ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η:

ΛΕΞΕΙΣ, ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ

ΕΝΝΟΙΕΣ

Λέξεις και νόημα

ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑ

Η γλώσσα αποτελείται από λέξεις.

Λέξη = Το μικρότερο τμήμα της γλώσσας που έχει νόημα. Με το συνδυασμό λέξεων δημιουργούμε προτάσεις.

Για παράδειγμα, η λέξη «Όλυμπος» αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο βουνό.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑ

Δυνατότητα ορισμού κάποιων λέξεων με άλλες λέξεις  και αδυναμία ορισμού κάποιων άλλων λέξεων.

Αναφορά των λέξεων και σε έννοιες οι οποίες σχετίζονται.  (π.χ. «βιβλίο», μας παραπέμπει σε μια ολόκληρη κατηγορία πραγμάτων).

 

ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑ Υπάρχει σχέση ανάμεσα στη λέξη και

στα πράγματα ;

Οι λέξεις σχετίζονται με τις έννοιες και οι έννοιες αναφέρονται σε σύνολα πραγμάτων.

Οι έννοιες διαθέτουν καθολικότητα και μπορούμε να τις μεταφράσουμε από γλώσσα σε γλώσσα.

ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Έννοιες:  α) Δηλώνουν ένα σύνολο ίδιων

πραγμάτων (π.χ. βιβλίο).β) Δηλώνουν χαρακτηριστικά πραγμάτων

(π.χ. δικαιοσύνη, λευκότητα).

ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Πλατωνικός δυϊσμός:

Ο Πλάτων διακρίνει τον αισθητό κόσμο της εμπειρίας και τον υπεραισθητό κόσμο των ιδεών.

Οι ιδέες προσεγγίζονται μόνο με το νου και όχι με τις αισθήσεις. Τις ονομάζει ουσίες ιδέες.

Οι ιδέες είναι αμετάβλητες, αιώνιες και υπαρκτές.

ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Αριστοτέλης:

Αντιδρά στη θεωρία των ιδεών του Πλάτωνα.

Τα πράγματα ή ουσίες τις ονομάζει «καθόλου». Εμείς τις ονομάζουμε καθολικές έννοιες. Δεν είναι πράγματα ξεχωριστά από τα φυσικά αντικείμενα αλλά προκύπτουν από αυτά, (= κοινά γνωρίσματα των πραγμάτων) ενυπάρχουν στα φυσικά αντικείμενα.

Προκύπτουν και διαμορφώνονται με νοητική αφαιρετική διαδικασία.

ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Εμπειριστές φιλόσοφοι (Τζον Λοκ – Ντέιβιντ

Χιουμ):

Εκφράζουν παρόμοιες απόψεις με τον Αριστοτέλη. Σκεπτόμενοι μία έννοια, χρησιμοποιούμε τα κοινά

χαρακτηριστικά όλων των εκδοχών της. Κάθε εικόνα που σχηματίζουμε είναι κάτι το ατομικό. Προβλήματα: Πώς η ατομική εικόνα εξηγεί τη

γενικότητα της καθολικής έννοιας; Αν οι καθολικές έννοιες είναι συστατικά της σκέψης,

τότε πώς διασφαλίζεται η αντικειμενικότητά τους, αφού οι σκέψεις διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο;

ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Νομιναλισμός ή ονοματοκρατία:

Δεν υπάρχουν καθολικές έννοιες. Υπάρχουν μόνο ατομικά πράγματα που

ονοματοθετούνται. Τα πράγματα ανήκουν σε ορισμένη

κατηγορία λόγω της ομοιότητάς τους. 

Η έννοια όμως της ομοιότητας συνιστά καθολική έννοια. 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ Σελ. 41, Ερωτήσεις 1,2,3.

ΤΕΛΟΣΕπιμέλεια : Γεωργιάδου Αθηνά Καθηγήτρια Φιλόλογος