβάνουν το 26% της συνολικής της έκτασης, ενώ το 43%

χρησιμοποιείται σε κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Τέλος το 3%

χρησιμοποιείται για οικιστική χρήση. Οι ορεινοί όγκοι στην περιφέρεια

συγκεντρώνονται στο κεντρικό κυρίως τμήμα της και στον νομό

Ευρυτανίας (όρη : Γκιώνα, Παρνασσός, Βαρδούσια).

Η Εύβοια είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της χώρας μετά την

Κρήτη. Έχει έκταση 3,662 km2 και μήκος ακτών 729 km. Ο νομός Ευβοίας

περιλαμβάνει εκτός από το κυρίως νησί και ένα μικρό τμήμα στην

ηπειρωτική Στερεά Ελλάδα, καθώς και μικρότερα νησιά. Η Σκύρος είναι το

σημαντικότερο από αυτά. Σε μικρή απόσταση των δυτικών και νότιων

ακτών της Σκύρου βρίσκονται οι νησίδες Σκυροπούλα, Βαλάξα, Σαρακινό,

κλπ. Άλλα νησιά του νομού είναι το σύμπλεγμα των Πεταλιών (Πεταλιά,

Χερσονήσι, Τραγονήσι), η Στύρα, η Καβαλλιάνη, τα Λιχαδονήσια, το

Ποντικονήσι και άλλα μικρότερα. Η συνολική έκταση του Νομού

ανέρχεται σε 4.167,4 km2 , αποτελώντας το 3,2% περίπου της συνολικής

επιφάνειας της χώρας.

Ο νομός έχει το δυτικό του μέτωπο στραμμένο προς την Αττική, την

Ανατολική Στερεά και την Θεσσαλία και το ανατολικό προς το Αιγαίο



Πέλαγος. Οδικά συνδέεται με την ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της υψηλής

γέφυρας και δευτερευόντως με την Παλαιά Γέφυρα του Ευρίπου. Η

σύνδεση με την Αθήνα και Θεσσαλονίκη πραγματοποιείται μέσω του

αυτοκινητόδρομου ΠΑΘΕ. Επικοινωνία του νησιού με την ηπειρωτική

Ελλάδα γίνεται επίσης με πορθμειακές συνδέσεις.

Στο μεγαλύτερο τμήμα του το νησί είναι ορεινό. Το υψηλότερο όρος

του νομού είναι η Δίρφυς. Οι πεδιάδες του νομού είναι μικρές και

βρίσκονται κυρίως στα παράλια του νησιού. Οι περισσότερες πεδιάδες

διασχίζονται από ποτάμια και χείμαρρους μικρού κυρίως μεγέθους. Η

λίμνη του Δύστου είναι η μοναδική στο νησί και έχει έκταση 4.750

στρέμματα.

Για το Δήμο Δυστίων προκειμένου να αξιολογήσουμε το φυσικό

δυναμικό των εδαφών της περιοχής μελέτης και να προσδιορίσουμε και να

ταξινομήσουμε τις γαίες της περιοχής μελέτης, λήφθηκαν υπόψη το τοπικό

κλίμα, όπως εκφράζεται από τις κύριες ζώνες φυσικής βλάστησης της

περιοχής, το μητρικό υλικό και το βάθος του εδάφους, καθώς και η έκθεση

ως προς τον ορίζοντα. Η ικανότητα του εδάφους να παράγει ανανεώσιμα

προϊόντα εξαρτάται από τους παραπάνω παράγοντες καθώς και από τις

αλληλεπιδράσεις τους.

Η παρουσίαση στοιχείων για τα εδάφη της περιοχής αποβλέπει στο

να δοθούν οι αναγκαίες και απαραίτητες πληροφορίες προκειμένου να

καθοριστεί το δυναμικό και οι βιολογικοί και φυσικοί περιορισμοί του

περιβάλλοντος, στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για το σωστό

σχεδιασμό των χρήσεων γης.

Η ημιορεινή – λοφώδης περιοχή του Δήμου δομείται από

ασβεστολιθικά πετρώματα με αβαθή εδάφη, ενώ η πεδινή περιοχή από

αλλουβιακές και πλειστοκαινικές αποθέσεις με βαθιά εδάφη με μικρό

βαθμό διάβρωσης, ελαφρές κλίσεις επιφανείας και επίπεδες εκθέσεις. Ο

βαθμός ανθρωπογενούς επίδρασης στη περιοχή προσδιορίζεται από το

γεγονός ότι οι εκτάσεις καλλιεργούνται.



Τα εδάφη, που απαντούν στην περιοχή μελέτης, διακρίνονται στις

ακόλουθες βασικές κατηγορίες :

- Εδάφη των πεδινών και παραλίμνιων εκτάσεων, όπου απαντώνται

κατά το πλείστον αλλουβιακά εδάφη με επικρατούντες τους

εδαφικούς τύπους C και CL, αργιλώδη και αργιλοπηλώδη εδάφη με

ικανοποιητική δυνατότητα στράγγισης που προσφέρονται για

καλλιέργεια. Στις επικλινείς εκτάσεις τα εδάφη είναι λιγότερο βαθιά

με μικρή ή μεγαλύτερη παρουσία χαλίκων.

- Εδάφη επί ασβεστολίθων. Τα εδάφη επί των ασβεστολίθων στις

περισσότερες περιπτώσεις είναι αβαθή, πλούσια σε σκελετικά υλικά,

ενώ πολλές φορές το έδαφος βρίσκεται κατά θέσεις, αφού μεγάλο

ποσοστό της επιφάνειας καταλαμβάνεται από συμπαγή εξέχοντα

ασβεστόλιθο.

Περιγραφή

Τα όρια του Δήμου Δυστίων σχηματίζονται :

Νότια με το Δήμο Στυραίων, από το άκρο της ακτογραμμής προς το

Αιγαίο και μέσω της οροσειράς Ζάραξ προς την ενδοχώρα και προς τη

θέση Αγριελιά, συνεχίζει προς το υψίπεδο Ζυγός, καταλήγει στον Κόλπο

του Αλμυροποτάμου νότια του Αγίου Δημητρίου.

Βόρεια με το Δήμο Αυλώνος, από τη θέση Καμαράτσι της

ακτογραμμής προς το Αιγαίο, διασχίζοντας τις βουνοκορφές Αγριαχλαδιά,

Λόφος, Άσπρη Πέτρα και καταλήγει στα όρια Κατακαλού του Δήμου

Ταμυνέων.

Ανατολικά βρέχεται από την παράκτια ζώνη του Αιγαίου.

Νοτιοδυτικά με το Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο και την παραλιακή ζώνη

που σχηματίζουν ο Κόλπος του Αλμυροποτάμου και του Μπούφαλου.

Δυτικά και Βορειοδυτικά με το Δήμο Ταμυνέων, ξεκινώντας από τις

ακτές του Ευβοϊκού και μέσω της κορυφογραμμής Κοσκινά, της Λίμνης

του Δύστου, της περιοχής Πράσινο, επίσης μέσω των κορυφογραμμών



Κακάρη και Προφήτης Ηλίας συνεχίζει στα όρια του οικισμού Βέλους

στην περιοχή Ράχη Μάδη, μέχρι την περιοχή Κατακαλού του Δήμου

Ταμυνέων στην θέση Ομαλή.

Στα όρια του Δήμου προς τον Ευβοϊκό καταγράφονται οι

βραχονησίδες Μπούφαλο και Άγιος Δημήτριος και προς το Αιγαίο η

βραχονησίδα Γκαμήλα στην περιοχή των Πετριών, αλλά και άλλες δέκα

(10) μικρές βραχονησίδες κοντά στην ακτογραμμή από τους Αγίους

Αποστόλους μέχρι την Παραλία Ζαράκων. (Χάρτης Α.3.1.)

Στο χάρτη σχεδιάστηκε επίσης το υδροδοτικό δίκτυο της περιοχής

του Δήμου και οι υδροκρίτες των διαφόρων λεκανών. Ο κεντρικός και σε

μεγαλύτερη ανάπτυξη είναι ο υδροκρίτης περιμετρικά της Λίμνης στην

ενδοχώρα του Δήμου που διαμορφώνει την πεδινή ζώνη. Από τις

περιμετρικές κορυφές ξεκινούν μικρά ρέματα που κατά την ανάπτυξή τους

ενώνονται μεταξύ τους δημιουργώντας μεγαλύτερες παροχές και

καταλήγουν στην Λίμνη που αποτελεί και την λεκάνη απορροής και

αποστράγγισης των υδάτων. Ανατολικά προς το Αιγαίο παρατηρούνται

αρκετές μικρές επιφανειακές αυτοτελείς λεκάνες απορροής κοντά στην

ακτή με κατεύθυνση προς τη θάλασσα. Λίγο μεγαλύτερες λεκάνες

απορροής παρατηρούνται, προς το Αιγαίο, στην περιοχή των Πετριών στον

Άγιο Ιωάννη, στην περιοχή Κόσκινα με το μεγάλο Ρέμα και στην περιοχή

των Ζαράκων με το Κάνδαλο Ρέμα που αποστραγγίζουν στην θάλασσα.

Δυτικά προς τον Ευβοϊκό Κόλπο παρατηρούνται δύο λεκάνες απορροής, η

πρώτη στην περιοχή Μπούφαλο μικρή αυτοτελής λόγω του παράκτιου

υδροκρίτη και η δεύτερη στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου που σε ένα

τμήμα του συνεχίζεται στην παράκτια ζώνη και ο υδροκρίτης

αποστραγγίζεται κατ’ ευθείαν στη θάλασσα και το άλλο τμήμα από τις

παρυφές του όρους Τσίκνα με δίκτυο τριών (3) κλάδων αποστραγγίζεται

στην περιοχή του Αλμυροπόταμου στα όρια με τον Άγιο Δημήτριο. Βόρεια

παρατηρούνται μικρού μεγέθους υδροκρίτες που ξεκινούν από την κορυφή

Πικροβούνι δημιουργώντας λεκάνη απορροής που αποστραγγίζεται με το



Ρέμα Ράπτη προς τον βασικό χείμαρρο στην περιοχή του Δήμου

Αυλωναρίου. Βορειοδυτικά στον κάμπο των Λεπούρων παρατηρείται μια

αρκετά μεγάλη λεκάνη απορροής με κατεύθυνση βόρεια που δημιουργείται

από τον υδροκρίτη που ξεκινά από την κορυφή Σωτρίχου στα Κριεζά, την

κορυφή Κακάρι στον Κουτουμουλά, την κορυφή Κοτρώνη στο Βέλος, την

Ράχη Μάδη και την κορυφή Ομαλό στον Κατακάλου, από τις κορυφές

αυτές ξεκινούν τα μικρά ρέματα διέρχονται όλη την πεδινή περιοχή και

κατά την ανάπτυξή τους ενώνονται μεταξύ τους δημιουργώντας

μεγαλύτερες παροχές όπου καταλήγουν, διασχίζοντας Δ. Διαμερίσματα του

Δήμου Αυλωναρίου, στο Αιγαίο βόρεια του οικισμού Μουρτερή. (Χάρτης

Α.3.1.)

Πιο συγκεκριμένα η μορφολογία της περιοχής του Δήμου

διακρίνεται σε τρεις γενικές μορφολογικές ενότητες :

- Οι πεδινές εκτάσεις που αποκαλύπτονται περιμετρικά της λίμνης

- Τα πεδινά τμήματα της ευρύτερης περιοχής των οικισμών με ήπιες

μορφολογικές κλίσεις, χαρακτηριστικό των γεωλογικών

σχηματισμών που τα αποτελούν, τα οποία διαβρέχονται από τον

Νότιο Ευβοϊκό και το Αιγαίο.

- Οι ημιορεινές περιοχές στις οποίες κυριαρχούν τα ασβεστολιθικά και

σχιστοκερατολιθικά βουνά και λόφοι με απότομες κλίσεις που

παίζουν το ρόλο του επιφανειακού υδροκρίτη και φράσσουν

περιμετρικά την λίμνη καταλαμβάνοντας το υπόλοιπο τμήμα του

Δήμου.

Η εδαφομορφολογία διαμορφώνεται σε τέσσερις εδαφικές ζώνες,

(Χάρτης Α.3.2.) :

Την πεδινή ζώνη, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, του κάμπου του

Δύστου μέχρι υψόμετρο των 100μέτρων σε έκταση 6.371,08Ηα με

ποσοστό 39,2% όπου είναι δομημένοι και οι οικισμοί Λέπουρα, Δύστος,

Αγ. Απόστολοι, Κόσκινα, Μπούφαλο, Άγιος Δημήτριος, Παραλία

Ζαράκων.



Την πεδινή ζώνη στις παρυφές του κάμπου του Δύστου με υψόμετρο

από 100-300μέτρων σε έκταση 8.119,60Ηα και ποσοστό 50% που

καλύπτει και το ήμιση της έκτασης του Δήμου όπου είναι δομημένη οι

οικισμοί Βέλους, Κουτουμουλά, Κριεζά, Δροσιά, Πετριές, Αργυρό,

Ζάρακες.

Την ημιορεινή ζώνη που ξεκινά από την πεδινή των 300μέτρων και

τελειώνει στα 592μέτρα υψόμετρο όπου και η υψηλότερη κορυφή Κόσκινα

στα όρια του Δ.Δ. Αργυρού και Δ.Δ. Πράσινο του Δήμου Ταμυνέων.

Περίπου στο ίδιο υψόμετρο καταγράφονται και οι κορυφές Προφήτης

Ηλίας (558) στα όρια του Δ.Δ. Βέλους και Δ.Δ. Πράσινου, η κορυφή

Κούκουζα (556) στα όρια Αργυρού και Ζάρκων και η κορυφή Πυργάρι

(547) στο Δ.Δ. Αργυρού. Η περιοχή καλύπτεται από δασική βλάστηση και

θάμνους. Η έκταση της ζώνης αυτής είναι 1.361,33Ηα και ποσοστό 8,4%.

Η τέταρτη ζώνη είναι η ζώνη που καλύπτεται από εσωτερικά ύδατα

(Λίμνη του Δύστου) σε έκταση 391,09Ηα και ποσοστό 2,4%.

Η περιοχή μεταξύ πεδινής και ημιορεινής ζώνης παρουσιάζεται

αρκετά αυλακωμένη από τα ρέματα που έχουν προσανατολισμό Ανατολή –

Δύση.

Οι ακτές της περιοχής βρέχονται δυτικά από τον Ευβοϊκό Κόλπο και

ανατολικά από το Αιγαίο. Αποτελούν τοπίο σημαντικής αισθητικής και

οικολογικής αξίας, είναι κατά το πλείστον βραχώδεις και η βλάστηση σε

ορισμένα σημεία είναι ανύπαρκτη. Μικροί κόλποι αποτελούν τοπίο υψηλής

αξίας. Οι ακτές προς τον Ευβοϊκό είναι αμμώδεις και προς το Αιγαίο

αποτελούνται από κροκάλες.

Όπου υπάρχει πρόσβαση παρατηρούνται ανθρώπινες επεμβάσεις

λόγω των τουριστικών εγκαταστάσεων και της εξοχικής κατοικίας. Το

συνολικό μήκος της παραλιακής ζώνης σε ανάπτυγμα είναι προς το Αιγαίο

42,21χιλιόμετρα και προς τον Ευβοϊκό 25,99χιλιόμετρα, συνολικά έχουμε

μέτωπο ακτογραμμής 68,20χιλιόμετρα.



Κλίμα

Η Εύβοια και η Σκύρος έχουν τα χαρακτηριστικά του μεσογειακού

κλίματος. Ο νομός παρουσιάζει μεγάλη κλιματική ποικιλία, που οφείλεται

στην πολυμορφία του ανάγλυφου, τη γεωγραφική θέση, αλλά και το

νησιωτικό του χαρακτήρα. Το κλίμα των Παραδιρφύων οικισμών τείνει να

είναι εύκρατο μεσογειακού τύπου και χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες

και θερμά καλοκαίρια. Το σύστημα κυκλώνων – αντικυκλώνων που

προκαλούν κατά τα μέσα του καλοκαιριού ανέμους βόρειους

βορειοδυτικούς σε οικισμούς που έχουν πρόσβαση στη θάλασσα

μετριάζουν τη θερμοκρασία κατά το καλοκαίρι.

Ο Μετεωρολογικός Σταθμός της Χαλκίδας βρίσκεται σε

Γεωγραφικό μήκος 23ο36΄Ε, Γεωγραφικό πλάτος 38ο28΄Ν. και φορέας

λειτουργίας του είναι η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Τα διαθέσιμα

μετεωρολογικά δεδομένα του σταθμού καλύπτουν την χρονική περίοδο

1980-1994. Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στη Χαλκίδα,

εκτιμάται ότι είναι οι ίδιες στα περισσότερα Δ. Δ. του Δήμου Δυστίων.

Από τα στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού της Χαλκίδας, για

την χρονική περίοδο 1980-1994, προκύπτουν τα εξής :

- Ο ψυχρότερος μήνας με βάση τόσο τη μέση όσο και τη μέση

ελάχιστη θερμοκρασία είναι ο Φεβρουάριος με 9,0οC και 5,0οC

αντίστοιχα.

- Ο θερμότερος μήνας με βάση τόσο τη μέση όσο και τη μέση

μέγιστη θερμοκρασία είναι ο Ιούλιος με 27,93οC και 32,3οC

αντίστοιχα. (Πίνακας 30).

Βροχοπτώσεις

Στην περιοχή δεν παρατηρούνται αρκετές βροχοπτώσεις, καθ’ όλη

τη διάρκεια του χρόνου. Στους χαρακτήρες μεσογειακού βιοκλίματος η

ανατολική περιοχή του Δήμου προς το Αιγαίο εντάσσεται στην κατηγορία

«έντονος θερμο-μεσογειακός 125<Χ<150» και η δυτική περιοχή προς τον



Ευβοϊκό εντάσσεται στην κατηγορία «ασθενής θερμο-μεσογειακός

100<Χ<125», όπου Χ=Αριθμός βιολογικός ξηρών ημερών κατά τη θερμή

και ξηρά περίοδο. Ειδικότερα, από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο,

ακολουθείται φθίνουσα πορεία η οποία αντιστρέφεται μετά το Σεπτέμβριο.

Μέγιστες τιμές παρουσιάζονται τους μήνες Νοέμβριο (66,57mm) και

Δεκέμβριο (62,57mm). Τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο το μέσο μηνιαίο

ύψος υετού κυμαίνεται μεταξύ 7-10mm, ενώ τον Σεπτέμβριο είναι μόλις

5,80mm.

Άνεμοι

Στον Πίνακα 31 παρουσιάζεται η μέση συχνότητα εμφάνισης

συγκεκριμένης έντασης ανέμου ανά μήνα για την περίοδο 1974-1994. Τα

στοιχεία προέρχονται από τον Μετεωρολογικό Σταθμό της Χαλκίδας. Στην

περιοχή κατά κύριο λόγο (υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης) πνέουν άνεμοι

1-2 beaufort, καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Κατά τους μήνες Νοέμβριο

έως Μάρτιο είναι συχνό το φαινόμενο εμφάνισης ανέμων έντασης και 3

beaufort. Πολύ χαμηλό εμφανίζεται το ποσοστό των ημερών όπου

επικρατεί άπνοια στην περιοχή. Γενικότερα επισημαίνεται ότι στην

περιοχή πνέουν άνεμοι χαμηλής ή μέσης εντάσεως μέχρι 5 beaufort.

Σπάνια σημειώνονται εντάσεις από 6 beaufort. Από την μηνιαία συχνότητα

εμφάνισης των ανέμων ανά διεύθυνση προκύπτει ότι οι άνεμοι που

επικρατούν στην περιοχή είναι Βόρειοι, ΒΑ και ΒΔ κατά τη χειμερινή

περίοδο. Τους καλοκαιρινούς μήνες οι άνεμοι που πνέουν είναι κυρίως

Βόρειοι, ΒΔ.

Καλλιέργειες

Στον κάμπο του Δύστου αναπτύσσεται κατά κύριο λόγο η γεωργική

δραστηριότητα του Δήμου, αφού είναι ένας από τους πιο εύφορους

κάμπους της Εύβοιας, με σημαντική γεωργική παραγωγή σε καλοκαιρινά

είδη (καρπούζια, ντομάτες, αμπέλια). Στα λοφώδη εδάφη του Δήμου



παρατηρείται η παραδοσιακή καλλιέργεια της ελιάς και της αμυγδαλιάς με

παράλληλη παραγωγή σιτηρών.

Είναι ανάγκη να εφαρμοσθεί συστηματική αγροτική πολιτική για

αύξηση της παραγωγικότητας και του εισοδήματος των γεωργών ώστε

αυτοί που επιθυμούν, να παραμείνουν στον κλάδο και στο χώρο.

Η κτηνοτροφία ασκείται συμπληρωματικά στην ημιορεινή περιοχή,

αλλά με το χρόνο εγκαταλείπεται.

Αλιεία

Στην περιοχή του Δήμου Δυστίων συνδυάζεται η παράκτια αλιεία

στην κλειστή θάλασσα του Ευβοϊκού και της ανοικτής θάλασσας με το

λιμάνι των Αγίων Αποστόλων (Πετριών) στο Αιγαίο, όπου είναι το τρίτο,

σε ποσότητα αλιεύματος, στο Αιγαίο.

Σημειωτέων ότι ο Νότιος Ευβοϊκός αποτελεί τόπο αναπαραγωγής

πολλών ειδών ψαριών και φιλοξενεί σημαντικούς πληθυσμούς από

γαύρους, κουτσομούρες, λιθρίνια, λίχνους, σαρδέλες, σαβρίδια,

μουρμούρες, τσιπούρες, γοφάρια, γλώσσες.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία ιχθυοκαλλιεργειών της

Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στο υπ’ αριθ. 53254/1448/09-07-2010

έγγραφο στα Διοικητικά Όρια του Δήμου λειτουργεί μία (1) μονάδα

ιχθυοκαλλιέργειας της εταιρίας INTERFISH στη θέση Νεράιδα στον

Ευβοϊκό. Από το Δήμο εξάγεται σημαντική ποσότητα καλλιεργημένων

ψαριών στην Ελλάδα.



3.2 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

3.2.1 Αξιόλογα Οικοσυστήματα

Ο Νομός Ευβοίας διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους. Η

γεωγραφική του θέση και τα κλιματολογικά του χαρακτηριστικά έχουν ως

αποτέλεσμα την ύπαρξη εκτεταμένων δασών και πολλών οικοσυστημάτων

που φιλοξενούν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας. Τα κύρια δασοπονικά

είδη του νομού είναι η χαλέπιος και η μαύρη πεύκη, η δρυς, η ελάτη και η

καστανιά. Εκτεταμένα δάση χαλεπίου πεύκης εντοπίζονται στη βόρεια,

βορειοανατολική και κεντρική Εύβοια. Η μαύρη πεύκη κυρίως συναντάται

στο Ξηρό όρος.

Η βλάστηση της περιοχής είναι το αποτέλεσμα της συνεπίδρασης

διαφόρων παραμέτρων και κυρίως της χλωρίδας, των βιοκλιματικών

συνθηκών, της ορεογραφικής διαμόρφωσης, της γεωλογικής σύστασης του

εδάφους και τέλος των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, που ασκήθηκαν και

συνεχίζουν να ασκούνται κατά την εξέλιξη της περιοχής μέχρι σήμερα.

Οι λοφώδεις και ημιορεινές εκτάσεις της περιοχής μελέτης, που

καλύπτουν και το μεγαλύτερο ποσοστό της έκτασης καλύπτονται στα

περισσότερα σημεία τους από μακία υποβαθμισμένη βλάστηση που κατά

τόπους απαντάται σε συνδυασμό με χαμηλή θαμνώδη φρυγανική

βλάστηση. Αυτού του είδους η βλάστηση, που αποτελείται από φρύγανα

και ποώδη βλάστηση σε συνδυασμό με υπολείμματα υποβαθμισμένης

μακίας, παρατηρείται κυρίως στις πλαγιές των λόφων. Εκεί η βλάστηση

είναι έντονα υποβαθμισμένη, το έδαφος έχει απογυμνωθεί από το χώμα και

η διάβρωση είναι σε προχωρημένο στάδιο και εξελίσσεται. Το γεωλογικό

υπόβαθρο είναι ως επί το πλείστον βραχώδες ασβεστολιθικό με αβαθή

εδάφη. Δασική βλάστηση δεν μπορεί να αναπτυχθεί λόγω της φύσης του

εδάφους και οι συνεχείς ανθρωπογενείς δραστηριότητες και επεμβάσεις

δεν επιτρέπουν την όποια ανάκαμψή της. Η θαμνώδης βλάστηση που έχει

απομείνει είναι αραιή με τάσεις υποβάθμισης. Η μακία είναι μορφή



βλάστησης, που προέρχεται από την υποβάθμιση της δασικής βλάστησης

λόγω υλοτομίας, πυρκαγιών ή τη μη δυνατότητα ανάπτυξής της λόγω των

εδαφικών, κλιματικών συνθηκών κτλ.

Η πεδινή ζώνη της περιοχής χαρακτηρίζεται από καλλιέργειες

κυρίως δημητριακών, οπωροκηπευτικών, αμπελιών, εσπεριδοειδών,

ελαιώνων, αλλά και αγραναπαύσεων. Οι ελιές επίσης καλλιεργούνται και

σε διάφορα σημεία στους πρόποδες των λόφων.

Οι τελευταίες πυρκαγιές έχουν επηρεάσει τη βλάστηση της περιοχής

που συμπληρώνεται από τον καταστρεπτικό ρόλο της βοσκής των

αιγοπροβάτων

Πανίδα

Η ποικιλότητα της πανίδας μιας περιοχής εξαρτάται από το φυσικό

περιβάλλον (φυτικές διαπλάσεις, ανάγλυφο, κλίσεις, επιφανειακά νερά,

κλιματολογικές συνθήκες) και από την ανθρώπινη παρέμβαση σε αυτό. Ο

άνθρωπος με διάφορες επεμβάσεις, οι οποίες προέρχονται ή από την

οικονομική του δραστηριότητα ή από την πολιτιστική εξέλιξη, διαταράσσει

το φυσικό περιβάλλον, τα αποτελέσματα δε της διατάραξης αυτής είναι

δυσμενή τόσο στους φυτικούς πληθυσμούς, όσο και στους ζωικούς

πληθυσμούς που ζουν μέσα σε αυτό. Η εξισορρόπηση επιτυγχάνεται

δυσκολότερα στο ζωικό απ’ ότι στο φυτικό περιβάλλον. Πρέπει να

σημειωθεί ότι όσο πιο διαταραγμένο είναι το φυσικό περιβάλλον μιας

περιοχής τόσο περισσότερο διαταράσσονται οι ζωικοί πληθυσμοί οι οποίοι

ζουν μέσα σε αυτό (περισσότερο απ’ ότι οι φυτικοί πληθυσμοί). Τα ζωικά

είδη έχουν ανάγκη την εκμετάλλευση πολύ μεγαλύτερου χώρου για την

επιβίωσή τους, απ’ ότι τα φυτικά είδη, που η λειτουργία τους στο χώρο

είναι σχεδόν σημειακή. Επομένως οποιαδήποτε αλλαγή στο φυσικό

περιβάλλον επηρεάζει αθροιστικά τα ζωικά είδη.

Στην περιοχή μελέτης συμβιβαστικά οικοσυστήματα (λιγότερο

διαταραγμένο φυσικό περιβάλλον) εντοπίζονται στις εκτάσεις των



ημιορεινών όγκων, όπου και συναντάμε μεγαλύτερη ποικιλότητα πανίδας.

Στα ασταθή αυξητικά οικοσυστήματα (γεωργικές μονοκαλλιέργειες)

διατηρείται βέβαια πανίδα, αλλά με μειωμένη ποικιλότητα ειδών (σταθερός

ζωικός πληθυσμός). Παράλληλα οι περιοχές αυτές αποτελούν και τόπο

αναζήτησης τροφής άλλων μετακινούμενων ζωικών οργανισμών (που

προέρχονται από άλλους βιότοπους). Τα είδη που απαρτίζουν την πανίδα

της ευρύτερης περιοχής μελέτης, τα χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες :

Στα θηλαστικά, στα πτηνά (ορνιθοπανίδα) και στα ερπετά.

Θηλαστικά εντομοφάγα

Από τα εντομοφάγα θηλαστικά στην περιοχή απαντά κυρίως ο

σκαντζόχοιρος, ο οποίος παρατηρείται σε όλους τους βιότοπους που

μπορούν να του προσφέρουν επαρκείς ποσότητες τροφής - κυρίως έντομα

και γαιοσκώληκες - ενώ όσον αφορά τα χειρόπτερα, σίγουρη στην περιοχή

μελέτης είναι η παρουσία ειδών που ανήκουν στα γένη Myotis και

Pipistrellus.

Στην περιοχή μελέτης απαντά σε σχετικά ικανοποιητικούς αριθμούς

και ο λαγός. Σ’ αυτό συντελεί το γεγονός ότι ο λαγός αποτελεί το κατ’

εξοχήν θηρεύσιμο είδος θηλαστικού, αφού προτιμά τις ανοιχτές περιοχές,

με περισσότερες δυνατότητες διατροφής, ενώ χρησιμοποιεί και τις

περιοχές που καλύπτονται με μακκία βλάστηση, κυρίως ως καταφύγιο.

Από τα τρωκτικά, το Apodemus sylvaticus έχει ευρύτατη εξάπλωση

σε όλη την περιοχή ακόμη και σε περιοχές με χαμηλή βλάστηση και μικρό

ποσοστό κάλυψης του εδάφους, ενώ το Rattus rattus βρίσκεται κυρίως σε

περιοχές με ανθρώπινη παρουσία όπως και το είδος Mus domesticus, αν

και το δεύτερο μπορεί να βρεθεί και μακριά από αυτές, συνήθως όμως σε

περιοχές με κάποια ανθρώπινη δραστηριότητα.

Από τα είδη σαρκοφάγων, συχνά στην περιοχή εμφανίζεται η

αλεπού. Κοινά και ευρέως εξαπλωμένα είναι και η νυφίτσα και το κουνάβι.



Πτηνά

Τα πουλιά αποτελούν μία πολύ εξελιγμένη, ως προς τη διατροφή,

ομάδα ανώτερων οργανισμών. Ως ταξινομική ομάδα έχουν αναπτύξει μία

πολύ μεγάλη ποικιλία προσαρμογών (μορφολογίας, φυσιολογίας,

συμπεριφοράς) με τις οποίες έχει επιτευχθεί η εκμετάλλευση μιας

αντίστοιχα πολύ μεγάλης ποικιλίας πηγών τροφής, η οποία συνιστάται

τόσο σε φυτικά είδη όσο και σε άλλους ζωικούς οργανισμούς ποικίλων

ομάδων και μεγεθών.

Ο τροφικός ρόλος των πουλιών σε ένα οικοσύστημα έχει δύο

θεμελιώδεις διαστάσεις. Η πρώτη αφορά την πολύπλευρη συμμετοχή τους

στην ανακύκλωση της βιομάζας και των θρεπτικών συστατικών, φυτικής ή

ζωικής προέλευσης. Η δεύτερη αφορά την εξισορροπιστική τους επίδραση

επί των πληθυσμών άλλων οργανισμών τους οποίους θηρεύουν και, ως

προς αυτή ιδιαίτερα τη δεύτερη διάσταση, η λειτουργία των πουλιών έχει

εξαιρετική σημασία. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η απαντώμενη

ποικιλία ειδών πουλιών σε μία περιοχή μπορεί να ληφθεί ως έμμεσο

ενδεικτικό στοιχείο μιας αντίστοιχης ποικιλίας οργανισμών-τροφής των

πουλιών ή κάποιων δομικών και λειτουργικών παραμέτρων του

οικοσυστήματος. Αυτό σημαίνει ότι η ποικιλία και οι πληθυσμοί των

πουλιών ενός χώρου είναι στοιχεία ενδεικτικά του γενικότερου βιολογικού

πλούτου του χώρου αυτού.

Η ορνιθοπανίδα της άμεσα ευρύτερης περιοχής συνίσταται από

αρκετά είδη, πολλά από τα οποία επισκέπτονται την περιοχή μελέτης, είτε

για ανεύρεση τροφής, είτε τυχαία κατά τις μετακινήσεις τους. Στοιχεία για

τα φωλεάζοντα ή και μόνιμα είδη στην περιοχή μελέτης δε μπορούν να

δοθούν καθώς απαιτείται έρευνα πεδίου.

Η Λίμνη του Δύστου θεωρείται «Σημαντική» περιοχή για πουλιά

από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης όσον αφορά τις θαμνώδεις, βραχώδεις

εκτάσεις της περιοχής μελέτης, παρόλο που φαίνονται φτωχές, είναι



σημαντικές για ορνιθοπανίδα για αρπακτικά που κυνηγούν στις βραχώδεις

περιοχές.

Ερπετά

Από τα αμφίβια και τα ερπετά, τα πιο κοινά είδη στην περιοχή είναι

το Podarcis erhardii και το Ablepharus kitaibelii, τα οποία απαντώνται σε

περιοχές με χαμηλή βλάστηση (φρύγανα, χαμηλή-υποβαθμισμένη μακκία),

ενώ πιθανή είναι και η παρουσία του φρύνου bufo viridis, μια και η

επιβίωσή του δεν εξαρτάται από την ύπαρξη περιοχών με μόνιμο

επιφανειακό νερό παράμόνο για την αναπαραγωγή του. Εδώ απαντά ται

και το είδος Hemidactylus turcicus, σχεδόν πάντα σε ανθρώπινα κτίσματα,

ενώ η ύπαρξη του είδους Lacerta trilineata συνδέεται με την ύπαρξη

θάμνων στους οποίους συνήθως καταφεύγει. Το είδος Ophisaurus apodus

είναι επίσης αρκετά κοινό και μπορεί να βρεθεί ακόμα και σε

καλλιεργούμενες περιοχές, ενώ το είδος Cyrtodactylus kotschyi φαίνεται

να είναι λιγότερο κοινό απ’ ότι τουλάχιστον είναι στις Κυκλάδες. Από τις

χελώνες στην περιοχή απαντά η μεσογειακή χελώνα η οποία προτιμά

περιοχές με θάμνους.

Τα φίδια Elaphe situla και Elaphe quatuorlineata, τα οποία απαντούν

στην ευρύτερη περιοχή, ιδίως στις περιοχές χαμηλού υψομέτρου, πολύ

πιθανόν να εμφανίζονται και στην περιοχή μελέτης. Το ίδιο ισχύει και για

το είδος Coluber caspius το οποίο προτιμάει ανοιχτές και ξηρές περιοχές,

όπως καλλιέργειες, βοσκοτόπια και περιοχές με αραιή μακκία. Το είδος

Malpolon monspessulanus είναι πολύ κοινό στην ευρύτερη περιοχή,

επομένως και στην περιοχή μελέτης. Τέλος η οχιά (Vipera ammodytes)

φαίνεται να είναι κοινό και δια δεδομένο είδος και απαντάει μέχρι το

υψόμετρο των 1.000 μ.

Λίμνη Δύστου

Η Λίμνη Δύστου είναι μια φυσική, ρηχή λίμνη που καλύπτεται κατά

το 90% από καλαμιώνες με μερικά διάκενα στο κέντρο και στις όχθες της



λίμνης. Βρίσκεται στα Διοικητικά Όρια των Δ.Δ. Δύστου και Πράσινου, σε

υψόμετρο 16μέτρα.

Το υψόμετρο της στάθμης των νερών δεν είναι σταθερό και

κυμαίνεται από χρόνο σε χρόνο και από εποχή σε εποχή με μέγιστο τα τρία

(3) μέτρα και ελάχιστο το μισό (0,5) μέτρο. Επίσης και η επιφάνεια

κυμαίνεται από εποχή σε εποχή. Η εισροή ύδατος προέρχεται από

κατακρημνίσματα, φυσική απορροή συλλεκτηρίου λεκάνης. Δεν υπάρχει

εισροή ύδατος που γίνεται από καταβόθρες. Ο τύπος του γεωλογικού

πετρώματος είναι ασβεστόλιθος. Παγώνει σπανίως κατά τη διάρκεια του

έτους, έχει διαύγεια και ο συνήθης χρωματισμός του ύδατος είναι λευκός.

Η λίμνη είναι πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα.

Για την προστασία του υδροβιότοπου της λίμνης έχει ορισθεί Ζ.Ο.Ε.

με Π.Δ. (ΦΕΚ 60/Δ/08-02-1990) που καθορίζονται χρήσεις γης, όροι και

περιορισμοί δόμησης και συγκεκριμένα η Περιοχή 1 και Περιοχή 2 όπου

αναφέρεται :

Α. Περιοχή 1

Περιλαμβάνει τη λίμνη (λεκάνη απορροής) κι ζώνη ξηράς που

περιβάλλει τη λίμνη, όπως φαίνεται στο σχετικό διάγραμμα με στοιχεία : 1,

2, 3, …20, 21, 22, 23, … 31, 32, 1.

1. Στην περιοχή αυτή η οποία χαρακτηρίζεται ως «περιοχή απολύτου

προστασίας της φύσης» απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε

δραστηριότητας με εξαίρεση τη διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών και

την εκτέλεση εργασιών που αποσκοπούν στη διατήρηση των

χαρακτηριστικών του οικοσυστήματος, των ιστορικών στοιχείων

καθώς και στην αισθητική, επιστημονική και ιστορική αναβαθμιση της

ζώνης αυτής μόνο εφόσον έχουν εγκριθεί οι απαραίτητοι

περιβαλλοντικοί όροι σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 3, 4 και

5 του Ν. 1650/1986.

2. Κάθε άλλο έργο ή δραστηριότητα εκτός των προαναφερθέντων

απαγορεύεται.



Β. Περιοχή 2

Περιλαμβάνει τον κάμπο του Δύστου, αρχαιολογικούς τόπους (ερείπια

αρχαίας πόλης Δύστου) καθώς και ημιορεινά τμήματα στα δυτικά της

περιοχής όπως φαίνεται στο σχετικό διάγραμμα με στοιχεία : Α, Β, Γ, ……

Ρ, Σ, Τ, Α.

1. Στην περιοχή αυτή που χαρακτηρίζεται ως «Περιοχή προστασίας της

φύσης» επιτρέπονται δραστηριότητες που συνδυάζονται με την

γεωργία (στον κάμπο Δύστου) και την κτηνοτροφία (ημιορεινή ζώνη).

2α. Στην περιοχή αυτή επιτρέπεται μόνο η ανέγερση ελαφρών λυόμενων

στεγάστρων, θερμοκηπίων, αγροτικών αποθηκών μέχρι 25τ.μ. και

αγροτικών κατοικιών με συνολική επιφάνεια ορόφων τα 120τ.μ.

2β. Επιτρέπεται επίσης η κατασκευή δεξαμενών, φρεάτων και

αντλητικών εγκαταστάσεων ύστερα από σύμφωνη γνώμη των

αρμοδίων υπηρεσιών Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ.

3α. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας των γηπέδων ορίζεται

σε δέκα (10) στρέμματα.

3β. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα

που α) κατά τη δημοσίευση του υπ’ αριθ ΦΕΚ 60/Δ/08-02-1990 είχαν

ελάχιστο εμβαδόν τέσσερα (4) στρέμματα β) εφόσον είχαν τα ελάχιστα

όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες όπως ορίζονται με

τις διατάξεις του άρθρου 1 του από 24-05-1985 Π. Δ/τος (Δ΄ 270)

όπως ισχύει.

4. Για τους λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης των παραπάνω

χρήσεων εφαρμόζονται κατά χρήση οι διατάξεις του από 06-10-1978

Π. Δ/τος (Δ΄ 438), όπως ισχύει.

5. Στην περιοχή αυτή : α) επιβάλλεται διαρκείς έλεγχος της χρήσης των

λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, ώστε να τηρούνται τα όρια των

διαφόρων φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού στον πυρήνα του

υγροβιότοπου και έλεγχος της βοσκής από τη Δ/νση Γεωργίας Ν.

Ευβοίας, β) Για την εξορυκτική χρήση της περιοχής (λατομεία) και



μέχρι την απομάκρυνσή της επιβάλλεται αυστηρός έλεγχος στη τήρηση

των προδιαγραφών λειτουργίας των μονάδων αυτών με συγκεκριμένες

εξορυκτικές μεθόδους και απαγορεύεται η λειτουργία νέων λατομείων

στην περιοχή, γ) Επιτρέπεται η επισκευή και συντήρηση υπαρχόντων

κτισμάτων για λόγους υγιεινής και χρήσεως και αν η χρήση τους

αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος διατάγματος, δ) οικοδομικές

άδειες που έχουν εκδοθεί με τους προγενέστερα ισχύοντες όρους

δόμησης ή έχουν υποβληθεί αρμοδίως όλα τα απαιτούμενα στοιχεία

για την έκδοσή τους μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του υπ αριθ.

ΦΕΚ 60/Δ/08-02-1990, καθώς και κάθε άλλη έγκριση από τις

αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ εκτελούνται όπως εκδόθηκαν ή

εκδίδονται βάσει των ήδη υποβληθέντων στοιχείων.

Γ. Εντός της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Περιοχές 1 και 2)

απαγορεύεται το κυνήγι και η αλιεία.

3.2.2 Κατάσταση Περιβάλλοντος

Η ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση στην περιοχή μελέτης είναι

αισθητή. Η περιοχή δέχεται τοπικά, αλλά και στο σύνολό της

περιβαλλοντικές πιέσεις, όπως ρύπανση του αέρα, του εδάφους, των

υπογείων υδάτων και του υδρογραφικού δικτύου. Η ρύπανση που

προέρχεται από αυτές τις δραστηριότητες καταλήγει στον υδάτινο

αποδέκτη, με τους ακόλουθους τρόπους :

- Το επιφανειακό νερό που μεταφέρει φερτές ύλες (sediment).

- Την επιφανειακή απορροή που μεταφέρει τους διαλυμένους ρύπους

(percolation).

- Την διήθηση προς τον υπόγειο ορίζοντα (interflow).

Επίσης προβλήματα δημιουργούνται από την αυθαίρετη δόμηση.

Οι κύριες πηγές ρύπανσης των νερών και του εδάφους προέρχονται

από τα υγρά απόβλητα των οικισμών, τα απόβλητα των βιοτεχνικών



εκμεταλλεύσεων, καθώς και από τις απορροές φυτοφαρμάκων και

λιπασμάτων από τη γεωργική εκμετάλλευση.

Στοιχεία σημειακής ρύπανσης καταγράφονται στο Χάρτη του

Φυσικού Περιβάλλοντος Α.3.1.

Η ύπαρξη μονάδων εκτροφής ζώων, κατά το πλείστον

ποιμνιοστάσια, επιβαρύνουν την περιοχή και καταγράφονται σε όλο το

Δήμο, που χωροθετούνται ακόμη και στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Σημαντική επιβάρυνση στην περιοχή προκαλεί η ρίψη μη επεξεργασμένων

υγρών αποβλήτων. Επίσης στην περιοχή λειτουργούν ελαιουργεία. Τα

απόβλητα αυτών θεωρούνται από τα πλέον δυσχερώς αποικοδομήσιμα, η

δε καθίζησή τους είναι δύσκολη και απαιτεί πολύ χρόνο. Ως εκ τούτου

παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα αιωρούμενα και αυτό οφείλεται

ίσως στο γεγονός του πολύ λεπτού διαμερισμού του καρπού της ελιάς,

λόγω της κατεργασίας την οποία υφίσταται. Έτσι όταν επικαθίσει το υλικό

αυτό στην περιοχή των βραγχίων των ψαριών επικαλύπτει σημαντικό

τμήμα τους και δυσχεραίνει πολλές ζωτικές λειτουργίες, όπως αυτήν της

αναπνοής. Επίσης έχοντας υψηλό βαθμό BOD και COD, καταναλίσκουν

μεγάλες ποσότητες οξυγόνου συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ανοξικών

συνθηκών. Σ’ αυτό συμβάλλει η παρουσία ελαίου το οποίο δημιουργεί μία

λεπτή στοιβάδα στην επιφάνεια, καθιστώντας έτσι δύσκολή την

επικοινωνία και τη διάλυση του ατμοσφαιρικού οξυγόνου στο νερό. Τέλος

προκαλεί την πτώση του pH σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά της

φυσιολογικής διαβίωσης των ψαριών.

Το σημαντικό πρόβλημα ρύπανσης προκαλείται και στον υδροφόρα

ορίζοντα της περιοχής από τα υγρά απόβλητα των οικισμών του Δήμου,

όπου δεν υπάρχει αποχετευτικό δίκτυο. Η απόθεση γίνεται σε βόθρους,

κατά κύριο λόγο απορροφητικούς, για όλους τους οικισμούς και τις

περιοχές των αυθαιρέτων και μεταφέρονται με βυτιοφόρα στο Βιολογικό

Καθαρισμό του Αλιβερίου.



Περιβαλλοντικές Παράμετροι της Ανάπτυξης

Οι κρίσιμες περιβαλλοντικές παράμετροι για σχεδιασμό της

μελλοντικής ανάπτυξης του Δήμου είναι :

- Το νερό όσον αφορά την ποσότητα και την ποιότητά του για

υδρευτικές και αρδευτικές χρήσεις καθώς και η διατήρηση των

υδάτινων οικοσυστημάτων.

- Η προστασία της Λίμνης του Δύστου σύμφωνα με την ισχύουσα

ΖΟΕ

- Η προστασία της βιοποικιλότητας, (χλωρίδα και πανίδα) της

ευρύτερης περιοχή.

- Η προστασία των δασικών περιοχών από πυρκαγιές και

εκχερσώσεις.

- Η προστασία της γεωργικής γης από την οικοδόμηση μέσω της

διοχέτευσης της οικιστικής ανάπτυξης στις θέσεις με οικιστική

καταλληλότητα που θα υποδείξει το ΣΧΟΟΑΠ καθώς και ο έλεγχος

της γεωργίας σύμφωνα με τις αρχές τις αειφορικής διαχείρισης με

την ενίσχυση των βιολογικών μεθόδων καλλιέργειας και τη μείωση

των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.

- Η αντιμετώπιση της ρύπανσης που προκαλείται από τα υγρά

απόβλητα των οικισμών του Δήμου.

- Η διαχείριση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων.

- Από τις κατευθύνσεις του Χωροταξικού προτείνονται : η δημιουργία

Χ.Υ.Τ.Α. στην ευρύτερη περιοχή και εγκατάσταση επεξεργασίας

λυμάτων.



3.3 ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Στην προοπτική αναζήτησης κατάλληλης γης για παραγωγικές και

οικιστικές δραστηριότητες στο ημιορεινό τμήμα του Δήμου, που θα

συμβάλλουν σε μια οικονομικά αποδοτικότερη και χωρικά πιο ισόρροπη

κατανομή της ανάπτυξης, σε συνδυασμό με την προστασία του

περιβάλλοντος.

Με βάση τα στοιχεία του χάρτη αυτού θα συνταχθεί και ο Χάρτης

Α.3.3. σε ότι αφορά τις χρήσεις γης και τις δασικές κατηγορίες του

εξωαστικού χώρου του Δήμου.

Ο δασολογικός χάρτης συντάχθηκε με πληροφορίες :

- Από το συνορθωμένο ορθοφωτοχάρτη του Υπ. Γεωργίας και από τις

πινακίδες ΓΥΣ 1:5.000

- Από τους χάρτες φυτοκάλυψης 1:20.000.

Ο δασολογικός χάρτης θα ορίζει τις κατηγορίες δασικών χρήσεων,

τους δασοπονικούς τύπους, τις κλίσεις συγκόμωσης %, και τις

κλίσεις όγκου μ3/Ηα.

α. Δάση : Δρυς

β. Θαμνώδεις εκτάσεις αείφυλλων πλατύφυλλων με βαθμό

συγκόμωσης όπως αναφέρεται στο χάρτη.

γ. Βοσκότοποι

δ. Άγονες δασικές εκτάσεις

ε. Γεωργικές καλλιέργειες

ζ. Εγκαταλελειμμένοι αγροί

Η ως άνω δασολογική ανάλυση θα επιτρέψει να ορίσουμε με

ακρίβεια αφ’ ενός μεν τις περιοχές προστασίας, αφ’ ετέρου δε τις περιοχές,

στις οποίες υπάρχει δυνατότητα, σύμφωνα με το νέο δασικό νόμο,

ανάπτυξης παραγωγικών και οικιστικών δραστηριοτήτων ή ανταλλαγών

δημοσίων εκτάσεων με ιδιωτικές που προστατεύονται ή αλλάζουν χρήση



(θαμνώδεις με γόμωση μικρότερη του 25%, βοσκότοπους, γεωργικές). Με

τη βοήθεια αυτής της πληροφορίας θα μπορέσουν οι προτάσεις του

Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., όσον αφορά τη χωροθέτηση των δραστηριοτήτων, να

υλοποιήσουν τη βασική αρχή της αειφόρου αναπτύξεως, ότι «οι

παραγωγικές και οι οικιστικές χρήσεις γης πρέπει να χωροθετούνται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να συναποτελούν ένα ενιαίο και αρμονικό σύνολο με τις

προστατευτέες ζώνες (δάση, γεωργική γη, αξιόλογα οικοσυστήματα), ώστε

να γίνονται οι ίδιες οργανικά μέλη του συνολικού οικοσυστήματος και να

αποκαθίσταται έτσι η ομαλή λειτουργία του οικολογικού κύκλου».

3.4 ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

(Αναλύεται σε ξεχωριστό Τεύχος)



3.5 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Μέσα σε όλα τα εξαιρετικά του ενδιαφέροντα ο Δήμος Δυστίων έχει

να επιδείξει ιστορικές μαρτυρίες για την αρχαιότητά του. 3.5.1 Ιστορικά Αρχαιολογικά

Η Δύστος, είναι αρχαιότατη δρυοπική πόλη της Καρυστίας, που

διέσωσε το αρχαίο της όνομα. Βρίσκεται πάνω σε κωνοειδή λόφο (318 μ.),

ανατολικά της συνώνυμης αβαθούς λίμνης. Η ταυτότητά της

πιστοποιήθηκε από επιγραφή σε σαρκοφάγο, που φέρει ευκρινώς το όνομα

«Δύστος», καθώς και από άλλες επιγραφές.

Η ζωή της είναι συνεχής από τα χρόνια της Νεολιθικής εποχής μέχρι

τα χρόνια του Χριστιανισμού. Ήταν ανέκαθεν γεωργικός οικισμός, που

αναπτύχθηκε στη μικρή, αλλά εύφορη πεδιάδα. Γύρω από τη λίμνη

σώζονται ερείπια, που μαρτυρούν την ύπαρξη σπουδαίων αγροτικών

οικισμών, των οποίων οι κάτοικοι έβρισκαν ασφάλεια στην ακρόπολη που

ήταν στον πελώριο βράχο πάνω από τη λίμνη. Ως εκ τούτου θα ήταν ο πιο

σημαντικός γεωργοκτηνοτροφικός οικισμός της περιοχής.

Βρέθηκαν άφθονα κομμάτια οψιανού στην ακρόπολη και σε

λατομείο στη νότια πλαγιά. Επίσης βρέθηκαν Νεολιθικά, ΥΕ και

Μεσαιωνικά όστρακα και πολλά λίθινα εργαλεία, γκρίζα μινύεια όστρακα,

κομμάτια από σκύφους και αμφορείς με γραμμική διακόσμηση, μυλόλιθοι

και τριπτήρες. Στις υπώρειες της ακρόπολης βρίσκονται άφθονα όστρακα

Νεολιθικών αγγείων, μονόχρωμα από πηλό ακάθαρτο με παχιά τοιχώματα

και όχι καλοψημένα. Προϋπήρχε των ομηρικών χρόνων Νεολιθικός

οικισμός.

Στη θέση «Κούτσουρο» δυτικά της λίμνης, όπου υπάρχει στενή

πεδινή έκταση, εντοπίστηκε προϊστορικός οικισμός, που η κεραμική του

ανήκει στην ΠΕ ΙΙ περίοδο. Ήρθαν ακόμη σε φως ερείπια αρχαίων

οικισμών και νεκροταφεία.



Σήμερα σώζονται πολλά λείψανα της αρχαίας πόλης : όλη η

ακρόπολη, τα τείχη, σπίτια, πόρτες, διάδρομοι. Ο περίβολος της ακρόπολης

διατηρείται σε ύψος 3 μ. με πάχος 2 μ. και ενισχύεται από 11 τετράγωνους

πύργους. Διαγράφει ημικύκλιο γύρω από τη βραχώδη όχθη της λίμνης.

Ανάμεσα σε δύο πύργους βρίσκεται ένας μεγάλος πυλώνας που διατηρεί

υπέρθυρο με γείσα. Οι δυο πύργοι της πύλης είναι τοποθετημένοι κατά

τέτοιο τρόπο ώστε οι επιτιθέμενοι να ήταν υποχρεωμένοι να γυρίζουν και

να προσβάλλονται από τα βέλη ή άλλα βλήματα σε κάθε πλευρά τους – και

από εμπρός και από πίσω. Προς το νότιο μέρος υπάρχουν δύο πυλίδες. Μια

μεγάλη στέρνα ακουμπούσε στα τείχη από μέσα. Η είσοδος από τον

πυλώνα οδηγούσε σε δρόμο, που έφθανε ως την πλατεία της Αγοράς

Δύστου. Το πολυγωνικό τείχος, προχωρώντας πέρα από την ακρόπολη,

κατέβαινε χαμηλά προς την πεδιάδα και μπορεί κανείς να το

παρακολουθήσει.

Στην κορυφή της ακρόπολης υπάρχει μισογκρεμισμένος ενετικός

πύργος και στο πεδινό μέρος βρέθηκαν πολλές σαρκοφάγοι και κοινοί

τάφοι, πολλά αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές.

Από τρεις επιγραφές αποδείχθηκε ότι η Δύστος ήταν σπουδαίος

δήμος και μάλιστα από τους μεγαλύτερους. Γραφόταν συντομογραφικά

Δυστο, Δυστ, Δυς, Δυ.

Σε επιγραφή που βρέθηκε, αναγράφεται συμφωνία μεταξύ Ερέτριας

και του Χαιρεφάνους, μηχανικού εργολάβου, που αφορά την αποξήρανση

της λίμνης «Πτέχαις».

Είναι άγνωστο το πότε καταστράφηκε και για ποια αιτία. Επίσης, και

το σύγχρονο χωριό στα νότια του βράχου ερημώθηκε από τους κατοίκους

του, πριν πολλά χρόνια, εξαιτίας της ελονοσίας.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν ιδιοκτησία επίσημου Τούρκου

της Χαλκίδας, που πούλησε την περιοχή και το χωριό στον Ομέρ μπέη τον

Καρυστινλή, όπου αυτός είχε τις σιταποθήκες του. Οι κάτοικοι του χωριού



ήταν υποχρεωμένοι, εκτός των άλλων υποχρεωτικών δοσιμάτων, να δίνουν

κάθε χρόνο και ενενήντα (90) κότες !!

Μετά την απελευθέρωση όλη η περιοχή αγοράστηκε από τον

Κοντόσταυλο. Απαλλοτριώθηκε το 1910 και διανεμήθηκε στους κατοίκους

του νεότερου Δύστου και σε άλλα γειτονικά χωριά. Το 1920 έγινε

αναδασμός των κτημάτων της περιοχής.

Τον οικισμό των Ζαράκων ίδρυσαν οι Δρύοπες ενώ στην ακμή της

Ερέτριας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους δήμους της.

Ο Λυκόφρων στο ποίημά του «Αλεξάνδρα» (στιχ. 373) αναφέρει τον

Ζάρακα.

Ο Φάλαρις ονομάζει τον Ζάρακα και Καφηρέα και Ξυλοφάγο.

Κοντά στην ακτή του και λίγο νοτιότερα είναι το όρος Οφέλτης, όπου

συνέβη το ναυάγιο των από την Τροία επιστρεφόντων Ελλήνων, όπως και

στον Καφηρέα.

Η ζωή του οικισμού είναι συνεχής από τη νεολιθική εποχή μέχρι

σήμερα. Στο λόφο με τους δύο ανεμόμυλους, στα νότια του οικισμού,

βρέθηκαν λεπίδες και απολεπίσματα οψιανού, άφθονα χειροποίητα

χονδροειδή όστρακα από πηλό με κόκκους άμμου, καθώς και γκρίζα

Μινύεια και μαυρόχρωα όστρακα.

Μέσα στον οικισμό και στα δεξιά της επαρχιακής οδού Αλιβερίου –

Καρύστου, σωζόταν μέχρι πριν λίγες δεκαετηρίδες ερειπωμένος πύργος

της Κλασικής εποχής. Επίσης σώζεται ανεμόμυλος θεμελιωμένος σε

αρχαίο πύργο από άσπρο μάρμαρο, κτισμένος από δομικά υλικά αρχαίων

κτιρίων της γύρω περιοχής.

Ανατολικά των Ζαράκων απλώνεται η θάλασσα του Αιγαίου,

βραχώδης, άγρια και γεμάτη σπηλιές και σκοπέλους. Μόνο στην εκβολή

του μικρού ομώνυμου χειμάρρου σχηματίζεται μικρός όρμος με ωραία

αμμουδιά, όπου και η Παραλία Ζαράκων, που φέρει τ’ όνομα Φουρνάκι.

Επίσης τον οικισμό Κοσκίνων δημιούργησαν οι διεσπαρμένοι

κάτοικοι των περιχώρων της Δύστου κατά την Τουρκοκρατία οι οποίοι



εγκαταστάθηκαν στη θέση «Παλαιοπήγαδο», στα κτήματα της Μονής

Λαχιδίων. Για να γίνει μια οικογένεια μόνιμη κάτοικος Κοσκίνων, έπρεπε

να δείξει καλή διαγωγή, αλλιώς περνούσε «από κόσκινο» από τον προεστό

με συναίνεση και των άλλων κατοίκων. Χαρακτηριστική έμεινε η φράση

«εδώ σαβούρα δε θέλομε. Σας περάσαμε από το κόσκινο και είστε

σαβούρα». Από το περιστατικό αυτό ονομάστηκε το χωριό «Κόσκινα».

Αργότερα μετοίκησαν στο χωριό πολλοί κάτοικοι από την Οκτωνιά και

άλλα χωριά, και ενίσχυσαν τον πληθυσμό του.

Αρχικά όλη η περιφέρεια ανήκε στη Μονή Λαχιδίων και η υπόλοιπη

ήταν κτήμα του Αλέξανδρου Κοντόσταυλου, που την είχε αγοράσει το

1833 από τον Τούρκο Ομέρ πασά της Καρύστου.

Οι κάτοικοι της περιοχής ζούσαν σαν ενοικιαστές ή κολλήγοι.

Το 1870 οι χωρικοί κατέλαβαν τα κτήματα της Μονής με την ανοχή

του ηγούμενου Ανανίου. Το 1930 παραχωρήθηκε στο χωριό η

μοναστηριακή περιουσία της Μονής Καταρράκτη. Το 1920 εκποιήθηκε το

τσιφλίκη του Κοντόσταυλου και παραχωρήθηκε στις γύρω κοινότητες

Δύστου, Κοσκίνων και Κριεζών. Από τότε το χωριό έγινε αυτάρκες και

άρχισε να σημειώνει ραγδαία άνοδο. Απέκτησε δρόμους, πλατείες,

πρότυπο ελαιουργείο, αλωνιστική μηχανή και εργοστάσιο αλευροποιίας.

3.5.2 Θεσμοθετημένα Προϊστορικά - Κλασικά

Για τον καθορισμό των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της

Προκλασικής και Κλασικής εποχής με το από 04-11-2009 έγγραφό μας

ζητήσαμε την παροχή πληροφοριών από τη ΙΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και

Κλασικών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στη Χαλκίδα. Με το από 13-01-2010

έγγραφό της η ΙΑ΄ Εφορεία καθόρισε τις γνωστές αρχαιολογικές θέσεις

που διακρίνονται σε :

- Κηρυγμένους Αρχαιολογικούς Χώρους.

- Εντοπισμένες Αρχαιολογικές θέσεις.



Από τα στοιχεία αυτά συντάχθηκε ο Χάρτης Α.3.5. Πολιτιστικά

Αποθέματα στον οποίο φαίνονται οι αρχαιολογικοί χώροι.

Κηρυγμένοι Αρχαιολογικοί Χώροι

1. Λόφος Καστρί ή Δύστος (ΦΕΚ 605/Β/16-9-1965 & ΦΕΚ 239/Β/13-

3-1998).

2. Λόφος Κοντοσταυλέικα (ΦΕΚ 666/Β/23-9-1970 & ΦΕΚ 239/Β/13-

3-1998). Με το τελευταίο ΦΕΚ συμπληρώθηκε η κήρυξη ως

αρχαιολογικών χώρων των λόφων Καστρί και Κοντοσταυλέικων

Δύστου, προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν τα ακριβή όριά τους,

ενώ κηρύχθηκε επιπλέον ως αρχαιολογικός χώρος ο λόφος

Καστράκι ή Καστέλι, τον οποίο περιτρέχουν λείψανα ισχυρού

τείχους.

3. Θέσεις Ζωοδόχου Πηγής και Παρασπόρι στον οικισμό Ζάρακες

(ΦΕΚ 512/Β/7-4-2000). Εντός των ορίων της κήρυξης εντοπίστηκαν

εκτεταμένα οικοδομικά λείψανα κτηρίων, από τα οποία συνάγεται η

άσκηση λατρείας προς τιμήν του Δήλιου Απόλλωνος.

Εντοπισμένες Αρχαιολογικές Θέσεις

1. Νησίδα Πόρτο-Μπούφαλο (Δασκαλιό) με εντοπισμένα λείψανα

κτηρίων και οχυρώσεων των Ρωμαϊκών και Βυζαντινών χρόνων.

2. Προϊστορικός οικισμός στη χερσόνησο που κλείνει το λιμάνι Πόρτο

Μπούφαλο. Πρόκειται για χαμηλή γλώσσα ξηράς που εξαιτίας της

ανύψωσης της στάθμης της θάλασσας σκεπάζεται από νερό. Πλήθος

λεπίδων οψιανού (βλ. Ανθρωπολογικά και Αρχαιολογικά χρονικά, 3,

1988-1989, σελ. 72-74, αρ. 17).

3. Η ύπαρξη πολλών αρχιτεκτονικών μελών Κλασικών χρόνων που

βρέθηκαν στα Βελούσια, κοντά στην εκκλησία, κάνουν πιθανή την

ύπαρξη εδώ αρχαίου ναού (Πετράκος, ΑΔ 16 (1960), Χρονικά, σελ.

149).



4. Θολωτός μυκηναϊκός τάφος στο Βέλος που εντοπίστηκε το 1907

από τον Γ. Παπαβασιλείου. (Γ. Παπαβασιλείου, Περί των εν Ευβοία

Αρχαίων Τάφων, Αθήνα 1910, L. H. Sackett, V. Hankey, R. J.

Howell, T. W. Jacobsen, M. R. Popham (μετάφραση : Ε.

Σημαντώνη-Μπουρνιά, «Προϊστορική Εύβοια» στο ΑΕΜ 1975, τ.

Κ΄, αρ. 67, σελ. 148).

5. Λέπουρα-Μαγούλα. Χαμηλός λόφος, 100μ.Χ50μ., που υψώνεται

στη βορειοδυτική άκρη της μικρής πεδιάδας των Λεπούρων, 500μ.

περίπου ΝΔ του χωριού, στην πρώτη στροφή του δρόμου για το

Αλιβέρι. Πρόκειται για μία μικρή γεωργική εγκατάσταση της

Χαλκής εποχής που θα έπρεπε ίσως να σχετισθεί με τους θολωτούς

τάφους στα Βελούσια και Κατακαλού. (L. H. Sackett, V. Hankey, R.

J. Howell, T. W. Jacobsen, M. R. Popham (μετάφραση : Ε.

Σημαντώνη-Μπουρνιά, «Προϊστορική Εύβοια» στο ΑΕΜ 1975, τ.

Κ΄, αρ. 69, σελ. 149).

6. Διάσπαρτοι τάφοι στην περιοχή Κοσκίνων και Κριεζών

[Αρχαιολογικό Δελτίο 27 (1972) : Χρονικά, σελ. 365, όπου

αναφέρεται ο εντοπισμός συλημένων ελληνιστικών τάφων στη θέση

Κοίμηση Θεοτόκου και Παλιοχώρα, αλλά και ΑΔ 30 (1975), σελ.

148, όπου κατά τη διάνοιξη θεμελίων οικίας ιδιώτη εντός των ορίων

του οικισμού, εντοπίστηκε αρχαίος κιβωτιόσχημος τάφος], αλλά και

στην περιοχή της Δροσιάς (παλιό Ζαπάντι).

7. Κριεζά. Ο Jacobsen βρήκε οψιανό (πυρήνες, λεπίδες,

απολεπίσματα) σε δύο σημεία κοντά στο χωριό που βρίσκεται στο

ανατολικό άκρο της πεδιάδας των Λεπούρων : στη Δροσιά (στο

παλιό Ζαπάντι), χαμηλό λόφο στη ΒΔ πλευρά του χωριού και στην

Εληά του Βαρούμη, λόφο προς Β. του δρόμου για τις Πετριές, όπου

βρέθηκαν επίσης χονδρόκοκκα όστρακα Νεολιθικής ή ΠΕ εποχής,

(L. H. Sackett, V. Hankey, R. J. Howell, T. W. Jacobsen, M. R.



Popham (μετάφραση : Ε. Σημαντώνη-Μπουρνιά, «Προϊστορική

Εύβοια» στο ΑΕΜ 1975, τ. Κ΄, αρ. 70, σελ. 150).

8. Αργυρό. Στη ΝΔ άκρη της κοιλάδας Αργυρό που βρίσκεται μετά τη

λίμνη του Δύστου, υπάρχει βραχώδες ύψωμα, το οποίο αποτελεί

αντέρεισμα των γύρω βουνών. Στο βραχώδες ύψωμα που

ονομάζεται Κούτσουρθο βρισκόταν ο προϊστορικός οικισμός της

περιοχής. Με αναλημματικούς τοίχους έχουν δημιουργηθεί άνδηρα,

τα ψηλότερα από τα οποία διατηρούν αρκετές επιχώσεις. Σε όλες τις

πλευρές του υψώματος παρατηρείται πληθώρα οστράκων και

οψιανών. (Ανθρωπολογικά και Αρχαιολογικά Χρονικά, 3, 1988-

1989, αρ. 16, σελ. 72).

9. Στη θέση Χαμοβούνι του Δύστου ο Γ. Παπαβασιλείου εντόπισε το

1909 τύμβο με λάρνακες και κιβωτιόσχημους τάφους (Γ.

Παπαβασιλείου, Περί των εν Ευβοία Αρχαίων Τάφων, σελ. 48-49).

Άλλος τύμβος εντοπίστηκε σε κοντινή θέση με την προηγούμενη με

την ονομασία Μανδριά.

10. Στη θέση Ράχη-Μάδι, δυτικά του σημερινού χωριού Λέπουρα

εντοπίστηκαν δύο αρχαία λατομεία με αρράβδωτους κίονες και

όγκους κατεργασμένου μαρμάρου με λαξεύσεις.

Ιστορική Περιγραφή

Στον οικισμό Δύστου βρέθηκαν :

- Νεκρική μετόπη με το όνομα «ΑΡΙΣΤΑΓΟΡΑ»

- Στο υπέρθυρο του μικρού ναού του Αγ. Νικολάου έχει τοποθετηθεί

επιτύμβια στήλη, που φέρει την επιγραφή : ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΗ

ΕΠΙΚΡΑΤΙΔΟΥ

- Στην Αγία Τράπεζα του ναού του Αγ. Γεωργίου υπάρχει η επιγραφή,

«ΚΛΕΑΡΕΤΗ»

- Στον ίδιο ναό υπάρχει και άλλη επιγραφή : ΝΙΚΙΠΠΗ ΕΧΕΝΙΚΗ

ΦΙΛΩΝΟΣ



- Επίσης, στήλη που βρέθηκε σε μικρό τύμβο, φέρει την επιγραφή :

ΑΚΑΜΑΣ ΟΡΘΑΓΟΡΟΥ

- Ο μεγαλύτερος από τους τύμβους στην πεδιάδα της Δύστου (ύψος 6

μ. με διάμετρο 30 μ.), που αποκαλούνταν από τους ντόπιους

«Χαμοβούνι», ανασκάφηκε το 1909 από το Γ. Παπαβασιλείου. Με

τις ανασκαφές βρέθηκαν δύο λάρνακες μαρμάρινες μονόλιθοι και

από κάτω άλλοι τάφοι από πλάκες μαρμάρινες που είχαν αρπαγεί.

- Στη θέση «Μανδριά» υπήρχε τυμβίσκος, μέσα στον οποίο υπήρχε

τάφος συλημένος.

- Βρέθηκαν και δύο σφραγίδες μυκηναϊκές (1907), η μία κυκλική και

η άλλη ελλειψοειδής (Τάφοι Γ. Παπαβασιλέιου).

Στον οικισμό Ζαράκων και βόρεια αυτού, επάνω στο όρος Ζάρακα,

σώζεται το ομώνυμο φρούριο, που κυριεύθηκε από τον Αθηναίο στρατηγό

Φωκίωνα στην εκστρατεία των Ταμυνών (348 π.Χ.). Σχετικά ο

Πλούταρχος αναφέρει («Φωκιών» 13) : «Εκ τούτου τον τε Πλούταρχον

εξέβαλε εκ της Ερετρίας και Ζάρητρα φρούριον ελών επικαιρότατον, ή

μάλιστα συνελαίνεται το πλάτος εις βραχύ διάζωμα της νήσου σφιγγομένης

εκατέρωθεν ταις θαλάσσαις» («Εξαιτίας του έδιωξε τον Πλούταρχο από την

Ερέτρια και κυρίευσε τον Ζάρητρα ένα φρούριο σε εξαιρετικά επίκαιρη

θέση, εκεί όπου το πλάτος του νησιού στενεύει σε έναν ισθμό, καθώς και

από τις δυο μεριές το περιζώνει η θάλασσα»). Ο Φωκίων εγκατέστησε στο

φρούριο φρουρά με τον στρατηγό Μολοσσό και στη συνέχεια με τα πλοία

του έπλευσε από τα Στύρα για τον Πειραιά.

Παραδίδεται ότι ο οικισμός είχε και επισκοπή κατά τη Βυζαντινή

περίοδο, αλλά είναι αμφίβολη η ύπαρξή της. Πλάσθηκε μάλλον από

σφάλμα του αντιγραφέα, που αντί να γράψει «Soreonensis» (Ωρεοί),

έγραψε «Zoreonensis» (Ζάρητρα).

Στον οικισμό Κόσκινα κατά την αρχαιότητα υπήρχε στην περιοχή η

πόλη «Δρυμών». Μέσα στον οικισμό και γύρω του βρέθηκαν οψιανός και



χειροποίητα όστρακα από την Πρωτοελλαδική εποχή. Έτσι θεμελιώνεται η

παρουσία Πρωτοελλαδικού οικισμού στην περιοχή.

Στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, αριστερά στην πόρτα της

εισόδου, σε μάρμαρο υπάρχουν οι επιγραφές : ΧΑΙΡΕΑΣ ΗΘΙΞΕΝΟΥ και

ΑΡΙΣΤΟΚΛΕΑ και η δύο μεταφέρθηκαν από τη Δύστο.

Στον όρμο των Κοσκίνων προς το Αιγαίο, όπου η παραλία είναι

βραχώδης, στα πόδια του βόρειου λόφου εντοπίστηκαν θεμέλια κτιρίων

προϊστορικού οικισμού της ΠΕ περιόδου. Η εγκατάσταση είναι όμοια με

της Μουρτερής και των Πετριών. Ο οικισμός είχε αλιευτικό χαρακτήρα.

Στη θέση «Τσύρι» εξάλλου, βρέθηκαν ερείπια άγνωστης πόλης, στα

αριστερά του δημόσιου δρόμου προς τον Ζάρακα, μετά την πεδιάδα της

Δύστου. Επίσης, βρέθηκαν σαρκοφάγοι, βάσεις κτιρίων και 29

μαρμαρόπλακες (1,10μ. Χ 0,85μ. Χ 0,32μ.) από αρχαίους τάφους. Η

περιοχή είναι γεμάτη από όστρακα. Στη θέση αυτή ανεγείρεται νέος

οικισμός, τα Νέα Κόσκινα.

Στον οικισμό Βέλος και σε απόσταση 100μ. περίπου ΒΑ του

οικισμού βρέθηκε το 1907 θολωτός Μυκηναϊκός τάφος από το Γ.

Παπαβασιλείου, που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη. Σώζεται το κάτω

μέρος του.

Στα Λέπουρα στην περιοχή «Μαγούλα», στο χωματένιο χαμηλό

λόφο που βρίσκεται 500μ. δυτικά των Λεπούρων, υπήρχε μικρός αγροτικός

οικισμός στην ΠΕ εποχή. Βρέθηκαν επιφανειακά λίγα χονδρά χειροποίητα

όστρακα και κομμάτια σκουριάς που μαρτυρούν την ύπαρξη πρώιμου

εργαστηρίου μετάλλων. Επίσης, βρέθηκαν και κομμάτια σκληρότατου

χαλαζία (στουρναρόπετρα, πυριτόλιθος).

Επίσης στο «Πάνω Χώρι», Νότια από τον Πύργο, υπάρχει μικρός

λόφος σκεπασμένος με σκίνα, που είναι γνωστός με το όνομα «Μαγούλα

Λαμπούσας». Γύρω του απλώνεται η γόνιμη πεδιάδα των Λεπούρων και

κάτω περνάει το ποτάμι, που κρατάει λιγοστό νερό το καλοκαίρι.



Στα ΝΔ του λόφου επισημάνθηκαν σποραδικά προϊστορικά

ακαλαίσθητα χειροποίητα όστρακα και κομμάτια οψιανού της ΠΕ, ΜΕ και

Ε εποχής. Ο μικρός οικισμός είχε χαρακτήρα αγροκτηνοτροφικό, ήταν

αυτάρκης, αλλά δεν έδειξε σημεία προόδου.

Αναπτύχθηκε εδώ οικισμός και κατά τον Ε΄ π.Χ. αιώνα, στην

Κλασική εποχή δηλαδή. Βρέθηκαν όστρακα της Κλασικής εποχής

χρωματισμένα με μαύρο χρώμα και λείψανα θεμελίων. Υπήρξε και

σπουδαίο μεταλλευτικό κέντρο κατά τους προϊστορικούς χρόνους.

Στις Πετριές κατά την αρχαιότητα υπήρχε δήμος της αρχαίας

Ερέτριας με το όνομα «Πέτρη». Φέρεται στις επιγραφές συντομογραφικά

Πετρ. Και Πετ. Το αρχαίο χωριό ήταν στην ίδια θέση όπου και το

σημερινό, χάρη στα άφθονα πηγαία νερά που υπάρχουν στη θέση αυτή.

3.5.3 Βυζαντινά Μνημεία

Για τον καθορισμό των γνωστών μνημείων, ζητήσαμε με το από 02-

11-2009 έγγραφό μας την παροχή πληροφοριών από την 23η Εφορεία

Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στην Χαλκίδα. Με το υπ’ αριθ.

6271/12-03-2010 έγγραφό της, καθόρισε περιγραφικά τις θέσεις των

γνωστών μνημείων της αρμοδιότητάς της. Οι θέσεις των μνημείων

παρουσιάζονται στο Χάρτη Α.3.5. «Πολιτιστικά Αποθέματα». Τα μνημεία

είναι τα εξής :

Δ.Δ. Δύστου

1. Ενετικός Πύργος, βρίσκεται στην κορυφή της ακρόπολης.

2. Ναός του Αγίου Νικολάου. Η θέση του προσδιορίζεται στη θέση

Σουληνάρι, σε υψόμετρο 70μ. Στην τοιχοδομία του έχουν

ενσωματωθεί πολλά γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη. Επρόκειτο για

ερειπιώδη ναό, που ανακαινίσθηκε.

3. Πύργος. Στο λόφο «Τσακώνι», ΝΑ της λίμνης του Δύστου, σε

υψόμετρο 140μ. υπάρχουν αρχιτεκτονικά λείψανα που ταυτίζονται με

πύργο.



Οικισμός Κουτουμουλά

1. Ενετικός Πύργος, βρίσκεται πάνω στο λόφο, σε υψόμετρο 160μ.

2. Ναός αγνώστου Αγίου, βρίσκεται μέσα στην περιοχή του κοιμη-

τηρίου, σε υψόμετρο 120μ. είναι σε ερειπιώση κατάσταση.

Δ.Δ. Κριεζών

1. Ναός Αγίας Τριάδας. Ο ναός εντοπίζεται σε υψόμετρο 40μ.

πρόκειται για μονόκλιτη βασιλική με ημιεξαγωνική αψίδα. Στη

σωζόμενη τοιχοποιία του ναού υπάρχουν ενσωματωμένα αρχαία

αρχιτεκτονικά μέλη. Η Ωραία Πύλη αποτελείται από μαρμάρινο

τεμάχιο σαρκοφάγου. Χρονολογείται στους ύστερους Βυζαντινούς

χρόνους και σώζεται σε ερειπιώδη κατάσταση.

Δ.Δ. Αργυρού

1. Νήσος Μπούφαλο. Στη νησίδα «Πόρτο-Μπούφαλο» σώζονται σε

μεγάλη έκταση οικοδομικά λείψανα δύο ναών, καθώς και λείψανα

οχύρωσης, που χρονολογούνται στους Βυζαντινούς και Ενετικούς

Χρόνους

Οικισμός Αγίου Δημητρίου

1. Ναός Αγίου Δημητρίου. Η θέση του προσδιορίζεται σε υψόμετρο

210μ. Πρόκειται για σταυρεπίστεγο βυζαντινό ναό. Σύμφωνα με

βιβλιογραφικές πληροφορίες σώζονταν σπαράγματα τοιχογραφικού

διακόσμου.

Δ.Δ. Βέλους

1. Ναός Αγίας Σοφίας. Εντοπίζεται σε υψόμετρο 120μ. Πρόκειται για

μεταβυζαντινό ναό, με αρχιτεκτονικά μέλη ενσωματωμένα στην

τοιχοποιία του και διάσπαρτα στον περιβάλλοντα χώρο του ναού.

Έχει υποστεί μετασκευές.

2. Ναός Εισοδίων Θεοτόκου ( Παναγία Μεσοσπορίτισσα). Πρόκειται

για μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναό. Ο ναός είναι κατάγραφος.

Σώζονται αρκετά σύνολα κάτω από τα ασβεστοεπιχρίσματα.

Χρονολογείται στον 17ο αιώνα. Ο ναός έχει υποστεί μετασκευές.



Δ.Δ. Κοσκίνων

1. Ναός Αγίου Γεωργίου. Βρίσκεται στη θέση Σουραντάζι ή Διάσελο,

σε υψόμετρο 140μ. Πρόκειται για μονόχωρο ναό, στην τοιχοποιία του

οποίου έχουν ενσωματωθεί αρχιτεκτονικά μέλη. Έχει γίνει

μετασκευή. Χρονολογείται στους Μεταβυζαντινούς χρόνους.

2. Ναός Προφήτη Ηλία. Εντοπίζεται στη θέση «Βρύση Καλογήρου» σε

υψόμετρο 130μ. Σώζεται σε ερειπιώδη κατάσταση.

3. Ναός Αγίου Δημητρίου. Πλησίον του ναού του Προφήτη Ηλία,

υπάρχει ο ναός του Αγίου Δημητρίου.

Δ.Δ. Πετριών

1. Ναός Αγίου Ιωάννου. Εντοπίζεται στην παραλία βορείως του

οικισμού. Πρόκειται για Μεταβυζαντινό ναό που έχει υποστεί εκ

βάθρων μετασκευή με αποτέλεσμα την αλλοίωση της αρχικής του

μορφής.

2. Ναός Αγίου Δημητρίου. Βρίσκεται έξω από τον οικισμό των

Πετριών προς το χωριό των Αγ. Αποστόλων, σε υψόμετρο 70μ.

Προκειται για ερειπιώδη ναό. Σώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών.

Δ.Δ. Ζαράκων

1. Ανεμόμυλος σε βάση Πύργου. Ο ανεμόμυλος οικοδομήθηκε στη

βάση πύργου, σε υψόμετρο 150μ. Βρίσκεται εντός του οικισμού.

Ιστορική Περιγραφή

Πολλά είναι τα μνημεία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής

περιόδου στην ευρύτερη περιοχή.

Στα Κριεζά υπήρχε Βενετσιάνικος Πύργος, που σήμερα έχει

καταστραφεί. Ίχνη του φαίνονται στα ανατολικά του οικισμού, σ’ ένα λόφο

με σκίνα.

Στα βόρεια του οικισμού Κουτουμουλάς σε περίοπτη θέση

υψώνεται ακέραιος Βενετσιάνικος Πύργος σε αρίστη κατάσταση. Είναι ο

ψηλότερος πύργος στην Εύβοια με διαστάσεις 7μ. Χ 7μ. Χ 23μ.



Γύρω του σε μεγάλη έκταση υπήρχε κατά τη Βυζαντινή και

Φράγκικη εποχή σημαίνοντας οικισμός, όπως μαρτυρούν τα πολλά

κεραμίδια, τα θεμέλια κτισμάτων και οι λιθοσωροί από τους πεσμένους

τοίχους των κτιρίων. Σώζονται γύρω του πολλά πηγάδια για τη συλλογή

του νερού για τις ανάγκες του πύργου και του οικισμού. Υπήρχε και

υδραγωγείο, που καταστράφηκε από τους γεωργούς.

Επίσης στις παρυφές του λόφου, κοντά στο βενετσιάνικο πύργο και

στα νότιά του βρίσκεται η εκκλησία τα Εισόδια της Θεοτόκου ή

Μεσοσπορίτισσας η οποία είναι καμαροσκέπαστη με δίρρικτη

τσιμεντοσκέπαστη στέγη που έχει εσωτερικές διαστάσεις 6,20μ. Χ 3,30μ.

Το πάχος των τοίχων είναι 0,70μ. Το τέμπλο είναι κτιστό σύγχρονο και η

Αγία Τράπεζα κτιστή. Παράθυρο δεν έχει στην κόγχη του Ιερού, αλλά στο

τύμπανο του ανατολικού τοίχου. Η τοιχοδομία της έχει γίνει από αργούς

λίθους με παχύ κονίαμα. Ο ανατολικός τοίχος χωρίζεται από την κόγχη του

Ιερού ακανόνιστα γιατί η βόρεια πλευρά του έχει επιφάνεια 1,00μ. και η

νότια 0,60μ.

Το κτίριο αρχικά ήταν Φράγκικο του 14ου αιώνα, καθώς μαρτυρεί η

βόρεια πλευρά του και η είσοδος που είναι κτισμένη από σχιστόπλακες,

προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σαν εκκλησία. Οι τοιχογραφίες του είναι

κυρίως κατεστραμμένες, σώζονται όμως μερικές μισοσβησμένες.

Στις Πετριές, στη μέση του διαστήματος του σημερινού χωριού και

της θάλασσας, στο μεγάλο σαμάρι που σχηματίζεται ανάμεσα στις δύο

ρεματιές, που πιο κάτω ανταμώνονται, ήταν κτισμένο ένα άλλο χωριό.

Ήταν εκεί που είναι το σημερινό εκκλησάκι του νεκροταφείου «Άγιος

Γεώργιος», που ανεγέρθηκε το 1893 δίπλα στα θεμέλια του βυζαντινού

ναού, που διασώζονται. Ήταν οικισμός της Ελληνορωμαϊκής εποχής, όπως

μαρτυρούν τα αρχαιολογικά λείψανα που βρίσκονται σε αφθονία εκεί,

όπως : θεμέλια κτιρίων, τούβλα, όστρακα, πιθάρια. Το χωριό διασώθηκε

μέχρι και τη βυζαντινή εποχή, οπότε καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς



πειρατές στο τέλος της Βυζαντινής περιόδου. Όσοι σώθηκαν κατέφυγαν

στην Άνω Πετριά και αύξησαν το ανθρώπινο δυναμικό της (Philippson).

Κατά γενική ζωντανή παράδοση των κατοίκων των Πετριών, το

χωριό τους δημιουργήθηκε ή αύξησε τον πληθυσμό του από προσφυγικές

οικογένειες που ήρθαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας μαζί με τα

υπάρχοντά τους και τα γιδοπρόβατά τους από το χωριό Άγιος Γεώργιος

Αυλωναρίου, για να αποφύγουν τον αφανισμό τους από την καταδίωξη των

Τούρκων στην επανάσταση του Μοροζίνι (1688).

Κατοίκησαν στην περιοχή, που τότε ήταν δασώδης, απόκρυφη και

κατάλληλα για τα ζώα τους, χάρη στην αυτοφυή βλάστηση και τα άφθονα

νερά.

Για όλα τα παραπάνω μνημεία θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη τα

ακόλουθα :

1. Η έρευνα μπορεί να αποκαλύψει νέα δεδομένα και συνεπώς, ίσως

χρειαστεί κάποια μνημεία ή χώροι, να προστατευθούν με κηρύξεις ή

ζώνες προστασίας.

2. Επιβάλλεται η απομάκρυνση από τις υπό μελέτη περιοχές, χρήσεων

γης οι οποίες με οποιονδήποτε τρόπο θα ήταν επιβλαβείς στο άμεσο

και έμμεσο περιβάλλον των μνημείων. Για αυτό το λόγο επιβάλλεται

οι γενικότερες χρήσεις γης που θα προταθούν στη μελέτη για τις

περιοχές που γειτνιάζουν με μνημεία να μην περιλαμβάνουν την

εγκαθίδρυση δραστηριοτήτων, οι οποίες θα μπορούσαν να

οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις με κίνδυνο την

υποβάθμιση των μνημείων.

3. Δεν επιτρέπεται η ελάττωση της επιφάνειας των κοινόχρηστων

χώρων που υφίστανται γύρω από τα μνημεία. Αν για λόγους

βελτίωσης του οδικού δικτύου υπάρξει ανάγκη απότμησης ή

ελάττωσης των πιο πάνω χώρων, πρέπει να δοθεί κατά περίπτωση



έγκριση, μετά την υποβολή αναλυτικών σχεδίων σε λεπτομερή

κλίμακα.

4. Θα ήταν ορθότερο κατά την επιλογή κοινόχρηστων χώρων να

επιλέγονται γύρω από τα μνημεία χώροι, ώστε και τα μνημεία να

αποτελούν εστίες κοινωνικών δραστηριοτήτων και οι κοινόχρηστοι

χώροι να χωροθετούνται στην πιθανότερη ιστορική θέση τους.

5. Πριν υποβληθεί προς έγκριση στον αρμόδιο φορέα η Μελέτη

ΣΧΟΟΑΠ του Δήμου Δυστίων Ν. Ευβοίας, θα κατατεθούν

απαραιτήτως αντίγραφά της στην Υπηρεσία μας προκειμένου να

υπάρξει η από πλευράς μας απαραίτητη γνωμοδότηση.

6. Αντίγραφα της μελέτης θα υποβληθούν ομοίως προς έγκριση στις

συναρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων.

7. Σε περιπτώσεις που για κάποιο μνημείο δεν υπάρχει ειδική κήρυξη,

αυτό προστατεύεται αυτοδικαίως από τις διατάξεις του Νόμου

3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της

Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (ΦΕΚ 153/Α/28-06-2002) ως αρχαίο

μνημείο, κατά τα άρθρα 2,3,6 και 10. Συγκεκριμένα δεν απαιτείται

έγκριση διοικητικής πράξης για το χαρακτηρισμό και την προστασία

του. Ο περιβάλλον χώρος του μνημείου απολαμβάνει της ίδια

ισχυρής προστασίας με αυτό, ως αναπόσπαστο στοιχείο για την

ανάδειξη και προστασία του.

8. Οι ενέργειες και οι χρήσεις στα μνημεία και στο περιβάλλον τους

ελέγχονται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Προκειμένου να

προστατευθεί ο μνημειακός και λατρευτικός χώρος του αρχαίου

σύμφωνα με το νόμο απαιτείται η έγκριση των ενεργειών και των

χρήσεων από το ΥΠΠΟΤ.

Σημειώνεται ότι πληρέστερα στοιχεία που αφορούν στα μνημεία της

περιοχής, θα σας χορηγηθούν στη δεύτερη φάση του έργου, αφού

διενεργηθούν αυτοψίες από υπαλλήλους της υπηρεσίας μας.



3.5.4 Νεώτερα Μνημεία - Ιστορία

Για τον καθορισμό των Νεώτερων Μνημείων με το από 11-11-2009

έγγραφό μας προς την 1η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων που εδρεύει στην

Αθήνα ζητήσαμε πληροφορίες σχετικά με τα γνωστά μνημεία

αρμοδιότητάς της. Με το από 04-06-2010 έγγραφό της η 1η Εφορεία

Νεωτέρων Μνημείων καθόρισε τα γνωστά χαρακτηρισμένα νεώτερα

μνημεία :

1. Στο Δήμο Δυστίων και στην κοινότητα Ζαράκων υπάρχει

χαρακτηρισμένο ως νεώτερο μνημείο, το κτήριο στη θέση

«Μαχαλάς» φερόμενης ιδιοκτησίας κ. Χρήστου Κιτσέλη (Υ.Α.

ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/ 3549/5563/5-2-199083/Β/9-2-1990).

Επίσης από επιτόπια καταγραφή στοιχείων από την Ομάδα Μελέτης

θεωρούμε ότι ενδιαφέροντα μνημεία είναι και τα εξής :

Στην περιοχή Μαγούλα Λαμπούσας, του οικισμού Λεπούρων, είναι

ένας λόφος αριστερά της δημόσιας οδού Λεπούρων – Αυλωναρίου και σε

απόσταση 1 ½ χλμ. από τα Λέπουρα. Εκεί το Σεπτέμβριο του 1944

αποδεκατίστηκε φάλαγγα Γερμανών, που έφευγε από την Κύμη για τη

Χαλκίδα, από τους αντάρτες που τους είχαν στήσει ενέδρα.

Στη θέση της μάχης έχει στηθεί Ηρώο για τους πεσόντες.

Στις Άνω Πετριές ο Κριεζώτης με το Βάσσο και τους Κουμιώτες

αγωνιστές, καθώς και με αγωνιστές από τη Δύστο (Μπέλο, Μαλιαρό και

Μελάνη), αιχμαλώτισαν τον περιώνυμο Τούρκο πλιατσικολόγο Μαχμούτ

Ξυνό.

Επίσης από το Κρυφολίμανο των Πετριών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο

Πόλεμο φυγαδεύτηκαν πολλοί Άγγλοι και Έλληνες για τη Μέση Ανατολή

για να συνεχίσουν τον αγώνα μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους

Γερμανούς Ναζί. Στην άκρη της όμορφης παραλίας βρίσκεται το γραφικό

εξωκκλήσι του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου.



3.6 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ – ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ

Ο Δήμος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Χαλκίδα για

διοικητικές – νοσοκομειακές κι άλλου είδους εξυπηρετήσεις, καθώς

διαθέτει περιορισμένες αστικές υπηρεσίες, Χάρτης Α.3.6. Η αγροτική

ενδοχώρα σταδιακά φθίνει ως προς την απόδοση των παραγωγικών

συντελεστών της. Η βιομηχανική-βιοτεχνική δραστηριότητα που

αναπτύσσεται στη γύρο περιοχή, εκτός διοικητικών ορίων του Δήμου

Δυστίων. Η ζήτηση για υπηρεσίες του τριτογενή τομέα και του τουρισμού,

χωρικά είναι προσανατολισμένες στα παραλιακά μέτωπα του Δήμου.

3.6.1. Οικιστική Δομή

Η οικιστική δομή του δήμου χαρακτηρίζεται από την απουσία ενός

οικονομικού-διοικητικού κέντρου με δυναμικό χαρακτήρα. Έδρα του

δήμου τα Κριεζά, αποτελούν οικισμό 5ου επιπέδου, διαθέτοντας

περιορισμένες διοικητικές κι άλλου είδους υπηρεσίες. Ο Καποδιστριακός

δήμος συντίθεται από τους οικισμούς στην πεδινή ενδοχώρα, που είναι

χωροθετημένοι στο τμήμα του δήμου όπου κυριαρχεί η γεωργική γη ως

χρήση και παράκτιας όπου αναπτύσσεται η αλιεία, ο τουρισμός και η

αναψυχή. Το Δ. Δ. Κριεζών αποτελεί κέντρο μιας αγροτικής-

κτηνοτροφικής ενδοχώρας, αλλά και της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Οι μεμονωμένες μεταποιητικές μονάδες διάσπαρτες στον εξωαστικό χώρο.

Οι επιχειρήσεις που λειτουργούν σε ορισμένους οικισμούς εξυπηρετούν

κυρίως βασικές καθημερινές ανάγκες, ενώ παρατηρείται απουσία βασικών

λειτουργιών. Οι μετακινήσεις του πληθυσμού, παρατηρούνται από όλους

σχεδόν τους οικισμούς του δήμου, προς το γειτονικό κέντρο του

Αλιβερίου. Οι μετακινήσεις αυτές στόχο έχουν τις εμπορικές

εξυπηρετήσεις (τρόφιμα, ρούχα, οικιακός εξοπλισμός, γεωργικά φάρμακα),

την εκπαίδευση, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και κυρίως την



εργασία. Η Χαλκίδα, το Αλιβέρι, η Κύμη, κλπ. αποτελούν τους

κυριότερους προορισμούς των μετακινήσεων

3.6.2. Χαρακτηριστικά – Ποιότητα Κατοικιών

α) Αριθμός Κατοικιών

Στον (Πίνακα 32) που αφορά τις «Κανονικές κατοικίες,

κατοικούμενες, κενές και μη κανονικές» για τα έτη 1991-2001 στο σύνολο

του Δήμου το ποσοστό μεταβολής για τις κανονικές κατοικίες είναι

(53,33%), για τις κατοικούμενες (26,22%), και για τις κενές κανονικές

κατοικίες (80,78%). Από τον (Πίνακα 32) και σε συνδυασμό με τον

(Πίνακα 13) «Νοικοκυριά κατά μέγεθος και μέλη» μπορούμε να

υπολογίσουμε κατά προσέγγιση την παραθεριστική κατοικία και τον

αριθμό των οικιστών, δεχόμενοι ότι οι κανονικές κατοικούμενες ανήκουν

στους μόνιμους κατοίκους και οι κενές κατοικίες ανήκουν στους οικιστές.

Ο (Πίνακας 32α) δείχνει την αναλογία «Κανονικές Κατοικίες ανά

1000 κατοίκους» του Δήμου Δυστίων (590) που βρίσκεται υψηλότερα από

το Νομό(573), την Περιφέρεια (515) και την χώρα (498). Τα Δημοτικά

Διαμερίσματα που παρουσιάζουν υψηλότερη αναλογία από την αντίστοιχη

του Δήμου είναι οι Πετριές (947) και το Αργυρό (772). Χαμηλότερη

αναλογία σε σχέση με το Δήμο παρουσιάζουν όλα τα υπόλοιπα Δ.Δ.

ενδεικτικά αναφέρουμε τα Κριεζά (449), το Βέλος (449), Δύστος (461)

και Κόσκινα (470), κλπ .

β) Μέγεθος Κατοικιών

Ο (Πίνακας 33) δείχνει τον αριθμό «Κανονικών κατοικιών ανάλογα

με τον αριθμό των δωματίων που διαθέτουν». Μέσω του δείκτη αυτού

αντανακλάται η ποιότητα των κατοικιών και κατά συνέπεια το βιοτικό

επίπεδο του πληθυσμού της περιοχής μελέτης. Στο Δήμο Δυστίων, τα

ποσοστά των κατοικιών με 1-3 δωμάτια είναι μεγαλύτερα του νομού, της

περιφέρειας, αλλά και της χώρας. Αντίθετα τα ποσοστά των κατοικιών 4-5



δωμάτια καθώς και αυτά που διαθέτουν χώρους για επαγγελματικό σκοπό,

είναι μικρότερα στο δήμο από ότι στις άλλες γεωγραφικές ενότητες.

Πιο συγκεκριμένα, τα σπίτια έως δύο δωμάτια, αντιπροσωπεύουν το

12,64% των σπιτιών (2001) στο Δήμο, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στο

Νομό είναι 13,21% . Οι 803 κατοικίες, που αντιστοιχούν στο 24,39% των

κατοικιών του Δήμου διαθέτουν 3 δωμάτια. Το ποσοστό αυτό είναι

μεγαλύτερο κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, από του νομού (23,78%). Από

την επεξεργασία των δεδομένων της ΕΣΥΕ, προκύπτει ότι το 33,81% των

σπιτιών του Δήμου διαθέτουν 4 δωμάτια, ποσοστό μεγαλύτερο του νομού

(32,60%). Στην τελευταία κατηγορία ο νομός (30,41%) υπερέχει με μία

περίπου μονάδα διαφορά, έναντι του δήμου (29,16%). Τέλος ο αριθμός

των κατοικιών με χώρους που εξυπηρετούν επαγγελματικούς σκοπούς, στο

δήμο, είναι αμελητέος (συνολικά 7 κατοικίες).

γ) Πυκνότητα Κατοίκησης

Η πυκνότητα κατοίκησης του Δήμου Δυστίων είναι 0,41 μέλη

νοικοκυριού ανά δωμάτιο (Πίνακας 32α). Ο δείκτης αυτός είναι

μικρότερος του Νομού (0,42), της Περιφέρειας (0,46) και της Χώρας

(0,49). Μόνο στα Δ.Δ. Πετριών και Αργυρού ο δείκτης είναι (0,27) και

(0,34) μικρότερος του Δήμου. Στα υπόλοιπα Δ.Δ. ο δείκτης είναι

μεγαλύτερος ενδεικτικά αναφέρουμε το Δ.Δ. Δύστου (0,53).

δ) Κατοικίες ανάλογα με την ιδιότητά τους

Από τα στοιχεία της απογραφής ΕΣΥΕ του έτους 2001 προκύπτει ότι

οι κύριες κατοικούμενες κατοικίες στο Νομό Ευβοίας αποτελούν το

54,88% . Οι κενές αντιπροσωπεύουν το 38,34%, ενώ υπάρχει και ένα

ποσοστό της τάξης του 6,78% που αφορά κύριες κατοικούμενες κατοικίες

από τις οποίες το νοικοκυριό απουσιάζει προσωρινά (Πίνακας 34α). Οι

αναλογίες δεν διαφοροποιούνται ιδιαίτερα σε επίπεδο Δήμου. Οι

κατοικούμενες αποτελούν το 53,85%, οι κενές το 40,62% και το 5,53%

αφορά κύριες κατοικίες από τις οποίες το νοικοκυριό απουσιάζει

προσωρινά. Το ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό, στις κενές, προσαυξάνεται



ακόμη περισσότερο στα Δ. Δ. Πετριών και Αργυρού 63,17% και 54,52%

αντίστοιχα, αλλά και των Ζαράκων με 25,15%, λόγω του ότι λειτουργούν

λίγους μήνες το χρόνο από παραθεριστές και δευτερεύουσες κατοικίες.

Στον Πίνακα 34 καταγράφονται τα στοιχεία της απογραφής της ΕΣΥΕ του

έτους 1991 για κανονικές και μη κανονικές κατοικίες για όλα τα Δ.Δ. Από

την ανάλυση των επιμέρους στοιχείων μεταξύ 1991-2001 προκύπτουν

δυναμικές αυξήσεις και συγκεκριμένα :

- Κύριες κατοικούμενες αλλά το νοικοκυριό απουσιάζει από 3 σε 182,

- Κενές εξοχικές ή δευτερεύουσες από 739 σε 1018,

- Κενές για ενοικίαση, πώληση από 0 σε 318

- Σύνολο των κενών κατοικιών από 739 σε 1336.

Η αύξηση των κενών εκτιμάται ότι οφείλεται στην δευτερεύουσα και

παραθεριστική κατοικία.

ε) Βασικές Ανέσεις

Ο (Πίνακας 35) καταγράφει τον αριθμό των κατοικιών ανάλογα με

τις ανέσεις που διαθέτουν. Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, η

αναλογία που παρουσιάζει ο Δήμος Δυστίων ως προς το ποσοστό

κατοικιών με κουζίνα, λουτρό-ντους είναι ικανοποιητική και βρίσκεται στα

ίδια επίπεδα με τη χώρα, την περιφέρεια και το νομό. Αντίθετα υπολείπεται

κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες και επτά περίπου μονάδες σε σχέση με τη

Στερεά Ελλάδα και το νομό αντίστοιχα, ως προς το ποσοστό των

κατοικιών που διαθέτουν κεντρική θέρμανση.

Η ποσοστιαία αναλογία των κατοικιών που διαθέτουν κεντρική

θέρμανση στο Δ.Δ. Αργυρού και Ζαράκων 11,32% και 36,94% αντίστοιχα,

παρουσιάζεται ιδιαίτερα χαμηλή. Αυτό είναι συνέπεια της παλαιότητας

των κτιρίων, της χρήσης τους (σε υψηλό ποσοστό) ως εξοχικές κατοικίες,

της εγκατάλειψης ενός μέρους των, της ασύμφορης ανακαίνισής τους κλπ.

Ικανοποιητικός είναι και ο αριθμός των κατοικιών που διαθέτουν λουτρό ή

ντους στο εσωτερικό τους.



3.6.3 Υφιστάμενες Χρήσεις Γης στον εξωαστικό χώρο

Ο εξωαστικός χώρος του δήμου διαθέτει σημαντικές εκτάσεις

γεωργικής γης. Οι συγκρούσεις των χρήσεων παρατηρούνται εντονότερες

γύρο από την αγροτική και αφορούν κυρίως στην απειλή του αγροτικού

και παραποτάμιου χώρου από τις επεκτεινόμενες χωρικά παραγωγικές

δραστηριότητες, αλλά και την Β΄ Παραθεριστική κατοικία. Ο πεδινός

χώρος είναι στο νότιο τμήμα του δήμου όπου το ανάγλυφο είναι πιο ήπιο

και συγκεντρώνονται οι καλλιεργούμενες εκτάσεις. Στο μεγαλύτερο τμήμα

της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης καλλιεργούνται δενδρώδεις και

ετήσιες καλλιέργειες. Στον εξωαστικό χώρο παρουσιάζονται έντονα

φαινόμενα αυθαίρετης δόμησης, ιδιαίτερα στο Δ.Δ. Πετριών και Αγ.

Αποστόλων.

Σύμφωνα με την επιτόπια καταγραφή των μονάδων παραγωγικών

δραστηριοτήτων που έγινε από την ομάδα μελέτης, παρατηρήθηκε ότι

αυτές αναπτύσσονται περιμετρικά των οικισμών και εντός

καλλιεργούμενων εκτάσεων και σε μικρή απόσταση από τους κεντρικούς

δρόμους όπου οι απαιτήσεις σε υποστηρικτικές υποδομές είναι λιγότερες.

3.6.4. Συγκρούσεις Χρήσεων Γης

Στο Δήμο Δυστίων συχνά συναντάται το φαινόμενο της συνύπαρξης

ασύμβατων χρήσεων στον εξωαστικό χώρο, με αποτέλεσμα το φυσικό

περιβάλλον να δέχεται περιβαλλοντικές πιέσεις. Κύριοι λόγοι της

σύγκρουσης χρήσεων γης που εντοπίζονται στο χώρο αποτελούν :

- Η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων κοντά σε κατοικημένες περιοχές,

εντός αγροτικής γης, εκατέρωθεν των ρεμάτων

- Η ελλιπής εναρμόνιση μερικών μονάδων με τις ειδικές διατάξεις για τη

διαχείριση των παραγόμενων στερεών και υγρών αποβλήτων.

- Η ρίψη μη επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων, αστικών απορριμμάτων,

μπαζών, κλπ. στους υδάτινους άξονες της περιοχής.



- Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια παλαιών εκτροφείων, που προκαλούν

οπτική ρύπανση.

- Η εκτός σχεδίου δόμηση και ειδικότερα στην ευρύτερη περιοχή της

παραποτάμιας ζώνης.

- Η ύπαρξη εκτάσεων γεωργικής γης εντός των ορίων των οικισμών.

Τα φαινόμενα δόμησης των γεωργικών εκτάσεων αναμένεται να ενταθούν

στην περίπτωση αύξησης των ρυθμών ανάπτυξης των παραγωγικών

δραστηριοτήτων, οι οποίες χωροθετούνται άναρχα. Η αυθαίρετη δόμηση

κατοικιών θα διογκωθεί. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι στο βαθμό που

δεν ληφθούν μέτρα περιορισμού των συγκρούσεων χρήσεων γης που

εντοπίσθηκαν παραπάνω και δεν αμβλυνθούν οι πηγές ρύπανσης, ο

περιβάλλων χώρος θα δέχεται όλο και μεγαλύτερες πιέσεις.



3.7. ΟΔΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

- Ο υφιστάμενος οδικός κύριος άξονας Χαλκίδος – Κύμης που διέρχεται

από τους οικισμούς Βέλους και Λεπούρων. Η υπεραστική κυκλοφορία

μέσα από τους οικισμούς δημιουργεί έντονο κυκλοφοριακό φόρτο και

ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

- Η επαρχιακή οδός Λέπουρα – Κάρυστος που διασχίζει την ενδοχώρα

του Δήμου μέσω των οικισμών Λέπουρα – Κριεζά παρακάμπτοντας

τους Ζάρακες συνεχίζει προς το Δήμο Στυρέων.

- Ο παρακαμπτήριος της επαρχιακής οδού Λέπουρα – Κάρυστος προς

τους οικισμούς Πετριών και Αγίων Αποστόλων.

- Ο παρακαμπτήριος προς Δύστο, Κουτουμουλά.

- Ο παρακαμπτήριος προς Αργυρό, Άγιο Δημήτριο, Μπούφαλο.

- Ο παρακαμπτήριος προς Κόσκινα.

- Ο παρακαμπτήριος προς Παραλία Ζαράκων.

Ο Δήμος εξυπηρετείται και από δρόμους τοπικής σημασίας, όπου το

μεγαλύτερο τμήμα τους είναι ασφαλτοστρωμένο.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α4

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

4.1. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Στο δυναμικό πεδινό τμήμα του Δήμου λειτουργούν όλες οι

σημαντικές παραγωγικές δραστηριότητες της οικονομικής βάσης του

Δήμου, δηλαδή την γεωργία, την βιομηχανία, κατασκευές, τουρισμός,

παραθεριστική κατοικία, μεταφορές, εμπόριο και Διοίκηση.

Αν και η περιοχή διέθετε εδάφη υψηλής παραγωγικότητας, η χρήση

τους σταδιακά έχει μετατραπεί σε τουριστική. Η έξοδος από την γεωργία

ενισχύεται από την αύξηση της αξίας λόγω ζήτησης γης για Β΄ κατοικία.

Η γεωργία υποχωρεί παραγωγικά και εδαφικά.

Τα τελευταία χρόνια στο δευτερογενή τομέα, όπως και στον

πρωτογενή τομέα συνεχίζεται η τάση εξόδου, με αποτέλεσμα να μειώνεται

το ποσοστό της απασχόλησης και της οικονομικής δραστηριότητας.

Η βιομηχανία βρίσκεται εκτός του Δήμου στην ευρύτερη περιοχή

του Δήμου Ληλαντίων και Ταμυναίων έτσι οι απασχολούμενοι που

διαμορφώνουν την οικονομική βάση του τομέα υποχρεώνονται σε

καθημερινές μετακινήσεις για να φτάσουν στο χώρο δουλειάς.

Ο Τριτογενής Τομέας με την Β΄ κατοικία κατέχουν την πρώτη θέση

στην οικονομική βάση του Δήμου. Τα ξενοδοχειακά καταλύματα και

τμήματα της παραθεριστικής κατοικίας έχουν χωροθετηθεί στην

παραλιακή ζώνη.

Ο Δήμος δεν διαθέτει καμία υπηρεσία νομαρχιακού επιπέδου. Ως

προς αυτού του επιπέδου τις υπηρεσίες είναι εξαρτημένος από το αστικό -

Νομαρχιακό κέντρο της Χαλκίδας που αποτελεί την πρωτεύουσα του

νομού Ευβοίας. Σε δημοτικό επίπεδο παρουσιάζεται σημαντική έλλειψη σε

εξυπηρετήσεις. Στο σύνολό του ο δήμος διαθέτει ταχυδρομείο, κέντρο



εξυπηρέτησης πολιτών, Χάρτης Α.4.1. – Αστική Δομή, υποβοηθητικά με

τις υπηρεσίες του δημαρχείου λειτουργεί στην έδρα κάθε Δ. Δ. κοινοτικό

γραφείο στο οποίο σε πολλές περιπτώσεις συστεγάζεται με άλλες χρήσεις,

όπως για παράδειγμα αγροτικό ιατρείο, πολιτιστικό σύλλογο κλπ. Το

Αστυνομικό τμήμα στα Κριεζά καταργήθηκε, Πυροσβεστικός Σταθμός στο

Αλιβέρι. Ο Δήμος αντιμετωπίζει ελλείψεις σε υποδομές Υγείας και

Πρόνοιας. Η περίθαλψη των κατοίκων καλύπτεται από το Περιφερειακό

ιατρείο στα Κριεζά και τα αγροτικά ιατρεία στα υπόλοιπα Δ. Διαμερίσματα

που λειτουργούν βάση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος από ιατρό ο

οποίος δεν επαρκεί για την καθημερινή λειτουργία του συνόλου των

ιατρείων. Σε κεντρικότερο επίπεδο η περίθαλψη των κατοίκων γίνεται στο

Κέντρο Υγείας Αλιβερίου και στο Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο

Χαλκίδας.

Στο Δήμο Δυστίων δεν λειτουργεί βρεφικός σταθμός.

Στο Δήμο λειτουργούν (7) επτά Νηπιαγωγεία και (7) επτά Δημοτικά

σχολεία. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως υποδομή εκπαίδευσης

καταγράφεται σε όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα, όμως η πληθυσμιακή

μείωση που παρατηρείται στην περιοχή ηλικιών έχει ως αποτέλεσμα να

είναι πια ανενεργά. Γυμνάσιο λειτουργεί στην έδρα του Δήμου στα Κριεζά

με αποτέλεσμα οι μαθητές των άλλων Δ.Δ. να είναι υποχρεωμένοι να

μετακινούνται προς αυτό. Λύκειο λειτουργεί στο Αλιβέρι. Οι αθλητικές

υποδομές στο Δήμο περιλαμβάνουν γήπεδα μπάσκετ και ποδοσφαίρου.



4.2. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ : ΤΑΣΕΙΣ – ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ

Στην έδρα του Δήμου παράλληλα με την κατοικία σημειώνονται και

άλλες χρήσεις, όπως εμπόριο, αναψυχή, εκπαίδευση, υπηρεσίες

αθλητισμού. Στο παραλιακό μέτωπο παρουσιάζεται ανάπτυξη των

τουριστικών χρήσεων, όπως καταλύματα, δραστηριότητες αναψυχής,

παραθεριστική κατοικία. Παράλληλα με την κατοικία, και τις συμβατές με

αυτή χρήσεις, καταγράφηκαν και χρήσεις μεταποίησης που βρίσκονται σε

κοντινή απόσταση από χρήσεις αναψυχής και σχεδόν στο σύνολό τους

συνορεύουν με κατοικία. Φαινόμενα συγκρούσεων χρήσεων γης

παρατηρούνται και στους υπόλοιπους οικισμούς του Δήμου.

4.3. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η απουσία χωρικού σχεδιασμού για την περιοχή δυσχεραίνει την

αναγνώριση της υφιστάμενης κατάστασης, των χρήσεων γης. Ελλείψει

ενός τέτοιου σχεδίου, δεν είναι δυνατή η αξιολόγηση της αναπτυξιακής

πορείας του Δήμου κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.

Για την περιοχή του Δήμου δεν υπάρχει θεσμοθετημένο Γενικό

Πολεοδομικό Σχέδιο που να έχει υλοποιηθεί βάσει του Ν. 1337/1983 ώστε

να δίνει τα απαραίτητα στοιχεία για τις θεσμοθετημένες χρήσεις γης,

πυκνότητα πληθυσμού καθώς και τα άλλα πολεοδομικά και χωρικά

χαρακτηριστικά του Δήμου. Τα στοιχεία που αφορούν στο υφιστάμενο

θεσμικό πλαίσιο δόμησης, δηλαδή αρτιότητα, συντελεστές δόμησης,

καλύψεις κλπ. αντλούνται από τις αποφάσεις των οριοθετήσεων των

οικισμών με τις εκάστοτε Αποφάσεις Νομάρχη. Μοναδική εξαίρεση είναι ο

καθορισμός Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) στην περιοχή

υγροβιότοπου λίμνης Δύστου, ΦΕΚ 60/Δ/08-02-1990.



Κατευθύνσεις για βιώσιμη ανάπτυξη και αντιμετώπιση των

υφιστάμενων προβλημάτων χωρικής οργάνωσης στην περιοχή

διατυπώνονται με την :

α) Έγκριση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδίου και

Αειφόρου Ανάπτυξης για τον τουρισμό (ΦΕΚ 1138/Β/2009).

β) Έγκριση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου και Αειφόρου

Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΦΕΚ 2464/Β/03-12-

2008).

4.3.1. Όροι Δόμησης

Οι Όροι Δόμησης στους οικισμούς ρυθμίζονται με το Άρθρο 5 του

Π.Δ. της 24-4-1985 (ΦΕΚ 181Δ/3-5-85), όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ.

14-2-1987 (ΦΕΚ 133Δ/87). Οι Όροι Δόμησης στον οικισμό Πετριών

ρυθμίζονται με Β.Δ. της 15-06-1968 (ΦΕΚ 111Δ) όπως τροποποιήθηκε με

το Π.Δ. της 19-08-1981 (ΦΕΚ 459Δ).

Οι Γενικοί Όροι Δόμησης σύμφωνα με το Άρθρο 5 αναφέρονται

στον (Πίνακα 36).

Οι Ειδικοί Όροι για κάθε οικισμό με τις επιμέρους Αποφάσεις

Νομάρχη, τον χαρακτηρισμό της κατηγορίας του, την αρτιότητα και τον

Μέσο Σ.Δ. αναφέρονται στον (Πίνακα 37-38).



4.4. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ

4.4.1. Μέγεθος, Χρόνος και υλικά κατασκευής κτιρίων

Ο νομός Εύβοιας (Πίνακες 39) συμμετέχει με ποσοστό 38,65% στο

κτιριακό απόθεμα της Περιφέρειας. Σχετικά υψηλά ποσοστά οικοδομικής

δραστηριότητας παρατηρούνται τη χρονική περίοδο 1946-1985. Τα κτίρια

είναι κυρίως ισόγεια και διώροφα (Πίνακας 41). Το μπετόν κυριαρχεί ως

υλικό κατασκευής (50,63%). Υψηλό είναι και το ποσοστό των κτιρίων που

είναι χτισμένα με τούβλα-τσιμεντόλιθους (24,54%) και πέτρα (23,60%),

(Πίνακας 40).

Ο Δήμος Δυστίων (Πίνακας 39), συμμετέχει με ποσοστό μόλις

3,65% στο κτιριακό απόθεμα του Ν. Ευβοίας. Οι μεγαλύτερες ποσοστιαίες

συγκεντρώσεις κτιρίων, παρατηρούνται στα Δ.Δ. Πετριών (20,23%) στο

Δ.Δ. Δύστου (16,11%) και στο Δ.Δ. Κριεζών (13,18%). Το αυξημένο αυτό

ποσοστό στα Δ.Δ. εκτιμάται ότι οφείλεται στην πληθυσμιακή αύξηση που

έχει σημειωθεί την τελευταία δεκαετία εντός των διοικητικών τους ορίων.

Στον Δήμο υψηλά ποσοστά οικοδομικής δραστηριότητας

παρατηρούνται την χρονική περίοδο 1971-1980. Οικοδομική

δραστηριότητα στα Δ. Δ. σημειώθηκε την περίοδο 1971-1980 στο Δ.Δ.

Βέλους και στο Δ.Δ. Πετριών, 1986-1990 στο Δ.Δ. Πετριών και 1991-1995

στο Δ.Δ. Αργυρού.

Στο Δήμο (Πίνακας 40), το 29,53% περίπου των κτιρίων είναι μπετό,

ενώ παράλληλα έχει χρησιμοποιηθεί τουβλο-τσιμεντόλιθος στην

κατασκευή των κτιρίων σε ποσοστό 32,80% και πέτρα το μεγαλύτερο

ποσοστό 37,03%. Αξιοπρόσεκτο είναι το υψηλό ποσοστό των

πετρόκτιστων κτιρίων των Δ.Δ. Αργυρό (44,26%) και Δ.Δ. Δύστου

(47,87%). Στο Δ.Δ. Κριεζών, εμφανίζεται ιδιαίτερα υψηλό το ποσοστό των

κτιρίων από μπετόν (58,68%).



Στο σύνολο του Δήμου, ο αριθμός των κτιρίων με πάνω από δύο

ορόφους είναι μηδενικός. Το 67% των κτιρίων είναι μόνο ισόγεια με η

χωρίς υπόγειο, το 30% είναι ισόγεια ή πυλωτές με ή χωρίς υπόγειο και το

3% των κτιρίων είναι διώροφα. (Πίνακας 41).

Οι χρονικές περίοδοι που κάθε Δ.Δ. έχει σημειώσει έντονη

οικοδομική δραστηριότητα διαφοροποιούνται. Η πλειονότητα των κτιρίων

στο δήμο χρονολογείται μεταξύ 1946-1985.

4.4.2. Χρήση των κτιρίων

Τα περισσότερα κτίρια, κάθε χρήσης, συγκεντρώνονται στα Δ.Δ.

Πετριών, Δύστου και Ζαράκων. Τα Δ.Δ. Λεπούρων (74,80%) και Αργυρού

(75,56%) έχουν την πλειονότητα των κατοικιών του Δήμου (Πίνακας 42).

Στα υπόλοιπα Δ.Δ. τα ποσοστά είναι ίσα ή μικρότερα του 10%. Τα

περισσότερα μοναστήρια-εκκλησίες καταγράφονται στα Δ.Δ. Κριεζών και

Λεπούρων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των βιοτεχνιών-εργαστηρίων

χωροθετούνται στα Δ.Δ. Λεπούρων και Βέλους. Τα σχολικά κτίρια δεν

κατανέμονται ομοιόμορφα στον χώρο, με τα περισσότερα στα Κριεζά, ενώ

καταγράφεται και ένας σημαντικός αριθμός κτιρίων (1.355) που

κατατάσσεται στην κατηγορία «άλλες χρήσεις».

Στον Πίνακα αυτό επίσης φαίνεται και η χρήση που έχουν τα κτίρια

κάθε Δ.Δ. έτσι λοιπόν, προκύπτει πως σε όλα τα Δ.Δ. το ποσοστό που

αντιπροσωπεύουν οι κατοικίες ξεπερνούν το 63,69% των κτιρίων που

διαθέτει κάθε Δ. Διαμέρισμα Υψηλά εμφανίζονται τα ποσοστά των κτιρίων

που κατατάσσονται στην κατηγορία άλλες χρήσεις.



4.5. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ

ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΥΣΤΙΩΝ

4.5.1. Επιμέρους Δημοτικά Διαμερίσματα

Δ. Δ. Κριεζών

Κριεζά

Οικισμός του Δ. Δ. Κριεζών του Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας,

που αναγνωρίστηκε σε κοινότητα το 1912, όταν αποσπάστηκε από τον τ.Δ.

Ταμυναίων, έχει συνολικά 987 κατοίκους. Τα Κριεζά κατά την απογραφή

του 2001 είχε είχε 733 κατοίκους. Στον οικισμό υπάγεται και ο οικισμός

Δροσιά (πρώην Ζαπάντι), που μετονομάστηκε το 1954, έχει 254 κατοίκους.

Το όνομα είναι αρβανίτικο, αλβανικό. Παράγεται από τη λέξη krie =

κεφάλι + eji = μαύρος, άρα, krieji = μαύρο κεφάλι. Μπορεί όμως να

προέρχεται και από τα νεροπούλια Κρι–Κρι, που αφθονούν στη γειτονική

λίμνη Δύστου. Ο κάτοικος των Κριεζών λέγεται Κριεζώτης =

μαυροκεφαλίτης ή κεφαλομαυρίτης ή μαυροκέφαλος.

Είναι κτισμένα σε ευήλια θέση στην άκρη εύφορης πεδιάδας.

Διαμέσου του περνάει ο δημόσιος δρόμος Αλιβερίου-Καρύστου.

Υδρεύεται με υδραγωγείο. Παράγει άφθονα σιτηρά, κηπευτικά,

μποστανικά, λάδι, κρασί και εκτρέφει χοίρους και πρόβατα.

Η συνολική έκταση του Δ.Δ. είναι 1839,6 Ηα.

Έχει οριοθετηθεί με την υπ’ αριθ. 13467/ΕΠΑ 3284/28-01-1986

Απόφαση Νομάρχη Εύβοιας (ΦΕΚ 340 Δ/17-04-1986).

Οικισμός : Αδιάφορος, Συνεκτικός, Στάσιμος, Μεσαίος σύμφωνα με

την ως άνω απόφαση. Συνολική έκταση εντός των ορίων οικισμού

1920,40στρέμματα

Από τις απογραφές πληθυσμού 2001-1991 της ΕΣΥΕ προκύπτει

αύξηση μεταβολής πληθυσμού κατά 1,12%



Οι μόνιμοι κάτοικοι δραστηριοποιούνται κατά 21% στον Πρωτογενή

Τομέα, κατά 20% στο Δευτερογενή Τομέα και κατά 52% στον Τριτογενή

Τομέα και Κατασκευές, και μη δυνάμενοι 7%.

Ως πρωτεύουσα του Δήμου διαθέτει στο κέντρο της πόλης

Δημαρχείο και βρίσκεται υπό αποπερατωση το νέο Δημαρχείο, επίσης

λειτουργεί Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο, ΕΛ.ΤΑ., ΚΕΠ και

Περιφερειακό Ιατρείο. Επίσης λειτουργούν Παγκριεζωτικός

Εκπολιτιστικός Σύλλογος Κριεζών, Αθλητικός Όμιλος Κριεζών (1980),

Αγροτικός Σύλλογος Κριεζών (1984) και Καθολικό την Αγία Τριάδα που

είναι μεγάλος καλλιτεχνικά χτισμένος ναός, στη θέση όπου πρώτα υπήρχε

ναϊδιο (1970).

Στην πλαγιά του βουνού ήταν το Παλαιοχώρι ή Πανωχώρι, που

έφερε το όνομα «Σαμαράδες». Από εδώ κατάγεται η μεγάλη Υδραίικη

ναυτική οικογένεια των Κριεζήδων, από εδώ επίσης πήρε το όνομά του ο

οπλαρχηγός Νικόλαος Κριεζώτης.

Στα δυτικά των Κριεζών, όπου η εκκλησία της Παναγίας,

ανακαλύφτηκαν λείψανα κτιρίων και προϊστορικά όστρακα της Πρώιμης

Χαλκοκρατίας.

Προς το χωριό Δροσιά, βόρεια των Κριεζών, σε δυο λόφους προς τις

Πετριές, βρέθηκαν πυρήνες, απολεπίσματα, λεπίδες και οψιανός, καθώς

και χονδρόκοκκα όστρακα ΠΕ ή ΜΕ εποχής, σημείο ύπαρξης Νεολιθικού

οικισμού, καθώς και τάφοι αρχαίοι.

Σώζονται και δυο ερειπωμένοι ανεμόμυλοι. Στα κτήματα της

περιοχής του και σε έκταση 3200 στρεμμάτων έγινε εκούσιος αναδασμός

(1955).

Τέλος ιστορικά θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο αρχηγός της

οικογένειας Δέδες ή Τίτος Κριεζής καταγόταν από τα Κριεζά και μάλιστα

διέμενε στη συνοικία «Κωτσανάδες», όπου υπάρχουν σήμερα τα

εξωκκλήσια Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη και Άγιοι Απόστολοι.



Δροσιά ή Ζαπάντι

Οικισμός του Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας, του Δ.Δ. Κριεζών,

έχει 254 κατοίκους, υψόμετρο 160μ. Βρίσκεται βόρεια από τα Κριεζά

πάνω σε ομαλό βραχώδη λόφο, ενώ η γύρω περιοχή είναι πεδινή. Είναι

πλούσιο χωριό, παράγει σιτηρά, λάδι, ζώα, σύκα, αμύγδαλα. Συγκοινωνεί

με αυτοκινητόδρομο.

Έχει οριοθετηθεί με τις υπ’ αριθ. 4964/ΕΠΑ 821/12-12-1989 και

7865/17-12-1991 Αποφάσεις Νομάρχη Εύβοιας (ΦΕΚ 39 Δ/30-01-1990

και ΦΕΚ 88 Δ/04-02-1992).

Οικισμός : Ενδιαφέρων με τμήμα του οικισμού (Ζαπάντι) Αξιόλογο,

Στάσιμος, Διάσπαρτος και Μικρός.

Εντός των ορίων του οικισμού συνολική έκταση 220,13στρέμματα.

Στον οικισμό υπάρχουν : Καθολικό την Αγία Παρασκευή, ο Ναός

της Κοίμησης της Παναγίας, όπου το Νεκροταφείο.

Λειτουργεί επίσης Εξωραϊστικός, Εκπολιτιστικός Σύλλογος

Δροσιάς.

Το Παλαιοχώρι είναι στα ανατολικά από το νέο οικισμό, 1 χλμ.

μακριά, σε πλαγιά λόφου πάνω από πλατανοσκέπαστη ρεματιά, που τρέχει

νερό χειμώνα – καλοκαίρι. Κτίσθηκε στα χρόνια της Φραγκοκρατίας από

Αρβανίτες αποίκους, ενώ το νέο χωριό κτίσθηκε μετά την επανάσταση.

Είναι τελείως εγκαταλελειμμένο και μόνο η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη

του Προδρόμου σώζεται και του νεκροταφείου ο Άγιος Ιωάννης ο

Θεολόγος.

Στη ρεματιά του λειτουργούσαν δύο νερόμυλοι, που σήμερα αργούν.

Ένας πλάτανος καμαρώνει στο έμπα του έρημου χωριού με περίμετρο

6,80μ. Στο νέο χωριό υπάρχουν δύο αιωνόβιες ελιές, που η περίμετρός

τους είναι 8,50μ. και 6,80μ. αντίστοιχα.



Δ. Δ. Αργυρού

Αργυρό

Πρώην Βύρα, Βύρρα, Βίρα, Βήρα. Οικισμός του Δ.Δ. Αργυρού του

Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας, βρίσκεται σε θέση υπήνεμη μεταξύ των

βουνών Κούκουμα και Σουλεμάνι, νότια της Δύστου. Από το 1912, που

αποσπάστηκε από τον τ.Δ. Στυρέων, αποτελούσε ανεξάρτητη κοινότητα

Αργυρού που μαζί με τους οικισμούς Μπούφαλο και Άγιο Δημήτριο, έχει

358, 98 και 105 κατοίκους αντίστοιχα, δηλαδή συνολικά στο Δ.Δ. έχει 561

κατοίκους, βρίσκεται σε υψόμετρο 220μ.

Μετονομάστηκε σε Αργυρό το 1957, πιθανόν από την αρχαία πόλη

«Αργυρά» ή «Άργουρα», που βρίσκεται βόρειά του. Οι χωρικοί αποδίδουν

το άνομα Αργυρό στο ασημένιο, αργυρό χρώμα που παίρνουν τα χωράφια

από τις καλαμιές μετά το θέρισμα. Οι Αλβανόφωνοι κάτοικοι του οικισμού

το ονόμαζαν «Τελώνι(ον)», από το τελωνείο που υπήρχε εκεί. Το παλιό

χωριό ήταν στο «Παλιοχώρι», όπου βρέθηκαν θεμέλια οικοδομών,

σαρκοφάγοι και νομίσματα μέχρι και της Ρωμαϊκής εποχής.

Συγκοινωνεί με το Αλιβέρι με παρακαμπτήριο της επαρχιακής οδού

Αλιβερίου – Καρύστου.

Η περιοχή παράγει σιτηρά, όσπρια, εξαιρετική φάβα, μέλι, αλιευτικά

και κτηνοτροφικά προϊόντα. Εκτρέφει 8.000 αιγοπρόβατα.

Στο Αργυρό γεννήθηκε ο στρατηγός Νικόλαος Κριεζώτης, που

λεγόταν και Βυριώτης.

Η συνολική έκταση είναι 3603,7 Ηα.


Απόφαση Νομάρχη (ΦΕΚ 905 Δ/17-09-1987).

Οικισμός : Αδιάφορος, Στάσιμος, Συνεκτικός, Μεσαίος.






Ο οικισμός εξαρτάται διοικητικά από την πρωτεύουσα του Δήμου

και των παρεχομένων Υπηρεσιών της. Οι μόνιμοι κάτοικοι

δραστηριοποιούνται κατά 50% στον Πρωτογενή Τομέα, κατά 10% στο

Δευτερογενή Τομέα και κατά 36% στον Τριτογενή Τομέα και Κατασκευές,

και μη δυνάμενοι 4%.

Ο Κοινωνικός εξοπλισμός είναι Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, ο

χώρος του Κοινοτικού Καταστήματος που λειτουργεί και ως αγροτικό

ιατρείο, στις αθλητικές υποδομές περιλαμβάνεται γήπεδο ποδοσφαίρου και

μπάσκετ στο χώρο του σχολείου, Καθολικό ο Άγιος Νικόλαος,

Παρεκκλήσιο ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, όπου το νεκροταφείο και η

Αγία Σοφία, υπάρχει και Ηρώο μαρμάρινο στην πλατεία με πρώτο όνομα

του στρατηγού Νικόλαου Κριεζώτη.

Επίσης λειτουργεί Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αργυρού, που εκδίδει

και μηνιαία εφημερίδα με τον τίτλο «Φωνή Αργυρού Ευβοίας».

Έγινε αναδασμός των κτημάτων της περιοχής το 1918.

Μπούφαλο ή Βούφαλο ή Πόρτο Μπούφαλο

Είναι ένας μικρός όρμος στο Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο, μεταξύ των

ακρωτηρίων Μπαθαρίτσα και Κάβο-Στεφάνου, όπου βρίσκεται ο

ομώνυμος ψαράδικος οικισμός με 105 κατοίκους, που αποτελεί και το

επίνειο του οικισμού Αργυρού (Βύρρα).

Έχει οριοθετηθεί με την υπ’ αριθ. 2878/13-04-1994 Απόφαση

Νομάρχη (ΦΕΚ 460 Δ/11-05-1994).

Οικισμός : Παραλιακός, Αδιάφορος, Στάσιμος, Διάσπαρτος, Μικρός.


Κάτω από τα σπίτια του οικισμού υπάρχει υπόγεια πηγή, που

έρχεται από το ανατολικό βουνό και αναβλύζει υφάλμυρο (γλυφό) νερό.

Από άλλους πιστεύεται πως έρχεται από τη γειτονική λίμνη Δύστο. Η

τοποθεσία γύρω από την όμορφη και απάνεμη αυτή περιοχή είναι

βραχώδης, με ασβεστολιθικά βουνά και λίγους θάμνους, ξηρή και άνυδρη.



Οι κάτοικοι ασχολούνται με το ψάρεμα. Παράγουν ακόμη λίγο λάδι και

αμύγδαλα και έχουν και λίγα κοπάδια αιγοπρόβατα. Ο οικισμός συνδέεται

με δρόμο με το Αργυρό.

Σχολείο δεν έχει και τα παιδιά πηγαίνουν στο Αργυρό. Έχει

εκκλησία οι Άγιοι Απόστολοι και την εκκλησία Πέτρος και Παύλος.

Εδώ τοποθετείται η «Βοός Αυλή» ή «Βούφαλο» ή «Βοός Κεφαλή»

των αρχαίων.

Επάνω σε χαμηλό ακρωτήρι, που το περισσότερο σήμερα έχει

σκεπαστεί από τη θάλασσα, εντοπίστηκε οικισμός της ΠΕ περιόδου.

Παρατηρήθηκε επίσης αφθονία λεπίδων οψιανού, που μαρτυρούν ότι εδώ

υπήρχε εργαστήριο επεξεργασίαςτου εισαγόμενου οψιανού κατά την ΠΕ

περίοδο.

Υπάρχει μία ερημοβραχονησίδα με το όνομα Μπούφαλο, στα

αριστερά στον εισερχόμενο στον ομώνυμο όρμο, πρόκειται για ένα μικρό

λόφο σε σχήμα αυγού, απόκομμα από την Ευβοϊκή ακτή. Το βραχώδες,

ξηρό και άνυδρο έδαφος της βραχονησίδας σκεπάζεται από θάμνους

σκίνων και πριναριών, από αγριελιές και από το ποώδες φυτό άψινθος (για

τούτο λέγεται και Αψιθιά). Λέγεται ακόμη από τους ντόπιους και

«Χοροδιδασκαλείο». Άκμασε στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και

περιβαλλόταν από ισχυρό τείχος κτισμένο με πορσελάνη, που κατά

διαστήματα έφερε πολεμίστρες. Στον περίβολο των τειχών σώζονται

ερείπια πολλών κτισμάτων, δεξαμενής, καθώς και τα ερείπια μιας

εκκλησίας.

Άγιος Δημήτριος

Οικισμός του Δ.Δ. Αργυρού του Δήμου Δυστίων, βρίσκεται στα

δυτικά του κόλπου του Αλμυροποτάμου, έχει 98 κατοίκους σε υψόμετρο

10μ. Ιδρύθηκε το 1880, όταν χτίσθηκε το ομώνυμο εξωκκλήσι του οποίου

φέρει το όνομα. Ανακαινίστηκε από την οικογένεια Ανδρέα

Χατζηγεωργίου το 1981.







Είναι θέρετρο παραθερισμού. Στον όρμο του, κατά τις κακοκαιρίες,

καταφεύγουν μικρά και μεγάλα πλοία για να σωθούν. Έχει πηγή

καθαρτικού νερού (τσερλονέρι) στα δυτικά του οικισμού. Στην ακτή του,

μέσα στον οικισμό, αναβλύζουν δύο κεφαλάρια με άφθονο υφάλμυρο

νερό. Κατ’ άλλους είναι τα νερά της λίμνης Δύστου, που υπόγεια

εκχύνονται στη θάλασσα, προς τούτο ο Δήμος έχει κατασκευάσει μονάδα

αφαλάτωσης.

Κτίσθηκε και νέος ναός, η Αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου το 1974.

Στην περιοχή του βρέθηκαν θεμέλια κτιρίων και όστρακα των

Κλασσικών χρόνων.

Έχει μικρή αποβάθρα για τα μικρά πλοία και από το 1986 υπάρχει

και Ιχθυογεννητικός Σταθμός.

Δ. Δ. Βέλους

Βέλος

Ο οικισμός του Βέλους ή Βελούσια ή Αμπελούσια βρίσκεται 5

χιλιόμετρα ανατολικά του Αλιβερίου σε ωραία προνομιούχο θέση, επί της

εθνικής οδού Αλιβερίου – Λεπούρων – Κύμης.

Λεγόταν Αμπελούσια ή Βελούσια από τα πολλά αμπέλια, που

καλλιεργούνταν στην ανατολική πεδινή έκταση. Μετονομάστηκε σε Βέλος

το 1954 από την κάθετη οδό, είδος βέλους, που τέμνει τον οικισμό και

οδεύει προς τα χωριά Κουτουμουλά και Δύστο, το Δ. Διαμέρισμα έχει 623

κατοίκους και βρίσκεται σε υψόμετρο 120μ. Αποσπάστηκε το 1912 από το

Δ. Ταμυναίων με το όνομα Βελούσια. Αποτελείται από τρεις συνοικίες :

την Παλιά, 500μ. νότια από την εθνική οδό, τη Νέα ή Χάνια εκατέρωθεν

της οδού, και την Αγία Σοφία ή Άσπρου δυτικά του λόφου προς Αλιβέρι.



Παράγει λάδι, δημητριακά, κτηνοτροφικά, κρασί, μέλι, κ.α. Πολλοί

από τους κατοίκους του εργάζονται στη ΔΕΗ Αλιβερίου.

Επίσης αναπτύσσεται τουριστικά, έχει τουριστικά ξενοδοχεία και

ωραία σπίτια με όλες τις ανέσεις του τεχνικού πολιτισμού.


Έχει οριοθετηθεί με την υπ’ αριθ. 3184/ΕΠΑ552/01-08-1989


Οικισμός : Αξιόλογος, Στάσιμος, Συνεκτικός, Μεσαίος.





και των παρεχομένων υπηρεσιών της. Οι μόνιμοι κάτοικοι

δραστηριοποιούνται κατά 12% στον πρωτογενή τομέα, κατά 24% στον

δευτερογενή τομέα και κατά 56% στον τριτογενή και κατασκευές και μη

δυνάμενοι 8%..

Ο Κοινωνικός εξοπλισμός είναι Δημοτικό Σχολείο, που ιδρύθηκε το

1886 και απέκτησε διδακτήριο το 1931 και 1963, Νηπιαγωγείο, ο χώρος

του κοινοτικού καταστήματος που λειτουργεί και ως αγροτικό ιατρείο, οι

αθλητικές υποδομές περιλαμβάνουν γήπεδο ποδοσφαίρου και μπάσκετ,

Καθολικό ο Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη (1983) και η Αγία

Τριάδα που είναι το παλιό καθολικό, υπάρχει και Ηρώο καλλιμάρμαρο.

Λειτουργεί επίσης και Αθλητικός Όμιλος Βέλους.

Το Βέλος κατοικήθηκε κατά τη Φραγκοκρατία από λίγους βοσκούς

που θεμελίωσαν τον πρώτο οικισμό. Κοντά στην εκκλησία της Αγίας

Τριάδας βρέθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη κλασικής εποχής, που

μαρτυρούν την ύπαρξη εδώ αρχαίου ειδωλολατρικού ναού.

Σε απόσταση 100μ. περίπου ΒΑ του οικισμού βρέθηκε το 1907

θολωτός Μυκηναϊκός τάφος από το Γ. Παπαβασιλείου, που

χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη. Σώζεται το κάτω μέρος του.



Δ. Δ. Δύστου

Δύστος

Δύστος (πρώην Ζερμπίσια), οικισμός του Δ. Δ. Δύστου του Δήμου

Δυστίων του Ν. Ευβοίας, έχει 590 κατοίκους και βρίσκεται σε υψόμετρο

120μ., έγινε κοινότητα το 1912 όταν αποσπάστηκε από τον τ. Δ. Δυστίων,

τον μετέπειτα Ταμυναίων. Στο Δ. Δ. υπάγεται και ο οικισμός

Κουτουμουλάς που έχει 137 κατοικούς, σύνολο κατοίκων του Δ.Δ. 727.

Μετονομάστηκε από Ζερμπίσια σε Δύστο το 1954. Το όνομά της

είναι δρυοπικό, Γεραιστός, Πλατανιστός, κλπ. Γνώρισμα η κατάληξη –

στος. Συγκοινωνεί με το Αλιβέρι με αυτοκίνητο.

Παράγει άφθονα δημητριακά, κηπευτικά και κτηνοτροφικά

προϊόντα.


Έχει οριοθετηθεί με τις υπ’ αριθ. 5987/ΕΠΑ883/09-06-1986 και

8909/ΕΠΑ 1904/24-10-1989 Αποφάσεις Νομάρχη (ΦΕΚ 811 Δ/12-09-

1986, ΦΕΚ 702 Δ/16-11-1989 και ΦΕΚ 39 Δ/30-01-1990).

Οικισμός : Αδιάφορος, Δυναμικός, Συνεκτικός, Μεσαίος.



μείωση μεταβολής πληθυσμού κατά 1,03%

Ο οικισμός εξαρτάται Διοικητικά από την πρωτεύουσα του Δήμου

και των παρεχομένων Υπηρεσιών. Οι μόνιμοι κάτοικοι

δραστηριοποιούνται κατά 29% στον πρωτογενή τομέα, κατά 8% στο

δευτερογενή και κατά 43% στον τριτογενή τομέα και κατασκευές και μη

δυνάμενοι 10%.

Ο κοινωνικός εξοπλισμός είναι αρκετά ικανοποιητικός με

Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, ο χώρος του κοινοτικού καταστήματος

που λειτουργεί και ως αγροτικό ιατρείο, οι αθλητικές υποδομές

περιλαμβάνουν γήπεδο ποδοσφαίρου, Καθολικό ο Άγιος Ιωάννης ο



Θεολόγος (στις 8 Μαΐου γίνεται και πανηγύρι), ο Άγιος Νικόλαος, που

ήταν και το παλιό κοιμητήρι, ο Άγιος Γεώργιος στα νότια της ακρόπολης

της Δύστου, πέρα από τη λίμνη. Παλιό κτίσμα ανακαινισμένο, στο

υπέρθυρο της δυτικής εισόδου υπάρχει μαρμάρινο αρχαίο ανάγλυφο. Στην

αρχαία στήλη που στηρίζει την Αγία Τράπεζα υπάρχει η επιγραφή

«ΚΛΕΑΡΕΤΗ», στην αυλή του υπάρχουν λείψανα από τον παλιό ναό,

υπάρχει και Ηρώο, μια κοινή μαρμάρινη στήλη στην αυλή του καθολικού.

Λειτουργούν επίσης Εξωραϊστικός, Εκπολιτιστικός, Μορφωτικός

Σύλλογος.

Σε λόφο στα ανατολικά του χωριού υπάρχει ένας ανεμόμυλος

ακέραιος και κοντά του άλλος του οποίου σώζονται μόνο τα θεμέλια.

Στα κτήματα του χωριού έγινε εκούσιος αναδασμός σε έκταση 1038

στρεμμάτων.

Κουτουμουλάς

Οικισμός του Δ. Δ. Δύστου του Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας,

βρίσκεται δυτικά από τον οικισμό Δύστου, έχει 137 κατοίκους και είναι σε

υψόμετρο 120μ.

Το όνομά του είναι ανθρωπωνυμικό. Κατά τους ντόπιους

ονομάστηκε ή από μεγάλο γαιοκτήμονα Βενετό που έφερε το όνομα αυτό ή

από την αρβανίτικη λέξη «κουτουμουλάς», που σημαίνει ότι «κατοικώ πιο

πάνω από εδώ, από τον κάμπο, σε ψηλότερο μέρος».

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λεγόταν Κατουμουλάς και υπαγόταν

στο Ναχιγιέ Αυλωναρίου. Στους τουρκικούς φορολογικούς καταλόγους

φερόταν να έχει 46 σπίτια το 1521.



Οικισμός : Αδιάφορος, Στάσιμος, Συνεκτικός, Μικρός.




Υδρεύεται από υδραγωγείο. Παράγει πολλά σιτηρά, όσπρια, κρασί

κι έχει ανεπτυγμένη ζωοτροφία.

Έχει Δημοτικό Σχολείο, Καθολικό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος,

που ανοικοδομήθηκε πάνω σε παλιό κτίσμα.

Δ. Δ. Ζαράκων

Ζάρακες

Ο οικισμός Ζάρακες ή Ζάρκα του Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας

βρίσκεται νότια της Δύστου και είναι κτισμένη στην ίδια θέση με τα

αρχαία Ζάρητρα. Διέσωσε το όνομά της που είναι ανθρωπωνυμικό και που

το πήρε από τον Ζάρακα, γιό του Καρύστου. Το Δ.Δ. έχει 930 κατοίκους

και οι Ζάρακες 855, είναι σε υψόμετρο 420μ. Αποσπάστηκε από τον τ. Δ.

Στυρέων και αποτέλεσε δική της κοινότητα το 1912.

Παράγει πολύ και εξαίρετο λάδι, δημητριακά, εκλεκτά

κτηνοτροφικά προϊόντα, μέλι και ονομαστά μάρμαρα. Οι περισσότεροι από

τους κατοίκους εργάζονται στη ΔΕΗ Αλιβερίου.

Η συνολική έκταση του Δ. Δ. είναι 3341,8 Ηα.



Οικισμός : Αδιάφορος, Συνεκτικός, Στάσιμος, Μεσαίος.







δευτερογενή τομέα και κατά 57% στον τριτογενή και τις κατασκευές και

μη δυνάμενοι 11%.

Ο κοινωνικός εξοπλισμός είναι Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, ο

χώρος του κοινοτικού καταστήματος που λειτουργεί και ως αγροτικό



ιατρείο, Καθολικό Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, τρίκλιτη βυζαντινή

εκκλησία, χωρίς αγιογραφίες, Ηρώο στην αυλή του καθολικού που είναι

μαρμάρινη στήλη με δικέφαλο αετό.

Επίσης Λειτουργούν Επιμορφωτικός, Πολιτιστικός και

Εξωραϊστικός Σύλλογος Ζαράκων Καρυστίων, Α.Ο.Ζαράκων, Σύλλογος

Γονέων και Κηδεμόνων Μαθητών Δημοτικού και Νηπιαγωγείου Ζαράκων.

Υπάρχουν επίσης τρεις παλαιοί ανεμόμυλοι.

Ανατολικά του περιγράμματος του οικισμού Ζαράκων καταγράφεται

ο παλαιός οικισμός «Μαχαλάς» που κατά την τελευταία δεκαετία γίνεται

προσπάθεια αναβίωσης του ως οικισμός παραθεριστικής κατοικίας. Στο

τμήμα αυτό του χωριού στο οποίο υπάρχουν παλαιά αξιόλογα πέτρινα

σπίτια, εγκαταλελειμμένα ή μη και τα οποία σήμερα βρίσκονται εκτός του

οριοθετημένου τμήματος του οικισμού η Ν. Α. Εύβοιας έχει προκηρύξει

μελέτη με σκοπό το χαρακτηρισμό ως παραδοσιακού συνόλου καθώς και

την πολεοδόμηση του με στόχο να ενταχθεί στο σχέδιο.

Παραλία Ζαράκων

Στο Δ. Δ. Ζαράκων ανήκει επίσης και η Παραλία Ζαράκων που

βρίσκεται στο τέρμα της κοιλάδας προς το Αιγαίο, έχει 75 κατοίκους. Η

παραλία έχει ωραία αμμουδιά.





Δ. Δ. Κοσκίνων

Κόσκινα

Οικισμός του Δ. Δ. Κοσκίνων του Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας,

έχει 376 κατοίκους και είναι σε υψόμετρο 60μ. Αναγνωρίστηκε σε

κοινότητα το 1912 που προήλθε από τον τ. Δ. Δυστίων.



Το 1940 καθορίστηκε η ορθή γραφή «τα Κόσκινα». Στο Δ. Δ.

Κοσκίνων υπάγεται και ο γειτονικός οικισμός «Αλώνια» έχει 98

κατοίκους, συνολικοί κάτοικοι του Δ. Δ. 474.

Ο οικισμός Κόσκινα βρίσκεται ανάμεσα λίμνης Δύστου και Αιγαίου.

Συγκοινωνεί με την επαρχιακή οδό Αλιβερίου – Καρύστου με

παρακαμπτήρια οδό.

Παράγει πολλά σιτηρά, όσπρια, λάδι, κηπευτικά και κτηνοτροφικά.

Τα παλιά του σπίτια είναι σκεπασμένα με σχιστόπλακες. Ο οικισμός κατά

την ντόπια παράδοση, κτίστηκε το 1830.

Είναι ο πρώτος οικισμός που ενήργησε και πέτυχε τον αναδασμό της

γης σε έκταση 735 στρεμμάτων το 1955, ώστε δίκαια να καυχιόνται οι

κάτοικοί του.




Οικισμός : Αδιάφορος, Στάσιμος, Διάσπαρτος, Μεσαίος.


Από τις απογραφές πληθυσμού 2001-1991 της ΕΣΥΕ δεν προκύπτει

μείωση μεταβολής πληθυσμού.





μη δυνάμενοι 1,3%.

Ο κοινωνικός εξοπλισμός είναι Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, ο

χώρος του κοινοτικού καταστήματος που λειτουργεί και ως αγροτικό

ιατρείο, οι αθλητικές υποδομές περιλαμβάνουν γήπεδο ποδοσφαίρου,

Καθολικό Μεταμόρφωση του Σωτήρος (1960), τρίκλιτη μερικώς

αγιογραφημένη, στο κέντρο του οικισμού, η Κοίμηση της Θεοτόκου, που

είναι το παλιό καθολικό με ξυλόγλυπτο τέμπλο (1840), Παρεκκλήσι ο



Άγιος Ανδρέας, όπου το νεκροταφείο (1873), παλιός ναός με τοιχογραφίες

που καταστράφηκαν. Ο Άγιος Ανδρέας ήταν στο κέντρο της αρχαίας πόλης

«Δρυμών» και θεμελιώθηκε στα λείψανα του ναού του θεού Απόλλωνα.

Επίσης Λειτουργούν Προοδευτικός, Εκπολιτιστικός Σύλλογος

Κοσκίνων, Α.Ο. Κοσκίνων.

Στην παραλία των Κοσκίνων δημιουργήθηκε στρατιωτική βάση και

πεδίο βολής με υπερσύγχρονο εξοπλισμό, που μεταφέρθηκε από τον

Σχοινιά του Μαραθώνα (1988). Οι δε κάτοικοι του οικισμού κάνουν τώρα

τα θαλάσσια λουτρά τους στη νέα παραλία της Μουρτερής.

Αλώνια

Ο οικισμός Αλώνια ανήκε πριν λίγα χρόνια στην κοινότητα

Πετριών, καθώς και όλη η περιοχή. Αρβανίτικα λεγόταν Γκούρθι =

Αλώνια, που έχουν την ίδια σημασία. Το 1971 είχε 82 κατοίκους και

σήμερα 98. Είχε ονομασθεί έτσι από τα πλακόστρωτα αλώνια, που

υπήρχαν παλιότερα εκεί.



Οικισμός : Αδιάφορος, Στάσιμος, Διάσπαρτος, Μικρός.

Εντός των ορίων του οικισμού συνολική έκταση 890,66στρέμματα,

που περιλαμβάνεται και η έκταση των ορίων του οικισμού Κοσκίνων.

Δ. Δ. Λεπούρων

Λέπουρα

Οικισμός του Δ.Δ. Λεπούρων του Δήμου Δυστίων του Ν. Ευβοίας,

βρίσκεται ανατολικά του Αλιβερίου, όπου διακλαδίζεται η Εθνική οδός

Χαλκίδας – Λεπούρων με μια αρτηρία προς την Κάρυστο και άλλη προς

την Κύμη, έχει 331 κατοίκους και είναι σε υψόμετρο 130μ.

Αναγνωρίστηκε σε κοινότητα το 1931, που αποσπάστηκε από την

κοινότητα Βέλους.



Την ονομασία του έλαβε από την αλβανική λέξη «λέπουρ» (=λαγός),

φαίνεται ότι στην περιοχή του υπήρχαν πολλοί λαγοί.

Ο οικισμός είναι δημιούργημα της Φραγκοκρατίας από Αρβανίτες

που ήρθαν από την Αττική.

Στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν μικρό χωριό και

υπαγόταν στο Ναχίγιε Αυλωναρίου. Στους τουρκικούς φορολογικούς

καταλόγους φερόταν να έχει 17 σπίτια το 1474 και 12 το 1521.

Τα Λέπουρα αποτελούνται από δύο οικισμούς : Άνω (παλιό χωριό)

και Κάτω ή Χάνια (νέο χωριό, που άρχισε να κατοικείται μετά το 1910).

Παράγει δημητριακά, λάδι, κρασί, όσπρια και κηπευτικά. Η πεδινή

του έκταση πριν 100 χρόνια ήταν ελώδης, βαλτώδης και ακαλλιέργητη.

Ανήκε μέχρι το 1860 στον Τούρκο Μεχμέτ αγά και αγοράστηκε στη

συνέχεια από τους εύπορους κατοίκους της Καρύστου και του Ορίου.

Μετά την αγορά μετοίκησαν εκεί πολλές Ελληνικές οικογένειες. Σήμερα η

περιοχή εξυγιάνθηκε και καλλιεργείται εντατικά, αποδίδοντας πλούσια

εισοδήματα.


Έχει οριοθετηθεί με την υπ’ αριθ. 4837/16-02-1996 Απόφαση

Νομάρχη (ΦΕΚ 457 Δ/08-05-1996).

Οικισμός : Αδιάφορος, Στάσιμος, Διάσπαρτος, Μεσαίος.



αύξηση μεταβολής πληθυσμού κατά 1,19%..






Ο κοινωνικός εξοπλισμός είναι : Δημοτικό Σχολείο (1905), το

διδακτήριο κτίστηκε το 1958 σήμερα δεν λειτουργεί. Καθολικό ο Ιερός



Ναός Ευαγγελιστρίας. Η θέση της θεμελίωσής του υποδείχτηκε – κατά την

παράδοση – από την Παναγία στη νεωκόρο. Στο σημείο αυτό, κατά τη

διάνοιξη των θεμελίων, βρέθηκαν μάρμαρα και πελεκητοί λίθοι, που

χρησιμοποιήθηκαν στην τοιχοποιία σαν δομικό υλικό. Φαίνεται ότι υπήρχε

εκεί αρχαίος οικισμός με ναό.

Στο μικρό τεχνητό πευκόδασος αριστερά του δημόσιου δρόμου προς

τα Κριεζά υπάρχουν δυο εκκλησίες, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας

Τριάδας. Μέχρι το 1894 ήταν ερειπωμένες. Μέσα στα χαλάσματα, σε

πελεκημένες πέτρες, βρέθηκαν οι εικόνες τους. Κατά την παράδοση, τιε

θέσεις της επανίδρυσής τους τις υπέδειξαν οι άγιες εικόνες, που καθεμιά

έπαιρνε τη θέση μόνη της, αν και οι χωρικοί τις μετατόπιζαν. Έτσι, η νότια

είναι ο Άγιος Γεώργιος (1899) και η βόρεια η Αγία Τριάδα (1901).

Λειτουργούν επίσης, Επιμορφωτικός Εξωραϊστικός Σύλλογος,

Γυμναστήριο.

Ο Άνω σημερινός οικισμός, το «Πανωχώρι», είναι κτίσμα της

εποχής της Φραγκοκρατίας, που αποικίστηκε από λίγες ποιμενικές

οικογένειες Αλβανών, οι οποίες μετανάστευσαν κατά τον 14ο και 15ο

αιώνα από την Αττική και τη Βοιωτία.

Στο Πανωχώρι υπήρχε μεσαιωνικός πύργος, που καταστράφηκε.

Δ. Δ. Πετριών

Πετριές

Οικισμός της Ανατολικοκεντρικής Εύβοιας, σε πλαγιά βραχώδους

λόφου ψηλά από τη θάλασσα, που διέσωσε το όνομά του από την

αρχαιότητα. Αναγνωρίστηκε σε κοινότητα το 1912, όταν αποσπάστηκε από

τον τ.Δ. Ταμυναίων, που υπάγεται στην επαρχία Καρυστίας του Ν.

Ευβοίας, έχει 285 κατοίκους και είναι σε υψόμετρο 140μ. Το σύνολο των

κατοίκων του Δ. Δ. είναι 946 κάτοικοι. Επίσης στο Δ.Δ. υπάγεται και ο



παραλιακός οικισμός Παραλία Πετριών, ή με το νέο του όνομα Άγιοι

Απόστολοι, που έχει 622 κατοίκους.

Η ονομασία του προήλθε από το πετρώδες της περιοχής. Γράφεται

από το 1940 Πετριαί, αντί του προηγουμένου Πετριαίς. Στην καθημερινή

ζωή γράφεται και λέγεται Πετριές. Οι Πετριές και η Παραλία συνδέονται

με ασφαλτοστρωμένο δρόμο μέσω Κριεζών με τον επαρχιακό δρόμο

Λεπούρων - Καρύστου.

Παράγει κτηνοτροφικά προϊόντα,σιτηρά, λάδι, ενώ η Παραλία

άφθονα θαλασσινά και την μοναδική «Πετριώτικη μαρίδα».


Έχει οριοθετηθεί με σκαρίφημα οικισμού ως οικισμός

προϋφιστάμενος του έτους 1923 και Τεχνική Έκθεση από την τότε Δ/νση

Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχίας Εύβοιας.



αύξηση μεταβολής πληθυσμού κατά 1,16%..






Ο κοινωνικός εξοπλισμός είναι : Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο,

στο χώρο του κοινοτικού καταστήματος λειτουργεί και το αγροτικό

ιατρείο, Καθολικό η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο Άγιος Γεώργιος, ναός του

νεκροταφείου, ο Άγιος Ιωάννης στην Παραλία, ο Προφήτης Ηλίας στο

βουνό, ο Άγιος Δημήτριος απέναντι από τον Άγιο Γεώργιο, βυζαντινού

ρυθμού (1969), κοντά του βρίσκεται το εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο

ομώνυμο εκκλησάκι και η Αγία Ειρήνη.

Στην ολοπράσινη ρεματιά τους δούλευαν πέντε νερόμυλοι, που

άλεθαν διαδοχικά από τα άφθονα νερά των πηγών του οικισμού, σήμερα



αργούν γιατί το νερό τους διατέθηκε για την ύδρευση του οικισμού.

Υπήρχε και ένας ανεμόμυλος που ερειπώθηκε.

Επίσης λειτουργούν : Αγροτικός Σύλλογος, Επιμορφωτικός και

Εξωραϊστικός Σύλλογος, Αγροτικός Συνεταιρισμός.

Στο βάθος της ρεματιάς, στην εκβολή του Πετριώτικου ποταμού,

βρίσκεται ο ασφαλής όρμος (κρυφολίμανο) των Πετριών, με ολοκάθαρη

θάλασσα και όμορφη αμμουδιά, με το όνομα Λιανή Άμμος, σε έκταση

πάνω από 140μ. όπου τα καλοκαίρια συγκεντρώνει πολλούς ντόπιους και

ξένους για να περάσουν ευχάριστα και να κάνουν τα μπάνια τους.

Ο όρμος βάλλεται μόνο από τους ΒΑ ανέμους. Υπάρχει τάση

ανάπτυξης Β΄ Κατοικίας.

Άγιοι Απόστολοι ή Παραλία Πετριών

Από τον ομώνυμο ναό πήρε το όνομά του ο οικισμός, που βρίσκεται

στην παραλία της ανατολικής ακτής της Εύβοιας, έχει 622 κατοίκους και

είναι σε υψόμετρο 10μ.

Έχει ωραίο, φυσικό, προσήνεμο λιμάνι, το μοναδικό στην αφιλόξενη

ακτή των «Κοίλων της Εύβοιας», που προστατεύεται από γλώσσα ξηράς

και από το νέο μόλο. Τα πλοία που διαχειμάζουν, βρίσκουν εκεί άριστο

καταφύγιο. Φωτίζεται με μικρό φάρο. Προστατεύεται από τους νότιους

ανέμους από το βραχονήσι Γκαμήλα, είδος πελώριου κυματοθραύστη.

Στην ολοκάθαρη γαλανή θάλασσά του ψαρεύονται εκλεκτά πετρόψαρα και

η πασίγνωστη πετριώτικη μαρίδα. Τα ψάρια της είναι τα πιο εύγευστα και

καθαρά ψάρια του Αιγαίου. Συνδέεται με το Αλιβέρι με δημόσιο

ασφαλτοστρωμένο δρόμο.

Έχει οριοθετηθεί με τις υπ’ αριθ. 3307/ΕΠΑ609/26-05-1988,

3783/ΕΠΑ639/01-08-1989 και 9591/20-01-1992 Αποφάσεων Νομάρχη

(ΦΕΚ 609 Δ/22-08-1988, ΦΕΚ 509 Δ/22-08-1989 και ΦΕΚ 159Δ/19-02-

1992).



Οικισμός : Αδιάφορος, Παραλιακός, Δυναμικός, Συνεκτικός,

Μεσαίος.


Είναι το πιο ασφαλές θερινό θέρετρο της περιοχής.

Ο κοινωνικός εξοπλισμός είναι : Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο,

Καθολικό οι Άγιοι Απόστολοι, βασιλικού ρυθμού, εξωκκλήσια : Άγιοι

Ταξιάρχες, Αγία Ειρήνη.

Επίσης στον οικισμό λειτουργεί Επιμορφωτικός - Εξωραϊστικός

Σύλλογος καθώς και Αγροτικός Συνεταιρισμός.

Σε κάποια γωνιά του οικισμού σώζονται και τα λείψανα ενός παλιού

ανεμόμυλου. Στην παράλια θέση «Λιανή Άμμος», στα νότια, υπάρχει

ιαματική πηγή με νερό καθαρτικό του πεπτικού συστήματος (Τσερλονέρι).

Τόσο όμορφη είναι η παράλια αυτή θέση με την ολοκάθαρη αμμουδιά, που

κάθε καλοκαίρι, αποτελεί το κέντρο των λουομένων όλης της περιοχής.

Στα νότια του όρμου των Αγίων Αποστόλων, τέλος, προς την

παραλία των Κοσκίνων, υπήρχε προϊστορικός οικισμός ψαράδων, παρ’ ότι

η περιοχή είναι πετρώδης και άγονη. Βρέθηκαν θραύσματα οψιανού και

πυριτόλιθου και σώζονται λείψανα κτιρίων σε ύψος 2-3μ. από την

επιφάνεια της θάλασσας. Η κατασκευή των κτιρίων είναι όμοια με των

συγχρόνων σπιτιών της περιοχής. Τα θραύσματα των αγγείων ανήκουν

στην ΠΕ εποχή.

4.5.2. Χωρητικότητα και Πυκνότητα Θεσμικών υποδοχέων

Η ολοκλήρωσης η αναγνώρισης της δομής των υπαρχόντων

οικιστικών ενοτήτων και των θεσμοθετημένων οικιστικών υποδοχέων

επιβάλει την εκτίμηση του πληθυσμού κορεσμού ή χωρητικότητας. Για την

προσέγγιση του πληθυσμού ελήφθησαν οι πολεοδομικοί δείκτες και

παράμετροι οι αναφερόμενοι στην 10788/5-3-2004 Απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ

σε συνδυασμό με το μόνιμο πληθυσμό, τους ισχύοντες όρους δόμησης του



κάθε οικιστικού υποδοχέα και τις εκτάσεις συμπεριλαμβανομένης της

δομημένης και αδόμητης έκτασης. (Πίνακας 43).

Στον πίνακα αυτόν που φαίνεται ο βαθμός εξάντλησης των

υποδοχέων παρατηρούμε ότι μόνο στον οικισμό Πετριών έχει εξαντλήσει

τη χωρητικότητα, λόγω της έλλειψης περιγράμματος οικισμού με το Δ/γμα

του 1985, και υπάρχει ανάγκη επέκτασης του σχεδίου με τη δημιουργία

Α΄ κατοικίας. Οι υποδοχείς των υπολοίπων Δ. Δ. έχουν ακόμη περιθώρια

χωρητικότητας και ως εκ τούτου δεν υπάρχει ανάγκη και λόγος, προς το

παρόν, επέκτασής τους.



4.6. ΔΙΚΤΥΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ

4.6.1. Μεταφορικό – Δίκτυο κυκλοφορίας

Το υφιστάμενο οδικό δίκτυο του αστικού τμήματος στον

Καποδιστριακό Δήμο χωρίζεται σε τέσσερις (4) κατηγορίες.

Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τον υπερτοπικό άξονα Χαλκίδος –

Κύμης.

Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει :

- Τον επαρχιακό οδικό άξονα Λέπουρα – Κάρυστος που διασχίζει την

ενδοχώρα του Δήμου και συνεχίζει προς το Δήμο Στυρέων. Τα

Λέπουρα λειτουργούν ως κόμβος εισόδου – εξόδου με τον υπερτοπικό

άξονα.

Η Τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει :

- Τους παρακαμπτήριους επί της επαρχιακής οδού προς τους οικισμούς

στα Δημοτικά Διαμερίσματα του Δήμου.

Στην τέταρτη κατηγορία ανήκει το εσωτερικό οδικό δίκτυο των

οικισμών του Δήμου Δυστίων, οι δρόμοι που παρέχουν προσπέλαση στις

παραγωγικές ζώνες και οι δρόμοι των οριοθετημένων οικισμών όπου το

βασικό δίκτυο στις περιοχές αυτές είναι ασφαλτοστρωμένο με σχετικά

μικρές διατομές με κυμαινόμενο πλάτος (4 έως 5 μέτρα) χωρίς

διαμορφωμένα πεζοδρόμια και πολλά αδιέξοδα. Το εσωτερικό δίκτυο των

οικισμών είναι διαστρωμένο με άσφαλτο ή τσιμέντο και ιδιαίτερα στενό,

όπου η χάραξη και η διάνοιξή τους οφείλεται στις εκάστοτε ανάγκες των

οικιστών – παραθεριστών.

Το δίκτυο συμπληρώνεται με αγροτικούς – δασικούς δρόμους,

χωματόδρομους καλής και κακής βατότητας.



4.6.2. Ενέργεια

Η παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας στην περιοχή αναπτύσσεται με

κύρια αναφορά τις εγκαταστάσεις παραγωγής στο Αλιβέρι

υποστηριζόμενες από την τροφοδότησή τους με Φυσικό Αέριο (νέος

αγωγός) και ενισχύεται με το ισχυρό πεδίο Αιολικής Ενέργειας στη Νότιο

Εύβοια. Στηρίζεται έτσι χωροταξικά η πρόταση για διαπεριφερειακή

εξειδίκευση της Χαλκίδας και του Αλιβερίου ως Ενεργειακών Κέντρων.

Ενθαρρύνεται παράλληλα η συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για όλες

τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες.

Το πρώτο ενεργειακό κέντρο της χώρας δημιουργήθηκε στο

γειτονικό Αλιβέρι από τη ΔΕΗ το 1952 έτσι λειτούργησε ο πρώτος

ατμοηλεκτρικός σταθμός με καύσιμο αποκλειστικά τον λιγνίτη της

περιοχής. Στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού του παραγωγικού δυναμικού,

αλλά και της απελευθέρωσης της αγοράς η Δ.Ε.Η. προχωρά στην

κατασκευή νέων συμβατικών θερμικών σταθμών παραγωγής ενέργειας. Οι

επενδύσεις αυτές δημιουργούν μεγάλες συνέργιες για την ανάπτυξη και

απασχόληση σε όλους τους παραγωγικούς τομείς στην ευρύτερη περιοχή.

Παράλληλα με την λειτουργία του ενεργειακού κέντρου Αλιβερίου η

περιοχή του Δήμου, αλλά και η Νότια Εύβοια αποτελεί πόλο έλξης για

παραγωγή ενέργειας με την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Η αιολική

ενέργεια αποτελεί πρακτικά ανεξάντλητη πηγή στο πρόβλημα της

ηλεκτροπαραγωγής. Το καύσιμο είναι άφθονο, αποκεντρωμένο και

δωρεάν. Δεν εκλύονται αέρια του θερμοκηπίου και άλλοι ρύποι και οι

επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μικρές σε σύγκριση με τα εργοστάσια με

συμβατικά καύσιμα.

Το Γραφείο μας προκειμένου να παρουσιάσει τις υπάρχουσες και

προγραμματισμένες χωροθετήσεις ενεργειακών δραστηριοτήτων εντός των

ορίων του Δήμου ζήτησε την χορήγηση στοιχείων και πληροφοριών

σχετικά με τις :



α) Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Αιολικά Πάρκα), και

β) Δίκτυα εξυπηρετήσεων ( Υψηλή Τάση – Υποσταθμοί – Μέση

Τάση)

- Από τη Δ.Ε.Η. περιοχής Αλιβερίου, η οποία σε απαντητική επιστολή

αναφέρει «… ότι με βάση την υφιστάμενη διαδικασία δεν δυνάμεθα να

σας παράσχουμε τα στοιχεία τα οποία μας ζητάτε.».

- Από τη «ΔΕΣΜΗΕ Πειραιάς» με την υπ’ αριθ. πρωτ. 8990/03-08-2010

αίτηση,

- Από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας «Ρ.Α.Ε. Αθήνας» με την υπ’ αριθ.

πρωτ. Ι-117-814/16-07-2010 αίτηση,

- Από τη Δ/νση Περιβάλλοντος της Ν.Α.Ε.

Στο Χάρτη Α.4.2 παρουσιάζεται η υπάρχουσα εναέρια γραμμή

Υψηλής Τάσης που διέρχεται δυτικά του Δήμου καθώς και οι θέσεις των

Αιολικών Πάρκων. Η καταγραφή των θέσεων προέκυψε από επιτόπια

αυτοψία.

Σχετικά με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών και

Αιολικών Πάρκων στο Δήμο η πληροφόρηση προέρχεται από το

διαδίκτυο, από τις διεξαχθείσες ημερίδες και συνέδρια καθώς και τις

αποφάσεις φορέων. Μέχρι το έτος 2004 είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή

έξι (6) Αιολικά Πάρκα ισχύος 54,87ΜW. Κατά τα έτη 2008-2009

εγκαταστάθηκαν άλλα έξι (6) αιολικά πάρκα ισχύος 79,90MW, ήτοι η

συνολικά προκύπτουσα ισχύ να είναι 134,77MW.

Στο εγκεκριμένο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και

Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ο Δήμος

Δυστίων εντάσσεται στην κατηγορία Ηπειρωτική Χώρα «Περιοχές

Αιολικής Προτεραιότητας (Π.Α.Π.2)», λόγω του ενδιαφέροντος που έχει η

περιοχή για εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού σε περιοχές με μέσες

ταχύτητες ανέμου. Καθορίζεται δε η μέγιστη δυνατότητα χωροθέτησης

αιολικών εγκαταστάσεων (φέρουσα ικανότητα) σε επίπεδο Ο.Τ.Α.

Έτσι το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδαφών από αιολικές



εγκαταστάσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει το 8% της έκτασης

ανά Ο.Τ.Α., άλλος 1,05τυπικές ανεμογεννήτριες/1000στρέμματα ήτοι

162,431στρέμματα Χ 1,05=170,55ανεμογεννήτριες ή 341,11MW.

Συμπερασματικά μέγιστη δυνατότητα 341,11MW, έχουν

εγκατασταθεί 134,77MW υπολειπόμενη δυνατότητα 206,34MW ή 102

νέες τυπικές ανεμογεννήτριες προς εγκατάσταση.

Είναι ανάγκη με μέριμνα της Ν.Α. Εύβοιας η Ρ.Α.Ε. και ΔΕΣΜΗΕ

να μας παραχωρήσουν χαρτογραφημένα στοιχεία που αφορούν το

χωροταξικό σχεδιασμό για το Δήμο Δυστίων και ειδικότερα της Περιοχές

Αιολικής Προτεραιότητας και το σχέδιο που αφορά τα συνοδευτικά έργα

(δρόμοι, γραμμές μέσης και υψηλής τάσης, υποσταθμούς).

Στο Άρθρο 20 «Γενικές κατευθύνσεις για τον υποκείμενο

Χωροταξικό και Πολεοδομικό Σχεδιασμό» του ειδικού πλαισίου για τις

Α.Π.Ε. αναφέρεται ότι το Γ.Π.Σ. και Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. οφείλουν να

εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις του ειδικού πλαισίου και να

εξασφαλίζουν την δυνατότητα ανάπτυξης των Α.Π.Ε.

Σημειωτέων ότι το ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό προβλέπει

τουριστική ανάπτυξη για την περιοχή.

Οι οικιστικές περιοχές του Δήμου Δυστίων καλύπτονται πλήρως από

δίκτυα ηλεκτρισμού της Δ.Ε.Η. και τηλεφώνων του Ο.Τ.Ε., με τις

αντίστοιχες εγκαταστάσεις.

4.6.3. Τηλεπικοινωνίες

Το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο της περιοχής είναι τύπου διανομής,

δηλαδή όλες οι γραμμές που τροφοδοτούν τους συνδρομητές καταλήγουν

σε ένα σταθερό σημείο που είναι ο υπαίθριος κατανεμητής καλωδίων. Εκεί

συναντώνται και άλλα συνδρομητικά καλώδια και αφού ενσωματωθούν σε

καλώδια μεγαλύτερης χωρητικότητας, καταλήγουν στο τηλεπικοινωνιακό

κέντρο. Το τμήμα από τον υπαίθριο κατανεμητή καλωδίων μέχρι το γενικό

κατανεμητή του κέντρου αποτελεί και το κύριο τμήμα του δικτύου.



Σημειώνεται ότι όλες οι οικιστικές ενότητες του Δήμου καλύπτονται

και με κινητή τηλεφωνία. Κατά τις επιτόπιες έρευνες εντοπίσθηκαν τρεις

(3) θέσεις με κεραίες κινητής τηλεφωνίας.

4.6.4. Δίκτυα Ύδρευσης

Οι οικιστικές ενότητες του Δήμου υδροδοτούνται από γεωτρήσεις

και πηγές (βλέπε Χάρτη Α.4.3.).

Υπάρχουν συνολικά είκοσι οκτώ (28) γεωτρήσεις περιμετρικά των

οικισμών στο Δήμο Δυστίων.

Ο Δήμος έχει προχωρήσει σε βελτίωση και εκσυγχρονισμό του

υφιστάμενου εξωτερικού δικτύου ύδρευσης με τη διασύνδεση μεταξύ των

οικισμών. Το εσωτερικό δίκτυο διανομής αποτελείται από πλαστικούς

σωλήνες και αμιαντοσωλήνες. Παρατηρούνται απώλειες νερού λόγω

διαρροής των αγωγών του Δικτύου.

Στον παραλιακό οικισμό Αγίου Δημητρίου του Δ.Δ. Αργυρού,

περιοχή με ξηρό κλίμα και φτωχή σε πόσιμο νερό, εφαρμόζεται η μέθοδος

απόκτησης νερού από θαλάσσιο νερό με τη μέθοδο της αφαλάτωσης, που

αποτελεί την πλέον δόκιμη λύση για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και

του προβλήματος ποιότητας, αλλά και επάρκειας νερού στην περιοχή. Η

μέθοδος που εφαρμόζεται είναι της αντιστροφής όσμωσης με παροχή

νερού 300μ3 ανά ημέρα.

4.6.5. Δίκτυο Αποχέτευσης Ακαθάρτων

Οι οικιστικές περιοχές του Δήμου δεν διαθέτουν δίκτυο αποχέτευσης

και η διάθεση των οικιακών λυμάτων αντιμετωπίζονται με βόθρους. Τα

λύματα μεταφέρονται με βυτία στην μονάδα επεξεργασίας του Δήμου

Αλιβερίου. Μονάδα επεξεργασίας λυμάτων λειτουργεί τοπικά μόνο στον

οικισμό Ζαράκων. Με νέα έργα επεκτείνεται το εσωτερικό δίκτυο και η

μονάδα επεξεργασίας (βλέπε Χάρτη Α.4.3.).



Λόγω του παράκτιου μετώπου και της παραπέρα ανάπτυξης του

Δήμου είναι αναγκαίο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με διαφορετική λύση

από τη σημερινή που μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα με τελευταίο

αποδέκτη τη θάλασσα και τη λίμνη.

Ο Δήμος θα πρέπει να προχωρήσει στην χωροθέτηση και μελέτη

κέντρου επεξεργασίας λυμάτων και σύνταξη μελέτης αποχετευτικού

δικτύου λυμάτων.

4.6.6. Διαχείριση Απορριμμάτων

Σε όλες τις περιοχές υπάρχουν επιλεγμένα σημεία όπου ο Δήμος έχει

τοποθετήσει κάδους απορριμμάτων. Η περισυλλογή τους γίνεται από τα

απορριμματοφόρα οχήματα του Δήμου και ο τελικός προορισμός είναι ο

χώρος υγειονομικής ταφής στερεών αποβλήτων.

Όλοι οι ΧΑΔΑ των επιμέρους Δημοτικών Διαμερισμάτων του

Δήμου έχουν κλείσει και βρίσκονται στο τέλος της αποκατάστασης τους.

Ένας ενεργός ΧΑΔΑ λειτουργεί στο Δήμο. Για την εξάλειψη του θλιβερού

φαινόμενου απαιτείται η κατασκευή και λειτουργία έργων διαχείρισης

στερεών αποβλήτων στα οποία περιλαμβάνονται και οι Χώροι

Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), ο σχεδιασμός και η

κατασκευή των έργων είναι ευθύνη της Περιφέρειας.

4.6.7. Δίκτυο Αποχέτευσης Όμβριων

Στους οικισμούς Βέλους, Δύστου, Ζάρακες, Κόσκινα, Λέπουρα και

Άγιοι Απόστολοι έχει κατασκευασθεί δίκτυο Ομβρίων. Στους υπόλοιπους

Οικισμούς ο Δήμος έχει κατασκευάσει μικρά τεχνικά έργα από οπλισμένο

σκυρόδεμα για την διευθέτηση απορροής των υδάτων και την διευκόλυνση

και προστασία της οδικής κυκλοφορίας.




4.6.8. Υποδομές Πυροπροστασίας

Σύμφωνα με το από 12 Νοεμβρίου 2009 έγγραφο της Πυροσβεστικής

ΥπηρεσίαςΧαλκίδας στο Δήμο Δυστίων δεν υπάρχει Πυροσβεστικός

Σταθμός και πλαισιώνεται από το Π/Κ Αλιβερίου και Π/Κ Καρύστου με

επικουρικό το Π/Κ Κύμης όπου διοικητικά και τα τρία (3) Πυροσβεστικά

Κλιμάκια ανήλουν στην Π.Υ. Χαλκίδας.

Έχει δέκα (10) Πυροσβεστικούς Κρουνούς, Χάρτης Α.4.3., που

βρίσκονται στις εισόδους των οικισμών και εύκολα προσβάσιμους στο

κεντρικό οδικό δίκτυο.

Χαλκίδα Αύγουστος 2010

Αθανάσιος Γκάβαλης - Δημήτρης Νικολάου Αρχιτέκτων Πολεοδόμος Αρχιτέκτων Πολεοδόμος

Τεχνική Έκθεση Κεφ. Α1 έως Α4

Documents

Transcript of Τεχνική Έκθεση Κεφ. Α1 έως Α4