O ελλθνιςμόσ τθσ

δυτικισ Μικράσ Αςίασ

και του Πόντου

Επιμζλεια παρουςίαςθσ: Βάςω Ραμπαοφνθhttp://portobuffalo.blogspot.com

Μζςα 19ου αι.: Μετανάςτευςθ ςτθ δυτικι Μικρά Αςία

Ελλινων από τθν ΕλλάδαΕλλινων από διάφορεσ περιοχζσ οκωμανικοφ κράτουσ

Λόγοι: 1. Οι μεταρρυκμίςεισ του Χάτι Χουμαγιοφν (Ηatt-i Ηumayun)2. Θετικζσ οικονομικζσ προοπτικζσ ςτθν περιοχι

φνκεςθ και χαρακτθριςτικά πλθκυςμοφ τθσ Μ. Αςίασ

Μουςουλμάνοι: Πλειονότθτα πλθκυςμοφ

Ελλθνορκόδοξεσ κοινότθτεσ: οικονομικι ευρωςτία

καλι οργάνωςθ ζντονθ παρουςία Εκπροςϊπθςι τουσ από προκρίτουσ και αρχιερείσ Πλειοψθφία ςτθ μφρνθ (1912:400.000)ε άλλεσ πόλεισ ( Κυδωνίεσ - Αιβαλί, Αϊδίνι,Προφςα ) : ςθμαντικι παρουςία

Οικονομικι και πνευματικι ηωι1. Σμφρνθ

Ανάπτυξθ εμπορικϊν δραςτθριοτιτων

Πολλζσ ελλθνικζσ επιχειριςεισ (εμπορικοί οίκοι, ναυτιλιακζσ εταιρείεσ, τράπεηεσ)

Πολλά ελλθνικά ςχολεία ( Ευαγγελικι ςχολι, Κεντρικό Παρκεναγωγείο, Ομιρειο)

Πολιτιςτικοί ςφλλογοι

Συπογραφεία ( ελλθνικζσ εφθμερίδεσ και ζντυπα)

Αμαλογία

μουσουλμαμικώμ

πληθυσμώμ,

Ελλήμωμ και

Αρμεμίωμ στη Μ.

Ασία σύμφωμα με τα

επίσημα στατιστικά

στοιχεία του 1914.

Το ελλημικό

στοιχείο βρισκόταμ

συγκεμτρωμέμο

κυρίως στις

περιοχές κομτά στο

Αιγαίο και στη

Μαύρη Θάλασσα

Σο κφριο κτιριο τθσ χολισ λίγο πριν από τθν Μικραςιατικι Καταςτροφι (1922).

Σο Κεντρικό Παρκεναγωγείο

Με τθν από 22 επτεμβρίου 1900 πράξθ του Τπουργοφ Εκκλθςιαςτικϊν και Δθμοςίασ Εκπαίδευςθσ, το Κεντρικό Παρκεναγωγείο αναγνωρίςτθκε ιςότιμο και ιςόβακμο με το Αρςάκειο Ακθνϊν.

Σο Πανεπιςτιμιο τθσ μφρνθσ

Οι τελειόφοιτες μαθήτριες με τη διευθύμτρια Ελέμη Λουίζου και τους καθηγητές του

Ομηρείου το 1920.

Από το 1913: ςυςτθματικοί διωγμοί Λόγοι:• Η ενίςχυςθ του τουρκικοφ εκνικιςμοφ( μετά επικράτθςθ Νεότουρκων.1908)• Σα ιςχυρά γερμανικά ςυμφζροντα ςτθν οκωμανικι οικονομία

(επιδίωξθ εκτοπιςμοφ Ελλινων, Αρμενίων, Εβραίων)

Βαλκανικοί πόλεμοι, Α’ Παγκόςμιοσ Πόλεμοσ:• εκτοπιςμοί ςτθν ενδοχϊρα περίπου 150.000 Ελλινων ( απειλι ςε περίπτωςθ

ελλθνικισ επίκεςθσ)• Οργάνωςθ ταγμάτων εργαςίασ: άνδρεσ πάνω από 45 ετϊν ςε αγγαρείεσ ςε

λατομεία και δθμόςια ζργα ςτο εςωτερικό τθσ χϊρασ.Εξόντωςθ εκατοντάδων χιλιάδων Ελλινων.

Οι Έλλθνεσ του Πόντου : • το 40% του πλθκυςμοφ τθσ περιοχισ•οργανωμζνοι ςε ελλθνορκόδοξεσ κοινότθτεσ•Αςχολίεσ: αγροτικι οικονομία, εμπόριο

Εμπορικά Κζντρα: Σραπεηοφντα, Κεραςοφντα, αμψοφντα

Εκπαιδευτικά Ιδρφματα: «Φροντιςτιριον» τθσ Σραπεηοφντασ (:ίδρυςθ τζλθ 17ου αι.)

Η πόλη της Tραπεζούμτας. Χαρακτικό του 19oυ αιώμα.

Κερασούμτα: Οικογέμεια Ελλήμωμ Πομτίωμ - 1910

Έλλθνεσ του Πόντου -1913

Είςοδοσ τθσ Σουρκίασ ςτον πόλεμο: εκκενϊςεισ οικιςμϊν, εκτελζςεισ λιποτακτϊν αντίποινα ςτισ οικογζνειεσ των φυγοςτράτων.

Απάντθςθ Ποντίων Από το 1915 :αντάρτεσ ςτα βουνά. Ανταρτοπόλεμοσ εναντίον του τακτικοφ ςτρατοφ 1915: Γενοκτονία Αρμενίων τθσ Οκωμανικισ Αυτοκρατορίασ

Η κίνθςθ αυτονόμθςθσ ςτον Πόντο

Σζλθ Α’ Παγκόςμιου Πολζμου: εκδιλωςθ αυτονομιςτικισ κίνθςθσ των Ελλινων του Πόντου

1920: ίδρυςθ ομόςπονδου ποντοαρμενικόκράτουσ. Αναγνϊριςι του από τθ υνκικθ των εβρϊν (28 Ιουλίου/10 Αυγοφςτου 1920)

Νοζμβριοσ 1920: Ἠττα των Αρμενίων από τον κεμαλικό ςτρατό.Οι Ζλλθνεσ του Πόντου ςτο ζλεοσ των Σοφρκων

τισ 24 Φεβρουαρίου 1994 θ Βουλι των Ελλινων ψιφιςεομόφωνα τθν ανακιρυξθ τθσ 19θσ Μαϊου ωσ«Ημζρα Μνιμθσ για τθ Γενοκτονία των Ελλινων ςτο Μικραςιατικό Πόντο»,

Ο μθτροπολίτθσ Σραπεηοφντασ ΧρφςανκοσΦιλιππίδθσ υπζγραψε ςυμφωνία με τον Αλ.Χατιςτιάν, πρωκυπουργό τθσ ΑρμενικισΔθμοκρατίασ για τθ δθμιουργία τουποντοαρμενικοφ κράτουσ.Ακινα, Κζντρο Μικραςιατικϊν πουδϊν.Κατάλογοσ τθσ Ζκκεςθσ του ΚζντρουΜικραςιατικϊν πουδϊν, Ο τελευταίοσ Ελλθνιςμόστθσ Μικράσ Αςίασ, Ακινα 1974, εικ. 124.© Κζντρο Μικραςιατικϊν πουδϊν, Ακινα.

Ο Ελλθνιςμόσ του Πόντου ςτισ αρχζσ του 20οφ αιϊνα

Ο ποντιακόσ ελλθνιςμόσ [ ... ], παρόλο που δε διατθροφςε άμεςθ επαφι με τθν Ελλάδα, είχε διαςϊςει [ ... ] ζνα ιδίωμα τθσ ελλθνικισ [ ... ]. Η επικοινωνία µε τθν Κωνςταντινοφπολθ και τθ νότια Ρωςία και το ηωθρό εμπόριο τθσ Σραπεηοφντασ και των άλλων λιμανιϊν τθσ Μαφρθσ κάλαςςασ εξθγοφν το ςχετικά υψθλό πολιτιςτικό επίπεδο και τθν ανεπτυγμζνθ ςυνείδθςθ τθσ ελλθνικότθτασ των χριςτιανϊν των παραλίων του αποκομμζνου Πόντου.

Ε. Κοτςιαδάκθ – Γαρδίκα, «Μικρά Αςία», Ιςτορία του ελλθνικοφ ζκνουσ, Εκδοτικι Ακθνϊν, τόµ. ΙΔϋ ς. 368.

Το κεμτρικό τμήμα της πόλης της Τραπεζούμτας.

Μαΐλλης, Α., Μικρασιατικά Παράλια από τομ Πόμτο

στη Μεσόγειο, Επιστολικά Δελτάρια 1880-1920,

εκδόσεις Rodos Image, σελ. 43.

© Α. Μαΐλλης.

Γιατί επιδεινϊκθκε θ κζςθ του ελλθνιςμοφ τθσ Οκωμανικισ αυτοκρατορίασ ςτθ δεκαετία του 1910; Πριν απαντιςετε, να μελετιςετε τθν πθγι 2 και τθν εικόνα 2.

Οι εκτοπίςεισ ελλθνικϊν πλθκυςμϊν από τα παράλια τθσ Μικράσ Αςίασ ςτθν ενδοχϊρα ιταν μια από τισ πρακτικζσ που εφαρμόςτθκαν από τουσ Νεότουρκουσ. τθ φωτογραφία Έλλθνεσ ςε πορεία προσ το εςωτερικό τθσ Μικράσ Αςίασ.Ακινα, Φωτογραφικό Αρχείο Πολεμικοφ Μουςείου αρ. εις. 2885.© Πολεμικό Μουςείο, Ακινα.