Περιεχόμενα σε Συντομία

Σελίδα

Πρόλογος v

ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ 1 Κεφάλαιο 1 Φύση & Πεδίο της Οικονομικής 3

Κεφάλαιο 2 Σπανιότητα, Ανταλλαγή και Κόστος Ευκαιρίας 17

Κεφάλαιο 3 Γραφήματα, Τύποι και Αριθμοί 35

ΜΕΡΟΣ 2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ & ΣΥΜΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ 53 Κεφάλαιο 4 Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά 55

Κεφάλαιο 5 Ελαστικότητα Ζήτησης 85

Κεφάλαιο 6 Θεωρία της Συμπεριφοράς του Καταναλωτή 107

Παράρτημα: Ανάλυση Καμπυλών Αδιαφορίας 121

ΜΕΡΟΣ 3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΩΛΗΤΩΝ 125

Κεφάλαιο 7 Θεωρία της Επιχείρησης και των Κερδών 127

Κεφάλαιο 8 Παραγωγή και Κόστη 143

Παράρτημα: Γραμμή Ίσου Προϊόντος και Γραμμή Ίσου Κόστους 161

ΜΕΡΟΣ 4 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΟΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ 169 Κεφάλαιο 9 Μεγιστοποίηση Κερδών: Βασικές Αρχές 171

Παράρτημα: Ανάλυση Νεκρού Σημείου (Break-even Analysis) 179

Κεφάλαιο 10 Τέλειος Ανταγωνισμός και Μονοπώλιο 183

Κεφάλαιο 11 Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός και Ολιγοπώλιο 205

Κεφάλαιο 12 Ειδικές Πρακτικές Τιμολόγησης και Θεωρία Παιγνίων 225

ΜΕΡΟΣ 5 ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 241 Κεφάλαιο 13 Ο Ρόλος της Κυβέρνησης στην Οικονομία και Εξωτερικότητες 243

Κεφάλαιο 14 Η Αγορά Εργασίας 259

ΜΕΡΟΣ 6 Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 267

Κεφάλαιο 15 Εθνικό Εισόδημα 269

Παράρτημα: Αποταμίευση και Επένδυση στους Εθνικούς Λογαριασμούς 320

Κεφάλαιο 16 Συνολική Ζήτηση και Συνολική Προσφορά 293

Κεφάλαιο 17 Ανεργία: Αίτια και Συνέπειες 323

Παράρτημα: Ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση 341

Κεφάλαιο 18 Μεγέθυνση και Ανάπτυξη 345

Παράρτημα: Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας (Millennium Development Goals) 372

ΜΕΡΟΣ 7 Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 375 Κεφάλαιο 19 Πληθωρισμός: Μέτρηση, Αίτια και Επιπτώσεις 377

Κεφάλαιο 20 Χρήμα και Αγορά Χρήματος 393

Κεφάλαιο 21 Τραπεζικός Τομέας και Δημιουργία Χρήματος 401

Κεφάλαιο 22 Κεντρική Τράπεζα: Λειτουργίες και Εργαλεία 413

ΜΕΡΟΣ 8 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ 431 Κεφάλαιο 23 Νομισματική Πολιτική 433

Κεφάλαιο 24 Δημοσιονομική Πολιτική 461

ΜΕΡΟΣ 9 Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 491

Κεφάλαιο 25 Διεθνές Εμπόριο 493

Κεφάλαιο 26 Ισοζύγιο Πληρωμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες 521

Παραρτήματα 625 Πίνακες Παρούσας Αξίας 631

Απαντήσεις στις Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με Μονό Αριθμό 634

Γλωσσάρι Οικονομικών Όρων 643

Θεματικό Ευρετήριο 659

Περιεχόμενα σε Λεπτομέρεια Σελίδα

Πρόλογος v

Για τους Συγγραφείς xiii

ΜΕΡΟΣ 1 INTRODUCTION 1

Κεφάλαιο 1 Φύση και Πεδίο Εφαρμογής της Οικονομικής 3 Μαθησιακά Αποτελέσματα 3 Προεπισκόπηση 3

Διδάγματα από την πρόσφατη οικονομική ύφεση 3

Τρέχοντα οικονομικά θέματα 4

Ορισμός της οικονομικής 6

Το θεμελιώδες οικονομικό πρόβλημα 6

Σπανιότητα 7

Πεδίο εφαρμογής της οικονομικής 7

Μικροοικονομική 7

Μακροοικονομική 8

Η οικονομική ως επιστήμη 8

Θεωρίες, υποδείγματα (μοντέλα) και υποθέσεις 9

Θεωρία και πολιτική 11

Είδη οικονομικής ανάλυσης 12

Θετική οικονομική ανάλυση 12

Κανονιστική οικονομική ανάλυση 13

Ερωτήσεις Μελέτης 14

Κεφάλαιο 2 Σπανιότητα, Ανταλλαγή και Κόστος Ευκαιρίας 17 Μαθησιακά Αποτελέσματα 17 Προεπισκόπηση 17

Σπανιότητα και επιλογή 19

Σπανιότητα, ανταλλαγή και κόστος ευκαιρίας 20

Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων (ΚΠΔ) 20

Καθήκοντα ενός οικονομικού συστήματος 22

ΠΟΙΑ και ΠΟΣΑ αγαθά να παραχθούν 22

ΠΩΣ να παραχθούν αγαθά 23

ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ να παραχθούν αγαθά 25

Συντονισμός των οικονομικών επιλογών: Αγορά και το σύστημα τιμών 26

Α ρόλος των αγορών 26

Το «αόρατο χέρι» του Άνταμ Σμιθ 27

Ο ρόλος των τιμών 27

Διάφορα οικονομικά συστήματα 28

Ερωτήσεις Μελέτης 30

Κεφάλαιο 3 Βασικά Μαθηματικά Εργαλεία: Γραφικές Παραστάσεις & Αριθμοί 35 Μαθησιακά Αποτελέσματα 35

Προεπισκόπηση 35

Σχεδίαση/χάραξη ζεύγη αριθμών 35

Η χρήση γραφημάτων για παρουσίαση δεδομένων 36

Πως εκφράζουμε οικονομικές σχέσεις 38

Από πίνακα σε γραφική παράσταση 39

Ceteris paribus 39

Η κλίση μιας γραμμής 39

Ποσοστιαία μεταβολή/μεγέθυνση 42

Λόγος (Ratio) 43

Διάγραμμα διασποράς 43

Συνολικές, μέσες και οριακές τιμές μεγεθών 44

Χρονική Αξία του Χρήματος (Time value of money) 46

Μελλοντική αξία και ανατοκισμός 46

Παρούσα αξία και προεξόφληση 48

Ερωτήσεις Μελέτης 49

ΜΕΡΟΣ 2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ 53

Κεφάλαιο 4 Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά 55 Μαθησιακά Αποτελέσματα 55

Προεπισκόπηση 55

Η αγορά 55

Ο Νόμος της Ζήτησης 56 Ο νόμος της ζήτησης 56

Η ατομική ζήτηση 57

Αποτέλεσμα υποκατάστατης και αποτέλεσμα εισοδήματος 58

Από την ατομική ζήτηση στη ζήτηση της αγοράς 58

Χάραξη της καμπύλης ζήτησης 60

Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης 60

Μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης 63

Ο Νόμος της Προσφοράς 65

Πίνακας προσφοράς και καμπύλη προσφοράς της αγοράς 65

Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς 66

Μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς 67

Ισορροπία στην Αγορά 68

Τα απλά μαθηματικά της ισορροπίας 69

Περιπτώσεις ανισορροπίας στην αγορά: πλεόνασμα & έλλειψη 69

Μεταβολές σε ζήτηση και μετατόπιση ισορροπίας 70

Μεταβολές σε προσφορά και μετατόπιση ισορροπίας 71

Ταυτόχρονες μεταβολές σε ζήτηση και προσφορά 73

Παρεμβάσεις και έλεγχοι στην αγορά 74

Ερωτήσεις Μελέτης 76

Κεφάλαιο 5 Ελαστικότητα της Ζήτησης 85 Μαθησιακά Αποτελέσματα 85 Προεπισκόπηση 85

Ελαστικότητα Ζήτησης ως προς την Τιμή 85

Υπολογισμός της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή 86

Ελαστική και ανελαστική ζήτηση 87

Ελαστικότητα τόξου 89

Ελαστικότητα σημείου 90

Πραγματικές ελαστικότητες ζήτησης ως προς τιμή 90

Καθοριστικοί παράγοντες ελαστικότητας ζήτησης 90

Ελαστικότητα ζήτησης και συνολικά έσοδα 92

Εισοδηματική Ελαστικότητα 95

Σταυροειδής Ελαστικότητα 96 Ελαστικότητα Προσφοράς ως προς την τιμή 97

Ερωτήσεις Μελέτης 99

Κεφάλαιο 6 Θεωρία της Συμπεριφοράς του Καταναλωτή 107 Μαθησιακά Αποτελέσματα 107 Προεπισκόπηση 107

Οι Προτιμήσεις για Κατανάλωση 108 Ανάλυση χρησιμότητας 108

Οριακή χρησιμότητα 109

Φθίνουσα οριακή χρησιμότητα 110

Οι Εισοδηματικές Δυνατότητες για Κατανάλωση 111 Γραμμή προϋπολογισμού (εισοδηματικός περιορισμός) 111

Εξίσωση του προϋπολογισμού / εισοδήματος 112

Μεταβολές στο εισόδημα 113

Μεταβολές στις τιμές 113

Μεγιστοποίηση χρησιμότητας 114

Αποτελέσματα εισοδήματος και υποκατάστασης 115

Εύρεση (εξαγωγή) της καμπύλης ζήτησης του καταναλωτή 116

Εύρεση (εξαγωγή) της καμπύλης ζήτησης της αγοράς 117

Ερωτήσεις Μελέτης 118

Παράρτημα: Ανάλυση Καμπυλών Αδιαφορίας 121 Καμπύλες αδιαφορίας 121

Ισορροπία του καταναλωτή 122

Ερωτήσεις Μελέτης 122

ΜΕΡΟΣ 3 Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ

Η ΣΥΜΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΩΛΗΤΩΝ 125

Κεφάλαιο 7 Η Θεωρία της Επιχείρησης και των Κερδών 127

Μαθησιακά Αποτελέσματα 127

Προεπισκόπηση 127

Η επιχείρηση ως νομική οντότητα 127

Βασικές λογιστικές έννοιες 128

Οι λειτουργίες της επιχείρησης 129

Επιδιώξεις/σκοποί της επιχείρησης 130

Θεωρίες μεγιστοποίησης κερδών 130

Θεωρίες μη μεγιστοποίησης 131

Οικονομικά κέρδη vs. λογιστικά κέρδη 133

Θεωρίες κερδών 134

Ο ρόλος των κερδών στην οικονομία 135

Ερωτήσεις Μελέτης 136

Κεφάλαιο 8 Παραγωγή και Κόστη 143 Μαθησιακά Αποτελέσματα 143 Προεπισκόπηση 143

Ανάλυση Παραγωγής 143

Συνάρτηση παραγωγής 143

Βραχυπρόθεσμα (SR) και μακροπρόθεσμα (LR) 144

Βραχυπρόθεσμη συνάρτηση παραγωγής: Ένας μεταβλητός συντελεστής 145

Νόμος του φθίνοντος οριακού προϊόντος 146

Βέλτιστη χρήση του μεταβλητού συντελεστή 147

Ανάλυση Κόστων 148

Σχετικά κόστη 148

Συναρτήσεις και καμπύλες βραχυπρόθεσμων κόστων 149

Καμπύλες παραγωγής και καμπύλες κόστων μαζί 150

Μακροπρόθεσμος ορίζοντας: Αποδόσεις κλίμακας 151

Ελάχιστη αποτελεσματική κλίμακα 153

Οικονομίες φάσματος 153

Καμπύλη εκμάθησης 153

Στρατηγικές ελαχιστοποίησης κόστων 154

Ερωτήσεις Μελέτης 156

Παράρτημα: Καμπύλες Ίσου Προϊόντος και Ίσου Κόστους 161

Ανάλυση καμπυλών ίσου προϊόντος 161

Οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης 161

Γραμμή ίσου κόστους 162

Εξίσωση ίσου κόστους 163

Βέλτιστος συνδυασμός συντελεστών 165

Ερωτήσεις Μελέτης 167

ΜΕΡΟΣ 4 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ 169

Κεφάλαιο 9 Μεγιστοποίηση Κερδών: Βασικές Αρχές 171 Μαθησιακά Αποτελέσματα 171 Προεπισκόπηση 171

Η βέλτιστη ποσότητα παραγωγής: Έσοδα και κόστη μαζί 172

Μεγιστοποίηση κερδών 172

Χρησιμοποιώντας συνολικά έσοδα και συνολικά κόστη 173

Χρησιμοποιώντας οριακά έσοδα και οριακά κόστη 173

Σημείο παύσης εργασιών 175

Μεγιστοποίηση πωλήσεων (εσόδων) 176

Ανάλυση Νεκρού Σημείου (Break-even Analysis) 179

Αλγεβρική ανάλυση νεκρού σημείου εργασιών 179

Ανάλυση ευαισθησίας 180

Ανάλυση νεκρού σημείου με κέρδη-στόχο 181

Ερωτήσεις Μελέτης 182

Κεφάλαιο 10 Τέλειος Ανταγωνισμός και Μονοπώλιο 183 Μαθησιακά Αποτελέσματα 183 Προεπισκόπηση 183

Συγκριτικά χαρακτηριστικά διαφόρων δομών αγοράς 183

Τέλειος Ανταγωνισμός 185 Προσδιορισμός βέλτιστης παραγωγής σε τέλειο ανταγωνισμό 185

Προσδιορισμός τιμής ισορροπίας στην αγορά 186

Οριζόντια καμπύλη ζήτησης της επιχείρησης σε τέλειο ανταγωνισμό 186

Μεγιστοποίηση κερδών βραχυπρόθεσμα 188

Απόφαση για τερματισμό εργασιών 190

Εξαγωγή της βραχυπρόθεσμης καμπύλης προσφοράς της επιχείρησης 190

Μακροπρόθεσμη ισορροπία σε τέλειο ανταγωνισμό 191

Μονοπώλιο 193 Φραγμοί εισόδου 193

Ζήτηση σε μονοπώλιο 193

Μεγιστοποίηση κερδών από μονοπώλιο 195

Ελαχιστοποίηση ζημιών από μονοπώλιο 196

Σύγκριση μονοπωλίου με τέλειο ανταγωνισμό 196

Ερωτήσεις Μελέτης 198

Κεφάλαιο 11 Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός και Ολιγοπώλιο 205 Μαθησιακά Αποτελέσματα 205

Προεπισκόπηση 205

Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός 206 Διαφοροποίηση προϊόντων 206

Μεγιστοποίηση κερδών σε μονοπωλιακό ανταγωνισμό 206

Αποτελεσματικότητα και υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα στην αγορά 208

Ολιγοπώλιο 210

Φραγμοί εισόδου 210

Αλληλεξαρτώμενες δράσεις και στρατηγικές 210

Υπόδειγμα της κεκαμμένης/τεθλασμένης καμπύλης ζήτησης 211

Μέσα ανταγωνισμού εκτός από την τιμή 213

Συγκέντρωση αγοράς 214

Καρτέλ: Ολιγοπώλιο με συνεννόηση/συνεργία 216

Προϋποθέσεις ύπαρξης καρτέλ 216

Εξαπάτηση από μέλη καρτέλ 217

Μεγιστοποίηση κερδών από καρτέλ 217

Ερωτήσεις Μελέτης 219

Κεφάλαιο 12 Ειδικές Πρακτικές Τιμολόγησης και Θεωρία Παιγνίων 225 Μαθησιακά Αποτελέσματα 225 Προεπισκόπηση 225

Ειδικές Πρακτικές Τιμολόγησης 226 (1) Διάκριση τιμών 226

(2) Τιμολόγηση προσαύξησης στο κόστος (cost-plus pricing) 227

(3) Τιμολόγηση κύκλου ζωής προϊόντων 228

(4) Ηγεσία τιμής 229

(5) Άλλες τακτικές τιμολόγησης 229

Διεκδικούμενες αγορές 231

Παγκοσμιοποίηση 232

Θεωρία Παιγνίων 232 Το εννοιολογικό πλαίσιο της θεωρίας παιγνίων 233

Πίνακας εξόφλησης και κυρίαρχη στρατηγική 234

Ισορροπία κατά Nash 235

Ανταγωνισμός, συνεργασία και δίλημμα των φυλακισμένων 236

Επαναλαμβανόμενα παίγνια και συμπεριφορά «tit-for-tat» 236

Αξιόπιστες απειλές και προ-δέσμευση 237

Αξιόπιστα σήματα και στρατηγικοί φραγμοί εισόδου 238

Τιμολόγηση στο όριο κόστους (limit pricing) 239

Επέκταση παραγωγικής ικανότητας (capacity expansion) 240

Ερωτήσεις Μελέτης 238

ΜΕΡΟΣ 5 ΔΗΜΌΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 241

Κεφάλαιο 13 Ο Ρόλος της Κυβέρνησης στην Οικονομία και Εξωτερικότητες 243 Μαθησιακά Αποτελέσματα 243

Προεπισκόπηση 243

Οικονομικές Λειτουργίες και Φορολογία 243 Οικονομικές λειτουργίες της κυβέρνησης 243

Κυβερνητικές παρεμβάσεις στην αγορά 245

Κατώτατοι μισθοί 245

Ανώτατα όρια τιμών 246

Ο κρατικός προϋπολογισμός 246

Κρατικές δαπάνες 247

Κρατικά έσοδα 248

Κρατικός ισολογισμός: Πλεονάσματα και ελλείμματα 248

Μελέτη Περίπτωσης 13.1: Κρατικός Προϋπολογισμός στην Κύπρο (2007-2010) 249

Το φορολογικό σύστημα 252

Φορολογική επιβάρυνση 253

Μελέτη Περίπτωσης 13.2: “Ημέρα φορολογικής ελευθερίας” (Κύπρος και ΕΕ) 255

Δημόσια Αγαθά και Εξωτερικότητες 259 Δημόσια αγαθά και ιδιωτικά αγαθά 259

Αποτυχίες της αγοράς και εξωτερικότητες 261

Θετικές και αρνητικές εξωτερικότητες 262

Εξωτερικότητες στην παραγωγή 262

Φόροι ρύπανσης 263

Εμπορεύσιμες άδειες ρύπανσης 263

Ερωτήσεις Μελέτης 264

Κεφάλαιο 14 Αγορά Εργασίας 549 Μαθησιακά Αποτελέσματα 549 Προεπισκόπηση 549

Η αγορά εργασίας 550

«Παράγωγη» ζήτηση εργασίας 550

Προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης εργασίας 551

Οριακό προϊόν της εργασίας (MPL) 553

Νόμος της φθίνουσας οριακής απόδοσης 554

Κανόνας μίσθωσης 554

Από ατομικές καμπύλες στην καμπύλη ζήτησης εργασίας της αγοράς 555

Προσφορά εργασίας 556

Ατομική καμπύλη προσφοράς εργασίας που «κλίνει προς τα πίσω» 556

Από ατομικές καμπύλες στην καμπύλη προσφοράς εργασίας της αγοράς 557

Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες προσφοράς εργασίας 558

Ισορροπία στην αγορά εργασίας 558

Ανισορροπία στην αγορά εργασίας: πλεόνασμα & έλλειψη 559

Μεταβολές στη ζήτηση και προσφορά εργασίας 560

Ερωτήσεις Μελέτης 567

ΜΕΡΟΣ 6 Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ:

ΕΘΝΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 267

Κεφάλαιο 15 Εθνικό Εισόδημα 269

Μαθησιακά Αποτελέσματα 269

Προεπισκόπηση 269

Θεμελιώδη ερωτήματα στη Μακροοικονομική 270

Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕγχΠ): Ορισμός, υπολογισμός, παραδείγματα 270

Οικονομικές δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνονται στο ΑΕγχΠ 271

Τελικά και ενδιάμεσα αγαθά 272

Από το ΑΕγχΠ στο ΑΕΠ 272

Μοντέλο κυκλικής ροής του εισοδήματος 273

Επεκτάσεις του βασικού μοντέλου 274

Προσθέτοντας τις επενδύσεις και την αποταμίευση 274

Προσθέτοντας το κράτος και το εξωτερικό εμπόριο 276

Τρείς τρόποι/μέθοδοι μέτρησης του ΑΕγχΠ 277

(1) Από την πλευρά της παραγωγής (προστιθέμενη αξία) 277

(2) Από την πλευρά των δαπανών 279

(3) Από την πλευρά των εισοδημάτων 280

Ονομαστικό και πραγματικό ΑΕγχΠ 283

Περιορισμοί του ΑΕγχΠ ως δείκτη ευημερίας 284

Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Human Development Index, HDI) 286

Ερωτήσεις Μελέτης 287

Παράρτημα: Αποταμίευση και Επενδύσεις στους Εθνικούς Λογαριασμούς 320

Κάποιες σημαντικές ταυτότητες 320

Εθνική αποταμίευση 320

Ιδιωτική αποταμίευση 321

Δημόσια αποταμίευση 321

Κεφάλαιο 16 Συνολική Ζήτηση και συνολική Προσφορά 293 Μαθησιακά Αποτελέσματα 293

Προεπισκόπηση 293

Συνολική Ζήτηση (AD) 293 Συνάρτηση κατανάλωσης 293

Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες της κατανάλωσης 294

Αυτόνομες επενδύσεις και κρατικές δαπάνες 294

Η καμπύλη συνολικής ζήτησης (AD) 305

Η κλίση της καμπύλης AD 306

Λοιποί καθοριστικοί παράγοντες της AD 306

Μετατόπιση της καμπύλης AD 306

Πολλαπλασιαστής δαπανών 307

Αλγεβρικός υπολογισμός του πολλαπλασιαστή 308

Συνολική Προσφορά (AS) 309

α) Βραχυπρόθεσμη συνολική προσφορά 309

β) Η παραδοχή των σταθερών ή «δύσκαμπτων» τιμών (sticky prices) 310

γ) Δυνητικό vs. Πραγματικό προϊόν 310

δ) Κλασσική σχολή: μακροπρόθεσμη AS 310

ε) Κέϋνς: Καμπύλη συνολικής προσφοράς 310

Εισόδημα Ισορροπίας 311 1) Κλασσική σχολή: Βραχυπρόθεσμες προσαρμογές προς πλήρη απασχόληση 312

2) Κέϋνς: Βραχυπρόθεσμες προσαρμογές 312

Σύνοψη και Σύγκριση καμπύλης AS κατά Κέϋνς και κλασσική σχολή 314

Ερωτήσεις Μελέτης 315

Παράρτημα: Το Υπόδειγμα «Εισοδήματος-Δαπανών» του Κέϋνς 294 Προγραμματισμένη συνολική δαπάνη και οι συνιστώσες της 295

Κατανάλωση (C) και συνάρτηση κατανάλωσης 295

Οριακή ροπή προς κατανάλωση (MPC) 296

Αυτόνομες επενδύσεις (I) και κρατικές δαπάνες (G) 298

Προσδιορισμός του εισοδήματος ισορροπίας 299

Εξαγωγή της καμπύλης συνολικής ζήτησης (AD) 303

Ερωτήσεις Μελέτης 303

Κεφάλαιο 17 Ανεργία: Αίτια και Συνέπειες 323 Μαθησιακά Αποτελέσματα 323 Προεπισκόπηση 323

Η σύνδεση απασχόληση-παραγωγής 324

Ο νόμος του Okun 324

Απασχόληση και ανεργία: Ορισμοί και στατιστικές 325

Μέθοδοι μέτρησης της ανεργίας 327

(1) Έρευνα εργατικού δυναμικού 327

(2) Αιτήσεις για επίδομα ανεργίας 328

Ανεργία κατά ηλικιακή ομάδα 328

Διάρκεια ανεργίας 328

Στατική και δυναμική άποψη της αγοράς εργασίας 329

Αίτια για τις ροές της ανεργίας 330

Είδη / κατηγορίες ανεργίας 331

Ανεργία τριβής 331

Διαρθρωτική ανεργία 331

Κυκλική ανεργία 332

Εποχιακή ανεργία 332

Αναζήτηση εργασίας 333

Νομοθεσία για κατώτατους μισθούς 334

Μισθοί αποτελεσματικότητας 335

Συνέπειες της ανεργίας 335

1) Οικονομικές συνέπειες 335

2) Μη οικονομικές συνέπειες 336

Κυβερνητικά μέτρα πολιτικής για την ανεργία 336

Ερωτήσεις Μελέτης 337

Παράρτημα: Ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) 341

Πρόσφατες εξελίξεις στην ανεργία στην ΕΕ 341

Μακροπρόθεσμες τάσεις της ανεργίας στην ΕΕ 341

Κεφάλαιο 18 Οικονομική Μεγέθυνση και Ανάπτυξη 345 Μαθησιακά Αποτελέσματα 345 Προεπισκόπηση 345

Ορισμοί οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης 346

Υπολογισμός του ρυθμού μεγέθυνσης 346

Ο κανόνας του «72» 347

Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων και οικονομική ανάπτυξη 348

Οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη και στον κόσμο 348

Οικονομικές διακυμάνσεις και οικονομικοί κύκλοι 350

Στάδια οικονομικής ανάπτυξης κατά τον Rostow 352

Υποδείγματα οικονομικής ανάπτυξης 353

Η συνάρτηση παραγωγής 354

Παραγωγικότητα: Ρόλος και προσδιοριστικοί παράγοντες 354

Οικονομική ανάπτυξη και κυβερνητική πολιτική 358

(1) Εκπαίδευση 358

(2) Υγεία 358

(3) Επενδύσεις σε κεφάλαιο 359

α) Φθίνουσες οριακές αποδόσεις 359

β) Σχέση αποταμίευσης - επένδυσης 360

γ) Οικονομική σύγκλιση 362

(4) Άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) 363

(5) Έρευνα και ανάπτυξη 363

(6) Θεσμικό πλαίσιο 363

Μελέτη Περίπτωσης 18.1: Δείκτες οικονομικής ελευθερίας (Κύπρος και Ελλάδα) 365

Γενικά εμπειρικά αποτελέσματα των μοντέλων ανάπτυξης 367

Ερωτήσεις Μελέτης 368

ΜΕΡΟΣ 7 Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 375

Κεφάλαιο 19 Πληθωρισμός: Μέτρηση, Αίτια και Συνέπειες 377 Μαθησιακά Αποτελέσματα 377

Προεπισκόπηση 377

Ορισμός του πληθωρισμού 377

Ο πληθωρισμός στην Κύπρο: Μια ιστορική ανασκόπηση 378

Υπολογισμός του ρυθμού πληθωρισμού 379

Είδη πληθωρισμού 381

Πληθωρισμός ζήτησης 381

Πληθωρισμός κόστους 382

Κόστη/Συνέπειες του πληθωρισμού 383

Προβλεπόμενος πληθωρισμός 383

Απρόβλεπτος πληθωρισμός 383

Συγκεκριμένα κόστη/συνέπειες του πληθωρισμού 384

Υπερπληθωρισμός 385

Πληθωρισμός και αύξηση της προσφοράς χρήματος 386

Ερωτήσεις Μελέτης 388

Κεφάλαιο 20 Χρήμα και Αγορά Χρήματος 393 Μαθησιακά Αποτελέσματα 393

Προεπισκόπηση 393

Χρήμα: Μορφές και Λειτουργίες 394 Ορισμός του χρήματος 394

Το σύστημα αντιπραγματισμού ή ανταλλαγής 394

Μορφές χρήματος 395

Λειτουργίες του χρήματος 396

Μέσο συναλλαγής 396

Μονάδα μέτρησης αξίας (ή λογιστική μονάδα) 396

Μέσο αποθήκευσης αξίας 396

Πλεονεκτήματα του χρήματος 396

Χρήμα vs. πιστωτικές κάρτες 397

Διάφορες μετρήσεις της προσφοράς χρήματος (Μ1, Μ2, Μ3, κλπ.) 397

Ζήτηση και Προσφορά Χρήματος και τα Επιτόκια 400 Κίνητρα για τη ζήτηση του χρήματος 400

Κίνητρο για σκοπούς συναλλαγών 396

Κίνητρο για σκοπούς προφύλαξης 396

Κίνητρο για κερδοσκοπία / αγορά περιουσιακών στοιχείων 396

Συνολική ζήτηση χρήματος 401

Μεταβολές στο ΑΕγχΠ ή/και στο γενικό επίπεδο τιμών 401

Προσφορά Χρήματος 402

Προσδιορισμός ισορροπίας στην αγορά χρήματος 402

Ερωτήσεις Μελέτης 407

Κεφάλαιο 21 Τράπεζες και Δημιουργία Χρήματος 400 Μαθησιακά Αποτελέσματα 401

Προεπισκόπηση 401

Το Σύγχρονο Τραπεζικό Σύστημα 400 Επισκόπηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος 400

Αλλαγές στο σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα 401

Χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 401

1) Τράπεζες και άλλα πιστωτικά ιδρύματα 401

2) Άλλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 402

Λειτουργίες του σύγχρονου τραπεζικού συστήματος 402

Πιστώσεις και ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος 402

Μια λογιστική άποψη των τραπεζών: Στοιχεία ενεργητικού και παθητικού 403

Στοιχεία παθητικού (πηγές κεφαλαίων) 403

Στοιχεία ενεργητικού (χρήσεις των κεφαλαίων) 404

Σχέδιο ασφάλισης καταθέσεων στην Κύπρο 405

Το πρόβλημα της ασύμμετρης πληροφόρησης στον τραπεζικό τομέα 406

Διαδικασία Δημιουργίας Χρήματος 414 Τραπεζικό σύστημα κλασματικών αποθεματικών 414

Διαδικασία δημιουργίας χρήματος 415

Ο πολλαπλασιαστής χρήματος 417

Ελάχιστα αποθεματικά και τραπεζικοί πανικοί 418

Ερωτήσεις Μελέτης 427

Κεφάλαιο 22 Κεντρική Τράπεζα: Λειτουργίες και Εργαλεία 413 Μαθησιακά Αποτελέσματα 413 Προεπισκόπηση 413

Λειτουργίες της κεντρικής τράπεζας 419

Εργαλεία και μέσα άσκησης νομισματικής πολιτικής 420

(1) Ποσοστό υποχρεωτικών αποθεματικών 420

(2) Προεξοφλητικό επιτόκιο 420

(3) Πράξεις ανοικτής αγοράς 421

Ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας 422

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) 424

Καθήκοντα/Λειτουργίες του Ευρωσυστήματος 424

Ανεξαρτησία της ΕΚΤ 424

Εθνικές κεντρικές τράπεζες 425

Στόχοι πολιτικής της ΕΚΤ& του Ευρωσυστήματος 425

Εργαλεία νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ 425

Όργανα διοίκησης της ΕΚΤ 426

Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) 422

Κεντρικοί στόχοι και στρατηγικές προτεραιότητες 422

Στόχοι και εργαλεία 423

Το βασικό επιτόκιο 423

Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής (MPC) 423

Ερωτήσεις Μελέτης 427

ΜΕΡΟΣ 8 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ 431

Κεφάλαιο 23 Νομισματική Πολιτική 433 Μαθησιακά Αποτελέσματα 433

Προεπισκόπηση 433

Εργαλεία άσκησης νομισματικής πολιτικής 437

Νομισματική πολιτική κα επίδραση στην προσφορά χρήματος 438

Μηχανισμός νομισματικής μετάδοσης 440

Ο δίαυλος του επιτοκίου 440

Εναλλακτικές νομισματικές πολιτικές 441

Επεκτατική νομισματική πολιτική 441

Πολλαπλασιαστής δαπανών 441

Περιοριστική νομισματική πολιτική 443

Περιορισμοί στην άσκηση νομισματικής πολιτικής 444

Ενεργή vs. Παθητική νομισματική πολιτική 445

Σταθερός κανόνας νομισματικής μεγέθυνσης 445

Στόχευση του πληθωρισμού 446

Ο κανόνας Taylor 446

Νομισματική πολιτική και πληθωρισμός 448

Ποσοτική θεωρία του χρήματος 448

Η συνάρτηση ζήτησης χρήματος και η ποσοτική εξίσωση χρήματος 449

Σχέση ανάμεσα στον πληθωρισμό και το επιτόκιο 451

Η εξίσωση Fisher: Η επίδραση του πληθωρισμού 451

Η καμπύλη Phillips 452

Μακροπρόθεσμη καμπύλη Phillips 453

Μελέτη Περίπτωσης 22.1: Trade-off πληθωρισμού –ανεργίας στην Κύπρο 454

Περιορισμοί στη χρήση εθνικής νομισματικής πολιτικής στην Ευρωζώνη 455

Ερωτήσεις Μελέτης 456

Παράρτημα: Αντιδράσεις Κεντρικών Τραπεζών σε Τραπεζικές Κρίσεις 341

1) Κανονισμοί και προστασία 341

2) Έγκαιρη και αποφασιστική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής 342

3) Ευέλικτες και καινοτόμες παρεμβάσεις 342

4) Συνεργασία και σύγκλιση των παρεμβάσεων σε παγκόσμια κλίμακα 343

Κεφάλαιο 24 Δημοσιονομική Πολιτική 461

Μαθησιακά Αποτελέσματα 461 Προεπισκόπηση 461

Ορισμός της δημοσιονομικής πολιτικής 462

Σχέση δημοσιονομικής πολιτικής και οικονομίας 463

Σχολές σκέψης για τη δημοσιονομική πολιτική 462

Είδη δημοσιονομικής πολιτικής 463

Διακριτική vs. μη διακριτικής 464

Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική 464

Πολλαπλασιαστής δαπανών 465

Πολλαπλασιαστή φόρων 466

Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός 467

Ένα απλό αλγεβρικό παράδειγμα 468 Περιοριστική δημοσιονομική πολιτική 469

Περιορισμοί της δημοσιονομική πολιτικής 470

1) Χρονική υστέρηση 470

2) Περιορισμένη διακριτικότητα 471

3) Διαθεσιμότητα έγκαιρων και αξιόπιστων δεδομένων

Δημοσιονομική πολιτική και χρηματοπιστωτικές αγορές 471

Δημόσιος δανεισμός και παραγκωνισμός (crowding out effect) 471

Φορολογία ως αυτόματος σταθεροποιητής 472

Περιορισμοί στην άσκηση εθνικής δημοσιονομικής πολιτικής 472

Οικονομικά Supply-Side 473

Οι επιδράσεις των δημοσίων δαπανών στην προσφορά 473

Πολιτικές τύπου «supply-side» και φορολογία 473

Η καμπύλη Laffer 474

Ερωτήσεις Μελέτης 475

ΜΕΡΟΣ 9 Η ΔΙΕΘΝΉ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 491

Κεφάλαιο 25 Διεθνές Εμπόριο 493 Μαθησιακά Αποτελέσματα 493

Προεπισκόπηση 493

Γιατί εμπορεύονται τα έθνη; 493

Κίνητρα/λόγοι για το διεθνές εμπόριο 494

Τάσεις και δομή του εμπορίου 494

Πρωτοποριακές θεωρίες του εμπορίου 498

Απόλυτο πλεονέκτημα 498

Συγκριτικό πλεονέκτημα 498

Παράδειγμα συγκριτικού πλεονεκτήματος 499

Επιπτώσεις εμπορίου στην παραγωγή και κατανάλωση 501

Γραφική παράσταση του συγκριτικού πλεονεκτήματος 502

Το θεώρημα Hecksher-Ohlin 502

Αντιδράσεις στο ελεύθερο εμπόριο 504

Επιχειρήματα για προστατευτισμό 504

1) «Νηπιακή» βιομηχανία 504

2) Αντίποινα 504

Εργαλεία/μέτρα προστασίας (Φραγμοί στο εμπόριο) 506

1) Δασμοί 506

2) Εισαγωγικές ποσοστώσεις 508

3) Αυτοπεριορισμός των εξαγωγών 509

4) Διοικητικοί περιορισμοί 509

Παγκοσμιοποίηση 509

Πολυεθνικές εταιρίες 510

Επιχειρήματα υπέρ 511

Επιχειρήματα κατά 511

Ερωτήσεις Μελέτης 515

Κεφάλαιο 26 Ισοζύγιο Πληρωμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες 521 Μαθησιακά Αποτελέσματα 521

Προεπισκόπηση 521

Ισοζύγιο Πληρωμών 522 Το ισοζύγιο πληρωμών της Κύπρου (2012) 523

Το εμπορικό ισοζύγιο της Κύπρου 524

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Κύπρου 525

Προσδιοριστικοί παράγοντες του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 525

Επιτόκια και ο λογαριασμός κεφαλαιακών πληρωμών 526

Γενική μακροοικονομική ισορροπία ανοικτής οικονομίας 527

Αγορά Ξένου Συναλλάγματος και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες 527 Συναλλαγματικές ισοτιμίες 527

Η αγορά συναλλάγματος 528

Ο νόμος της ζήτησης για συνάλλαγμα και προσδιοριστικοί παράγοντες 529

Μεταβολές στη ζήτηση για ευρώ 530

Προσφορά ξένου συναλλάγματος 531

Μεταβολές στην προσφορά ευρώ 531

Ισορροπία και ανισορροπία στην αγορά συναλλάγματος 532

Μεταβολές στη ζήτηση και προσφορά συναλλάγματος 532

Ανατίμηση και υποτίμηση νομίσματος 533

Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία 534

Ισοδύναμη συναλλαγματική ισοτιμία 534

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και πολιτική ισοζυγίου πληρωμών 535

Καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών 536

Κυμαινόμενες ισοτιμίες 536

Σταθερές ισοτιμίες 536

Παρεμβάσεις από την κεντρική τράπεζα στην αγορά συναλλάγματος 537

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των κυμαινόμενων και σταθερών ισοτιμιών 538

Υβριδικά συστήματα ισοτιμιών 538

Ερωτήσεις Μελέτης 539

Παράρτημα: Απλή Άλγεβρα του Ισοζυγίου Πληρωμών 545

Κάποιες σημαντικές ταυτότητες 545

Σχέση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερική σταθερότητας 545

Παραρτήματα 625

Πίνακες Παρούσας Αξίας 631

Απαντήσεις στις Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με Μονό Αριθμό 634

Γλωσσάρι Οικονομικών Όρων 643

Θεματικό Ευρετήριο 645