«Αιχμάλωτοι Θεοί»Μαθητική πρωτοβουλία

για την αποκατάσταση μιας αδικίας

Είμαστε μια πολιτιστική ομάδα από το Γυμνάσιο Νέας Ερυθραίας. Μια μικρή ομάδα που την ενώνει

ένα μεγάλο όραμα

Η ανταπόκρισή σας αυτή μας δίνει δύναμη και την

πεποίθηση ότι θα σας έχουμε συνοδοιπόρους

στο δύσκολο αγώνα που μόλις ξεκινήσαμε.

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΙΑΣ ΑΔΙΚΙΑΣΕνημέρωση-Ευαισθητοποίηση-

Ανάπτυξη δράσεων για την επιστροφή

των Μαρμάρων του Παρθενώνα

Το όνειρό μας δεν έχει μόνο τα ελληνικά

χρώματα

Αντανακλά τα χρώματαπου το αττικό φως έδινε

στα Μάρμαρα του Παρθενώνα στον τόπο που γεννήθηκαν

Χρώματα που ζωγραφίζουν αξίες, ιδέες,

σύμβολα πανανθρώπινα, όπως και το μνημείο για την

αποκατάσταση του οποίου αγωνιζόμαστε

Ουτοπική η προσδοκία μας;

Θα επιδιώξουμε με την σύντομη παρουσίαση

που θα ακολουθήσει να καταδείξουμε

μέσα από την προβολή της καλλιτεχνικής, ιστορικής

και ιδεολογικής αξίας του Παρθενώνα

το ιστορικό του βανδαλισμού του από τον Έλγιν

τις απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί σχετικά με την παραμονή

των Μαρμάρων στο Βρετανικό Μουσείο

το δίκαιο αγώνα μας και την ανάγκη συστράτευσης

και καθολικής αξίωσης για να γίνει η προσδοκία μας

πραγματικότητα

Η πλαστική στην κορυφαία της ώρα

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ

5ος αιώνας π.χ.Η Αθήνα στο απόγειο της δύναμης της.

Κέντρο μιας πνευματικής και πολιτιστικής αφύπνισης

που σημάδεψε τη μεταγενέστερη πορεία της Ευρώπης και όλου του κόσμου

Περικλής

Λογική Ρητορική Φυσική Αρχιτεκτονική Γλυπτική Ζωγραφική

Ιστορία Φιλοσοφία Δράμα Δημοκρατία

Αισχύλος

Σοφοκλής

Ευριπίδης

Αριστοφάνης

Θουκυδίδης

Σωκράτης

Πλάτων

Αριστοτέλης

Μαθηματικά

Να ξαναχτίσουν με κάθε μεγαλοπρέπεια τα ισοπεδωμένα από τους Πέρσες

μνημεία της Ακρόπολης με χρήματα του συμμαχικού ταμείου.

Ο Παρθενώνας σύμβολο των πνευματικών κατακτήσεων

της Αθήνας

448 π.χ. : Απόφαση της εκκλησίας του Δήμου:

ΠΕΡΙΚΛΗΣ: Η προσωπικότητα ενός μεγάλου ηγέτη…ὅσον τε γάρ χρόνον προύστη τῆς πόλεως

ἐν τῇ εἰρήνῃ, μετρίως ἐξηγεῖτοκαί ἀσφαλῶς διεφύλαξεν αὐτήν, καί ἐγένετο ἐπ’ ἐκείνου μεγίστη, ἐπειδή τε ὁ πόλεμος κατέστη,

ὁ δέ φαίνεται καί ἐν τούτῳπρογνούς τήν δύναμιν.

…ἐκεῖνος μέν δυνατός ὤν τῷ τε ἀξιώματικαί τῇ γνώμῃ χρημάτων τε

διαφανῶς ἀδωρότατος γενόμενοςκατεῖχε τό πλῆθος ἐλευθέρως,

καί οὐκ ἤγετο μᾶλλον ὑπ’ αὐτοῦ ἤ αὐτός ἦγε, διά τό μή κτώμενος ἐξ οὐ προσηκόντων

τήν δύναμιν πρός ἡδονήν τι λέγειν, ἀλλ’ ἔχων ἐπ’ ἀξιώσει

καί πρός ὀργήν τι ἀντιπεῖν. Ὁπότε γοῦν αἴσθοιτό τι αὐτούςπαρά καιρόν ὕβρει θαρσοῦντας,

λέγων κατέπλησσεν ἐπί τό φοβεῖσθαι, καί δεδιότας αὖ ἀλόγως ἀντικαθίστη

πάλιν ἐπί τό θαρσεῖν. Ἐγίγνετό τε λόγῳ μέν δημοκρατία,

ἔργῳ δέ ὑπό τοῦ πρώτου ἀνδρός ἀρχή.

(ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ΙΣΤΟΡΙ ΑΙ ΒΙ ΒΛΙΟ Β́ )

Εμψυχωτής: Ο Περικλής

Καλλιτεχνικός Διευθυντής: ο γλύπτης Φειδίας

–«πάντων επίσκοπος» (Πλούταρχος)

Αρχιτέκτονες: Ικτίνος και Καλλικράτης

Ο σχεδιασμός των οικοδομημάτων της Ακρόπολης

υπακούει σ’ ένα ενιαίο χωροταξικό σχέδιοΗ αυστηρά κλιμακούμενη διαδρομή να επιτρέπει

στον επισκέπτη την διαδοχική προβολή

Προπύλαια

Αθηνά Νίκη

Ερέχθειο

Παρθενώνας

ΠροπύλαιαΑθηνά Νίκη

5ος αιώνας π.Χ.

ΠροπύλαιαΑθηνά Νίκη

Σήμερα

Ερέχθειο 5ος αιώνας

π.Χ.

Παρθενώνας5ος αιώνας π.Χ.

Ερέχθειο

Σήμερα

Παρθενώνας

Σήμερα

5ος αιώνας π.Χ.

Σήμερα

Οι Γλυπτικές συνθέσεις του Παρθενώνα υπερβαίνουν τα όριά τους

«εικόνα ορατή και αιώνια της πολιτείας

στην πιο ευτυχισμένη ισορροπία δυνάμεων

που την συγκροτούν»

Οι Γλυπτικές συνθέσεις του Παρθενώνα υπερβαίνουν τα όριά τους

«εικόνα ορατή και αιώνια της πολιτείας

στην πιο ευτυχισμένη ισορροπία δυνάμεων

που την συγκροτούν»

Η σμίλη του Φειδία- πραγματώνει το πιο μεγαλόπνοο έργο της ελληνικής πλαστικής- ενσαρκώνει την κλασική τέχνη- σφραγίζει την εποχή της και τις επόμενες

«Η πλαστική στην κορυφαία της ώρα»

Στις μετόπες ο Φειδίας μοίρασε τέσσερις κύκλους μυθολογικών θεμάτων:

Γιγαντομαχία Κενταυρομαχία

Αμαζονομαχία

Ιλίου Πέρσις

«Ποτέ πριν και ποτέ μετά ο άβολος τριγωνικός χώρος

των εναέτιων δεν κατόρθωσε να κλείσει τέτοια σύνολα»

Αετώματα

Ανατολικό: Η γέννηση της Αθηνάς

Θέμα μέχρι τότε αχρησιμοποίητο

από τη μεγάλη πλαστική

Δυτικό: Σύγκρουση Αθηνάς-Ποσειδώνα για την κατοχή

της Αθήνας

Ανατολικό: Η γέννηση της Αθηνάς

Θέμα μέχρι τότε αχρησιμοποίητο

από τη μεγάλη πλαστική

Αντίγραφο του Δυτικού Αετώματος

Η ζωφόρος: Η επαναστατική έμπνευση - Η πρωτότυπη σύνθεση

Ο νέος ρυθμός

Η επαναστατική έμπνευσηΟ αθηναϊκός λαός σεμνός,

χαρούμενος,ευσεβής,περήφανος, πειθαρχημένος,

ελεύθερος

Τη θέση των παλαιών μύθων παίρνει

ο μύθος της αθηναϊκής δημοκρατίας

Η πρωτότυπη σύνθεση

• Τα προβλήματα του Φειδίαπεριορισμένη επιφάνεια ανάπτυξης (160μ. μήκος Χ

1,06μ. ύψος)επιλογή του σωστού σημείου εκκίνησης

πλαστική απόδοση των μορφών και ρυθμική ανάπτυξή τους

• Ο στόχος του ΦειδίαΜε τη θέαση της ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ εικόνας της ζωφόρου να

βιώνεται ο εορταστικός τόνος της πραγματικής πομπής

• Οι μεγαλοφυείς στην απλότητά τους λύσεις του Φειδία

έδωσαν πνοή στην πομπή και την μεταμόρφωσαν σε ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.

Η ομάδα των θεών τοποθετήθηκε στην πρόσοψη του ναού, στην

ανατολική πλευρά, καθορίζοντας την κίνηση και το πέρας της

πομπής.

Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδος:

Ο αρχαίος ναός

παραμένει αναλλοίωτος.

Βυζαντινά χρόνια:

Ο αρχαίος ναός λειτουργεί

ως χριστιανική εκκλησία.

Από τον Περικλή ως τον ΈλγινΤουρκοκρατία: Ο αρχαίος ναός μετατρέπεται σε τζαμί

1687:

Πολιορκία της Ακρόπολης

από το χριστιανικό κράτος

των Ενετών Δόγηδων. Τα κανόνια του Μοροζίνι

βάζουν φωτιά στην πυριτιδαποθήκη

των Τούρκων στον Παρθενώνα και προκαλούν

τραγική και ανεπανόρθωτη καταστροφή.

Δεν ήταν δυστυχώς η τελευταία

γιατί:

« Quod non fecerunt Gothi, hoc fecerunt

Scoti».( ό,τι δεν έκαναν οι

Γότθοιτο έκαναν οι

Σκώτοι)

Το Χρονικό του μεγαλύτερου

Εγκλήματος την ιστορία του

Πολιτισμού

Η αναζωπύρωση των γραμμάτων στην Ευρώπη

με αναφορά τον κλασικό

πολιτισμό συνδέεται

με τη διαρπαγήκαι τον αφανισμό

ελληνικών μνημείων

Τέλη του 18ου αι.: Το ενδιαφέρον των “φ ι λ ό τ ε χ ν ω

ν” αρχαιοκάπηλων της Δύσης στρέφεται προς τα μνημεία

της Ακρόπολης.

Το Χρονικό του μεγαλύτερου Εγκλήματος την ιστορία του Πολιτισμού

Ιδεώδης συγκυρία

για τον ΈλγινΗ Οθωμανική αυτοκρατορία βρίσκεται σε πόλεμο

με τη Γαλλία του Ναπολέοντα. Η Αγγλία συμμαχεί με την Πύλη

και ο αγγλικός στόλος διώχνει τους Γάλλους από την Αίγυπτο.

1799

Ο Έλγιν διορίζεται Πρεσβευτής της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη και γίνεται δεκτός από τον Σουλτάνο με

μεγάλες τιμές. Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Έλγιν:

«Ανάλογα με την αλλαγή της κατάστασης στις σχέσεις μας με

την Τουρκία, οι ευκολίες πρόσβασης αυξήθηκαν για μένα…»

Το Χρονικό του μεγαλύτερου Εγκλήματος την ιστορία του Πολιτισμού

Το όνειρο του Έλγιν:

Το αποκαλύπτει ο ίδιος με επιστολή του

προς τον άνθρωπό του στην Αθήνα

στις 10 Ιουλίου 1801:

«Πρέπει να έχεις υπόψη σου τα σχέδια για την κατοικία μου

στην Σκωτία. Αυτό το κτίριο είναι ένα θέμα

που με απασχολεί πολύ και μου δίνει τα μέσα να

τοποθετήσω με τρόπο χρήσιμο, κομψό και

ευχάριστο τα διάφορα αντικείμενα

που εσύ θα μπορέσεις ίσως να προμηθεύσεις για μένα.

Η αίθουσα υποδοχής πρόκειται να διακοσμηθεί με

κίονες-τα υπόγεια από κάτω έχουν

χτιστεί με αψίδες για αυτόν το λόγο.

Μήπως θα ήταν λοιπόν καλύτερα

να πάρουμε μερικούς άσπρους κίονες δουλεμένους

σ’ αυτή τη χώρα ώστε να τους στείλουμε

μέσω θαλάσσης στην κατοικία μου;

Θα επιθυμούσα να συλλέξουμε όσα περισσότερα μάρμαρα

γίνεται. Έχω και άλλα σημεία στην κατοικία μου

όπου χρειάζονται και βέβαια μπορεί κανείς να αυξήσει

τη διακόσμηση από όμορφα μάρμαρα…

Δε χρειάζεσαι παρακίνηση από μένα

για να καταλάβεις την αξίαπου έχουν τα μαρμάρινα

γλυπτά ή τα ιστορικά κομμάτια.»

Το Χρονικό του μεγαλύτερου Εγκλήματος την ιστορία του Πολιτισμού

Ιούλιος 1800: Η αποστολή των συνεργών του

Έλγιν φτάνει στην

Αθήνα

Απρίλιος 1801

Ο επικεφαλής της αποστολής, Ιταλός Ζωγράφος Λουζιέρι

σε γράμμα του προς τον Έλγιν ζητάει:

«…παρακαλώ την Εξοχότητά

σας να μας στείλει ένα (φιρμάνι) το συντομότερο

δυνατόν, γραμμένο με τέτοιους όρους ώστε να μη

συναντήσουμε άλλες δυσκολίες και

να μπορέσουμε να επαναλάβουμε και

να συνεχίσουμε απρόσκοπτα την εργασία μας»

Ο Έλγιν “εξασφαλίζει”το σουλτανικό φιρμάνι που δίνει εντολή στον

δισδάρη, τον καδή και τον βοεβόδα

της Αθήνας να «μην ανακατευθούν

με τις σκαλωσιές ή τα εργαλεία τους,

ούτε να τους εμποδίσουν να πάρουν

κάποιες Πέτρες με επιγραφές και ανάγλυφα».

Μάιος 1801

31 Ιουλίου 1801

Αφαιρείται η πρώτη

μετόπη από τον

Παρθενώνα

«Είδα το λαμπρό γλυπτό

να ανυψώνεται από τη θέση του

ανάμεσα στα τρίγλυφα – αλλά, ενώ οι εργάτες

προσπαθούσαν,μέρος της

μαρμαροδομής υποχώρησε

στην πίεση των μηχανημάτων και

αμέσως κατέρρευσαν

ογκώδη πεντελικά μάρμαρα, που

σκόρπισαν τα λευκά τους συντρίμματα ανάμεσα στα

ερείπια με κρότο πολύ»

Ο Άγγλος περιηγητής Ντ. Κλάρκ στο βιβλίο του

“Ταξίδι σε χώρες της Ευρώπης” περιγράφει τις τραγικές στιγμές ως αυτόπτης

μάρτυρας.

και αναρωτιέται:

«…Πώς είναι δυνατό παρόμοιο ανοσιούργημα να διαπράχτηκε από

έθνος, που θέλει να καυχιέται

για τη διακριτική του ικανότητα στις

τέχνες; Κι έπειτα μας λένε

με σοβαρότητα ότι η βλάβη αυτή

έγινε, για να σώσουν τα

γλυπτά από καταστροφή».

Ο ίδιος ο Λουζιέρι π α ν η γ υ ρ ί ζ ε ι

…

«Έχω την ευχαρίστηση να

σου αναγγείλω την απόκτηση της 8ης

μετόπης, που παραστάνει

απαγωγή γυναίκας από Κένταυρο.

Αυτό το μάρμαρο μας δυσκόλεψε

κι αναγκάσθηκα να γίνω λίγο

βάρβαρος»,

αλλά συνεχίζει να ζητάει:

«…μισή ντουζίνα

πριόνια για μάρμαρο σε διαφορετικά

μεγέθη όσο πιο

γρήγορα είναι δυνατόν.

Θα χρειαστώ τρία ή τέσσερα

με μήκος είκοσι πόδια,

για να πριονίσω μια

μεγάλη ανάγλυφη

παράσταση που

δεν μπορούμε να τη

μεταφέρουμε αν δεν

ελαττώσουμε το βάρος της».

Ο Άγγλος περιηγητής Ντότνγουελ σημειώνει:

Είδα να κατεβάζουν

πολλές μετόπες. Επειδή ήταν γερά

προσαρμοσμένος μεταξύ των τριγλύφων,

καταγκρέμνισαντο θαυμάσιο γείσο που τις σκέπαζε. Το ίδιο έκαναν και

στο Ν.Α. τύμπανο, που μετέβαλαν σε συντρίμμια.

Ο ήχος του πριονιού

ακουγόταν με αυξανόμενη

επιμονή καθώς τελείωνε το 1802

«Επειδή δεν πριονίστηκε καλά

…κι επειδή ήταν λίγο αδύναμο

στο κέντρο, χώρισε στα δυο

κατά τη διάρκεια της μεταφοράς…

Ευτυχώς έσπασε στο

κέντρο σε ευθεία γραμμή…έτσι το ατύχημα

μας βοήθησε να το μεταφέρουμε

γρήγορα και να το

φορτώσουμε στο πλοίο».

Ο Λουζιέρι έγραψε στον Έλγιν

ξανά αναφερόμενος στο κεντρικό κομμάτι

της ανατολικής ζωφόρου πώς:

Ο Έλγιν συνεχίζειακάθεκτος, ακόρεστος:

«Θέλω να έχω πραγματικά δείγματα από κάθε αντικείμενο

ή αρχιτεκτονικό κόσμημα,

από κάθε γείσο,

από κάθε ζωφόρο,

από κάθε κιονόκρανο,

από τις διακοσμήσεις των οροφών,

από τους ραβδωτούς κίονες…».

Αύγουστος 1802

Μ ε α ν τ ί τ ι μ ο

ένα αραβικό άλογοένα ζευγάρι αγγλικά

χαλινάριακαι ένα τηλεσκόπιο

οι άνθρωποι του Έλγιν επιδίδονται σ’ έναν αγώνα

δρόμου και φορτώνουν στο πλοίο

“Μέντωρ” ό,τι μπορεί να φορτωθεί.

Κατάφορτος ο “Μέντωρ” από αρχαιότητες βυθίζεται έξω από τα

ΚύθηραΧρειάστηκαν 2 χρόνια για να ανελκυσθούν 17

κιβώτια

Ιανουάριος 1803: Ο Έλγιν

φορτώνει στο πολεμικό

Νταϊάνα άλλα 44 κιβώτια.

1803-1806: Ο Έλγιν κρατήθηκε

στο Παρίσι με διαταγή του

Ναπολέοντα. Οι συνεργοί του όμως

συνεχίζουν.

Απολογισμός της τριετίας: Ένα ιταλικό πλοίο και το

αγγλικό “Μέδουσα” αποπλέουν από τον Πειραιά

κατάφορτα, παίρνοντας μαζί τους και την

Καρυάτιδα από το Ερέχθειο.

1806-1810: Ο Λουζιέρι συνεχίζει

το μακάβριο έργο του. Το τελευταίο

φορτίο των Ελγινείων

μεταφέρθηκε με το πολεμικό “ΥΔΡΑ”.

Η ΑΝΙΕΡΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΓΙΝ ΣΤΑΜΑΤΑΕΙ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821

1804-1811Τα χρέη του Έλγιν οδηγούν τα γλυπτά του

Φειδία από το αττικό φως στο υγρό λονδρέζικο υπόστεγο της Παρκ Λέιν και από

εκεί στην ανθρακαποθήκη του Δούκα του Ντεβονσάιρ, φθειρόμενα “από την

καταστρεπτική υγρασία”, όπως γράφει ο ίδιος.

1811-1816Συνεχείς διαπραγματεύσεις του Έλγιν με το

Αγγλικό Δημόσιο για την αγοραπωλησία.Πρόταση Έλγιν: £ 60.000.

Αντιπρόταση κυβέρνησης £ 30.000. Η αγοραπωλησία θα πραγματοποιηθεί υπό τον όρο ότι τα Μάρμαρα θα ονομάζονται

Ελγίνεια (μολονότι η μόνη σχέση που είχε ο Έλγιν με τα Μάρμαρα είναι ότι τα έκλεψε)

«(Ο Έλγιν) επωφελήθηκε από το αξίωμά του και απέκτησε τους

θησαυρούς για να τους μεταπωλήσει με σκοπό τον προσωπικό

πλουτισμό.» (Βουλευτής Abercrombie)

1816Συζητείται στη Βουλή των Κοινοτήτων η πρόταση

του Έλγιν.

Κατά την ψηφοφορία τάχθηκαν υπέρ της αγοράς 82 βουλευτές και εναντίον 30.

Αποσπάσματα από τα

πρακτικά:

1816Συζητείται στη Βουλή των Κοινοτήτων η πρόταση

του Έλγιν.

Κατά την ψηφοφορία τάχθηκαν υπέρ της αγοράς 82 βουλευτές και εναντίον 30.

Αποσπάσματα από τα

πρακτικά:

«(Ο Έλγιν) πήγε στην Τουρκία ως πρεσβευτής

και γύρισε έμπορος!» (Βουλευτής

Preston)

«Τώρα, για να σβήσει το στίγμα, πρέπει να αποφύγουμε την

τοποθέτηση στο μουσείο ενός μνημείου ατιμίας και

να επιστρέψουμε αμέσως τη δωροληψία που ανέχθηκε ο

Έλγιν ατιμάζοντας τον εαυτό του και την πατρίδα

του». (Βουλευτής Hammersley)

1816Συζητείται στη Βουλή των Κοινοτήτων η πρόταση

του Έλγιν.

Κατά την ψηφοφορία τάχθηκαν υπέρ της αγοράς 82 βουλευτές και εναντίον 30.

Αποσπάσματα από τα

πρακτικά:

«(Ο Έλγιν) είναι άξιος επαίνου

γιατί έσωσε τα καλλιτεχνήματα

από τους Τούρκους και από τους Έλληνες! ». (Βουλευτής Croker)

1816Συζητείται στη Βουλή των Κοινοτήτων η πρόταση

του Έλγιν.

Κατά την ψηφοφορία τάχθηκαν υπέρ της αγοράς 82 βουλευτές και εναντίον 30.

Αποσπάσματα από τα

πρακτικά:

1816Συζητείται στη Βουλή των Κοινοτήτων η πρόταση

του Έλγιν.

Κατά την ψηφοφορία τάχθηκαν υπέρ της αγοράς 82 βουλευτές και εναντίον 30.

Αποσπάσματα από τα

πρακτικά:

«Χαλάσματα δεν ήταν αυτά

τα μνημεία; Οι ντόπιοι έδειχναν τόσο σκανδαλώδη αδιαφορία

που τα έστηναν στο σημάδι

με τα ντουφέκια τους» (Βουλευτής Banks)

Στην Αθήνα ή στο Λονδίνο;

Η διαμάχη γύρω από τη νομιμότητα της κατοχής

των Μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο

Την ώρα που ο Έλγιν ασελγούσε στην

Ακρόπολη, ένας άλλος Άγγλος,

ο μεγάλος ρομαντικός ποιητής

Λόρδος Βύρων

στράτευε την πένα και τη ζωή του στον αγώνα των

Ελλήνων για εθνική

ανεξαρτησία.

Η διαμάχη κατά τον 19ο αιώνα

1811: Το ποίημά του “Childe Harold” είχε τόση απήχηση που

εξαντλήθηκε σε αλλεπάλληλες

εκδόσεις.

«...Οι Πίκτοι να και σήμερα

τι θε ν’ αφήσουν χνάριαΠερήφανα ρημάγματα

ναούς και Παρθενώνες.Που σεβαστήκαν Βάνδαλοι, Γότθοι,

Τουρκιά κι αιώνες…»

«...Τυφλά είναι όσα μάτια

δεν δακρύζουν βλέποντας ,

ώ Ελλάδα λατρευτή, τα ιερά σου να διαρπάζονται

από βέβηλα Άγγλων χέρια,

που ξαναπλήγωσαν τα πονεμένα στήθη σου

και τους θεούς σου άρπαξαν,

θεοί που μισούν το απεχθές σου βόρειο

κλίμα.»

Η διαμάχη κατά τον 19ο αιώνα

Ήταν ο πρώτος που ύψωσε φωνή

διαμαρτυρίας και στιγμάτισε το

έγκλημα

1828: 4 χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή

δημοσιεύεται το ποίημα του

“Η κατάρα της Αθηνάς” το οποίο εμπνεύστηκε όταν ήταν στην Αθήνα

το 1811.«Κόρη του Δία, στ’ όνομα της Βρετανίας

που υβρίσθηΆγγλος αληθινός κι εγώ

αποκηρύσσω ευθύς την πράξιν,

όπου εσύ γι’ αυτήν, τόσο κατηγορείς μας...»

Η διαμάχη κατά τον 19ο αιώνα

Ήταν ο πρώτος που ύψωσε φωνή

διαμαρτυρίας και στιγμάτισε το

έγκλημα

Ο Καβάφης παίρνοντας μέρος

στη διαμάχη διαπιστώνει:

« …είναι αναξιοπρεπές δι εν μέγα έθνος

να επωφελήται από ημιαληθείας

και ημιδικαιώματα,η τιμιότης είναι η

καλυτέρα πολιτική και τιμιότης εις την

περίπτωσιν των ελγινείων μαρμάρων

σημαίνει απόδοσιν.»

Ο Roger Casement δημοσιεύει τον

Ιούλιο του 1891 το παρακάτω

ποίημα:«Επιστρέψτε

τα μάρμαρα του Ελγίνου.Αφήστε τα ακηλίδωτα,

καθάρια κάτω από τον αττικό

ουρανό.Τα βρώμικα αδράχτια

του βορεινού μας κλίματος τα κατατρώνε πιο πολύ και από το πέρασμα των

αιώνων…»

Η διαμάχη κατά τον 19ο αιώνα

Ο Thomas Hardy το 1905 γράφει το ποίημα

“Χριστούγεννα στην Αίθουσα με τα Ελγίνεια”

«…Καμπάνες Χριστουγέννων

Ακούγεται ο φύλακας να λέειΠου βηματίζει μέσ’ τη θαμπή την

αίθουσαΠου μας κρατά αιχμάλωτους στη φθορά

της. Ω! τι θλίψη τώρα που πουληθήκαμεΕμείς οι Θεοί! Για το χρυσάφι των

Βορείων. Και βρεθήκαμε σε τούτη τη ανήλιαγη

αίθουσα……»

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Το 1924 εκατοστή επέτειο του θανάτου του Byron, ο Harold

Nicolson, υπάλληλος του Foreign Office στο Τμήμα Ελληνικών Υποθέσεων, πρότεινε στον πρωθυπουργό και υπουργό

Εξωτερικών R. MacDonald να επιστραφεί η Καρυάτιδα.

Ο MacDonald απέρριψε την πρόταση με τον ισχυρισμό ότι

αυτή η χειρονομία θα δημιουργούσε

“κακό προηγούμενο” και οι Έλληνες θα αξίωναν την

επιστροφή και άλλων αρχαιοτήτων.

Και η πρόταση έπεσε στο κενό!!!

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Λίγα χρόνια μετά ο Sir Philip Sassoon στυλοβάτης του

μουσειακού κατεστημένου στο Λονδίνο, επίτροπος της Εθνικής Πινακοθήκης και Υφυπουργός

Αεροπορίας έγραψε στους Times:

«…αναρωτιέμαι αν τελικά τα υπέροχα ερείπια του Παρθενώνα και

η δοξασμένη ατμόσφαιρα των Αθηνών δεν θα αποτελούσαν ένα

καλύτερο σκηνικό από το Bloomsbury για τα πιο εξαίσια

μάρμαρα στον κόσμο».

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

1940: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

Αγγλία και Ελλάδα μάχονται από κοινούτις δυνάμεις του Άξονα

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Στην Ακρόπολη ο Χιτλερικός στρατός υψώνει τη ναζιστική σημαία

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Το σύμβολο της Δημοκρατίας

βεβηλώνεται ακόμη μια φορά

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Στο Λονδίνο η βουλευτής Thelma Gazelet στις 23-1-1941

εισηγήθηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων νομοσχέδιο για απόδοση των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα ως αναγνώριση του ότι μάχεται

ολομόναχη στην Ευρώπη κατά των χιτλερικών στρατευμάτων.

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Και η συζήτηση ξανάρχισε:

Εισηγήσεις, υπομνήματα, άρθρα που συνηγορούσαν υπέρ της επιστροφής των

μαρμάρων.Κατηγορηματική άρνηση ήταν ασύμβατη με την

ιστορική στιγμή.

Το Foreign Office τότε έφτασε πολύ κοντά αλλά τελικά έχασε την ευκαιρία να

επανορθώσει την αδικία.

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Διακεκριμένες προσωπικότητες της Μ. Βρετανίας μιλάνε για εθνική ντροπή.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο μυθιστοριογράφος-δοκιμιογράφος

MacInnes.

Η εκτενής αρθογραφία του βρίσκει θερμή ανταπόκριση στη βρετανική κοινή γνώμη.

Σε επίσκεψή του στην Αθήνα συναντιέται με τον ποιητή Οδυσσέα

Ελύτη.

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Από το τέλος του πολέμου μέχρι την εγκαθίδρυση της δικτατορίας στην Ελλάδα το θέμα των μαρμάρων

παραμένει στο προσκήνιο.

Ο Έλληνας νομπελίστας ποιητής του είπε για τα

μάρμαρα:

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

«Όταν αντίκρισα τα μάρμαρα στο Βρετανικό Μουσείο, αν και

χωρίς φανατικό εθνικισμό, με πλημμύρισε ένα συναίσθημα

θλίψης, όπως όταν αντικρίζεις κάποιον

στην εξορία. Σίγουρα τέτοια αντικείμενα ανήκουν σ’ έναν και μοναδικό τόπο, όπου κυριαρχεί άπλετο

το φως κι η ατμόσφαιρα είναι

ταιριαστή…Κατανοώ βέβαια τη δυσκολία τη δική σας να ενδώσετε. Αν όμως γίνει όμως κάτι τέτοιο,

θα είναι νίκη για την τέχνη κάθε χώρας.»

Την επταετία της Χούντας

οι συνταγματάρχες

προκειμένου να πετύχουν

την ανοχή της Αγγλικής

κυβέρνησης

τήρησαν για το θέμα «σιγήν ιχθύος».

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 έως

σήμερα

Το θέμα των Μαρμάρων στο επίκεντρο του διεθνούς

ενδιαφέροντος

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Το 1981 με την είσοδο της Ελλάδας

στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το πάντα

ανοικτό αίτημα παίρνει νέες διαστάσεις.

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

Αύγουστος 1982

Η υπουργός πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη απευθύνει

έκκληση για την αποκατάσταση του

Παρθενώνα στην παγκόσμια διάσκεψη της Unesco στο

Μεξικό. Στην τελική ανακοίνωση διατυπώθηκε σύσταση

επαναφοράς στις εστίες τους

των έργων τέχνης που έχουν

παρανόμως εξαχθεί.Στο άρθρο 55 γίνεται ειδική αναφορά στην

αναγκαιότητα παλιννόστησης

των γλυπτών του Παρθενώνα.

Η διαμάχη κατά τον 20ο αιώνα

1983

Αυτή η απόφαση επαναλαμβάνεται από την Unesco

1984

1985 1987

1989 1991

1994 1996

Τα ελληνικά διαβήματα πληθαίνουν

1983:13η Διάσκεψη Διεθνούς Συμβουλίων Μουσείων (ICOM)

Οκτώβριος 1983: Ελληνικό διάβημα στο Foreign Office

Σεπτέμβριος 1984:

Νέο διάβημα στο Foreign Office μέσω της Unesco.

1997: Η ελληνική θέση διατυπώθηκε εκ νέου στη Βρετανική κυβέρνηση.

1999-2002:Πραγματοποιήθηκαν ειδικές συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

2002: Διαμαρτυρία στην Ολομέλεια του OHE.

Επιτροπές για την επιστροφή των Μαρμάρων

δημιουργούνται σε ολόκληρο τον κόσμο

1982: Μια ομάδα Άγγλων διανοουμένων ίδρυσε τη

Βρετανική Επιτροπή η οποία συνεχίζει τη δράση της

ενημερώνοντας το αγγλικό κοινό, όπως

σημειώνει ο καθηγητής Robert Browing

(διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας

στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου),

πρωτεργάτης της κίνησης.

1998: Αυστραλία

1998: Καναδάς

2002: Νέα Ζηλανδία

2002: Ισπανία

2002: Χιλή

Δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν

τη θετική στάση της διεθνούς

κοινής γνώμης στο ελληνικό

αίτημα

1999: Σφυγμομέτρηση του BBC.

Το 56% των ερωτηθέντων υπέρ της επιστροφής.

2000: Σφυγμομέτρηση του CNN.

Το 80% των ερωτηθέντων υπέρ της επιστροφής.

2002: Δημοσκόπηση στη Βουλή

των Κοινοτήτων κλίνει υπέρ της επιστροφής

(από δημοσίευμα του περιοδικού Economic).

2002: Δημοσκόπηση Ινστιτούτου Κοινωνικών

Ερευνών MOTI. Το 56% των Βρετανών υπέρ.

2002: Σφυγμομέτρηση του CNN.

Το 75% των ερωτηθέντων υπέρ της επιστροφής.

2002: Υπέρ της επιστροφής τάχθηκε και

ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας

Ισμαήλ Τζέμ.

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

και τα σαθρά,

ανασκευασμένα,

προκλητικά ανιστόρητα

επιχειρήματά τους

η αλήθεια

.

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

Κανείς ποτέ δεν είδε το περίφημο

φιρμάνι.

Η ιστορική έρευνα απαντά:

ο Έλγιν δεν είχε άδεια

ΛΕΝΕ: Η κατοχή τους είναι νόμιμηΗ κατοχή τους δεν είναι νόμιμη

Ο Μακρυγιάννης λέει:

«Γι’ αυτά πολεμήσαμε»

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

ΛΕΝΕ: Οι Έλληνες δεν είναι γνήσιοι

απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων

και δεν έχουν κανένα δικαίωμα

στα γλυπτά.Και τότε αδιαφόρησαν.

ΛΕΝΕ: Οι Έλληνες δεν είναι γνήσιοι

απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων

και δεν έχουν κανένα δικαίωμα

στα γλυπτά.Και τότε αδιαφόρησαν.

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

Η Μελίνα Μερκούρη απευθυνόμενη στις βρετανικές

αρχές

«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του

Παρθενώνα για μας.Είναι το καμάρι μας.Είναι οι θυσίες μας.Είναι η ουσία της

ελληνικότητάς μας.»

ΛΕΝΕ: Τα Μάρμαρα είναι πιο ασφαλή στο Λονδίνο.

Προσφέρονται καλύτερες συνθήκες συντήρησης και

φύλαξης.

Όπως προκύπτει από τα πρακτικά του Βρετανικού

Μουσείου 8-10-1938 με τίτλο “Καταστροφές σε

γλυπτά του Παρθενώνα”, κατά τη διάρκεια του καθαρισμού τους τα Μάρμαρα υπέστησαν

ανεπανόρθωτες ζημιές.

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

Το Βρετανικό Μουσείο

διοργάνωνε δεξιώσεις έναντι

μεγάλου τιμήματος στην

Αίθουσα των Ελγινείων

Η ιστορική έρευνα αποδεικνύει:

ΛΕΝΕ: Η επιστροφή των Μαρμάρων θα

αποτελέσει επικίνδυνο “προηγούμενο”.

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

Η Ελλάδα δε θέτει κανένα γενικό ζήτημα συνολικής

επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών της

που βρίσκονται εκτός συνόρων.

Δε διεκδικεί ούτε καν όσαΕΚΛΕΨΕ ο Έλγιν.

Διεκδικεί μόνο τα Μάρμαρα γιατί είναι αναπόσπαστο στοιχείο του Παρθενώνα,

του μείζονος και συμβολικού μνημείου του δυτικού

πολιτισμού.

Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη το κορυφαίο

ελληνικό αναστηλωτικό πρόγραμμα των μνημείων της

Ακρόπολης, ένα από τα μεγαλύτερα και

σημαντικότερα στον κόσμο.

Η αλήθεια τους είναι… όλα ψέματα

ΛΕΝΕ: Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα απειλεί

με οξείδωση τα Μάρμαρα.

Η αλήθεια είναι ότι:

Φωτογραφικό υλικό από την επισκόπηση πεδίου που

πραγματοποίησε η ομάδα μας

στον Παρθενώνατον Φεβρουάριο

2007

Διαφορετικά θα προτείναμε τη μεταφορά

ολόκληρης της Ακρόπολης στο Λονδίνο

(!!!...)

Διαφορετικά θα προτείναμε τη μεταφορά

ολόκληρης της Ακρόπολης στο Λονδίνο

(!!!...)

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ

ΣΗΜΕΡΑ Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΝΩΣΗ ΤΩΝ

ΓΛΥΠΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΑΠΟ ΠΟΤΕ

ΣΗΜΕΡΑ Η ΑΘΗΝΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΕΟ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΚΑΤΑΡΡΙΠΤΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΙΣΗ

ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ

Το σύγχρονο σπίτι των Θεών απέναντι από τον

Ιερό Βράχο που τους γέννησε καθρεφτίζει τον

Παρθενώνα από τη βόρεια γυάλινη πλευρά

του

Η Αίθουσα των γλυπτών ακολουθεί τις αναλογίες και τον προσανατολισμό

του ναού.Η ζωφόρος δεν θα είναι στημένη

ανάποδα, δηλαδή στους τοίχους της αίθουσας εσωτερικά, όπως στην Duveen Gallery, αλλά εξωτερικά.

Ένας εσωτερικός διάδρομος γύρω από τον κεντρικό πυρήνα

του κτιρίου θα χρησιμοποιηθεί ως στήριγμα για την έκθεση της

ζωφόρου.

Η αίσθηση θα είναι ονειρική. Σαν να περπατάει κανείς γύρω από

τη ζωφόρο.

ΣΗΜΕΡΑη έκθεση των γλυπτών στο Βρετανικό Μουσείο

είναι όχι μόνο εθνικά απαράδεκτη, αλλά και αδικαιολόγητα πλέον πολιτιστικά αντιδραστική και

αναχρονιστική.

Γ Ι Α Τ Ι η οικουμενική σημασία τους

μπορεί να αναδειχθεί μόνο στο μέτρο που αυτά θα επανενταχθούν

στον τόπο που ανήκουν.

ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΜΙΑ ΑΠΛΗ

ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ

ΣΥΝΙΔΡΥΤΕΣ ΕΝΟΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΜΕΝΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΑΦΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΟ

ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΤΑ ΑΥΘΕΝΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΖΩΦΟΡΟΥ … … ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ

ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΤΙΓΡΑΦΑ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ

ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΚΑΛΥΜΜΕΝΑ

ΜΕ ΕΝΑ ΓΚΡΙΖΟ ΗΜΙΔΙΑΦΑΝΕΣ

ΠΛΕΓΜΑ

Σ Η Μ Ε Ρ Α

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΑΦΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΟ

ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΤΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ

Ο ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…Ο ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…Ο ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…Ο ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…Ο ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

Όσο οι θεοίπαραμένουν αιχμάλωτοι στο Βρετανικό Μουσείο

και όσο ο Παρθενώνας θα καθρεφτίζεται στα τζάμια

του Μουσείου της Ακρόπολης αναζητώντας

τους

εμείς και όλοι οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες του κόσμου θα αγωνιζόμαστε για το

πολύχρωμο όνειρό μαςγια την αποκατάσταση της

αδικίας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ• “Ιστορία του Ελληνικού Έθνους”,

τόμος Γ2, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1972

• Christopher Hitchens, “Τα Ελγίνεια Μάρμαρα” Πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα, Απόδοση στα ελληνικά Κλαίτη Σωτηριάδου Μπαράχας, Μετάφραση ποιητικών κειμένων Αντιγόνη Λύτρα, Εκδόσεις Νέα Σύνορα, Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 1988.

• Epam. A. Vranopoulos, “The Parthenon and the Elgin Marbles”, Edition of the Society for Euboian Studies, Athens 1985.

• Κυριάκος Σιμόπουλος, “Η λεηλασία και καταστροφή των ελληνικών αρχαιο-τήτων”, Αθήνα 1993.

• Μ. Κορρέ, “Από το λατομείο στον Παρθενώνα”, Εκδόσεις Μέλισσα, Αθήνα 1995.

• Νίκη Δρόσου-Παναγιώτου, “Τα μνημεία τότε και τώρα”, Πολιτιστικές Εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα 2006.

• Χάρης Γιακουμής, “Η Ελλάδα” Φωτογραφικό και λογοτεχνικό ταξίδι στον 19ο αιώνα, Εκδόσεις Μπάστας-Πλέσσας, Αθήνα 1997.

• “Αρχαία Ελλάδα” τα πιο σημαντικά μνημεία όπως ήταν και όπως είναι, Εκδόσεις Μούσες.

Έρευνα πηγών στο διαδίκτυο, φωτογραφικό υλικό, πληκτρολόγηση κειμένων

Αγγελέτου Θέκλα, Αγουρίδα Μαρία-Ελένη, Αλεξάτου-Γάσπαρη Έλενα, Ανδριώτη Μαρία-

Λουίζα, Βαβουράκη Νικολέττα, Βερνίκος Γιώργος, Βλαχογιάννη Κική, Διαμάντη Στεφανία, Ζεκίρη Δώρα, Ζης Βασίλης, Κοντογιώργος Δημήτρης, Λιάπτση Κατερίνα, Σαλτερής Μιχάλης, Σίσκος

Νικήτας, Τσαγκάρης Σταύρος, Τσιλόγλου Νίκος, Τσιριγώτης Αντώνης, Τσούβαλης Γιώργος,

Φιλιποπούλου Δανάη, Φώκος Νίκος, Χατζηπέρρου Αθηνά, Ωρολογάς Απόστολος

Επεξεργασία υλικού – Κείμενα Βίκη Παπαευαγγέλου – Ελένη Παπαδοπούλου

Εικαστικό υλικό του προγράμματοςΣχεδίαση poster: Σταύρος Τσαγκάρης

Τελική επεξεργασία poster: Χρύσα Σκοπελίτου Εναρκτήρια εικόνα “Η αλήθεια τους είναι …όλα

ψέματα”: Μαρία-Ελένη Αγουρίδα

Μουσική επιμέλεια Πένη Σούπου

Τεχνική υποστήριξη Κατερίνα Γούναρη

Τεχνική επιμέλεια Σταμάτης Παπαευαγγέλου

Επιμέλεια Παραγωγής Ελένη Παπαδοπούλου – Βίκη Παπαευαγγέλου

ΑΘΗΝΑΜΑΡΤΙΟΣ 2007